فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات افکار عمومی
پیاپی 10 (تابستان 1393)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/10/15
  • تعداد عناوین: 25
|
  • مهدی جاودانی مقدم* صفحه 1
    نظرسنجی، یکی از مهم ترین و شایع ترین ابزارهای سنجش افکار عمومی به منظور درک برداشت ها و ذهنیت های توده مردم نسبت به سیاست ها و اقدامات داخلی و خارجی کشورها به حساب می آید. کارآمدی نظرسنجی ها سبب شده است که استفاده از آن در قرن بیستم با اقبال بسیاری مواجه شود به گونه ای که نخبگان سیاسی، سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان نظام های سیاسی برای آگاهی از خواسته ها، انتظارات و بازخورد سیاست های داخلی و خارجی خود، در موارد بسیاری از نظرسنجی های علمی که توسط موسسات معتبر تخصصی نظرسنجی تهیه شده است، بهره گرفته اند. با این وجود، علی رغم، بکارگیری معیارهای علمی در نظرسنجی های صورت گرفته توسط این موسسات، همواره اختلاف نظرهایی در نتایج نظرسنجی ها مشاهده می شود. این مساله در مورد نظرسنجی های مختلفی که در آمریکا در مورد سیاست خارجی این کشور در قبال برنامه هسته ای ایران منتشر شده نیز کاملا آشکار است. درعین حال، با توجه به اهمیت درک ذهنیت افکار عمومی آمریکا نسبت به رفتار دولت این کشور در قبال برنامه هسته ای ایران و همچنین کاربست دیپلماسی عمومی موثر در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه، این مقاله به بررسی مقایسه ای 15 نظرسنجی معتبر که توسط 12 موسسه نظرسنجی قبل و بعد از توافق ژنو صورت گرفته پرداخته و دیدگاه های هر کدام را مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اگرچه تنها تعداد محدودی از مردم در آمریکا، تحولات مرتبط با پرونده هسته ای ایران را از نزدیک پیگیری می کنند و تردیدها و نگرانی هایی در افکار عمومی این کشور در قبال ایران و فرجام مذاکرات هسته ای با آن وجود دارد اما اکثریت جامعه آمریکا از راهکارهای دیپلماتیک در قبال ایران و از جمله توافق ژنو حمایت می کنند. با این وجود، گرایشات حزبی افراد و نمونه سوالات ارائه شده در این نظرسنجی ها عملا نقش مهمی در نتایج بدست آمده داشته اند.
    کلیدواژگان: نظرسنجی، افکار عمومی، آمریکا، برنامه هسته ای، ایران
  • مهدی عباس زاده صفحه 19
    انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه عطفی در تاریخ اسلامگرایی سیاسی تاثیر بسیاری بر جریانهای اسلامگرایی سیاسی در سطح منطقه ای و بین المللی پس از خود بر جای گذاشته است. در این مقاله به بررسی رابطه بین صدور انقلاب اسلامی ایران و جنبشهای جدید بیداری اسلامی یا موج جدید بیداری اسلامی در خاورمیانه(بویژه تونس، مصر و لیبی) پرداخته می شود. نویسنده معتقد است که صدور انقلاب اسلامی ایران از طریق حمایت از جنبشهای آزادیبخش اسلامی در سطح جهانی، الگوسازی موفق در زمینه ایجاد نظام سیاسی اسلامی و تبلیغ ارزشهای سیاسی اسلامی به طور غیر مستقیم بر موج جدید بیداری اسلامی(بهار اسلامی) تاثیر گذارده است. این تاثیر از طریق شناسایی مشابهت های انقلاب اسلامی ایران با انقلابهای اخیر در خاورمیانه ادراک می شود. در ضمن تاکید و تمرکز این مقاله بر انقلابهای تونس، مصر و لیبی می باشد.
    کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، صدور انقلاب، بیداری اسلامی، ایران، خاورمیانه
  • طالب ابراهیمی*، محسن ابراهیمی صفحه 41
    قدرت نرم ازسال های پس ازجنگ سرد موردتوجه گسترده محافل سیاسی و اجتماعی بین المللی قرار گرفت. و برای اولین بار به عنوان یک تئوری منسجم مطرح شد. قدرت نرم زمانی وارد عمل می شود که ما بتوانیم دیگران را قانع نماییم آنچه را ما می خواهیم، بخواهند؛ بدون آن که در این راه از زور استفاده کنیم، پاداشی بدهیم یا آنان را اغوا کنیم. پس قدرت نرم نه تنها با اجبار سروکار ندارد، بلکه ربطی به تطمیع هم ندارد. از این رو به کار بردن این نوع رهیافت در خدمت مقدس سربازی در جهت اهداف جمهوری اسلامی ایران بسیار می تواند موثر باشد، به خصوص روی دیگر سکه که بیانگر مبارزه با نقشه های دشمنان ایران در جهت مقابله با قدرت نرم آنان است. بنابراین قدرت نرم هم می تواند فرصت ساز باشد و هم تهدیدساز. نباید فراموش نمود که بسیاری از منابع مهم قدرت نرم خارج از کنترل دولت ها هستند و تاثیر آنها شدیدا وابسته به پذیرش از سوی مخاطبان دریافت کننده است. به علاوه منابع قدرت نرم غالبا به شکل غیرمستقیم با شکل دادن به محیط برای اعمال سیاست عمل می کنند و دستیابی به نتایج مطلوب گاهی ممکن است طول بکشد. بی درنگ درخدمت مقدس سربازی، موفقیت قدرت نرم به شدت وابسته به دو عامل عمده می باشد: اول، جایگاه خدمت سربازی در نقش سازی نیروها و دوم، جریان اطلاعات در میان فرماندهان و نیروهای تحت خدمت. در مجموع باید گفت که قدرت نرم، محصول و برآیند تصویرسازی مثبت، ارائه چهره موجه از خود،کسب اعتبار در افکار عمومی داخلی و خارجی، قدرت تاثیرگذاری غیر مستقیم توام با رضایت بر دیگران، اراده دیگران را تابع اراده خویش ساختن و مولفه هایی از این سنخ است.
    کلیدواژگان: خدمت مقدس سربازی، قدرت نرم، جنگ نرم، جمهوری اسلامی ایران
  • فرهاد عباسی* صفحه 63
    بدون تردید استاد شهید مطهری در بیشتر مسائل فکری که در زمان خود وارد شد، نظرات و دیدگاه های عمیقی ارائه کرد که حاصل تحقیقات و تلاش های خستگی ناپذیر ایشان بود. از جمله بحث هایی که می توان در اندیشه استاد مطهری پی گرفت، بحث از مقوله آزادی است که این بحث را می توان از منظرهای مختلف دنبال کرد. از این رو، پرسش های زیادی پیش روی پژوهشگر نهاده و از هر زاویه بحثی گشوده می شود. از جمله می توان به طور کلی این پرسش را مطرح کرد که آیا از نظر علامه شهید مطهری اسلام و آزادی با هم سازگاری دارند؟ به بیان دیگر چه رابطه ای بین اسلام و آزادی برقرار است؟ مبانی و معیارهای مفهوم آزادی کدام است؟ آیا آزادی مرز پذیر است و چگونه از آن می توان به شیوه درست بهره برد؟
    مباحثی که در پی می آید به جمع اسلام و آزادی اشاره دارد و در طی مباحثی همچون مفهوم آزادی، دلایل ضرورت آزادی، انواع و اقسام آزادی و حدود آزادی به اثبات این مساله با تاکید بر اندیشه و آرای آیت الله مطهری می پردازد.
    کلیدواژگان: آزادی، ضرورت آزادی، انواع آزادی، حدود آزادی، دین اسلام، استاد مطهری
  • محمد باقری* صفحه 91
    اندیشه های سیاسی فقها بدون توجه همزمان به این دو اصل مهم یعنی؛ واقعیت های عینی و محیطی که فقیه در آن به اندیشه ورزی می پرداخته و همچنین افکار و آرمانهایی که فقیه در ذهن می پرورانده، قابل فهم و درک نمی باشد. از این رو این مقاله برآن است تا برای بررسی بهتر، اندیشه های سیاسی فقها را به دوره های متفاوت تقسیم بندی کند که در ذیل هر دوره تعدادی از فقها قرار می گیرند که اندیشه های آنان به هم نزدیک تر باشد. این دوره ها عبارتند از:الف) دوره رویکرد به سلطان عادل ب) دوره مشروعیت دادن به سلطان عادل ج) دوره رویکرد به حکومت مشروطه د) دوره جمهوری اسلامی
    کلیدواژگان: اندیشه سیاسی فقها، حکومت اسلامی، ولایت فقیه، مشروعیت
  • محسن سلگی، هادی آجیلی*، حسین روحانی صفحه 107
    مقارن با شکل گیری جنبش های اجتماعی جدید من جمله جنبش دانشجویی 1968 فرانسه و به تبع آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ساحت فکر و اندیشه نیز دچار تحولات شگرف شد که نمود عینی و انضمامی این تحولات، ظهور و بروز پسامدرنیسم به مثابه یک پارادایم جدید در برابر پارادایم مدرنیسم بود. این تحولات تنها محصور و محدود به جغرافیای غرب نبود و آثار و پیامدهای این رخدادهای سازه شکن دامنگیر ساحت و جغرافیای شرق بالاخص ایران نیز شد. روشنفکران عرفی و دینی ایران نیز به تاسی از همتایان غربی خویش، ناقوس مرگ فراروایت ها، پایان ایدئولوژی و پایان تاریخ را به صدا در آوردند و با رویکردی هم دلانه نظریات جدید در عرصه فکر و اندیشه من جمله هرمنوتیک را به عاریت گرفتند. مجتهد شبستری به عنوان سلسله جنبان گفتمان هرمنوتیکی روشنفکری دینی سهمی عمده در اشاعه و ترویج گفتمان هرمنوتیکی روشنفکری دینی بر عهده گرفت و با تاسی از معرفت شناسی پست مدرنیستی نوعی نسبی گرایی و ساختارشکنی در تفسیر های دینی او ظاهر گردید. در این جستار این فرضیه مورد آزمون قرار می گیرد که گفتمان هرمنوتیکی روشنفکری دینی، گفتمانی برون دینی است که متدولوژی آن سنخیت و همگونی با کتاب مقدس و نص ندارد و توشه گیری علی الدوام و بلا انقطاع این نحله فکری از نظریات جدید من جمله هرمنوتیک این گفتمان را به استحاله کشانده است که نتیجه منطقی و بلا فصل آن گسست آشکار از کتاب و سنت و غلتیدن در وادی گفتمان سکولار و نسبی گرای هرمنوتیکی است.
    کلیدواژگان: متکلم نواندیش، مجتهد شبستری، نسب گرایی، هرمنوتیک
  • مونس کشاورز صفحه 129
    تخصیص هر گونه کمک و یا رفتاری از جانب یک دولت به سایر بازیگران دولتی و غیردولتی به نحوی که در راستای تامین اهداف سیاست خارجی کشور حامی و منافع ملی آن قرار گیرد، ذیل عنوان رفتار حمایتی تعریف می گردد. به طور سنتی سیاست های حمایتی کشورها در چارچوب برآورده سازی نیازهای مادی و مبتنی بر توسعه افراد و گروه ها تعریف می شد. امروز این رویکرد به لحاظ مفهومی و عملیاتی تغییر کرده است. امروزه رویکرد کشورهای حامی و کشورهای دریافت کننده، علاوه بر مسایل سنتی به نیازهای غیرمادی و حقوق فردی و مدنی افراد نیز معطوف گردیده و علاوه بر آن تلاش کشورها تلاش می کنند برخی از اهداف خود را که با شیوه های مرسوم قابل تحقق نیستند از این راه اعمال نمایند. اگر قدرت نرم را توانایی شکل دهی به ترجیحات دیگران از طریق اقناع و جذب دیگران به شیوه قابل رویت اما غیر محسوس و برای کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار یا تطمیع بدانیم، که با به کارگیری از ابزارها و شیوه هایی غیرمستقیم بر منافع یا رفتار های دیگر کشورهای اثر می گذارد؛ مسلما سیاست های حمایتگرایانه را باید بخشی از قدرت نرم و ابزار کشورها در تقابل با مخالفانشان بدانیم. مقاله حاضر به دنبال بررسی جایگاه سیاست های حمایتگرایانه آمریکا در جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا با بن بست سیاست های تقابل گرا و تعامل گرای آمریکا در قبال ایران، رویکرد جایگزینی برای مقابله با تقویت روزافزون موقعیت و جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران با محوریت رویکرد تغییر از درون- جنگ نرم- در دستور کار سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران قرار گرفته است که بالتبع رفتارهای حمایتگرایانه آمریکا علیه ایران نیز با تمرکز بر جنگ نرم در قبال نظام جمهوری اسلامی ایران پیگیری می شود.
    کلیدواژگان: جنگ نرم، سیاست های حمایت گرایانه، آمریکا، ایران، قدرت نرم
  • خلیل بهرامی قصرچمی، اکبر پژوهان صفحه 159
    پس از پیروزی انقلاب اسلامی، استکبار جهانی به شکلهای گوناگون، به مقابله با ملت ایران پرداخت. از آن جمله، تحمیل جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، و پشتیبانی کامل نظامی و تبلیغاتی از رژیم بعثی عراق بود. رهبر کبیر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در طول دوران دفاع مقدس، با هوشیاری کامل، در مقابله با تبلیغات وسیع و پرحجم دشمن، مواضع اندیشمندانه و سنجیده ای اتخاذ فرمودند که بررسی و دقت نظر علمی آن، همانند دیگر موضوعات به جا مانده از آن رهبر یگانه، ضروری به نظر می رسد. ما در این مقاله به موارد مدیریت تبلیغات جنگ، به عنوان یک عنصر مهم، که از «استراتژی بزرگ» هر کشوری در زمان جنگ محسوب می شود و برخی صاحبنظران تبلیغات، جنگ را تار و پود تاکتیک، لجستیک و استراتژی نظامی نامیده اند، پرداخته ایم و اثبات کرده ایم که بدون یک مدیریت موفق تبلیغات جنگ، فرماندهی جنگ، قادر به هدایت و رهبری و اداره امور جنگی نخواهد بود.
    کلیدواژگان: امام خمینی (ره)، تبلیغات جنگ، مدیریت تبلیغات جنگ، استراتژی، امنیت تبلیغات، مقابله باتهاجم تبلیغاتی
  • سعید صادقی صفحه 183
    جلال آل احمد با حرکت خود چرخشی در جریان روشنفکری ایران ایجاد نمود که به نسل سوم یا عصر بازگشت به خویشتن معروف است. بازگشت به خویشتن از یکسو با رویکرد سلبی با انتقاد از کارنامه دو نسل روشنفکری ایران و در اعتراض به مظاهر زندگی غربی آغاز و از سوی دیگر با دیدگاه ایجابی به طرح سنت ها و ارزشهای اسلامی در قالب بومی گرایی می پردازد. حیات فکری کوتاه مدت آل احمد در این دوره، فرصت طرح دقیق و عمیق هر دو بعد را نداده، از این رو انتقادات زیادی بر دو اثر مهم یعنی غربزدگی و در خدمت و خیانت روشنفکران وارد است. با اینحال در همین فرصت اندک، جلال توانست بیشتری تاثیر را در جریان روشنفکری بگذارد. این دوره نه تنها برای تاریخ روشنفکری و بلکه برای حیات سیاسی و اجتماعی ایران مهم تلقی می گردد. افتخار آغاز این دوره هر چند با جلال است ولی پایان آن منتهی به انقلاب شکوهمند اسلامی می شود. بنابراین برغم اینکه مکررا افکار جلال از سوی مخالفان و مشتاقان وی مطرح شده است، با این حال در اینجا با رویکرد منصفانه و علمی به بررسی اندیشه برجسته ترین و با نفوذترین روشنفکر دردآشنای دهه 1340 می پردازیم.
  • مسعود بهرامی علمدارلو*، علی ذیلاب پور صفحه 215
    با پیشرفت تکنولوژی رادار گریزی و ساخت انواع مواد جاذب رادار، لازم است پدافند هوایی راهکارهای مناسبی را برای جلوگیری از ورود پرندهای رادار گریز اتخاذ نمایید. برای دست یابی به این مهم در کشور تحقیقات مختلفی صورت گرفته است. اما باید با برنامه ریزی و استفاده کارآمد از دستاوردهای محقیقین عزیز در پدافند هوایی، ضرورت های لازم انجام پذیرد. در این تحقیق، برای تحقق به این امر چند پیشنهاد بیان گردیده است.
    کلیدواژگان: پدافند هوایی، پرندهای رادارگریز، موشک
  • آزیتا رجبی*، مونا کلانتری صفحه 225
    جنگ و صلح اغلب به دلایل عملی و به دلیل وجود وضعیت نامساعد یا قابلیت فرصت طلبی اتفاق می افتند اما رابطه بین روان انسان و جنگ چیست؟ تا چه حدی مسولیت وقوع جنگ به عهده انسان ها است؟ دسته ای از فلاسفه اعتقاد دارند که جنگ در جوامع انسانی قابل منسوخ کردن است و صلحی پایدار قابل دسترسی و در مورد شرایط محقق شدن آن به کاوش می پردازند. به عقیده برخی این کار نیاز به این دارد که به اشخاص نوعی از اخلاقیات صلح طلب آموزش داده شود؛ فلاسفه دیگر بر نیاز به حکومت قانون تاکید می ورزند. یک جامعه اساسا بدون قانون به افراد، آزادی تجاوز به املاک یکدیگر را می دهد که باعث بروز جنگ ورزی دائمی بین آنها می شود. فیلسوف «هوبز» این وضعیت بی قانونی را به حالت طبیعت تشبیه کرده است. در حالی که معاهده ها می تواند برخی از جنگ ها را متوقف کند ولی برقراری امنیت و صلح نیاز به تشکیل ارگان های اجتماعی استواری دارد.
    کلیدواژگان: جنگ تحمیلی، دفاع مقدس، ایران اسلامی، شهدا
  • علی اصغر پاپوش صفحه 237
    پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر کیفیت زندگی کاری بر زندگی خدمات و رضایت مشتریان بانک تجارت انجام شده است. با استفاده از روش تحقیق همبستگی، 60 کارمند و 150 نفر از مشتریان بانک با توجه به سمت آنها به صورت طبقه ای و یا نسبی انتخاب شده اند.
    برای تعیین روایی پرسشنامه ها از نظر خبرگان استفاده شد و پایایی آن نیز با ازمون الفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت. همه در سطح قابل قبولی قرار داشت. سپس برای انجام ازمون های فرض از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. که این ازمون وجود ارتباط معنا دار بین مولفه های کیفیت زندگی کاری کارکنان بر کیفیت خدمات و مولفه های کیفیت خدمات بر رضایت مشتریان به وضوح نشان می دهد.
    با توجه به اینکه سطح معنی داری sig، کوچک تر از میزان خطاست لذا در سطح اطمینان 95% فرض H0 رد و فرض H1 پذیرفته می شود. و با تایید احتمال خطای 5% در جامعه دلیل کافی برای رد نظریه وجود ندارد. بنا بر این با پذیرش وجود ارتباط بین متغیر ها فرضیه های تحقیق اثبات گردید.
    کلیدواژگان: کیفیت زندگی کاری کارکنان، کیفیت خدمات، رضایت مشتریان، بانک تجارت
  • احمد زکی ولیدی طوغان ترجمه: مریم ناطق شریف صفحه 269
  • حسن دهقان ده جمالی، فرزاد طرهانی صفحه 291
    برای جلوگیری از برخوردهای منفعلانه، افزایش آگاهی جامعه از ابعاد عملیات روانی و براندازی نرم و راه های مقابله موثر با آن، آگاهی از ابزار های عملیات روانی و به کارگیری موثر آنها از موارد مهمی است که باید به آن اشاره نمود. دغدغه نخبگان در کشور جمهوری اسلامی ایران چه از ابعاد شناسایی و چه از ابعاد مقابله با آن همواره مطرح بوده است. بنابراین ضروری است همزمان با مطالعه توسعه سیستم های سخت، توسعه سیستم های نرم به صورت پویا، انعطاف پذیر، یکپارچه و سریع که از ویژگی های اصلی آن محسوب می شوند نیز با استفاده از تجربیات و دانش نخبگان مورد توجه واقع گردد.
    در این مقاله با توجه به تدابیر و فرمایشات مقام معظم رهبری، ضمن بیان مفاهیم، حدود و مرزهای عملیات روانی، روش ها و شیوه های این نوع عملیات در براندازی نرم مورد توجه قرار می گیرد. در ادامه به نقش تسهیل گر تهدیدات شبه امنیتی در این رابطه پرداخته و نقش رسانه ها را مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت با توجه به مطالعات علمی و نظر خبرگان موضوع به اقدامات مورد نیاز در جهت مقابله با این نوع تهدیدات و آثار و نتایج استفاده موثر از ابزارهای مقابله می پردازد.
    کلیدواژگان: عملیات روانی، براندازی نرم، قدرت نرم، جنگ نرم
  • ابوالفضل عیسی آبادی، صفی الله شاه قلعه صفحه 335
    اتحادیه اروپا در سال های اخیر، شاهد موج فزاینده رشد جمعیتی مسلمانان (افزایش مهاجرت و زاد و ولد) و گرایش مردم به اسلام می باشد که یکی از عمده ترین چالش های کنونی اروپایی هاست. آن چنان که هم اکنون در اروپا به خصوص سه کشور مهم فرانسه، آلمان و انگلیس اسلام به عنوان دومین دین و مسلمانان از قدرت فراوانی برخوردار می باشد. این قضیه به حدی برای اروپائیان جدی شده است که در وضع قوانین و مقررات علیه مسلمانان و تشدید کنترل آنها می توان به راحتی استنباط کرد. اما هر گونه فشار و اعمال محدودیت ها باعث رادیکالی و تنفر از غرب در بین مسلمانان ساکن اروپا می شود. سئوالاتی که مطرح می شود که چه علل و عواملی در رشد و گسترش اسلام در اروپا دخیل می باشد؟ و رویکرد اروپائیان نسبت به این موضوع چگونه می باشد؟ در این مقاله سعی شده است از طریق روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای اینترنتی به این سوالات پاسخ داده شود.
    کلیدواژگان: اتحادیه اروپا، مهاجرت مسلمانان، قدرت، میشل فوکو
  • ایمان محکم کار، محمد مهدی حلاج صفحه 355
    امنیت همواره به عنوان یکی از مهم ترین نیازهای بشر مطرح می باشد.امروزه امنیت به عنوان یک کالای عمومی، مورد مطالبه همگان بوده و تامین آن مستلزم تعامل آگاهانه و استراتژیک، در قالب یک عمل جمعی و مشارکت آمیز می باشد. از سوی دیگر امنیت اخلاقی، از جمله نیازهای اساسی، حیاتی ودائمی در جامعه می باشد، به گونه ای که ایجاد، حفظ و گسترش آن از اهداف و ارزش های بنیادی دولت ها می باشد. باتوجه به اهمیت چشمگیر و بی بدیل پیروزی انقلاب اسلامی در مقابله و مبارزه با ناامنی اخلاقی در کشور، آگاهی از نظرات و اندیشه های رهبر اندیشمند انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله امام خامنه ای در این خصوص، بسیار مهم و حساس می باشد.
    در ابتدای این مقاله به بیان مهم ترین نظرات معظم له درخصوص مفهوم ناامنی اخلاقی اشاره می شود. در بخش بعد، تاریخچه ناامنی اخلاقی از دیدگاه ایشان در دو بازه زمانی قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه، به بیان ریشه های ناامنی اخلاقی از منظر ایشان در دو حوزه ریشه های غریزی و سیاسی پرداخته می شود. سپس مصادیق ناامنی اخلاقی در شش مصداق مورد بررسی قرار می گیرد. در بخش دیگر، آثار ناامنی اخلاقی و در پایان، راه کارهای برخورد با ناامنی اخلاقی از دیدگاه ایشان در سه حوزه مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نویسنده در انتهای این مقاله برآن است تا راه کارهای مقابله با مقوله ناامنی اخلاقی (اعم از روش های نرم افزارانه و سخت افزارانه) را در پنج حوزه متفاوت از دیدگاه مقام معظم رهبری احصاء و به صورت فهرست وار مطرح نماید.
    کلیدواژگان: ناامنی اخلاقی، آراء واندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی، امنیت اخلاقی، حجاب
  • محمد تقی زاده انصاری، رضا سیمبر صفحه 379
    دو دهه ی گذشته شاهد تغییرات و تحولات گسترده در ماهیت و طبیعت تنش ها در عرصه ی بین الملل بوده است. در نتیجه، حوزه ی عملیات پاسداری از صلح و توسعه به طور قابل ملاحظه گسترش یافته است. اکنون تعهدات انواع گسترده ای از مسئولیت ها، نظیر ارتقاء وضعیت امنیت انسانی، پشتیبانی از هماهنگی های مربوط به توزیع قدرت، و تامین حق انتخابات، تقویت حاکمیت قانون، نظارت بر احترام و تکریم حقوق بشر و ارتقاء توسعه ی اقتصادی و اجتماعی را پوشش می دهند. روشن است که زنان، مردان، پسران و دختران، قبل، بعد و در طول تنش ها و بحرانها، خشونت را به طور متفاوت تجربه می کنند و آسیب پذیری ها، ناامنی ها و ساز و کارهای تعامل متفاوت و گوناگونی را به دست می آورند. به علاوه، این تنش ها بر روابط و نقش های جنسیتی تاثیرگزار هستند، زیرا مردم اغلب مجبور هستند نقش هایی را ایفا کنند که در زمان صلح ممکن نیست به عهده گیرند.
    می توان گفت که نظام تعهدات پایدار دموکراتیک و روند توسعه ی صلح بیش از پیش در عرصه ی روابط بین الملل پیچیده شده است. این مسئله همواره مورد تایید بوده است و بنابر این اتخاذ یک رویکرد جنسیتی نسبت به توسعه ی صلح برای ایجاد عکس العمل کافی نسبت به تامین نیازهای زنان، مردان، پسران و دخترانی که به طور متفاوت تحت تاثیر تنش های حاصل از تناازعات و خشونت ها قرار گرفته اند امری حیاتی به نظر می رسد. یکپارچه سازی جنسیتی در موضوع توسعه ی صلح پایدار دو رویکرد متفاوت را تاکنون داشته است: قرار دادن زنان در اتخاذ اختیارات، خط مشی ها و اقدامات توسعه ی صلح و افزایش تعداد زنان شاغل در عملیات پاسداری از صلح. در سال 2008، فقط دو درصد از پرسنل نظامی در نیروهای حافظ صلح سازمان ملل را زنان تشکیل می دادند. هدف از این مقاله ارتقاء درک و فهم بهتر چالش هایی است که در نحوه ی تحقق اهداف دستیابی به یک تعادل جنسیتی در توسعه ی صلح، و عملیات پاسداری از صلح، ارتقای روند استخدام زنان، تاثیر نیروهای زن در حفظ و پاسداری از صلح، و آموزش و فعالیت های ظرفیت سازی مربوط به آنان وجود دارد.
  • حامد فقیه زاده گرجی*، سعید گودرزی صفحه 401
    پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت سیاسی جوانان استان همدان انجام می گیرد. این پژوهش با روش توصیفی از نوع پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را جوانان (35-18ساله) استان همدان تشکیل می دادند، که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای تعداد 400 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد بین متغیرهای مستقل سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تاهل، طبقه ی اجتماعی، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، مشروعیت سیاسی، نوع نگرش به دنیای سیاست، میزان اطلاعات سیاسی، اثر بخشی سیاسی با مشارکت سیاسی رابطه ی معنادار وجود دارد. ولی بین متغیرهای مستقل وضعیت اشتغال و احساس امنیت سیاسی با مشارکت سیاسی رابطه ی معنادار وجود ندارد. همچنین نتایج نشان می دهند. متغیرهای مستقل تحقیق 54/0 از واریانس متغیر وابسته ی مشارکت سیاسی را تبیین کرده اند.
    روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق نیز عبارت بودند از: جدول توزیع فراوانی، نمودار میله ای، آزمون تی استیودنت، تحلیل رگرسیون خطی ساده و تحلیل رگرسیون چندگانه.
    کلیدواژگان: اثر بخشی سیاسی، Political efficiency، مشروعیت سیاسی، Political legitimacy، مشارکت سیاسی، Political Participation
  • زهرا کرانی* صفحه 441
    تحلیل تاریخی فرایند مهاجرت نشان می دهد که بین مهاجرت و توسعه در زمینه های گوناگون ارتباط وجود دارد. شکاف بین سطح زندگی افراد همواره عامل و انگیزه اصلی در پدید آمدن جریان های مهاجرت نیست وانگهی همیشه این گروه های آسیب پذیر جامعه نیستند که مهاجرت می کنند. تجارب بشری بویژه در عصر حاضر به خوبی این واقعیت را به اثبات رسانده است که هر تکاپوی مثبت اجتماعی، هر نوع رشد و توسعه در عرصه های مختلف صرفا در بستر آرام اجتماعی پدید می آید و در شرایط آشفتگی و نا آرامی و نا امنی، خصوصا در شرایط استمرار تعرضات و وجود جنگها و درگیری ها (چه در سطح داخلی و چه در سطح خارجی)، زمینه های رشد، توسعه و پیشرفت نابود گشته و یا حداقل کاهش می یابد.
    توسعه نیافتگی به عنوان یکی از تهدیدات امنیت انسانی شمرده می شود که خود از مهمترین عوامل مهاجرت به حساب می آید. جوامعی که از شکافهای ژرف طبقاتی در رنجند و جوامع آکنده از تبعیض های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، میدانی برای پیدایش شکاف های موازی اند و شکاف های موازی در هر جامعه خطری بالقوه برای امنیت پایدار ملی شمرده می شود.از سوی دیگر جوامعی که در آنان شهروندان می توانند آزادانه با نقد ناکارآمدی ها، به گونه دموکراتیک در عرصه دموکراتیک حضور پویا داشته و در واقعه برای سامان بخشیدن به اوضاع مشارکت کنند، از گونه ای امنیت نهادمند برخوردار می شوند.
    تمام کشورهایی که با پدیده گسترده مهاجرت روبرو هستند،کشورهایی هستند که در عین در حال توسعه بودن، در حال گذار از شرایطی نه خیلی مطلوب به شرایطی مطلوب و یا بسیار نامطلوب می باشند.به سخنی دیگر ناپایداری و وقوع تحولات گسترده و عظیم اجتماعی،سیاسی و اقتصادی از وجوه مشترک تمام جوامعی است که با نرخ بالای مهاجرت شهروندان خود،مواجه هستند.بنابراین در گام نخست می توان پذیرفت که میان مهاجرت وسیع از یک کشور و روند توسعه عمومی آن کشور یک رابطه معنادار برقرار است. به عبارتی مهاجرت گسترده شهروندان یک کشور، نتیجه مستقیم عدم موفقیت روند توسعه در آن جامعه می باشد.
    کلیدواژگان: امنیت پایدار، توسعه یافتگی، مهاجرت
  • محمد باقری صفحه 455
    مساله ولایت فقیه از دیرباز در میان مباحث فقها شیعه غیرقابل انکار بوده، و در هر دوره بنا به اقتضائات زمانه صراحتا یا در لفافه از آن در ذیل مباحث مختلفی چون حاکم، حکومت، سلطان عادل و غیره یاد شده است. این مقاله نیز با در نظر داشتن این اصل سعی بر آن دارد تا جایگاه تئوری ولایت فقیه را در ادوار مختلف در نظام سیاسی اسلام مورد کنکاش و تحقیق قرار دهد. از این رو ما این تئوری را در پنج مرحله توضیح داده و سپس به محورهای اصلی نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه البته با تاکید و تمرکز بیشتر بر مرحله عینیت یافتن این تئوری پرداخته ایم.
    کلیدواژگان: ولایت فقیه، نظام سیاسی، حکومت اسلامی، نظریه سیاسی
  • علی غلامعلی پور گرمی، مهدی عباس زاده فتح آبادی* صفحه 469
    در این مقاله به بررسی رابطه بین دو پدیده جهانی شدن و القاعده پرداخته می شود. نویسنده معتقد است که القاعده به عنوان یک جنبش تروریستی ضد جهانی شدن در واکنش نسبت به سلطه آمریکا در سطح جهانی به ویژه کشورهای مسلمان شکل گرفته است. در ضمن این جنبش از جهتی نیز از ابزارهایی که جهانی شدن در زمینه تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی در اختیار آن قرار داده است به نحو احسن بهره برده است. در این پژوهش ابتدا به تشریح پدیده جهانی شدن و آثار و پیامدها و مقاومت هایی که در برابر آن صورت گرفته است پرداخته می شود. سپس به شرایط جهان اسلام یا کشورهای اسلامی در عصر جهانی شدن پرداخته می شود. پس از آن به جهانی شدن فرهنگی و دیدگاه های مختلف در آن خصوص با تاکید بر دیدگاه های برخی اندیشمندان اسلام گرا پرداخته خواهد شد. در این مبحث همچنین نگرش کل جهان اسلام و عرب در مورد جهانی شدن مورد بررسی قرار می گیرد. مبحث پایانی نیز به تشریح رابطه بین جهانی شدن و تروریسم ضد آمریکایی القاعده اختصاص یافته است.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، اسلام، القاعده، تروریسم، آمریکا
  • روح الله اسلامی* صفحه 499
    جمهوری اسلامی ایران از آغاز شکل گیری نظام سیاسی مبتنی بر الاهیات و اخلاق اسلامی قصد داشته است که عرصه سیاست داخلی و خارجی را رویه ای فرهنگی قلمداد کند که با توجه به گزاره های ورود اخلاق، معنویت و ارزش ها به سیاست شکل جدیدی از اعمال و محدود شدن قدرت را سامان دهی کند. اصول عدل، توحید، وارد کردن متافیزیک در سیاست، نفی سبیل، توحید، عدالت، نقد مدیریت جهانی و هژمونی لیبرال دموکراسی، حمایت از جنبش های اسلامی - انسانی و ظلم ستیزی دارای مبانی است که توجیه کننده، توجه به افکار عمومی در سطح بین الملل می باشد. ایران بعد از سی سال از استقرار جمهوری اسلامی دارای اعتباری در میان کشورهای منطقه و دنیا است و این نوشتار قصد دارد نحوه پیاده شدن اینگونه از وجهه که نمودی از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران می باشد را مورد ارزیابی و آسیب شناسی قرار دهد. تمرکز اصلی این نوشتار بر دیپلماسی عمومی ایران است، اینکه چگونه ایران اهداف، ابزارها و توان نهادی و انسانی خود را در تحولات قرن بیست و یکم در مورد بیداری اسلامی پیاده کرد. این نوشتار تحلیلی است از دیپلماسی عمومی ایران و سازوکارهای فرهنگی آن در محیط بین الملل به قصد رام و خودی کردن حرکت های مردمی جهان عرب که در قالب روش تحلیل نهادگرایی مورد بررسی قرار می گیرد و در آخر نیز راهکارهایی برای فعال شدن دیپلماسی عمومی ایران ارائه خواهد شد.
    کلیدواژگان: دیپلماسی عمومی، نهادگرایی، بیداری اسلامی
  • زینب سنچولی* صفحه 537
    آموزش شهروندی از ارکان اساسی زندگی اجتماعی عصر حاضر است و در جوامع صنعتی از طریق برنامه ریزی های متنوع به آموزش مهارت های زندگی می پردازد. این مولفه در جهت استحکام دموکراسی و مشارکت مدنی شهروندان نقش بارزی دارد. این آموزه ها در برگیرنده یادگیری دانش، مهارت ها و ارزش هایی است که با ماهیت و شیوه های اداری یک نظام مردم سالار و مشارکتی همخوانی دارد؛ آموزش شهروندی امروزه نقش مهمی در تقویت روح جمعی و وجدان جمعی جامعه دارد؛ در واقع چنین آموزش هایی در یک جامعه باعث این شده که سه عنصر اصلی شهروندی چون نظام حقوقی، حس عضویت ملی و حس تعلق و وابستگی اجتماعی در وضعیت ارتباطات بین فرهنگی هر جامعه ای اثرگذار باشد.
    کلیدواژگان: آموزش شهروندی، تربیت شهروندی، شهروند و فرهنگ شهروندی
  • پروانه دانش، مونا مهدیان صفحه 555
    انقلاب ارتباطات و محصول آن یعنی رسانه مجازی در حال ایجاد تغییرات وسیعی در ماهیت، اشکال و ساختارهای قدرت در جوامع مختلف است موضوعی که پژوهشگران را به پرسش درباره میزان و چگونگی این تغییرات و تاثیرات آن بر زندگی سیاسی جوامع و رابطه بین دولت ها و شهروندان واداشته است. هدف اصلی از این پژوهش دستیابی به میزان تاثیر رسانه های گروهی (رسانه مجازی) در مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. در روش اسنادی با کمک نظریه حوزه عمومی هابرماس به تبیین و توضیح علمی ارتباطات مجازی و بویژه اینترنتی و ابعاد و آثار سیاسی آن ها در میزان مشارکت سیاسی پرداخته شده است و در روش پیمایشی با بهره گیری از تکنیک پرسشنامه دیدگاه های 500 نفر از شهروندان تهرانی اخذ، داده ها استخراج و اطلاعات در سطوح آمار های توصیفی و استنباطی و از طریق آزمون های ضریب همبستگی وآزمون f مورد مداقه قرار گرفته است. آزمون فرضیه ها نشان می دهد که با سطح اطمینان 95 درصد، بین متغیر مستقل پژوهش (نقش و آثار رسانه مجازی) با شاخص هایی از قبیل «میزان دسترسی به اینترنت»، «میزان کامل تر بودن اخبار سیاسی در وبلاگ ها ویا سایت های خبری»، «میزان استفاده از رسانه مجازی برای کسب اخبار سیاسی»، «متغیرهای جمعیتی» و «میزان دسترسی به سایت های خبری سیاسی با استفاده از فیلترشکن برای کسب خبر» و متغیر وابسته پژوهش (میزان مشارکت سیاسی شهروندان) ارتباط معنی داری وجود دارد.
    کلیدواژگان: رسانه های گروهی، رسانه مجازی، اینترنت، مشارکت سیاسی، شهروندان