نشریه دانش انتظامی خراسان جنوبی
سال سوم شماره 2 (پیاپی 9، تابستان 1393)

هدف اصلی مقاله پیش رو عوامل موثر بر قانون گریزی و تاثیر آن بر امنیت اجتماعی می باشد. سعی شد در این پایان نامه از روش اسنادی شامل: کتب، مقالات، پایان نامه ها و سایت های مرتبط با موضوع پایان نامه در جهت شناسایی و تحلیل مفاهیم قانون گریزی و امنیت اجتماعی استفاده شود. نتایج این پایان نامه نشان می دهد مهمترین انگیزه قانون گریزی ضعف اعتقادی، و پس از آن ناهمخوانی میان سخن قانون و عمل مسئولین می باشد؛ و غالبا بیشترین کسانی که در سطح کلان قانون را دور می زنند مسئولین هستند و این امر خود باعث قانون گریزی در بین آحاد جامعه می شود. البته در خصوص ضعف قوانین هم باید بیان داشت که، بیشتر کارشناسان بر این باورند که نبود قوانین پویا باعث قانون گریزی می شود و بیشتر کسانی قانون را دور می زنند پس از محاسبه ی سود و زیان جرم بر اساس قانون، مرتکب قانون گریزی می شوند. با توجه به عوامل موثر بر قانون گریزی مشخص گردید که قانون گریزی و عدم التزام افراد جامعه به قانون تاثیراتی خواهد داشت که مستقیما در جامعه مشهود می باشد. یکی از مهمترین اثرات قانون گریزی افزایش جرایم و به تبع آن پایین آمدن امنیت اجتماعی در جامعه می شود. که نتیجتا خلاقیت و نوآوری در افراد جامعه رنگ می بازد و با دوام این وضعیت، سرمایه های اجتماعی جامعه بهره وری بسیار پایینی خواهند داشت و جامعه به توسعه و پیشرفت نخواهد رسید بلکه در حالت نابسامانی و آشوب باقی خواهد ماند.

در حال حاضر پدیده های حدی اقلیم در کانون توجه پژوهش گران قرار دارند زیرا خطر افزایش فراوانی، مدت و حساسیت آستانه های اقلیمی بهوسیله ی افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در جو افزایش یافته است. موج های گرمایی از مهم ترین بلایای آب و هوایی بوده که هر سال پیامدهای زیست محیطی و انسانی مخربی را در طبیعت بجای می گذارند. امواج گرما مهم ترین عامل مرگ ومیر مرتبط با اقلیم می باشند، همچنین استرس های گرمایی را افزایش می دهد، بنابراین یکی از عوامل بروز بحران در جوامع انسانی و محیط طبیعی بوده و منجر به بهم خوردن نظم محیطی می شود. استان خراسان جنوبی در پارامترهای اقلیمی از جمله موج های گرمایی تغییرپذیر بوده و نوسانات شدیدی دارد که از سالی به سال دیگر متفاوت است. در این پژوهش ابتدا داده های دمای بیشینه ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان در کل دوره ی آماری فراهم و سپس در محیط نرم افزار Matlab پایگاه داده ی آن مهیا شد،سپس در محیط GIS با استفاده از روش کرجینگ ساده میانیابی گردید و در نهایت با برنامه نویسی در نرم افزار Matlabکانون های رخداد موج های گرمایی شدید استان شناسایی شد. مهم ترین کانون رخداد امواج گرمایی استان، جنوب و جنوب غرب و قطب گرمایی دیگر استان بشرویه و سه قلعه می باشد.شناسایی کانون های بحران امواج گرما در استان می تواند به برنامه ریزی و مدیریت بحران در جوامع انسانی کمک کند.

امنیت مفهومی است که نه تنها تمامی ابعاد زندگی بشر بلکه کلیه موجودات زنده را در بر می گیرد. امنیت که از آن به عنوان رهایی نسبی از خطر یاد می شود، بخاطر وجود شرایط گوناگون با چالش ها و مسائل عمده از ماهیتی شکننده برخوردار می باشد. برای انسان شکنندگی امنیت در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی و... می تواند مورد توجه قرار گیرد. آسیب پذیری امنیت در مواقع مختلف می تواند در یکی از این ابعاد یا در چند بعد باشد. خراسان جنوبی به عنوان یک واحد سیاسی – جغرافیایی در درون کشور ایران در زمینه های گوناگون از ویژگی های خاصی برخوردار است که می توانند زمینه های بی نظمی و بی ثباتی امنیتی آن را فراهم آورند. این مقاله بر آن است تا با بررسی پیامدهای امنیتی این ویژگی ها، عوامل موثر در آسیب پذیری امنیت در این استان را با روش توصیفی – تحلیلی مورد شناسایی قرار دهد.

اقامت و اسکان و ورود و خروج اتباع خارجی در کشورهای مختلف از قوانین خاصی تبعیت می کند. در کشور ما نیز قوانین، آیین نامه ها و مصوبات متعددی در رابطه با ورود، خروج، اقامت، ازدواج و تحصیل اتباع خارجی وضع شده است. در بین استان های خاوری ایران، استان خراسان جنوبی وضعیت مبهمی در زمینه اسکان و اقامت اتباع افغان دارد. مقاله ی حاضر با اتخاذ روش توصیفی-تحلیلی در پی آن است تا ضمن بررسی سیر بسط و قبض محدوده های مجاز و ممنوع اسکان اتباع بیگانه در کشور و آسیب شناسی قوانین و آیین نامه های مربوطه به تبیین کارتوگرافیکی و جغرافیایی مناطق مجاز برای سکونت اتباع بیگانه در کشور و بخصوص استان خراسان جنوبی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از محدود شدن مناطق مجاز برای اسکان اتباع خارجی و بخصوص مهاجرین افغان می باشد. قبض و بسط محدوده مناطق ممنوعه و مجاز برای اقامت اتباع خارجی بیش از همه تحت تاثیر رویکرد امنیتی و متاثر از تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی جاری و ساری در محیط پیرامونی ایران بوده است. دستورالعمل های جدید مربوط به مناطق ممنوعه تردد و اقامت اتباع خارجی دارای ابهاماتی می باشد که این ابهامات باعث عدم انطباق نظری و عملی مناطق ممنوعه اسکان اتباع خارجی گردیده است. به عنوان مثال استفاده از عبارت مبهم شهرهای مرزی به جای شهرستان های مرزی، مسکوت بودن وضعیت اسکان اتباع در قبال تقسیمات کشوری جدید و نامعلوم بودن وضعیت تردد اتباع ازجمله مهم ترین ابهاماتی است که در وضعیت اقامت و اسکان اتباع خارجی در خراسان جنوبی به چشم می خورد.

به علت اهمیت نقش خانواده و تاثیر آن بر سرنوشت اعضاء جامعه این پژوهش با هدف بررسی نقش خانواده در پیشگیری از جرم در شهر بیرجند انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش توصیفی است که جامعه آماری آن تمام مادران مجرمین زندانی سطح شهر بیرجند بوده است که تعداد آن ها 123نفر بوده است که از تمامی آن ها دعوت به همکاری شد و 42 نفر از آن ها حاضر به همکاری شدند. ایزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای بود که متشکل از سه بخش بود بخش الف طبقه اجتماعی را می سنجید، بخش ب مقیاس شیوه های تربیتی بامریند بود و بخش ج مقیاس دینداری گلاک و استارک. یافته های تحقیق نشان می دهد که 81 درصد خانواده های پدری مجرمین جزء طبقه پایین اجتماعی بوده اند. با توجه به این نتایج به نظر می رسد بین فقر و جرم رابطه وجود دارد. طبق نتایج تحقیق می توان گفت که اکثریت پاسخگویان شیوه فرزندپروری اقتدار منطقی (9/61 درصد) داشته اند و 4/21 درصد هم شیوه استبدادی را داشته اند و 8/4 درصد هم شیوه آسان گیر- آزادگذار را داشته اند و حدود 12 درصد هم به سوالات پاسخ نداده اند. بر طبق نتایج پژوهش میزان دینداری 4/71 درصد از مادران مجرمین بسیار بالا و 4/21درصد بالا بوده است. به نظر می رسد عوامل ساختاری مانند فقر، تعداد زیاد فرزندان، سطح سواد پایین مادر و شغل نامناسب پدر عواملی باشند که زمینه را برای بروز جرم در میان فرزندان خانواده فراهم می کند و عواملی مانند شیوه فرزندپروری و میزان دینداری مادر تاثیر چندانی بر مجرم شدن یا نشدن فرزندان ندارند.

حضور اتباع بیگانه در بیرجند در سده های 13 و 14 ق زمینه ساز بروز مشکلات و شکل گیری رخدادهای سیاسی در منطقه ی قاینات شد. وجود خاندان علم و برخی ارتباطات امرای محلی با مقامات خارجی، زمینه ای را برای تردد و رفت و آمد این نیروهای بیگانه فراهم آورد. البته در کنار این ها به تاسیس برخی موسسات و تشکیلات سیاسی و اقتصادی آن روزگار در قاینات می توان اشاره کرد، تاسیس کنسول گری و بانک شاهی بیرجند نمونه هایی از این تاسیسات می باشد. علاوه بر این، جنگ های جهانی اول و دوم نیز در حضور برخی قدرت های دخیل در جنگ تاثیرگذار بوده است. حضور این نیروها در منطقه ی قاینات به شیوه های مختلف بوده است. شواهد تاریخی موید تعاملات صاحب منصبان بیگانه با نیروهای امنیتی می باشد. در میان مکاتبات اداری، شمار فراوانی نامه از سوی مقامات خارجی به منظور تامین امنیت اتباع بیگانه در قاینات نوشته شده است. در این نامه ها درخواست های مکرر آن ها در مورد امینت اتباع و بویژه مال التجاره و محموله های پولی بانک شاهنشاهی و شکایت از عشایر در منطقه دیده می شود. در این مقاله مطالبات اتباع بیگانه در تامین امنیت شان و شکایت آن ها از نا امنی های منطقه و مخاطرات ناشی از آن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.