پژوهشنامه سبک زندگی
پیاپی 5 (پاییز و زمستان 1396)

اصطلاح سبک زندگی در اندیشه و آثار بوردیو مفهومی است که با شبکه پیچیده و به هم پیوسته ای از مفاهیم نظری مرتبط است. وی در آثار مختلف توصیفی و پیمایشی خود به ویژه کتاب «تمایز: نقد اجتماعی قضاوت های ذوقی»، با رویکردی جامعه شناختی به تحلیل سبک های زندگی و طبقات اجتماعی پرداخته و آن را با مفاهیمی همچون فضای اجتماعی، طبقه، میدان، عادت واره، سرمایه و سلیقه پیوند داده است. از منظر وی، سبک زندگی مجموعه ای از باورها و کنش های نظام مندی است که افراد و طبقات اجتماعی را از یکدیگر متمایز می سازد.
در این مقاله با تکیه بر آثار بوردیو و شارحان عمده اندیشه های وی، به شیوه اسنادی و با رویکردی توصیفی و تحلیلی به مفاهیم و بنیان های نظری بوردیو در طرح نظریه سبک زندگی وی پرداخته و با نگاهی انتقادی، اندیشه های پی یر بوردیو بررسی و تحلیل خواهد شد.

از مسائل مهم در رابطه زوجین پنهان کاری آن ها از یکدیگر است که معمولا در طول زندگی مشترک پیش می آید. پنهان کاری نابه جا پیامدهای نامطلوبی به همراه دارد که آسیب های جدی به روابط زوجین وارد می کند. شناخت پیامدهای منفی، آگاهی زوجین را نسبت به عواقب رفتارهایی که با یکدیگر دارند، بالا می برد تا در رفتارهای خود بیشتر بیندیشند و در موقعیت های مختلف زندگی تصمیم صحیحی برگزینند. روش به کاررفته در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و روش گردآوری داده ها، مبتنی بر بررسی اسناد کتابخانه ای است. مهم ترین پیامدهای منفی حاصل از پنهان کاری نابه جا شامل بدگمانی و سوءظن، آسیب رساندن به همسر، اثرگذاری منفی بر دیگران و سستی روابط زناشویی است. سستی روابط زناشویی حاصل از پنهان کاری نابه جا به سردی روابط عاطفی و سستی روابط جنسی زوجین منجر می شود که در این مقاله ضمن توضیح هر یک از موارد مذکور، به تبیین و تحلیل پیامدهای منفی پنهان کاری نابه جا پرداخته می شود.

سلامت روانی بخشی بسیار مهم در حیطه سلامت است. آمارها نشان می دهد که بیماری های جسمی و روانی باوجود دستیابی بشر به امکانات زیستی و رفاه بهتر، رو به افزایش است. به خاطر اهمیت سلامت روان زنان این قشر برای جامعه این پژوهش به بررسی سبک زندگی اسلامی و رابطه آن با بهداشت روانی زنان هیئت علمی دانشگاه های شهر تهران انجام پرداخته است. روش مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود که 110 نفر از زنان هیئت علمی به صورت نمونه گیری تصادفی از 3 دانشگاه (شهید بهشتی، الزهرا (س) و تربیت مدرس) انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسش نامه 1- سبک زندگی اسلامی کاویانی 2- سلامت عمومی گلدبرگ بود. آزمون های آماری مورد استفاده، آزمون همبستگی و رگرسیون بود. یافته ها نشان داد بین سبک زندگی اسلامی و نمره سلامت روان زنان هیئت علمی با ضریب همبستگی 45/0- در سطح 01/0 رابطه منفی و معناداری (به دلیل شیوه نمره گذاری) وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد متغیرهای سبک زندگی اسلامی 25 درصد توانایی پیش بینی سلامت روان را دارند و از بین شاخص های سبک زندگی اسلامی، دو شاخص اخلاقی و عبادی بیشترین تاثیر را بر سلامت روان داشتند.

رضایت از زندگی نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های روانی دارد. پژوهش هایی رابطه مثبت و معنادار سبک زندگی و رضایت از زندگی را نشان دادند. هدف این پژوهش، بررسی نقش واسطه ای تاب آوری خانواده در رابطه سبک زندگی اسلامی و رضایت از زندگی بود.
جامعه آماری این پژوهش دانشجویان شهر فردوس بود. بدین منظور 133 نفر از دانشجویان (98 پسر و 35 دختر) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های رضایت از زندگی (دینر 1985)، تاب آوری خانواده (سیکسبی 2005) و سبک زندگی اسلامی (کاویانی 1388) را تکمیل کردند. در تحلیل داده ها از روش های همبستگی، و تحلیل مسیر براساس مدل بارون و کنی و نرم افزار spss24 و Amos24 استفاده شد.
یافته های پژوهش نشان داد که رضایت از زندگی با سبک زندگی اسلامی (335/0) و با تاب آوری خانواده (437/0) رابطه مثبت و معنادار (001/0P<) دارد و تاب آوری خانواده رابطه سبک زندگی اسلامی و رضایت از زندگی را واسطه گری کامل (207/0) می نماید.
سبک زندگی اسلامی از طریق افزایش تاب آوری خانواده بر رضایت از زندگی تاثیر دارد. تقویت سبک زندگی اسلامی در خانواده، با افزایش تاب آوری خانواده در برابر سختی ها، موجب افزایش رضایت از زندگی اعضای خانواده می شود.

«سبک زندگی» نمود باورها و دارای ابعاد وسیعی است که امروزه بسان ابزاری نرم در تغییر هنجارها عمل می کند، این پژوهش در صدد تحلیل رابطه و تاثیر کارکرد الگویی امامت و رسالت در سبک زندگی در مولفه مدیریت خانواده است که با تبیین سبک زندگی، مدیریت خانواده و توصیف کارکرد الگویی معصومین (علیهم السلام) در جهان بینی توحیدی، تصویری از رابطه و جایگاه راهنما در سبک زندگی با روش توصیفی تحلیلی به دست می دهد؛ که معصومین (علیهم السلام) به لحاظ کارکرد الگویی اسوه ای؛ منبع و منشا سبک و نقش آنان «سبک سازی» است، این نقش متضمن فواید تربیتی الگو از جمله؛ شاکله مندی، بهره وری زمان، پیشگیری و... است. در نهایت تصویر مدل اسوه ای سبک زندگی معصومین (علیهم السلام) در مولفه مدیریت خانواده، نشان گر توجه به اصول مدیریت (برنامه ریزی، رهبری، سازماندهی، مشورت و کنترل) و اهتمام به سبک سازی با شاخصه «تعالی حداکثری» و «استقامت عملی» در سبک زندگی مومنانه است که با ترجیح پاداش اخروی به لذت دنیوی، مسئولیت پذیری به سهل انگاری، سخت کوشی به عافیت طلبی، ساده زیستی به تجمل و دیگرخواهی به خودخواهی و... نمود یافته است که این ترجیحات از عوامل موفقیت در مدیریت اسلامی است.

در بیشتر نظریه های روان شناسانه و جامعه شناسانه سبک زندگی، به آرمان و اهداف فردی و اجتماعی مردم که پشتوانه سبک زندگی آنان است، توجه نشده یا کم تر توجه شده است؛ اما بررسی سبک زندگی بر اساس آموزه ها و جهان بینی اسلامی نمی تواند نسبت به اهداف و آرمان های فردی و اجتماعی بی تفاوت باشد. طبق این بیان، می توان پرسش جستار را این گونه صورت بندی کرد که در سبک زندگی اسلامی آرمان و هدف های زندگی چیست؟ هدف این مقاله کشف و استنباط آرمان و اهداف سبک زندگی از قرآن و نشان دادن تفاوت میان هدف ها و آرمان زندگی است با این فرضیه که آرمان زندگی فرد مسلمان در طول هدف های زندگی وی تعریف می شوند. در این جستار روش این گونه است که ابتدا پرسش هایی طرح می شود و بعد به جستجوی پاسخ آن در منابع اسلامی پرداخته می شود. در روش تحلیل متن ارتباط بین رجوع به متن و نتیجه گیری درباره هر مطلب، دو سویه و مکرر است. نتیجه اینکه سبک زندگی اسلامی دارای یک آرمان و تعدادی هدف است. اهداف زندگی خود بر دو نوع خرد و کلان و وسیله ای و نهایی (آرمان) قابل تقسیم هستند. آرمان زندگی در قرآن بر اساس تفسیرهای مختلف یکی از سه مورد: زندگی پاکیزه، عبودیت و عبادت می تواند باشد که به نظر می رسد همه آن ها در حقیقت بیان کننده یک چیز هستند.