فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی
پیاپی 12 (تابستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/03/17
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحه 1قزوین از جمله شهرهایی است، که پس از انتخاب آن به عنوان پایتخت عصر صفوی، اهمیت ویژه و منحصر به فردی یافت و دوره درخشانی از عمران و توسعه شهری را در زمان شاه تهماسب آغاز کرد. از نظر روند توسعه، در این دوره ساخت بناهای مختلف و گسترش فضای شهری جلوهای خاص به این شهر بخشید. اما با گذشت نیم قرن و سعی و تلاش دولتمردان صفوی در گسترش و رونق شهری به دلایل مختلف، این شهر نتوانست تغییرات چندانی را به خود بگیرد، که از جمله آنها عوامل محیطی و بروز حوادث طبیعی بودهاست، از این رو در دوره حکومت شاه عباس اول، پایتخت از این شهر به اصفهان انتقال یافت. بررسی عوامل محیطی چون، موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی، خاک منطقه، آب و هوا، منابع آب وحوادثی چون زلزله، سیل و شیوع بیماری ها در توسعه و رکود شهری قزوین در دوره پایتختی و پس از آن تاثیر زیادی داشته است و در خور پژوهشی جدی است. از این رو در این تحقیق تلاش گردیده است تا نقش این عوامل از زوایای مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
کلیدواژگان: قزوین، عصر صفوی، توسعه قزوین، عوامل طبیعی، رکود شهری -
صفحه 25یورش غزها به خراسان در دوره سنجردرسال 548ق، ازمهم ترین وقایعی است که راویان و گزارشگران هر کدام از زاویه خاصی بدان نگریسته و زوایای دید متنوعی را تولید کرده اند. این مقاله برای درک وتبیین اصالت ودقت درامر واقع روایت های واقعه غز، ازشاخص های روش تحلیل انتقادی روایت، بهره گرفته است تا نقش راوی،زاویه دید، تبار وریشه، زمان و مکان را در روایت های تاریخی نشان دهد، تاخواننده تاریخ با استفاده ازاینروش نقد، معرفت لازم برای شناخت روایت هایی باشهرت روایی ومتواتر کسب نماید. هفده روایات مورد بررسی این پژوهش برگرفته ی سه سنخ از منابع یعنی تاریخ نگارانه، شاعرانه و منشیانه است.پژوهش حاضر نشان می دهدبه رغم آن کهاین روایاتپسینی از ناحیه قوم مغلوب هستند، اما به نوعینمایان گر دوری تاریخ نگاری دوره سلجوقی از درباری بودن و همچنین تایید اثر عوامل درون ساختاری از جمله سلطان در این شکست می باشند.
کلیدواژگان: روایت تاریخی، تحلیل انتقادی روایت، واقعه غز، تاریخ نگاری، سلجوقیان -
صفحه 53ورود هنر شیشه گری سنتی به مرحله تولید صنعتی، رویدادی بود که در دوران قاجار به وقوع پیوست. گسترش روابط تجاری با غرب و در پی آن اثرپذیری از انقلاب صنعتی، تاثیری مستقیم بر این تحولات داشت. از سوی دیگر با سرعت گرفتن روند تجددگرایی و رشد نرخ تقاضای کالاهای تزئینی متنوع، محصولات کارگاه های شیشهسنتی دیگر پاسخگوی نیازهای جامعه نبود و تدریجا شرایط را برای ورود شیشه به مرحله صنعتی فراهم کرد.
اما به چگونگی مراتب این تغییر در کتب موجود کمتر پرداخته اند. از این رو در تحقیق حاضر کوشش شد تا با واکاوی اسناد، امتیازنامه ها و سایر مدارک مستدل تلاش های دوران قاجار در راستای تولید شیشه و عوامل عقیم ماندن آنها مورد مطالعه جدی تر قرار گیرد. در نتیجه ای که حاصل شد مشخص گردید که هرچند کارخانه های ایرانی و خارجی تحت الحمایه دولت و نیز کارخانه های خصوصی درصدد پاسخگویی نیازهای روز بازار برآمدند، اما عواملی همچون نبود دانش کافی در زمینه مواد اولیه مرغوب و ذغال سنگ مناسب در داخل کشور، این کوشش را با شکست مواجه کرد. هرچند مزایایی همچون آشنایی شیشه گران با تکنیک های نوین و بهبود فرم محصولات شیشه را سبب گردید. در این میان کارخانه هایی که از حمایت دولت برخوردار بودند، مدت بیشتری به فعالیت ادامه دادند و همچنین تولیداتی با مصارف عمومی و کیفیت قابل قبول داشتند.
کلیدواژگان: صنایع دوران قاجار، صنعت شیشه، صنایع دستی، شیشه گری دستی -
صفحه 83با اشغال ایران در پی جنگ دوم جهانی، اوضاع اقتصادی ایران وضع نا به سامانی یافت. برای حل این مشکل، دکتر آرتور میلسپو، به دعوت دولت ایران و با سمت رئیس کل دارایی، وارد این کشور شد. از مهم ترین مسائلی که وی برای حل آن تلاش نمود، بحران نان بود. بنا به درخواست میلسپو، وزارت خواروبار منحل شد و امور این اداره، زیر نظر وی قرار گرفت. محصول گندم و جو جزء اجناس انحصاری دولت بود. میلسپو این انحصار را شدیدتر کرد و اداره ای به نام «قسمت غله و نان» تاسیس نمود که عهده دار جمع آوری غله و نظارت بر امور نانواها و توزیع نان و آرد بود. مقاله ی حاضر در تلاش است به این سوال اساسی پاسخ دهد که دکتر میلسپو برای رفع بحران نان در سال های 1321 تا 1323 چه اقداماتی انجام داده و نتایج این اقدامات چگونه بوده است؟ در پاسخ به این سوال از منابعی همچون اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران، آرشیو وزارت امور خارجه ایران، مذاکرات مجلس دوره ی سیزدهم و چهاردهم شورای ملی، روزنامه ی اطلاعات و روش توصیف و تحلیل اطلاعات تاریخی،استفاده شده است.
کلیدواژگان: دکتر آرتور میلسپو، رئیس کل دارایی، وزارت خواروبار، قسمت غله و نان -
صفحه 105هر تمدن یا فرهنگی در گذرگاه تاریخی خویش خواسته یا ناخواسته نوع نگاه خاص و متمایزی به «غیر» و «دیگری» دارد. این مقاله بر آن است تا دوره های تاریخی شناخت «دیگری» در غرب و شرق را بررسی و دورهبندی نماید.
کوشش شده است که بر خلاف تقسیمبندی های رایج، از نگاه های صرفا سیاسی فاصله گرفته و بیشتر از منظر فرهنگی و تمدنی واکاوی شود. همچنین تقسیمبندی ها نه صرفا بر حوادث تاریخی بلکه بر وجود «ویژگی های مشترک» در شناخت «دیگری» در بستر تاریخی شرق و غرب استوار گردد. بر این اساس روابط شرق و غرب به چهار دوره کلان تقسیم شده است.
در نسبت غرب با شرق می توان چهار دوره: عصر باستان، عصر ایمان، دوران قدرت دانش بنیان و عصر پسااستعماری را نام برد و در نسبت شرق -با تاکید بر ایران- با غرب می توان چهار دوره: عصر باستان، عصر ایمان، دوران آشفتگی و تحیر و دوره نگاه واکنشی و انفعالی را ذکر کرد.
کلیدواژگان: غربشناسی، شرقشناسی، خود و دیگری، غرب، شرق، تمدن، دیگریشناسی -
صفحه 131سیب زمینی به عنوان یک غذای تازه در سبد انسانها، از حدود قرن شانزدهم میلادی در اروپا مطرح شد. این غذای مقوی که ریشه کاشت آن در بولیوی و پرو تعیین شده است، به وسیله کاشفین اسپانیایی به اروپا برده شد و از آنجا به دیگر نقاط جهان از جمله ایران انتقال داده شد. سیب زمینی و کاشت آن در کشورهای اروپایی واکنشهای شدید دهقانان را در پی داشت و تعداد زیادی انسان برای کاشت معمول آن در طول چند قرن جان خود را از دست دادند. در دوره قاجار اولین بار سیب زمینی وارد ایران شد و دولت قاجاریه سعی بر این داشت تا از این ماده غذایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم خود استفاده کند؛ ولی از آنجایی که عامه مردم اطلاع دقیقی از نحوه کشت و مصرف این گیاه جدید نداشتند، دولتمردان قاجاری برای آگاهی دادن به مردم سعی کردند از طریق نوشتن مزایای سیب زمینی و نحوه کاشت، برداشت و مصرف آن، در روزنامه ها و کتب، اطلاعاتی را در اختیار عموم مردم قرار دهند. یکی از این مطالب، ترجمه کتابچه ای است که میرزا یوسف خان مستشارالدوله تحت عنوان «تاریخ پیدا شدن سیب زمینی» از فرانسه به فارسی در سال 1313قمری انجام داد. در این مقاله سعی بر این داریم تا با سیری گذرا بر روند ورود سیب زمینی به ایران، این رساله را نیز تصحیح و بررسی کرده و با استفاده از منابع دست اول دیگر، زوایای این نسخه را مورد واکاوی قرار دهیم.
کلیدواژگان: سیب زمینی، قاجار، گیاه، نسخه خطی، مستشارالدوله
-
Page 1Study of environmental factors such as geographical and strategic situation, soil of the region, climate, water sources, and natural disaster such as earthquake, flood and outbreak of disease have had major influence in expansion and deflation of Qazvin as one of the Safavid's capitals which needed serious study. Therefore, the aim of this article is to study and analyze the role of these factors in various aspects. Qazvin is amongst cities which became important after being chosen as the Safavid's capital. Meanwhile, splendid period of improvement and urban expansion began during Shah Tahmasb. But after half century despite attempts made by Safavid's officials for urban development and prosperity, Qazvin could not change a lot. These reasons were environmental factors and natural disasters. Therefore, the capital moved into Isfahan during the reign of Shah Abbas I.Keywords: Qazvin, Safavid Period, Natural Factors, Urban Expansion, Deflation
-
Page 25The incursion of Guz into Khurasan in 548 AH is one of the important events which narrators and reporters had regarded it in special point of view and in various aspects. This article used the parameters of methods for critical - analysis of narrative in order to understand and depict the originality and accuracy of the narratives related to the Guz event. The aim of this article is to depict the role of narrator, his point of view, descent and origin, time and place in historical narratives. Therefore, the reader of history gains the knowledge for understanding famous narratives. Seventeen narratives which have been studied in this article have chosen from three branches of sources: historical, poetic and literary. The present article shows that although these are narratives from the past of defeated nation, they obviously embody the distance between Seljuk historiography from being courtly and approve the influence of inter-structure factors - such as Sultan - in this failure.Keywords: Historical Narratives, Critical, Analysis of Narrative, the Event of Guz, Historiography, Seljuk
-
Page 83With the occupation of Iran during Second World War, government of Iran invited Arthur Millspaugh, PhD., as the Administrator - General of Finances. One of the most important of his issues was the crisis of bread. The aim of this article is to answer this main question: What had he done for solving the crisis of bread in 1321-1323 and what were the consequences of his policy? In order to answer these questions, sources such as available documents in National Archive of Iran, Foreign Ministry Archive, 13th and 14th periods of National Council's negotiations and Etelaat Newspaper have been studied in descriptive - analytical. Some of Millspaugh's policies were: the dissolution of the Ministry of Provision, intensification on monopoly of wheat and grain, establishment of an office called "cereal and bread section" which was responsible for collecting cereal, administrating bakers and delivering bread and wheat. This article tries to study and analyze the scale of these policies.Keywords: Arthur Millspaugh, PhD, Administrator, General of Finances, Ministry of Provision, Cereal, Bread Section
-
Page 105Each civilization or culture, intentionally or unintentionally, has a special and different view on “other” in its historical pathway. This research will study and per iodize the historical periods of understanding “other” in West and East. Despite common classification based on political views, this article will segregate the merely political views and analyze from cultural and civilizational aspects. Categorization is not only based on historical events, but also focused on “common characteristics” in understanding “other” in the historical context of East and West. Based on this history, the interrelationship between east and west is categorized in four macro era. According to the west- east relation this Periods are: 1) ancient era, 2) faith era, 3) the era of knowledge Based Power, 4) Post Colonial era. According to east-west relations, with a special emphasis on Iran, are: ancient era, faith era, confusion and chaos era, and the era of reaction and passive attitude.Keywords: Occidentalism, Orientalism, Self, other, West, East, Civilization, recognition of “other”
-
Page 131The aim of this research is to study the role of potato in Qajar era after its importation from Europe to Iran. Qajar king and intellectuals were the first who understand the importance of potato as a supplementary and perfect food. They knew that this plant is the most proper food during famine which can prevent deaths. Therefore, Qajar government tried to expand the cultivation of this plant. Since ordinary people knew nothing about the potato its cultivation and consumption, Qajar statesmen wrote articles in newspapers and books about the benefits of potato and its cultivation in order to inform the community. Research achievements indicate that with the king’s support and common people's intention towards this new food in 50 years, potato had become the most important food source of Iranians after wheat.Keywords: Potato, Qajar, Plant, Manuscript, Mustashar al Douleh
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.