فهرست مطالب
نشریه پژوهش های هستی شناختی
پیاپی 8 (پاییز و زمستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/11/20
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-17این مقاله در تلاش است ضمن واکاوی تفاوت تعبیر ملاصدرا و علامه طباطبایی از «ماهیت»، تاثیر این تفاوت را در نظریه اصالت وجود و بداهت آن بازشناسی کند. تعابیر دوگانه ای از «ماهیت» در آثار ملاصدرا وجود دارد. اما به نظر می رسد تعبیری که در آن واقعیت، متشکل از وجود (به صورت اولا و بالذات) و ماهیت (به صورت ثانیا و بالعرض) است، با ساختار فلسفی ملاصدرا سازگاری بیشتری دارد. اما در نظر علامه طباطبایی، واقعیت همان وجود است و چنین نیست که واقعیت از ماهیت نیز تشکیل شده باشد. ماهیت ظهور حدود، سلوب و اعدام ذاتی وجودات خاص در ذهن است. بنابراین، محکی خارجی ماهیت، همین اعدام ذاتی و حدود وجودی هستند که به عنوان اموری اعتباری و مشابه عدم مضاف تعبیر می شوند. از سوی دیگر، با هر دو تعبیر از ماهیت، نظریه اصالت وجود امری بدیهی و بی نیاز از اثبات خواهد بود و براهین ارائه شده برای آن صرفا جنبه تنبیهی دارند. اما دیدگاه علامه به بداهت نزدیک تر است و گزاره «وجود اصیل است» نزد ایشان گزاره ای تحلیلی قلمداد می شود.کلیدواژگان: وجود، ماهیت، اصیل، اعتباری، ملاصدرا، علامه طباطبایی
-
صفحات 19-37در این مقاله تلاش شده است که دیدگاه روان درمانگر معاصر، اروین یالوم در باب تاثیر مسئله مرگ اندیشی بر مسئله معنای زندگی با توجه به تاثیرات فلسفه اگزیستانسیالیسم بیان شود. بدین منظور در ابتدا روانشناسی وجودی به عنوان نحله ای که یالوم به آن تعلق دارد معرفی شده است و سپس مولفه های رویکرد وجودی در دیدگاه یالوم بیان شده است و سپس دیدگاه او نسبت به ترس از مرگ که متاثر از اندیشه های فیلسوفانی چون اپیکور، نیچه و هایدگر است همراه با ذکر انواع این ترس و عوامل آن ذکر شده است و تفاوت های دیدگاه او با فروید نیز مشخص گردیده است. در بخش بعدی به دیدگاه یالوم نسبت به مسئله معنای زندگی اشاره و چالش کشف یا جعل معنا بررسی شده و شرح یالوم از رویکرد فرانکل و نقد آن بیان شده است. در بخش نتیجه گیری مقاله، مسئله اصلی مقاله که معضل فلسفی حاصل از ارتباط دو مقوله معنای زندگی و مرگ اندیشی و ایجاد بی معنایی مطرح شده و پاسخ یالوم در قالب نظریه موج زدن و ارتباط آن با مقوله تعهد توصیف شده و در پایان دو نقد بر دیدگاه یالوم ارائه شده است.کلیدواژگان: رویکرد وجودی، مرگ اندیشی، ترس از مرگ، هایدگر، موج زنی
-
صفحات 39-55در این مقاله با استفاده از مبانی سه گانه هستی شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی به تبیین مرگ از نظر ابن سینا و ملاصدرا پرداخته شده است. ابن سینا بر مبنای نگرش ماهوی، از مبانی انسان شناختی همانند دو ساحتی بودن انسان، روحانیه الحدوث و روحانی هالبقا بودن نفس در تبیین مرگ بهره می گیرد. در جهان شناسی ابن سینا مساله مرگ، بدون حضور عالم مثال منفصل و با تاکید بر عالم عقل و نظریه افلاک تبیین می شود. او با استفاده از این مبانی و با تقسیم مرگ به دو قسم طبیعی و ارادی، تبیینی ماهوی و طبی از مرگ ارائه می دهد، بدین گونه که مرگ قطع تعلق نفس به بدن است و علت اصلی آن حرارت و طبیعت، عدم قابلیت بدن و تناهی قوای آن است، درحالی که ملاصدرا بر پایه نگرش وجودی از مبانی انسان شناختی و جهان شناختی در تبیین مرگ بهره می گیرد مانند انحای سه گانه تجرد نفس، جسمانیه الحدوث و روحانی هالبقا بودن آن و اعتقاد به عوالم سه گانه هستی که عبارتند از: عالم عقل، عالم مثال و عالم ماده که انسان در تداوم حرکت وجودی خود با مرگ، قوس صعود را در این عوالم طی می کند. ملاصدرا با تقسیم مرگ به سه نوع طبیعی، اخترامی و ارادی، تبیینی متافیزیکی و وجودی از مرگ طبیعی ارائه می دهد، با این توضیح که: مرگ، امری وجودی و پایان حرکت تکاملی و استقلالی نفس از بدن است. تفاوت این دو تبیین این است که در نظر ابن سینا بدن نقش اصلی در مرگ دارد، درحالی که در نظر ملاصدرا نفس نقش اصلی را در مرگ ایفا می کند.کلیدواژگان: مرگ، تبیین ماهوی، تبیین وجودی، ابن سینا، ملاصدرا
-
صفحات 57-72در میان فلاسفه مسلمان سهروردی نخستین فیلسوف مسلمان است که با تسلط بی نظیر به آیات نورانی قرآن بسیاری از مباحث حکمی و فلسفی را با استناد به آیات قرآنی طرح نموده است و همچنین، به تاویل آیات بر اساس مبانی حکمی و فلسفی می پردازد. نظریه تاویل سهروردی مبتنی بر نظریه شهود و جایگاه حکیم متاله در معرفت شناسی و عالم مثال در جهان شناسی اشراقی است و زبان رمز حاکی از آن هست.
هدف این پژوهش ارائه تاویلات اشراقی سهروردی از آیات مربوط به حقیقت نفس است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که از نظر سهروردی تاویل راه و روش رسیدن به باطن امور بوده و ذومراتب (تشکیکی) است و این امر به پذیرش تاویل به رای در نزد سهروردی منتهی می گردد. بر این اساس با پذیرش تاویل به رای، هر طالب معرفتی قادر است به میزان درجه شهودی و معرفتی خود به مرتبه ای از حقیقت دست یابد؛ لذا به تعداد نفوس بشری درک و دریافت از حقیقت واحد تکثر می یابد و این امر با وحدت حقیقت نیز سازگار است. این نحوه تاویل اشراقی آیات از ابداعات سهروردی محسوب می شود.کلیدواژگان: سهروردی، تاویل، آیات قرآن، نفس -
صفحات 73-93مفهوم موضوع اصلی فلسفه (وجود) بخاطر ادعای بداهت معمولا چندان نتوانسته است تحلیل گردد. با این همه، گاه اشاره می شود که وجود آن است که در برابر عدم و طارد آن است. اما کدام وجود در برابر کدام یک از معانی مختلف عدم؟ پس نخست باید به معانی گوناگون عدم رسید تا با سنجش معانی گوناگون وجودهای مقابلشان و پالودگی آن ها از انواع و اقسام اعدام، وجود ناب مطلوب فلسفه به دست آید؛ وجودی که هیچ شائبه ای از عدم در آن نیست و در برابر شکاکان و حتی ایده آلیست ها امکان فلسفه را نیز می تواند تضمین کند: وجود مضاف (نه «وجود/ موجود بماهو وجود/ موجود») خارجی به معنای اعمی که بالفعل است نه بالقوه، ممکن محقق است نه ممکن معدوم، در زمان حال است نه در گذشته و آینده، ایجابی است نه سلبی و البته با چنین شرایطی می تواند در «واقعی مطلق» متعلق هل مرکب نیز باشد.کلیدواژگان: معانی وجود، معانی عدم، موضوع فلسفه، حس شهودی واقع گروی
-
صفحات 95-106تناسخ یکی از نظریه های رقیب معاد است. این عقیده در طول تاریخ با اشکال و اطوار متنوع مطرح بوده است. ملاصدرا با استناد به مبانی هستی شناختی و انسان شناختی خود نخست به مفهوم سازی درباره تناسخ پرداخته است و به مفاهیمی چون تناسخ باطل و تناسخ حق می رسد؛ تناسخ باطل همان تناسخ ملکی و تناسخ حق، تناسخ ملکوتی است و سپس با تکیه بر نگرش وجودی اش، تناسخ ملکی را ابطال و تناسخ ملکوتی را اثبات می کند. سوال اصلی این جستار این است: ملاصدرا چگونه تناسخ ملکی را ابطال کرد؟ و نتیجه بحث عبارت است از اینکه ملاصدرا بر پایه مبانی هستی شناختی مثل اصالت وجود، وحدت تشکیکی، اشتداد، تضعف و مبانی انسان شناختی همانند حدوث جسمانی نفس و بقای روحانی آن به ابطال تناسخ ملکی می پردازد.کلیدواژگان: تناسخ، تناسخ ملکوتی، تناسخ ملکی، حرکت جوهری، ملاصدرا
-
صفحات 107-120آنچه این جستار در پی بررسی آن است، معنای این سخن مکرر ابن سیناست که وجود عرض ماهیت و یا عرضی آن است. محققان همواره تلاش کرده اند این نکته را در قالب یکی از معانی عرضی در باب مقولات، ایساغوجی و یا برهان تفسیر کنند. همانطور که از اعتراضات ابن رشد بر می آید، با توجه به اینکه تعبیر معنای عرض باب مقولات برای وجود همواره برای محققان بسیار عجیب و غیر قابل قبول به نظر می رسیده است، معنای عرضی در دو باب دیگر تنها راه گریز بوده است. در اینجا پیشنهاد خواهیم کرد که گرچه وجود نزد ابن سینا در نسبت با ماهیت لاجرم عرضی باب ایساغوجی و نیز عرضی باب برهان خواهد بود چراکه نه وجود ذاتی هیچ ماهیتی است و نه هیچ ماهیتی ذاتی وجود. آنچه ابن سینا در نظر دارد معنای «بیرون، در و با» ماهیت بودن وجود است که از معنای عرض باب مقولات، آنگونه که در فلسفه اسلامی درک می شود، گرفته شده است.کلیدواژگان: ابن سینا، وجود، ماهیت، جوهر، عرض، عرضی
-
Pages 1-17This paper intends to find an answer to the problematic description of quiddity in MullaSadra and Tabatabaeis philosophy and to consider its effect on evidence of Principality of Existence Theory. There are two interpretations of quiddity in MullaSadras philosophy; but actual realization of existence (by itself) and quiddity (by accident) which has more consistency to MullaSadras philosophical structure. In Tabatabaeis philosophy, however, reality is existence and quiddity (as known) has no actual realization. Quiddity is apparition of essential negations and limitations of existence in the mind; therefore concrete equivalent of quiddity is such negations which are considered as the arbitrary and non-existence related to something. Moreover, by the both interpretations on quiddity, Principality of Existence will be regarded as a self-evident theory and the arguments will be for indicating. But Tabatabaeis view is more qualified and in his philosophy existence is principal is an analytical proposition.Keywords: Being, Quiddity, Principality, Subjective Consideration, Mulla Sadra, Tabatabaei
-
Pages 19-37This paper intends to study the contemporary psychotherapist approach, Irvin Yalom, to the impact of death thinking on problem of meaning of life when its psychological content in light of existentialist philosophy is considered. First of all, existential psychology has been introduced as a school which Yalom belongs to and then the components of existential approach in Yalom's viewpoint which has been influenced by Epicurus, Nietzsche and Heidegger, will be explained further by his differences with Sigmund Freud's viewpoint. In main part of paper, Yalom's viewpoint on death thinking, fear of death and anxiety of death which may cause troubles in human life particularly ones who are interested in philosophy, will be elucidated and then problem of meaning of life in Yalom's attitude and its differences with Victor Frankl's viewpoint as well. Finally, it has tried to study and criticize Yalom's solution in order to encounter the life meaningless which resulted from death thinking.Keywords: Existential Approach, Death Thinking, Death Fear, Heidegger, Rippling
-
Pages 39-55This paper intends to study the contemporary psychotherapist approach, Irvin Yalom, to the impact of death thinking on problem of meaning of life when its psychological content in light of existentialist philosophy is considered. First of all, existential psychology has been introduced as a school which Yalom belongs to and then the components of existential approach in Yalom's viewpoint which has been influenced by Epicurus, Nietzsche and Heidegger, will be explained further by his differences with Sigmund Freud's viewpoint. In main part of paper, Yalom's viewpoint on death thinking, fear of death and anxiety of death which may cause troubles in human life particularly ones who are interested in philosophy, will be elucidated and then problem of meaning of life in Yalom's attitude and its differences with Victor Frankl's viewpoint as well. Finally, it has tried to study and criticize Yalom's solution in order to encounter the life meaningless which resulted from death thinking.Keywords: Existential Approach, Death Thinking, Death Fear, Heidegger, Rippling
-
Pages 57-72Among the Muslim philosophers, Suhrawardi is the first one who has dominated remarkably the verses of the Quran. He has expressed many philosophical discussions by using Quranic verses and also he, on the basis of philosophical worldview, has interpreted (taawil) the verses. Suhrawardi's theory of interpretation is based on theory of intuition and Hakim Motallihs (divine philosopher) position in his epistemology and the world of imagination in his cosmology that have been indicated by a mystical language. The aim of this study is to provideSuhrawardisilluminating interpretations of verses on the soul. The results show that the interpretation of Suhrawardihas been used as a method to achieve the interior of the things which has several gradations .Accordingly; heleads to accept Taavil Al Quran bilRayi. Therefore, each studentin any degree of intuition and knowledge will be able to achieve some degrees of the truth. Thus this idea will eventuate to epistemological pluralism. This fact will be consistent with the unity. The method of interpretation(taavil) is one of Suhrawardi's innovations.Keywords: Suhrawardi, Interpretation, Quran, Soul
-
Pages 73-93The concept of subject of metaphysics ( i.e being qua being) has not usually been analyzed successfully throughout the history due to claim of its self- evidence. Nonetheless, the existence is regarded as the opposite of nonexistence. But since nonexistence has several meanings, the problem is: which sense of existence has been considered as opposite of nonexistence? We must, therefore, at first, grasp the different meanings nonexistence in order to obtain those of existence. Moreover, we will compare the acquired different meaning of being recognizing the several meaning of nonexistence in order to achieve the sheer existence targeted in metaphysics. Accordingly, that leads us to guarantee the possibility of metaphysics against skepticism and idealism as well. The particular being ( not being qua being, or existent qua existent) is an objective in its widest sense which containing the mental one as well. It is actual not potential, realized contingency not non realized one, it is in the present not in the past or future, positive not negative, and it with these conditions, will be the object of the absolute reality.Keywords: meanings of nonexistence, senses of being, subject of philosophy, intuitive sense of reality
-
Pages 95-106Reincarnation is regarded as contradiction to resurrection in Islamic philosophy which interpreted in the various forms. Mulla Sadra on the basis of his own ontology and anthropology primarily has conceptualized the reincarnation and finally eventuate to classify that to a true and wrong reincarnation. The wrong one is terrestrial and the true is celestial. By his ontological approach, Mulla Sadra denied terrestrial reincarnation approving the divine one. The main question at this paper is: how has Mulla Sadra avoided approving the terrestrial reincarnation? As a result, he depending on ontological elements such as principality and gradational unity of being, anthropological theories like corporeal origination of the soul and its spiritual duration, has refused the reincarnation.Keywords: Reincarnation, Celestial Reincarnation, Terrestrial Reincarnation, Substantial Motion, Mulla Sadra
-
Pages 107-120This article is going to discuss on the meaning of Ibn Sinas repeated statement that being is the accidence of quiddity (mahiyat) or its accidental feature. The commentators have always been trying to interpret that, on the basis of one of the accidental senses in categories, argument and universals. As it can be understood obviously from Ibn Rushds critiques, since it has always been strange and unacceptable for the philosophers and Ibn Sinas commentators to take being as the categorical sense of accidence, the accidental of Universals were the feasible options. We have suggested that though being in Ibn Sinas philosophy corresponding to mahiyat, has to be the accidental of universals or argument, because being cannot be essential for the quiddity, what Ibn Sina has had in his mind, is the sense of being to be 'outside, in and with' mahiyat which is taken from the accident inthe categories as conceived in Islamic philosophy.Keywords: Ibn Sina, Being, Quiddity (Mahiyat), Substance, Accident, Accidental
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.