فهرست مطالب

نشریه حقوق ملل
پیاپی 19 (پاییز 1394)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1394/09/15
  • تعداد عناوین: 27
|
  • رامین رضایی*، جواد پورکرمی، احسان امیری، آرش پیری صفحه 1
    با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات، تجارت بین المللی نیز بیش از پیش توسعه یافته است، و این توسعه یافتگی لاجرم با افزایش دعاوی تجاری بین المللی ملازمه دارد. در این که ارجاع دعاوی تجاری بین المللی به امر داوری رایج ترین راه حل مسائل و دعاوی تجاری محسوب می شود تردیدی نیست، اما مساله ی قابل تامل آن است که چرا اخیرا تجار ارجاع دعاوی را به داوری سازمانی یا نهادی بر داوری موردی ترجیح می دهند با توجه به این که حتی ویژگی خصوصی بودن داوری موردی از داوری سازمانی پر رنگ تر است و از حیث تعیین داور یا داوران نیز طرفین در داوری موردی ابتکار عمل و استقلال بیشتری دارند، این مساله می تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد که مزیت های منحصر به فرد داوری سازمانی و اهمیت آن در دعاوی تجاری می تواند یکی از مهم ترین دلایل این انتخاب باشد.
    کلیدواژگان: دیوان داوری بین المللی، داوری سازمانی، داوری تجاری بین المللی، اتاق بازرگانی
  • سهیلا دیبافر* صفحه 13
    اصولا هدف اصلی و محوری داوری تجاری بین المللی، هماهنگی و تسهیل مراودات بازرگانی و فعالیت های تجاری و اقتصادی در سطح جهانی و رفع موانع و مشکلات آن است [1، ص31]. برای تحقق و پیشبرد این اهداف، سازمانها و تشکل های بین المللی تخصصی عمومی و خصوصی بی شماری مانند اتاق بازرگانی بین المللی (ICC)، انجمن داوری آمریکا (AAA)، سازمان تجارت جهانی (WTO)، تاسیس و رشد یافتند. به دنبال آن مقررات بین المللی یکپارچه ای جهت تنظیم آیین حل و فصل اختلافات بین المللی تنظیم گردید. دولت ها نیز پذیرفتند اختلافات تجاری بین المللی ویژگی هایی دارند و حل و فصل آن ها به شیوه ی سنتی، دشواری های خاصی را ایجاد خواهد کرد. بدین سبب به جهت مشارکت بنگاه های اقتصادی خصوصی کلان در توسعه ی تجارت و سرمایه گذاری بین المللی، قوانین داوری تجاری بین المللی تنظیم گردیدند تا دادرسی به این گونه اختلافات، تخصصی و به نحو مقتضی صورت گیرد. اما مساله اصلی در داوری تجاری بین المللی شیوه و نحوه ی رسیدگی داوران است. قوانین داوری تجاری بین المللی در خصوص آن ساکت هستند و پرسش این است که داوران بر اساس چه نظام دادرسی رسیدگی می کنند؟ در راستای آن اهداف، انتظار می رود شیوه ی رسیدگی، اثبات و دلیل اثبات به گونه ای باشد که روند رسیدگی در حین صحیح و منظم بودن، سریع و ساده داور را به کشف حقیقت و فصل خصومت نائل گرداند. روندی مستقل از نظام های دادرسی کشورهای درگیر در اختلاف یا نظام دادرسی کشور متبوع داوران که این مقاله در صدد تبیین این موضوع و ارائه راهکار است.
    کلیدواژگان: آیین رسیدگی داوری، نظام های دادرسی، استقلال نظام داوری
  • سهیلا دیبافر صفحه 21
    در تمام اسناد و قوانین داوری تجاری بین المللی، ساز و کارهایی برای داور و طرفین داوری در جهت اثبات دعوا پیش بینی شده است که تا حدودی می تواند راهنمای داور و طرفین داوری قرار گیرد؛ اما آیینی نیست که به طور مفصل و با جزئیات کامل باشد. با وجود این، رسیدگی داوری بدون ادله اثبات و روش رسیدگی به آن امکان پذیر نیست و قوانین داوری تجاری بین المللی به خوبی بر الزام این موضوع تصریح دارند. بنابراین، هرچند که داوری یک مرجع قضاوتی خصوصی است، لیکن داور همچون قضات دادگاه های دولتی می بایست جهت کشف حقایق به دلایل و مستنداتی که به او ارائه شده است، رسیدگی و بر اساس آن ها تصمیمی موجه و قابل اجرایی را اتخاذ نماید. پرسش قابل طرح این است که داوران طبق چه نظام ادله ای حقیقت را کشف می نمایند؟ از آن جا که موضوع داوری تجاری بین المللی، اختلافات تجاری فرامرزی است و طرفین داوری و داوران از کشورهای مختلفی هستند، انتظار می رود دلایل اثبات دعوا از ضوابط نظام ادله ی مجرا در حل و فصل اختلافات دادگاه های دولتی مقر داوری یا کشورهای درگیر اختلاف یا کشور محل شناسایی و اجرای رای متابعت ننماید. در واقع، با پذیرش اصل استقلال نظام داوری تجاری بین المللی، می توان قائل به نظام مستقل و آزاد ادله اثبات در داوری تجاری بین المللی شد.
    کلیدواژگان: دلیل اثبات دعوا، قواعد ماهوی و شکلی دلیل، استقلال نظام داوری
  • محمدرضا شاهینی*، علی مظفری صفحه 41
    از عوامل مهمی که موجب انگیزش ما به مطالعه در موضوع بررسی تطبیقی داوری سرمایه گذاری خارجی و داوری تجاری بین المللی شده است، پاسخ به این سوالات بوده است که تفاوت ها و شباهت های این دو نظام داوری، در چه مواردی و به چه میزان می باشد؟ به عبارت دیگر، آیا داوری سرمایه گذاری خارجی، دارای یک نظام مستقلی از داوری تجاری بین المللی می باشد؟ و اگر چنین هست، چه عواملی سبب این تمایز و استقلال شده است؟ و از همه مهمتر اینکه، این استقلال تا چه حد می باشد؟ آیا این استقلال، مطلق است و هیچ رابطه ای میان آنها موجد نیست یا نه؛ بلکه در عین مستقل بودن، داوری سرمایه گذاری خارجی به جهت ارتباط مبنایی که با داوری تجاری بین المللی دارد، از یک درجه ای از وابستگی برخوردار است. پاسخ به این سوالات، ما را در نیل به هدفمان که آن، تعیین رابطه ی منطقی میان آن دو می باشد، یاری خواهد کرد. در مقاله حاضر، با رویکرد تحلیلی- تطبیقی، برای نیل به این هدف، ناگزیر از پاسخ به این سوالات می باشیم. بالجمله، با تدقیق در مقررات داوری تجاری بین المللی، علی الخصوص قانون نمونه آنسیترال و مقررات داوری سرمایه گذاری خارجی که موضوع کنوانسیون واشنگتن می باشند، به این نتیجه خواهیم رسید که علی رغم تمام تفاوت هایی که میان این دو نظام داوری وجود دارد، رابطه ی میان آنها را از حیث منطقی، می توان عموم و خصوص مطلق دانست؛ بدین شکل که هر داوری سرمایه گذاری خارجی، لزوما داوری تجاری بین المللی محسوب می شود؛ اما هر داوری تجاری بین المللی، لزوما داوری سرمایه گذاری خارجی نمی باشد.
    کلیدواژگان: مرکز داوری ایکسید، کنوانسیون واشنگتن، قانون نمونه آنسیترال، دولت میزبان سرمایه، سرمایه گذار خارجی
  • پرویز دهقانی* صفحه 73
    اعتبار شکلی موافقنامه داوری اغلب به طور مستقیم در اکثر کنوانسیون ها و قوانین ملی با یک قاعده ماهوی حقوق بین الملل خصوصی تنظیم می شود. این قاعده ماهوی، تعیین قانون حاکم بر اعتبار شکلی را آسان می نماید ولی به هیچ وجه تمام مشکلات را مرتفع نمی نماید. به لحاظ تفاوت قواعد ماهوی تعارض قوانین باید مشخص شود کدام قاعده قابل اعمال است. شرایط شکلی داوری در پی اطمینان از آن است که طرفین واقعا در مورد داوری توافق کرده اند. بنابراین مسائل مربوط به تحقق شرایط شکلی و رضایت ضروری به داوری اغلب در هم تنیده اند و با هم بررسی می شوند. در این مقاله درصدد آن هستیم که ضمن تبیین موضوع در حقوق موضوعه ایران، رویکرد مراجع داوری موردی و نهادی در این خصوص تبیین و روشن گردد.
    کلیدواژگان: اعتبار شکلی، قرارداد داوری، قانون حاکم، مرجع داوری
  • محمدباقر رحیمی ریگی*، منوچهر توسلی نایینی صفحه 91
    امروزه معیار و ملاک در سنجش توسعه یافتگی و یا در حال توسعه بودن یک کشور میزان دسترسی و بهره مندی به فناوری است. بسیاری از جوامع خود قادر به تولید و بکارگیری فناوری نیستند و از این رو ناچار به روی آوردن به فرآیند پیچیده و طولانی انتقال فناوری می باشند که این انتقال در عرصه تجارت بین الملل ممکن است موجد اختلافاتی شود که در این صورت ایجاب می کند یکی از بخش های اصلی در قراردادهای سرمایه گذاری و تجارت بین الملل موضوع حل وفصل اختلافات باشد.نتیجه اینکه در قراردادهای انتقال فناوری مانند قرارداهای سرمایه گذاری و سایر قراردادها در قلمروی حقوق تجارت بین الملل از کشوری به کشور دیگر ممکن است اختلافاتی پیش آید که برای فیصله آن اختلافات به داوری به عنوان شیوه ی حل و فصل اختلافات احتمالی آینده و یا اختلافات موجود رجوع شود. در این نگارش که شیوه آن بر اساس روش تحقیق کتابخانه ایی، مبتنی است و در آن از اصول روش تحقیق تبعیت شده است سعی کردیم اثرات و نوشته های نویسندگان را مورد مطالعه قرار دهیم و در پایان نتیجه یا استدلال خود را دایر برتایید، توضیح و تشریح بیشتر و یا رد کلام برخی از بزرگواران، عرضه کنیم و به این موضوعات بپردازیم که آیا در اختلافات ناشی از انتقال فناوری داوری بهترین و مرسوم ترین شیوه فیصله آن اختلافات است؟ و در فرض مثبت بودن جواب چه عواملی باعث شد رجوع به این نهاد روز به روز پررنگ تر شود؟ بی شک از آنجا که فناوری و تکنولوژی از کشور ها و موسسات خصوصی خارجی در حال سرازیر شدن به کشور های در حال توسعه است خواه ناخواه اختلافاتی نیز ایجاد خواهد شد که رجوع به داوری به دلایلی از جمله سرعت بخشیدن به روند رسیدگی،کم هزینه بودن داوری،صرفه جویی در وقت و... نسبت به سایر روش های حل و فصل اختلافات بهتر می باشد.
    کلیدواژگان: فناوری، داوری، انتقال فناوری، داوری بین المللی، حل و فصل اختلاف
  • سوسن بذرافشان صفحه 107
    در مقاله حاضر با عنوان «خاندان نوبخت حلقه رابط میان حوزه بغداد و قم» به چگونگی برقراری اولین ارتباط این خاندان با منبع عصمت و طهارت می پردازد. در واقع خاندان نوبخت به عنوان یک خاندان ایرانی نقش عمده ای در دفاع از مذهب شیعه داشتنه و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمی کردند. در این مقاله به طور مختصر به زندگی دو تن از مشهورترین این خاندان که در واقع حلقه واسط بین دو حوزه قم و بغداد بودند اشاره می شود.
    کلیدواژگان: خاندان نوبخت، علی بن حسین بابویه، شیخ صدوق، قم
  • عسگر مهرآوران، منصور فرجی، حجت نیکنام صفحه 115
    داوری در بازرگانی بین المللی از قرن نوزدهم میلادی گسترش چشمگیری داشته و امروزه مهمترین و رایج ترین شیوه حل اختلافات بازرگانی بین المللی به شمار می رود. منطق تجاری و اقتصادی ایجاب می کند که اختلافات تجاری هرچه زودتر و با روش هایی متناسب با ضرورت ها و منفعت جویی های اقتصادی حل و فصل شود. اما اگر یکی از طرفین رای داور را قبول نداشته باشد چه کاری می بایست انجام دهد ؟آیا حق اعتراض به رای داور را دارند؟ موارد اعتراض با رای داوری کدام ها هستند؟ آیا می توان به تمام آرا اعتراض کرد؟ پرسش هایی که مطرح می شوند نیاز به بررسی دارند و در این مقاله سعی شده است به این پرسش ها جواب داده شود.
    کلیدواژگان: داوری تجاری بین الملل، رای داور، اعتراض به رای، اعتراض به داور، اعتراض در آنسیترال
  • محسن اناری* صفحه 129
    امروزه اشخاص برای سهولت در حل اختلافات و رهایی از تشریفات پیچیده رسیدگی ها در دادگاه ها، صرفه جویی در وقت و هزینه ها به داوری مراجعه می کنند و داور را که شخصی منتخب الطرفین است را جایگزین دادگاه می نمایند اما همانگونه که اگر رای دادگاه به نحو ناصواب صادر گردد امکان نقض آن از طریق تجدیدنظر خواهی،اعاده دادرسی وغیره وجود دارد، باید مواردی نیز وجود داشته باشد که بتوان از رای داوری ناروا و ناصحیح رهایی پیدا کرد. با تدقیق در جمیع قوانین و مقررات جاری مربوط به داوری این نتیجه به دست می آید که تنها راه اعتراض به رای داوری، درخواست ابطال آن می باشد لذا در مقاله پیش رو موارد ابطال رای داوری به نحو دقیق بررسی و موارد آن احصا گردید تا موارد انحصاری ابطال رای داوری مشخص گردد. بنابراین اگر رای داوری به نحو اشتباه صادر گردد می توان با تطبیق آن با یکی از موارد احصایی در این مقاله، ابطال آن را از دادگاه درخواست نمود و از طرفی با آگاهی از موارد ابطال رای داوری، می توان در اصدار رای داوری تدابیری بکاربست که از ابطال رای داوری جلوگیری نمود و به نوعی به اتقان آرای داوری کمک نمود و از ابطال آن پیش گیری کرد.
    کلیدواژگان: اعتراض به داوری، ابطال داوری، رای داوری، قانون داوری تجاری، قانون آیین دادرسی مدنی
  • مژگان آژیده صفحه 139
    نوجوانی یکی از حساس ترین دوران زندگی به حساب می آید، زیرا عوامل زیستی، روانی و اجتماعی تواما در بروز دوره نوجوانی دخالت دارد. تحقیق پیش رو با هدف بررسی تاثیر روش های مشارکت خانواده در تعلیم و تربیت نوجوانان (فرزند پروری) انجام پذیرفته تا بتواند به بررسی کارکردهای خانواده در راه تعلیم وتربیت پرداخته و علاوه بر طرح چالش های موجود به ارائه هشدارهای ضروری به خانواه ها بپردازد.
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت، خانواد، نوجوان، معیشت اجتماعی
  • رقیه قوامی پور صفحه 159
    بحث پیرامون علل موثر در گرایش جوانان به الگوهای بیگانه و راه های مقابله با این معضل بزرگ اجتماعی از بحث های کاربردی و حساس امروزی در جامعه ما هست. در واقع فرهنگ در هر جامعه ای مجموعه دستاوردهای مادی و معنوی در طول تاریخ می باشد. تبادل فرهنگی نیز در ازمنه تاریخ بشر امری ضروری محسوب می شده است که باعث سعادت انسانها بوده. اما آنچه دنیای امروز با ان مواجه شده تهاجم فرهنگی می باشد.
    نمونه ی بارز آن روند رو به گسترش تسلط فرهنگ غرب بر سایر فرهنگ ها به ویژه فرهنگ ایران اسلامی در یکصد سال اخیر است. علت های این تهاجم فرهنگی را می توان به خانواد و والدین، بی سوادی، خودباختگی روحی و... تقسیم کرد. البته کارشناسان برای مقابله با این بیماری راه های ارائه داده اند که می توان به احیای ارزش ها و بازیابی هویت، تربیت دینی خانواده و... اشاره کرد. در این مقاله ضمن بررسی عوامل تاثیرگذار در گرایش جوانان به الگوهای غربی، راهکارهایی برای مقابله با این معضل ارائه شده است.
    کلیدواژگان: الگوی بیگانه، تقلید، تبلیغات، هوس و مد
  • فاطمه گلابی، داود قاسم زاده* صفحه 171
    تلفیق گرایی سومین رویکرد از نظریه پردازی در سه دهه آخر قرن بیستم است که در جهت ارضای نیازهای فرهنگی این قرن مطرح شد و بیشتر تلاشی بود برای برطرف ساختن کاستی ها و نقصان های جبرگرایان و اختیارگرایان افراطی. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظری رویکرد تلفیقی آنتونی گیدنز می باشد. بدین منظور نخست، زمینه فکری و اجتماعی وی طرح می شود و سپس مشی جامعه شناسی گیدنز و مفاهیم مرتبط با رویکرد تلفیقی وی دنبال می گردد. در همین راستا نظریه ساختاربندی گیدنز به عنوان رویکرد تلفیقی وی مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت در پژوهش حاضر تلاش بر این است که به سوالاتی از قبیل اینکه هدف از تلفیق در نظریه ساختاربندی چه بوده است؟ عوامل تاثیرگذار بر تلفیق چه بوده است؟ در مقایسه بین عاملیت و ساختار چه وزنی را به آنها داده است؟ بررسی متون مختلف نشان می دهد که تلفیق گیدنز در ارتباط با عاملیت و ساختار یکی از تلفیق های موفق بوده است و مقبولیت و اعتبار جهانی پیدا کرده است.
    کلیدواژگان: عاملیت، ساختار، نظریه تلفیقی
  • ابوالفضل گندمکار صفحه 197
    با گذردر چارچوب دین اسلام بدیهی است که قوانین این دین به عنوان پایان ادیان آسمانی و براساس ویژگی های عمومی و فراگیر آن؛ روابط با دیگردولت ها و گروه های غیر اسلامی را ضروری می داند. و این حکم یعنی ارتباط با دیگردولت ها به خاطر محقق ساختن اهداف گوناگونی است که مهمتر از همه ی این اهداف گسترش دین اسلام و دعوت مردم به سوی آن است. در این میان مذاکره ابزاری صلح آمیز است که در روابط خارجی اسلام نقش بسزائی دارد و اهمیت آن را می توان در زمان پیامبر و در هنگام تشکیل حکومت اسلامی در صدر اسلام دید.
    بنابراین ما در این نوشتار برآنیم تا مذاکره را با تاکید بر قرآن و فقه اسلامی مورد بررسی قرار داده و کوشش می نماییم تا دامنه مذاکره را در گستره روابط خارجی دولت های اسلامی تبیین نماییم. و بر اساس یک نمودار شطرنجی و بر پایه یک روش توصیفی تحلیلی به تجزیه و تحلیل این موضوع می پردازیم.
    کلیدواژگان: مذاکره، دولت های اسلامی، مصلحت، فقه اسلامی
  • رقیه قوامی پور صفحه 217
    دین سنگ بنای سامان اجتماعی و منبعی برای ارزش های اجتماعی است و بر گزینش های فردی و بسیاری از زمینه های زندگی روزمره تاثیرگذار بوده و همچنین به عنوان تجلی روح جمعی و عامل همبستگی و یکپارچگی جامعه محسوب می شود. رابطه ی جوانان و دین، موضوع حساسی در جامعه ی ایران است و یکی از دغدغه های عمده ی مسولان جامعه و والدین آن ها می باشد. تحقیق پیش رو با هدف بررسی نقش هیئات مذهبی در الگوپذیری پسران مقطع دبیرستان شهرستان جهرم با جامعه اماری کلیه دانش آموزان پسر شرکت کننده در هیئات های مذهبی شهر جهرم در سال 1394 انجام پذیرفت که حجم نمونه آن از طریق فرمول کوکران 279 برآورد گردید در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است و ابزار گردآوری اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه می باشد ضمنا آلفای پرسشنامه (35 پرسشنامه) متغیر وابسته (الگوپذیری) 80/0 درصد و آلفای پرسش نامه به طور کلی 81/0 درصد به دست آمد. که در نهایت متغیرهای موثر توانسته اند بر الگوپذیری پسران با ضریب تعیین a477/0 درصد تغییرات موجود را پیش بینی کنند و همچنین متغیر افزایش بصیرت اجتماعی- فرهنگی با بتای 421/0 درصد و متغیر روحیه انقلابی با بتای 058/0 درصد و متغیر پایبندی به فضائل اخلاقی با بتای 026/0 درصد و متغیر اشاعه ی فرهنگ با بتای 035/0 درصد و متغیر تقویت روابط دوستانه با بتای 186/0 درصد و متغیر افزایش بصیرت سیاسی با بتای 102/0 درصد و متغیر روحیه استکبار ستیزی با بتای 153/0 درصد توانسته اند بر متغیر الگوپذیری پسران موثر واقع شوند و بیشترین تاثیر را افزایش بصیرت اجتماعی- فرهنگی داشته است.
    کلیدواژگان: دین باوری، پایبندی به فضائل اخلاقی، اشاعه ی فرهنگ، تقویت روابط دوستانه، برگزاری کلاس آموزشی، افزایش بصیرت سیاسی، روحیه استکبار ستیزی، الگوپذیری
  • ایران حاجی نبی* صفحه 245
    با توجه به اهمیت آسیب شناسی فضای مجازی در توسعه جوامع، در جامعه ما نیز در سال های اخیر به فن آوری اطلاعات و ارتباطات توجه بسیاری شده است. تحقیق پیش رو با هدف بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر ارتباط بین فردی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال 1394- 1395 انجام پذیرفت که جامعه اماری آن متشکل از76971 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران می باشد که از طریق فرمول کوکران به حجم نمونه 383 نفر رسیده ایم که ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود و الفای پرسشنامه (35 پرسشنامه) متغیر وابسته (ارتباط بین فردی) 76/0 درصد و آلفای پرسش نامه به طور کلی81/0درصد به دست آمد. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ایاستفاده شده است؛ که در نهایت آزمون تحلیل رگرسیون نشان داد متغیرهای موثر توانسته اند بر ارتباط بین فردی دانش آموزان با ضریب تعیین a 612/0 درصد تغییرات موجود را پیش بینی کنند. متغیر استفاده از اینستاگرام با بتای 169/0 و متغیر استفاده از وایبر با بتای 310/0 و متغیر استفاده از واتس آپ با بتای 384/0 و متغیر استفاده از تانگو با بتای 029/0 و متغیر استفاده از لاین با بتای 013/0 توانست بر ارتباط بین فردی دانش آموزان موثر واقع شود و بیشترین تاثیر را میزان استفاده از واتس آپ و کمترین تاثیر را استفاده از لاین بر ارتباط بین فردی دانش آموزان داشته است.
    کلیدواژگان: اینستاگرام، وایبر، واتس آپ، تانگو، لاین، ارتباط بین فردی
  • سیدعلی مرتضوی امامی زواره*، فهیمه الیکی، مهدی جهانتاب صفحه 261
    توسعه اسلام در مناطقی که بعدها بخشی از قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سابق را تشکیل داد، نخست در قرن هفتم میلادی(قرن اول هجری)صورت گرفت.در آن ایام خلفای مدینه لشکرهای پیروزمند عرب به مناطق شرقی ماورای قفقاز رخنه کردند و در قرن دهم میلادی، اسلام به عنوان مذهب در آسیای میانه حاکم شد. پس از اینکه خان هازیک در اوایل قرن چهاردهم اسلام آورد ؛اسلام به یکی از عوامل مسط بر تاریخ روسیه تبدیل گردید ویژگی خاص اسلام از عوامل تاریخی وبه همان نسبت از تحولات اخیر ریشه میگیرد. شمار زیادمسلمانان والگوهای پراکندگی جغرافیایی آن ها در فدراسیون روسیه همراه با اهمیت اسلام به عنوان یکی از اجزای اصلی هویت فردی وگروهی مسلمانان روسیه و ویژگی آنها در سازماندهی اجتماعی وسیاسی جوامع مسلمان اهمیت آن را افزایش میدهد. وقوع انقلاب اسلامی تاثیر عمیقی بر احیاگری اسلامی در آسیای مرکزی و قفقاز برجا گذاشته است. بیداری اسلامی در بین مسلمانان شوروی قبل از این که کامل به بلوغ برسد وبه یک جریان نیرومند وآشکار سیاسی در مقابله با قدرت حزب کمونیست تبدیل شود، با فروپاشی شوروی مواجه شد. پس از اضمحلال شوروی، اسلام جایگزین آماده ای به جای ایدئولوژی کمونیستی بود. از دیگر عوامل تاثیر گذار بر بیداری اسلامی در شوروی سابق، ویژگی های مهم حضرت امام خمینی و قدرت کلام، پیام و عمل ایشان بود. در خصوص وضعیت آسیای مرکزی و قفقاز می توان به موضوع های مختلفی اشاره کرد،اما یکی از مهم ترین آنها ظهور پدیده ای به نام «تجدید حیات اسلام» است. در مورد شیعیان و پیروان اهل بیت (ع) در داغستان باید به شهر دربند یعنی تنها شهر شیعه در روسیه اشاره نمود که اکثر مردم آن نیز مقلد آیت الله فاضل لنکرانی (ره) و آیت الله خامنه ای می باشند که کتب ایشان به زبان روسی در اختیار جوانان و مقلدین قرار دارد.
    کلیدواژگان: اسلام، قفقاز، انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی، شیعیان روسیه
  • سیدعلی مرتضوی امامی زواره*، فهیمه الیکی صفحه 287
    عدالت یکی از نخستین آرزوها و تکاپوهای بشری برای رسیدن به جامعه مطلوب بوده است و یکی از امور ضروری در حکومت ها و سازمان ها، انتخاب افراد شایسته برای مسئولیت هاست. نهادینه شدن شایسته سالاری در سازمان ها موجب کاهش فساد اداری و گسترش عدالت اجتماعی می شود. با درنگی در اندیشه های سیاسی اجتماعی اسلام، و با واکاوی آموزه های تعالی بخش اسلامی به خوبی می توان جایگاه شایسته سالاری را استخراج کرد. عدالت، به عنوان اساسی ترین اصل دینی، همان شایسته سالاری است؛ چراکه با تحقق عدالت اسلامی، اصل استقرار هر چیزی در جای خود، محقق می شود. در این میان تئوریسین و راهبر انقلاب اسلامی دو اصل «پیشرفت» و «عدالت» را به عنوان شاخصه و اولویت اصلی انقلاب اسلامی در دهه چهارم انقلاب مورد توجه انقلابیون قرار داده و از همه مردم و مسئولین، خواص و عوام خواسته است تا با برای رسیدن به این دو شاخصه کلیدی برنامه ریزی و تلاش نمایند. پژوهش حاضر نقش عدالت و شایسته سالاری را بر پیشرفت جامعه اسلامی ایران مورد کاوش قرار داده است. مسئولیت اداره هر کاری، از بالاترین امور، که منصب رهبری مردمان است تا پایین ترین امور، باید براساس شایستگی باشد. چنانچه این اصل مهم زیر پا گذاشته شود، شیرازه امور از هم می پاشد و هیچ کاری به مقصد نمی رسد.
    کلیدواژگان: شایسته سالاری، عدالت، عدالت اجتماعی، الگوی پیشرفت، جامعه اسلامی
  • میثم توکلی صفحه 305
    موضوع تدوین «الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» الگویست که از سوی مقام معظم رهبری مطرح گردیده است. الگوهای کلان که سعی دارند در جایگاه های فرا راهبردی قرار گرفته و ارزش هایی جهانی را نشانه بگیرند. الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت در مرتبت سندی راهبردی، بر بخش های گوناگون از سیاستگذاری ملی کشور تاثیر گذار است. در این میان، اندیشه ورزی دفاعی در راستای سرمایه گذاری های نرم و سخت افزاری در عرصه ی سیاست های امنیتی، از ضرورت های الگوی یاد شده بوده و در عین حال نیازمند طراحی علمی - کاربردی است.به نظر می رسد که عزمی ملی در حال شکل گیری است،که سندی بالادستی فراتر از سند چشم انداز ایران 1404، تحت عنوان الگو یا همان نقشه راهی جامع برای توسعه و پیشرفت کشور تهیه گردد. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (مد ظله العالی) دو موضوع دفاع و امنیت را از بسترها و پیشران های پیشرفت ایرانی- اسلامی در کشور می دانند که بایستی به همراه دیگر عرصه ها به آن توجه ویژه داشت در تشریح عرصه زندگی به عنوان یکی از عرصه های پیشرفت، توجه به مسائل و خطوط اصلی زندگی مانند امنیت، عدالت، رفاه، آزادی، حکومت، استقلال و عزت ملی را در بحث الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ضروری دانستند. بنابراین، در این الگو باید به امنیت، توجه کافی شود.. با توجه به آنکه در این الگو باید افزون بر بخش های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نظام به بخش دفاع نیز توجه ویژه گردد، بنابراین نظامیان و متولیان بخش دفاع و امنیت کشور نیز باید در تعامل با این حرکت و عزم ملی قرار گرفته تا الگوی دفاعی مناسبی برای پیشرفت شکل بگیرد و همه ابعاد و ویژگی های مورد نظر برای طراحی «نظام دفاعی هوشمند همه جانبه» مورد توجه و افدام قرار گیرد. در این نوشتار پژوهش سعی شده که رویکرد دفاع همه جانبه امام(ره)،و مقام معظم رهبری مورد توجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: دفاع، امنیت ملی، الگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت
  • عزت الله ملایی، بابک پورقهرمانی صفحه 337
    تجدیدنظرخواهی (شکایت از آراء)، به عنوان یکی از اصول حاکم بر دادرسی عادلانه که نقش موثری در جلوگیری از خودگامگی هاو اتخاذ تصمیمات جانبدارانه احتمالی قضات وداوران ایفا می کند. افراد با قبول داوری اگرچه اختلاف خود را به حکومت خصوصی واگذار می نمایند اما این اختیار موجب آن نیست که داور به هر کیفیت رای و نظرش قابل اجرا باشد. بلکه رای داور همانند قاضی در صورتی محترم وقابل اجراست که در حدود اختیار او در مدت داوری صادر شده و مخالف با قوانین موجد حق نباشد. و اعتراض به رای داور با اعتراض از آراء دادگاه ها متفاوت می باشد. دادگاه نمی تواند رای داوری از نظر ماهوی بررسی کند فقط می تواند اعتراض به آن را رد یا قبول کند. ولی در تجدیدنظر از آراء محاکم، دادگاه می تواند رای را هم از نظر ماهوی وهم از نظر شکلی مورد مداقه قرار دهد. در این مقاله سعی بر این است وجه تمایز و تشابه هر کدام از آراء اعتراض به داوری و قضایی و نیز در مواردی همچون رعایت اصول و استناد، قابلیت تجدیدنظر خواهی، اعتبار امر مختومه، صلاحیت صدور گزارشی، به رای داور و تجدیدنظر خواهی از احکام محاکم و... مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: اعتراض، تجدیدنظر خواهی، رای داور، آراء دادگاه ها
  • حسین رودیان* صفحه 351
    یکی از مسائل مهمی که در داوری های بازرگانی بین المللی مطرح است، تعیین حقوق حاکم بر ماهیت دعوی است. حقوق حاکم بر ماهیت دعوا در قالب دو عنوان حقوق سخت و حقوق نرم قابل بررسی و تحلیل می باشد. در حقوق نرم استراتژی انصاف اینکه آیا می تواند به صورت مستقل از قوانین موضوعه (حقوق سخت) در داوری های بازرگانی بین المللی اثر گذار باشد جای تامل و بررسی دارد. در این مقاله تلاش شده است بررسی حقوق حاکم بر ماهیت دعوی و نمونه های عینی را که داوری بر اساس انصاف در قوانین موضوعه مورد تایید قرار گرفته است بررسی و داوری بر اساس انصاف را از بطن حقوق سخت خارج نموده و در کنار و هم عرض حقوق سخت قرار دهیم و با اعتباری ویژه بر آن لزوم همیاری حقوق نرم با حقوق سخت را تبیین نمائیم.
    کلیدواژگان: حقوق نرم، داوری بین المللی، انصاف، حقوق حاکم بر ماهیت، حقوق سخت
  • بهزاد ستاری، فرهاد ادریسی، شیما مصیبی فر صفحه 377
    داوری به عنوان یکی از روش های حل و فصل خصومت در همه نظام های حقوقی همواره مورد توجه قانونگذاران و حقوقدانان بوده است. داوری دارای تعاریف متعدد و اقسام و ویژگی ها و معایب خاص خود می باشد.قرارداد داوری را باید قرارداد فرعی و تبعی تلقی کنیم که همواره به مناسبت یک قرارداد (بیع، حمل و نقل کالا، بیمه و غیره) منعقد می شود. در پاسخ به این سوال که اگر قرارداد اصلی باطل شود چه تاثیری در شرط داوری دارد بایستی گفت برای رفع چنین اشکالی در اغلب کشور های دنیا این نظر پذیرفته شده است که قرارداد داوری از قرارداد اصلی مستقل است، در نتیجه بطلان قرارداد اصلی موجب بطلان قرارداد داوری نیست. این راه حل را قانون گذار ایران در قانون داوری تجاری بین المللی مصوب 1376 پیش بینی کرده لیکن در حقوق داخلی ایران آن را به سکوت گذاشته است. تحقیق ما نشان می دهد که اگراستقلال شرط داوری را بپذیریم،هم گامی بلند نسبت به این موضوع برداشته ایم و هم خود را با سیستم های نوین داوری همسان کرده ایم و این که اصولا با توجه به قانون داوری تجاری بین المللی و هم چنین نگاهی دقیق به قانون آئین دادرسی مدنی می توان به این نتیجه رسید که قانون گذار استقلال شرط داوری را پذیرفته است.
    کلیدواژگان: داوری، قرارداد داوری، موافقتنامه داوری، شرط داوری
  • منصوره نصرتی* صفحه 397
    داور به معنای دادرس و کسی است که در روابط طرفین به قضاوت مینشیند، داور از لحاظ قلمرو اختیارات همانند قاضی محکمه ادعاها و دفاعیات اصحاب دعوا را استماع مینماید و سعی در رفع و حل و فصل اختلافات بین طرفین را دارد بنابراین اشخاص مد نظر طرفین باید برای انجام اموری که به آنها محول گشته میبایست از شرایط قانونی که مد نظر قانونگذار است برخوردار باشند و در این صورت است که رای نافذ و معتبر شناخته خواهد شد و نظر آنها قابلیت اجرایی را خواهد داشت و چنانچه داوران در صورت وجود ممنوعیت مطلق یا نسبی اقدام به صدور رای بنماید رای مزبور فاقد اعتبار لازم است و متضرر از رای میتواند تقاضای ابطال رای را بنماید. روش اصلی کار در این تحقیق با توجه به ماهیت نظری آن توصیفی و تحلیلی است و بر اساس متدهای متداول در علوم انسانی می باشد.
    کلیدواژگان: داور، حل و فصل اختلافات، ممنوعیت مطلق، ابطال
  • علی قره باغی*، علی زارعی صفحه 413
    یکی از ابزارهایی که میتواند صحت وسلامتی داوری را ضمانت نماید، جرح داوران است وجرح داوران زمانی قابل طرح است که موجبات جرح در داور مانند استقلال و بی طرفی یا خصوصیات ویژه ای که مورد توافق طرفین قرار گرفته بوده مورد تردید یکی از طرفین داوری قرار گیرد، برای جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی وهمچنین جلوگیری از اطاله در رسیدگی و وقت کشی می بایست طرح جرح داور در موعد زمانی معینی صورت گیرد،تشریفات جرح ومرجع رسیدگی کننده به جرح حسب اینکه داوری موردی (اعم از داوری منفرد یا هیات داوران) یا سازمان داوری باشد متفاوت خواهد بود،در داوری های موردی ابتدائا خود داور مورد جرح واقع شده در خصوص جرح تصمیم میگیرد لیکن تصمیم او دراین خصوص قابل اعتراض است در داوری های سازمانی مرجعی در داخل خود سازمان مانند هیات عمومی برای این امر مشخص میشود،بعد از قبول جرح یا اثبات آن داوری دیگر به روش انتخاب داور قبلی یا روش مورد توافق قبلی یا جدید جایگزین می شود داورجایگزین میتواند از ابتدا شروع به رسیدگی نماید یا به رسیدگی های قبلی نیز ترتیب اثر دهد ،جرح داور میتواند نتایجی برخود داور و برروند رسیدگی ورای صادره داشته باشد. در این مقاله سعی در پاسخگویی به این سوالات را داریم.
    کلیدواژگان: جرح، جرح داور، آیین جرح، نتایج جرح
  • فاطمه آناهید، واحد اروجعلیزاده، سینا نیازی، کمال طاهری رز، رضا ولی پور صفحه 427
    اختلافات تجاری در عرصهی بین الملل از طریق مکانیسم داوری حل و فصل میگردد. در نهاد داوری به عنوان مرجعی مناسب و قابل اعتماد برای حل و فصل اختلافات تجاری، موضوع ایرادات به عنوان شکلی از دفاع طرفین مطرح میشود. ایرادات با توجه به آثاری که ممکن است بر جریان داوری داشته باشند، دو گونهاند. ایرادات با اثر مانع موقتی و ایرادات با اثر مانع دایمی. با اینکه غالب مقررات حاکم بر ایرادات در زمرهی قواعد تکمیلی هستند و توجه به آنها حسب مورد منوط به ابراز آن توسط طرف یا طرفین دعوا میباشد، ولی برخی از آنها قواعد آمره بوده و با نظم عمومی ارتباط دارند. قانون داوری تجاری بین المللی ایران با اینکه در نوبهی خود تحولی ستودنی در عرصهی تجارت بین الملل به حساب میآید، از این حیث که بحث ایرادات را تبیین ننموده و صرفا کلیتی از آن را مطرح کرده است، با خلاء اساسی مواجه است. مقاله حاضر با مد نظر قراردادن اینکه طرفین دعوی در داوری تجاری بین المللی چه ایرادهایی میتوانند مطرح نمایند و اثر آن چه خواهد بود، به بررسی ایرادات با اثر مانع موقتی و تصمیم اتخاذی داوران نسبت به ایراد خواهد.
    کلیدواژگان: داوری، ایرادات، مانع موقتی، انصراف، نظم عمومی بین المللی
  • مونس کشاورز صفحه 447
    طبق اصول کلی، رسیدگی به تظلمات در دادگاه های دادگستری علنی است و رسیدگی خصوصی و محرمانه استثنایی و نیاز به تصریح دارد. استثناء و تصریح در مورد داوری وجود دارد. خصوصی و محرمانه بودن داوری دو خصیصه اساسی حقوق داوری را تشکیل می دهند. این دو خصیصه امتیاز اصلی داوری بر رسیدگی قضایی و علت اساسی رجوع به داوری تلقی می شوند. در رویه قضایی فقط درباره خصوصی بودن داوری اتفاق نظر وجود دارد و محرمانه بودن آن مور مناقشه و اختلاف عقیده است. مقاله حاضر در نظر دارد این دو خصیصه داوری را مشخص نماید.
    کلیدواژگان: خصوص بودن، محرمانه بودن، داوری، حقوق داخلی، تجارت بین المللی
  • علی قره باغی* صفحه 469
    صدور دستور موقت یکی از ابزاری ترین اقداماتی است که طرف دعوی جهت جلوگیری از تضیع حقوق خود در آینده اعم از توقیف مال یا اقدام عمل یا ترک عملی باشد. قابلیت صدور دستور موقت از سوی دادگاه جای سوال نیست چرا که قوانین داخلی اجازه و شرایط صدور توسط دادگاه را مقرر نموده اند. لیکن در بحث داوری چه داخلی و چه بین المللی صلاحیت داوران در صدور دستور موقت از دیر باز محل بحث بوده و هست.
    در قانون داوری تجاری بین المللی ایران مصوب 1376 برابر ماده 17 داوران صلاحیت صدور دستور موقت را دارند ولی در داوری داخلی برابر قانون آیین دادرسی مدنی مدنی برخی قائل به عدم صلاحیت داور در صدور دستور موقت میباشند ولی به نظر میرسد بنا به قاعده اذن در شی اذن در لوازم آن است و برخی دلایل دیگر داور داخلی توان صدور دستور موقت را داشته باشد. دیگر اینکه داوران اعم از موضوع داخلی و بین المللی برابر این دو قانون ملزم به رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون آیین دادر سی مدنی است نمی باشد.در این مقاله سعی شده به این مسائل پاسخ داده شود.
    کلیدواژگان: داوری، دستور موقت، داوری داخلی، داوری تجاری تجاری بین الملل
  • اباست پورمحمد* صفحه 485
    اختلافات تجاری بین المللی بین دولتها و اشخاص خصوصی خارجی، یکی از مسائل مهم و اساسی می باشد که از دیر باز مورد بحث و گفتگوهای فراوان قرار گرفته است. از یک طرف دولتها بنا به حاکمیت خود تمایل دارند قوانین و محاکم کشور خود را برقرارداد و رسیدگی داوری حاکم سازند. از طرف دیگر، سرمایه گذاران خارجی از بیم نفوذ دولتها و تغییر قوانین همواره مطمئن ترین طریق ممکن را جستجو می نمایند. مضافا بر اینکه دعاوی تجاری و اختلافات ناشی از سرمایه گذاری به طور خاص، نوع ویژه ای از دعاوی هستند که خصوصیات و ویژگی های خاص خود را دارند. لذا حل و فصل چنین اختلافاتی طریقه و قواعد مناسب خود را اقتضاء می کند که شایع ترین آنها ارجاع به داوران متخصص و بی طرف می باشد. در قوانین ایران برای اجرای آرای داوری خارجی و بین المللی مقررات خاصی وضع نشده است.با وجود این با تعمیم مقررات مربوط به اجرای آرای دادگاه های خارجی در تئوری، امکان اجرای آرای داوری خارجی وجود دارد.در مورد اجرای آرای داوری بین المللی، قانون داوری تجاری بین المللی در سال 1376 با نواقص فراوان، از جمله قابل اجرا دانستن آرایی که فقط طبق همین قانون صادر شده باشد، به تصویب رسیده است.این قانون خلاء قانونگذاری را پر کرده است، ولی مشکل اجرای آرای داوری تجاری بین المللی را حل ننموده است.اگر قرار بر حل مشکل باشد، باید موانع قانونی(قانون اساسی و قانون عادی)مرتفع شود و پیوستن به معاهدات بین المللی راجع به شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی و بین المللی مورد توجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: رای داوری، الزام آور بودن رای داوری، شناسایی و اجرای حکم داوری، دادگاه های ملی، حاکمیت