فهرست مطالب

مدیریت در دانشگاه اسلامی - پیاپی 2 (تابستان 1391)

نشریه مدیریت در دانشگاه اسلامی
پیاپی 2 (تابستان 1391)

  • 376 صفحه، بهای روی جلد: 25,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/02/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حسن زارعی متین صفحه 226
  • بهمن حاجی پور، مصطفی بهادران شیروان * صفحه 227

    هدف مقاله بررسی «دانشگاه مطلوب در نظام اسلامی» در سه بعد «استاد»، «دانشجو» و «فضای حاکم بر آن» به عنوان سه مولفه اصلی تحقق اقتدار علمی یک کشور بوده است وبرای تبیین این مهم در قالب بیانیه ماموریت دانشگاه مطلوب جمهوری اسلامی ایران، بیانات مقام معظم رهبری را در جایگاه ولی فقیه و سیاست گذار کلان کشور طی دوره بیست ساله رهبری ایشان به عنوان مبنا برگزیده است. روش مقاله تحلیل اسنادی -روش تئوری پردازی داده بنیاد(Grounded Theory) می باشد.: یافته ها نشانگرآن است که در سه حوزه مربوط به سوالات اصلی تحقیق پیرامون شایستگی های محوری دانشگاه مطلوب در اندیشه های مقام معظم رهبری؛ یعنی دانشجو، استاد و فضای دانشگاهی، نهایتا تمامی کدها ما را به سه رکن ریشه‎ای دانشگاه مطلوب در نظامی اسلامی رهنمون می‎سازد که عبارت است از: فضیلت، علم وبصیرت. براین اساس،شایستگی های محوری که سبب تمایز دانشگاه اسلامی با دیگر دانشگاه هاست، عبارتند از:جهاد علمی و عملی، تهذیب، معنویت و تربیت صحیح، بصیرت افزایی، حضور با انضباط در صحنه های نظام، نقش آقرینی در سازندگی آینده آن. با توجه به اینکه انقلاب اسلامی از نظر ذات و هویت، در تعارض با استکبار و استعمار است بنابراین، همیشه تهدیدهایی در مسیر حرکت آن وجود داشته است؛ چه از جانب دشمن درونی و چه از جانب دشمن بیرونی. از این رو، شناخت تهدیدها، دشمن‎شناسی و توجه به نشانه های آن و مقابله با دشمن و شناخت مولفه های دشمن‎ستیزی بر رهروان راه انقلاب، به ویژه دانشگاهیان به عنوان قشر نخبه جامعه ضروری است.

    کلیدواژگان: شایستگی محوری، دانشگاه مطلوب، اندیشه های مقام معظم رهبری، استاد، دانشجو، فضای دانشگاه
  • احسان چیت ساز، محمد مهدی ذوالفقارزاده، سعید غیاثی ندوشن صفحه 251
    هدف این پژوهش ارائه مدل شایستگی های محوری مدیران فرهنگی دانشگاه ها و موسسات آموزشی عالی در ایران اسلامی است. طبق نظریه منبع محور، منابع داخلی سازمان ریشه مزیت رقابتی بوده و تجزیه و تحلیل محیط خارجی برای کشف فرصتها و تهد یدها، به تنهایی نمی تواند موجب برتری رقابتی سازمان شود. طبق این نگاه، منابع و قابلیت های داخلی سازمان مبنای مطمئن تری برای تدوین برنامه های راهبردی سازمان هستند. هنگامی می توان راهبردهای مبتنی بر منابع را تدوین کرد که درک کاملی از «شایستگی های محوری» سازمان وجود داشته باشد. تحقیق حاضر به صورت مطالعه موردی بر روی مدیران فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی انجام گرفته، و جامعه آماری آن مدیران ارشد فرهنگی و خبرگان آموزش عالی است. داده های تحقیق پس از استخراج مدل تحقیق در خصوص شایستگی های مدیران فرهنگی دانشگاه های کشور از مبانی نظری و نیز برنامه راهبردی معاونت فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شدند.
    یافته ها
    یافته های تحقیق نشانگر این است که قابلیت مبتنی بر برنامه راهبردی و شایستگی های مبتنی بر نظر خبرگان، نزدیکی زیادی با یکدیگر دارند.شایستگی های محوری را از هر دو مسیر پژوهش می توان در هفت مقوله اصلی: خویشتن شناسی، هوشیاری، کارآفرینی فرهنگی، ارتباطات، مدیریت اجرایی، رهبری و ارزش های اسلامی حول مقوله دانشگاه تمدن ساز مدنظر معاونت فرهنگی وزارت علوم خلاصه و تلفیق نمود.
    کلیدواژگان: الگوی شایستگی، شایستگی های محوری، مدیران فرهنگی دانشگاه، دانشگاه تمدن ساز
  • لطف الله فروزنده، میرزاحسن حسینی، محمد ترکمنی صفحه 273
    هدف؛ این مقاله در صدد مقایسه سبک رهبری امام خمینی با سایر سبک های رهبری موجود و ارائه یک الگوی رهبری سازمانی است. روش؛ روش تحقیق مقاله حاضر مبتنی بر روش های مطالعه اسنادی و توصیفی تحلیلی آثار و سیره عملی و مدیریتی امام خمینی است. یافته ها؛ طراحی مدلی سه بعدی، شامل نیت و ارضای درونی، رفتار فردی، رفتار گروهی و سازمانی، از یافته های این تحقیق است. در بسیاری از تئوری های رهبری، ذاتا به انسانها توجه نمی‎شود، بلکه توجه به انسانها به خاطر افزایش کارآیی و بهره‎وری است. در الگوی رهبری امام خمینی که سرشار از نکات ظریف و لطیف مدیریتی بوده، بر پایه عشق الهی و خود مدیریتی و ایمان سرشار به ذات اقدس الهی، تزکیه نفس و تقوای الهی بنا شده، افزایش کارآیی و در نتیجه افزایش رفاه انسانها، وسیله‎ای برای تکامل، رشد و بلوغ فکری، انسانی و اخلاقی است. نتیجه گیری؛ رمز موفقیت امام در رهبری و مدیریت، خودسازی فردی ایشان بود. لذا بر هر مدیری در فرهنگ اسلامی است که ابتدا از خود شروع کند تا پس از خودسازی، شایسته رهبری و مدیریت در سازمان و جامعه شود.
    کلیدواژگان: سبک رهبری، سیره امام خمینی، رفتار فردی، رفتار سازمانی، رشد و تعالی انسان
  • حمیدرضا بهرامی، حسن خیری، رضوان نروی علویجه * صفحه 295

    هدف مقاله بررسی معیارهای تصمیم گیری در مدیریت دانشگاه اسلامی از منظر آموزه های دینی بوده است. روش مقاله تحلیل اسنادی به شیوه توصیفی- تحلیلی می باشد.: در این راستا پس از بررسی سوال های تحقیق، معیارهای فرآیند های تصمیم گیری شناسایی شده است؛ سه مورد از این معیارها که در منابع غنی دینی تاکید فراوانی بر آنها شده عبارتند از: 1- مشورت 2- حق محوری 3- توکل. مهمترین نکته هایی که در امر تصمیم گیری وجود دارد، این است که مدیر بر سر دوراهی ها برای ترجیح یک راه، چه معیاری را باید در نظر بگیرد. آیا منافع شخصی مدیر، رضایت مسوولین بالاتر، حب و بغض های شخصی، انتظارات و توقعات آشنایان و نزدیکان وخواص و... باید ملاک انتخاب فرد مدیر قرار گیرد و یا ملاک چیزهای دیگری است؟ در مدیریت اسلامی، معیارهای متعددی در تصمیم گیری اثرگذار هستند که توجه به آنها می تواند در فرآیند تصمیم گیری و اجرای آن تاثیر شگرفی داشته باشد و سه مورد از این معیارها که در منابع غنی دینی تاکید فراوانی بر آنها شده است، عبارتند از: 1- مشورت 2- حق محوری 3- توکل. چنانچه مدیر براساس این سه معیار تصمیم گیری کند، بی شک می توان گفت بهترین تصمیم را در هر مورد اتخاذ نموده است. با توجه به معیارهایی که در هر یک از مراحل تصمیم گیری برشمردیم، پیشنهاد می گردد که اگر مدیری با در نظر گرفتن تمام این مولفه ها تصمیمی را اتخاذ و اجرا نماید این تصمیم از منظر آموزه های دینی از کارایی مناسب برخوردار می باشد.

    کلیدواژگان: دانشگاه، دانشگاه پژوهی، آموزش عالی، پژوهش، دانش
  • حمزه خواستار، امیر اعظمی، مجتبی امیری، عیسی نیازی صفحه 317
    هدف از این مقاله ترسیم مختصات مفهومی الگویی از سیستم آموزشی در دانشگاه اسلامی است که مبتنی بر ایجاد فضای خلاقیت و نوآوری در این دسته از دانشگاه ها است.در واقع مقاله حاضر، به بحث در مورد الگویی از سیستم آموزشی در دانشگاه اسلامی می پردازد که بر نقش استعدادها و توانایی های بالقوه دانش پژوهان تکیه داشته و در راستای تحقق جامعه دانایی محور، به بالفعل کردن این استعداد ها می پردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوا است.: با بهره گیری از این روش و تحلیل داده های تحقیق در مطالعه کنونی، ابعاد یک سند راهبردی مناسب برای «دانشگاه اسلامی» که مبین نظام رشد استعدادها بوده و بر اهمیت و نقش خلاقیت و نوآوری تاکید دارد ارائه شده است.چشم اندازها و اسناد راهبردی دانشگاه به عنوان ایده هایی هستند که درون دانشگاه ها به واقعیت تبدیل می شوند. مدیران و مسئولان دانشگاه ها، در هنگام تدوین این اسناد باید دقت کافی را در این زمینه داشته باشند که آنچه هم اکنون به عنوان افق دانشگاه تدوین و منتشر می گردد زمانی به واقعیتی اجتماعی بدل خواهد شد. تساهل آگاهانه یا ناخودآگاه در تدوین چشم انداز و سند راهبردی دانشگاه اسلامی، ممکن است مسائل و مشکلاتی را فراروی آن قرار دهد. از این رو، هنگام تدوین اسناد راهبردی دانشگاه ها، باید به دقت ساخت زبانی و الگوهای ساختاری مورد توصیه و تاکید آن ها، با رویکردی آینده پژوهانه مورد مداقه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: دانشگاه اسلامی، خلاقیت، مطالعه تطبیقی، تحلیل محتوا، اسناد راهبردی
  • حسن زارعی متین، سحر نیکمرام، مریم احمدی، فائزه حیدری صفحه 331
    این مقاله تلاش می کند تا تاثیر رهبری معنوی بر قابلیت یادگیری سازمانی در پژوهشگاه حوزه ودانشگاه موردبررسی قرار دهد. روش مقاله پیمایشی(survey) می باشد.: بر این اساس، یافته های تحقیق نشان داد که بین مولفه های رهبری معنوی و قابلیت یادگیری سازمانی ارتباطی معنادار وجود دارد. هم چنین، از میان مولفه های رهبری معنوی، چشم انداز بیشترین تاثیر را بر قابلیت یادگیری سازمانی دارد و عشق به نوع دوستی نیز از این نظر در آخرین مرتبه قرار دارد. بر اساس ی تحقیق، رهبری معنوی برای سازمان های امروز از اهمیت شایانی برخودار است و رهبران معنوی با اقداماتی نظیر: خلق چشم انداز مشترک برای کارکنان، و هم چنین، تلاش برای استقرار فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارزش های انسانی می توانند به خلق و تقویت فضای یادگیری در سازمان کمک کرده، از این طریق به پویایی سازمان در فضای رقابتی امروز یاری رسانند.
    کلیدواژگان: رهبری معنوی، قابلیت یادگیری سازمانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
  • علی حسین کشاورزی، محمدرضا یکتایی صفحه 347
    هدف مقاله بررسی و دسته بندی موانع بالقوه تسهیم دانش، بر اساس این مهم که اسلام به عنوان خاتم ادیان، پاسخگوی تمامی پرسش ها و نیازهای همه نسل ها و همه عصرها بوه است، با تاکید بر آموزه های اسلامی به شناسایی راهکارهای رفع موانع تسهیم دانش در سازمان ها بپردازد. در این راستا، ابتدا مبانی مدیریت دانش معرفی شده و با تمرکز بر موضوع تسهیم دانش به عنوان یکی از مهمترین فرایندهای آن، 35 مانع بالقوه تسهیم دانش شامل 14 مورد موانع فردی (زمان، کاهش امنیت شغلی، عدم آگاهی دارنده دانش از ارزش و فایده آن، غالب بودن تسهیم دانش صریح، سلسله مراتب سازمانی، و...)و 13 مورد موانع سازمانی (استراتژی نامشخص مدیریت دانش، عدم هدایت مدیریتی، کمبود فضاهای تسهیم دانش، نبود سیستمهای پاداش، فرهنگ سازمانی، و...) و 8 مورد موانع تکنولوژیکی (نبود آموزش، نبود پشتیبانی فنی، انتظارات غیر واقعی درخصوص توانایی های فناوری، و...) معرفی شده اند. با استفاده از روش تحلیل اسنادی منابع اسلامی، و بر اساس آموزه های اسلامی، راهکارهای رفع این موانع در جهت بهبود تسهیم دانش در سازمانها ارائه شده اند.
    یافته ها
    این تحقیق 14 راهکار را که مبنای آنها آموزه های اسلامی است، معرفی می کند که عبارتند از: مدیریت زمان، دانش سودمند، انفاق دانش، تجربیات کاری، اعتماد سازی،ارتباطات، تقوا مداری، نظم همه جانبه، عدالت محوری، نسبی نگری، قدر شناسی، گذشت، تواضع و حسادت گریزی. با توجه به و با مراجعه به جدول شماره (1)، راهنمای راهکارهای آموزه های اسلامی؛ این حقیقت روشن می شود که همه این راهکارها مانند «ظروف مرتبطه» هستند، و یک شبکه منظم و مرتب را ایجاد کرده اند و عمل به آن ها، برای افراد، و سازمان ها و همه جوامع، به ویژه در رفع موانع آسیب های تسهیم دانش در زمینه های فردی، سازمانی و فناوری، مفید خواهند بود.
    کلیدواژگان: تسهیم دانش، موانع تسهیم دانش، آموزه های اسلامی، رفع موانع تسهیم دانش
|
  • Bahman Hajipour, Mostafa Bahadoran Page 227

    The present study aims to study the desired university in Islamic system, concentrating on three dimensions: teacher, student and atmosphere. The fundamentals of the present survey are supreme leader's guidance and speeches as the plenipotentiary and supreme policy maker of the country.The method of the research is documentary analysis and grounded theory.The results of the study indicate three basic factors in ideal and Islamic university, which are eminence; knowledge and discernment. Therefore core competencies of Islamic university are included academic and practical jihad, edification, spirituality and well education, discernment,….

    Conclusion

    Since Islamic revolution is against the arrogance and colonialism, therefore there are always some threats in this way, which are due to the identity of Islamic revolution. The author of the article concludes the necessity of identifying threats and knowing the enemy and components of dealing with the enemy, especially university scholars.

    Keywords: core competencies, desired university, supreme leader's thoughts, professor, university student
  • Ehsan Chitsaz, Mohammad Mahdi Zolfagharzadeh, Saeid Ghiasi Page 251
    The present study aims to develop a core competency model for cultural & social managers in universities and higher education institutes in Islamic republic of Iran.The method is case study of cultural & social managers in universities and higher education institutes and statistical community consist of higher experts and managers in higher education cultural fields.
    Results
    The results of the present survey reveal a close relationship between strategic program and expert's ideas.
    Conclusion
    The author of the paper concludes that core competencies of cultural & social managers are categorized in seven main categories: self-knowledge, consciousness, cultural entrepreneurship, communication, executive management, leadership and Islamic values based on policies of ministry of cultural affairs.
    Keywords: competency model, core competencies, university cultural leaders, civilization Maker University
  • Lotfollah Forozandeh Mirza Hasan Hosseini Mohammad Torkamani Page 273
    The author of the article aims to compare the leadership style of Imam Khomeini (p.b.u.h) with other leadership styles of the world and to suggest an organizational leadership model.The method of the present research is documentary and analytical-descriptive study of Imam Khomeini's management style and works. The result of the article is a three dimensional model including intention and inner satisfaction, individual behavior and collective and organizational behavior. Human (humanity) in many leadership theories of the world is neglected and utilitarianism is their core model. Imam Khomeini leadership model is based on excellence and growth of human being and consists of delicate and subtle hints of management. Love of divine god and faithfulness plus self-purification and god-fearing are the other feathers of the late leader's leadership pattern and fulfilling his advices would guaranty the welfare, spiritual and intellectual developments and evolution of people.
    Conclusion
    The secret of Imam Khomeini, s success in leadership and management is in his self-storage. Therefore, self-storage is necessary for Islamic culture managers to be able to satisfy their tasks and responsibilities in Islamic society.
    Keywords: leadership style, biography of Imam Khomeini, individual behavior, organizational behavior, excellence, growth of human being
  • Hamidreza Bahrami Hasan Kheiri Rezvan Noori Page 295

    The present study aims to analyze the Decision making criteria for management of the Islamic university from the viewpoint of religious teachings.The method of the research is documentary analyzes and descriptive –analytical.The author of the article studies the criteria of decision-making process. Tree criteria's that are more highlighted in religious resources are as follow: 1- consultation 2- reality-centeredness 3- confidence (tavakkol).

    Conclusion

    The most important factor in decision making of the managers is to prefer the best criteria and solution among many ways and preferences. The author of the article then puts some principal questions forward: Is the manager of the organization going to prefer his own personal interests or satisfaction of higher authorities or his own family expectations? Or instead, he prefers other criterias? Tree criteria's of decision making in Islamic management that are more emphasized in religious resources are as follow: 1- consultation 2- reality-centeredness 3- confidence and resignation to the will of God. At the end of the research, the writer of the paper concludes that the selected decision upon these tree criteria's is considered as the best decision from view point of religious teachings.

    Keywords: decision making, management, university, islamic university
  • Hamzeh Khastar Amir Aazami Mojtaba Amiri Eesa Niazi Page 317
    The present research is intended to investigate the components and definitions of an educational system in Islamic university that is based on creativity & innovation. The article highlights the role of potentialities and talents of researchers and attempts to develop and flourish the potentialities.The method of the survey is content analyzes. The result of the research is a strategic document for "Islamic university". The mentioned document emphasizes on the role of creativity & innovation.
    Conclusion
    Perspectives and strategic documents of the university are considered as ideas that are actualized inside universities. The managers and authorities of the universities should avoid conscious and unconscious tolerance in preparing perspectives and strategic document of Islamic university. Additional and unnecessary tolerance may bring some problems and difficulties in future. The author of the article suggests more attention on language construct and patterns at the end of the research.
    Keywords: islamic university, creativity, comparative study, content analysis, strategic documents
  • Hasan Zareimatin Sahar Nikmaram Maryam Ahmadi Faezeh.Heidari Page 331
    The author of the research aims to study the effects of the spiritual leadership on organizational learning capabilities in houzeh & university research institute. Survey method. The results of the study show a significant relationship between components of spiritual leadership and organizational learning capabilities.The perspective component among the components of spiritual leadership is the most effective factor in organizational learning capabilities and to love humankind is in the least degree of significant.
    Conclusion
    The paper concludes that the spiritual leadership is important in modern organizations and spiritual leaders develop the organizational learning atmosphere and mobility through shared vision for employees and developing organizational culture based on humankind moralities.
    Keywords: spiritual leadership, organizational learning capabilities, houzeh, university research institute
  • Ali Hossein.Keshavarzi, Mohammad Reza Yektaee Page 347
    The present article aims to analyze the potential barriers of sharing knowledge through Islamic teachings and finding the solutions to eliminate the barriers. In this approach; the principals of knowledge management are introduced and considering the subject (sharing knowledge) as one of the most important processes of knowledge management, 35 potential barriers of sharing knowledge are introduced. The35 mentioned barriers include 14 individual, 13 organizational and 8 technological barriers. 14 individual barriers are time, reduced job security, ignoring the value of knowledge, the superiority of explicit sharing knowledge, administrative hierarchy…). 13 organizational barriers are lack of strategy in knowledge management, lack of management guidance, lack of space for sharing knowledge, lack of reward systems, organizational culture,….. 8 technological barriers are lack of education and technical support, unrealistic expectations in technological abilities…. Documentary analyses of Islamic resources and teachings.The results of the research define 14 solutions based on Islamic teachings. Time management, useful knowledge, spending knowledge, useful working experiences, building trust, communication, pietism,orderliness,uprightness,relativism, thankfulness, forgiveness, humility, avoiding envy.
    Conclusion
    The author of the article concludes that all of the mentioned solutions are related to each other and have created a regular grid.
    Keywords: sharing knowledge, barriers to sharing knowledge, Islamic teachings, eliminating the barriers to sharing knowledge