فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات عملیات روانی
پیاپی 24 (زمستان 1388)
- 192 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1388/12/25
- تعداد عناوین: 11
-
سخن سردبیر: رویکرد علمی در جنگ نرمصفحه 5توسعه دانش بشر گستره ای از علوم و فنون مختلف را پدید آورده، که اغلب برای عموم مردم، ناشناخته و گاه عجیب می نماید. در حوزه علوم انسانی که تظاهرات فیزیکی و عینی ملموس همچون سایر رشته های دانش تجربی را به همراه ندارد، این ابهام و اعجاب بیشتر است. شاخه های مختلف علوم انسانی توضیح، پیش بینی و کنترل رفتار فردی و اجتماعی انسان را بر عهده دارند و قواعد و قوانینی را برای سنجش و ارزیابی آن صورت بندی می کنند. آگاهی از این قواعد، توانایی درک الگوهای رفتاری سایر انسان ها و نحوه کنترل آنها را به دست می دهد. در این حال، کشورهایی که از این دانش آگاهی دارند و نهادها و سازمان های متولی آن را بنا نهاده اند با بهره مندی از قدرت اطلاعات و بینشی که به دست می آورند در مواجهه با سایر ملل از توانمندی بالاتری برای سامان بخشیدن به تدابیر، سیاست ها و اقدامات خویش برخوردارند.
-
سیری در عملیات روانی در اسلامصفحه 7با مراجعه به کتاب آسمانی اسلام، قرآن، مشاهده می شود که پیشینه عملیات روانی به پیش از هبوط انسان به زمین باز می گردد. در واقع، شیطان، آنچنان که خود قسم یاد کرده است، از ابتدای خلقت آدم در صدد گمراه ساختن وی برمی آید. بدین سان، عملیات روانی در ساحتی فرازمانی و با سرپیچی ابلیس از دستور خداوند آغاز می شود و در سیر تدریجی تاریخی به ویژه در اعصار انبیاء عظام و ائمه معصومین (ع) ادامه می یابد. مجموعه مقالات «سیری در عملیات روانی در اسلام»، با تدقیق و تدبر در آیات کتاب الهی در صدد است سیر پیدایش و فرآیند عملیات روانی را از افق آیات قرآن، روایات، احادیث و سایر منابع تحقیق اسلامی مورد مطالعه قرار دهد. رهیافت تاریخی تحقیق در مقوله عملیات روانی، توجه به ابعاد روانی را در گستره تمام شئون فردی و اجتماعی انسان از منظر دینی برجسته می سازد.کلیدواژگان: حضرت موسی (ع)، فرعون، فتنه سامری، عملیات روانی
-
شناخت شناسی جنگ نرم از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامیصفحه 29انقلاب اسلامی به عنوان یک اندیشه و مدل سیاسی نوین، ضربه سنگینی بر استیلای جهان غرب واردکرد. نظام سلطه تمامی اشکال براندازی سخت از جمله شورش، کودتا و جنگ نظامی را در یک دهه علیه انقلاب تجربه کرد. لیکن ایستادگی و مقاومت ملت ایران تحت رهبری حضرت امام رضوان الله علیه، قدرت های مستکبر را بر این واقعیت رهنمون ساخت که استفاده از گزینه سخت و نظامی نمی تواند در برابر ایمان و اعتقاد مردم ایران کارآمد باشد، بلکه برعکس موجبات برانگیختن، وحدت و همبستگی هر چه بیشتر ملت ایران را فراهم می کند. چنین شد که این قدرت ها لاجرم بر شکست خود در راهبرد مقابله سخت با نظام جمهوری اسلامی اعتراف کردند و مقابله ای پیچیده تر از پیش، تقریبا از دهه دوم آغاز شد. که از آن با رویکرد جدید و در چارچوب بهره گیری از روش های نرم، یاد می شود. تقابلی که رهبری معظم انقلاب از همان آغاز دهه هفتاد با ادبیات و تعابیر مختلف نظیر: تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی و شبیخون فرهنگی و اخیرا جنگ نرم خطر آن را گوشزد کرده، مسئولین نظام را به چاره اندیشی در برابر آن فراخواندند. از این رو ضروری است با تدبیر از پیش اندیشیده شده، دامنه و سطح این نوع جنگ، و نیز مبانی و ابعاد آن، باز شناخته شود. این مقاله تلاشی است در جهت شناخت چیستی و چگونگی شکل گیری، اهداف و ویژگی های جنگ نرم از دیدگاه مقام معظم رهبری. بدیهی است، شناخت بیشتر جنگ نرم می تواند به مفهوم سازی و شناخت بیشتر این پدیده، همچنین بهبود مدیریت امنیت ملی کشور در خصوص تهدیدات نرم علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران کمک نماید.کلیدواژگان: جنگ نرم، قدرت نرم، بصیرت، فرهنگ و تهاجم فرهنگی
-
درآمدی بر الگوی مدیریت افکار عمومی امام خمینی (ره)صفحه 71مطرح شدن نقش و جایگاه افکار عمومی در صحنه سیاست و قدرت، بی تردید حاصل ورود طیف های مختلف مردمی به عرصه سیاسی بوده است. در واقع سیاسی شدن آراء و عقاید جمعی ساکنان کنش گر یک قلمرو حکومتی همواره به صورت عنصری تعیین کننده در رفتار و کردار حاکمان سیاسی ظهور و بروز یافته است. حوزه سرزمینی انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از «مردمی ترین انقلاب های تاریخ» پیوندی وثیق با اراده و خواست عمومی برقرار کرده است. مهم ترین عنصر اداره کننده این پیوند را می توان در راس نظام سیاسی و رهبری امام خمینی (ره) مشاهده کرد. به باور این پژوهش، امام خمینی(ره) با ارائه تفسیر و قرائتی جدید از مقوله افکار عمومی تلاش کرده اند، «مدیریت افکار عمومی» را به جای تغییر، کنترل، دستکاری یا سرکوب، ارائه داده و عملا نهادینه نمایند. از آنجا که سیره عملی- سیاسی امام خمینی(ره) بر مبنای این تفکر شکل گرفته است، به سهولت می توان الگوی (مدل) رفتاری و مولفه ها و شاخصه های آن را استخراج و عرضه کرد. آنگونه که در این مبحث به تفصیل ارائه شده است. نگاه ارزشی- انسانی امام خمینی(ره) به اراده عمومی افراد جامعه موجب تبدیل آن به منبع تولید قدرت در ایران شده است. در واقع امام با نگاه سیستمی ارزش مدار و مبتنی بر کرامت انسانی به افکار عمومی نوعی «روح جمعی مسئولیت پذیر» را به عرصه سیاسی وارد نمودند.کلیدواژگان: امام خمینی (ره)، مدیریت افکار عمومی، اداره عمومی، روح جمعی، افکار عمومی، قدرت سازی
-
نقش رسانه های جدید در شکل گیری افکار عمومی / بررسی موردی حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری خرداد 1388صفحه 95پیوند افکار عمومی با رسانه ها، پیوندی دیرینه است. رسانه ها هم به افکار عمومی شکل می دهند و هم آن را بیان می کنند. بنابراین عجیب نیست که با رشد و توسعه رسانه ها در دوره پسامدرن شاهد تاثیر عمیق تر و گسترده تر آنها بر افکار عمومی باشیم. تاثیر رسانه ها بر شکل گیری افکار عمومی زمانی افزون می شود که ویژگی هایی چون تعاملی بودن، غیرتمرکزی بودن و قابلیت تکثیر انبوه به قابلیت های ذاتی رسانه ها اضافه می گردد، ویژگی هایی که در «وب دو» و به ویژه در شبکه های اجتماعی اینترنتی قابل مشاهده اند. می توان گفت که در فضای سیاسی پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری، شاهد نخستین رزمایش واقعی از کاربرد تاثیرگذار این رسانه بر افکار عمومی جامعه ایران بودیم. بدین ترتیب باید ضمن درک عمیق از جامعه اطلاعاتی امروز که به مدد ظهور وب دو تحولاتی شگرف یافته، سیاست ها و کنش های متناسب با آن را اتخاذ کنیم.کلیدواژگان: افکار عمومی، رسانه، وب دو، شبکه های اجتماعی
-
پیامدهای روانی جنگ های عراق و افغانستان بر کیفیت نیروی نظامی امریکاصفحه 109امروز اهمیت داشتن روحیه خدمتی و اعتماد کارکنان به سازمانی که در آن فعالیت می کنند امری بسیار مهم است و بر کیفیت فعالیت افراد و در نتیجه بر بازده کاری آن سازمان بیشترین تاثیر را دارد. سازمان های نظامی در این میان با توجه به نوع وظایف و کارکردها از جایگاهی ویژه برخور دارند. داشتن شرایط روحی مناسب برای خدمت در این سازمان ها، همچنین اعتماد به دستگاه های نظامی از مهم ترین شرایط برای موفقیت آنها به شمار می رود. حضور امریکا در جنگ های افغانستان و عراق در دهه اول قرن 21 و شرایط ویژه ای که در این جنگ ها پدید آمد، همچنین طولانی شدن مدت حضور سربازان امریکایی در این دو کشور شرایط روحی و میزان اعتماد آنها و مردم امریکا را به دستگاه نظامی این کشور برای ورود به آن یا تداوم حضور در آن تحت تاثیر قرار داده است. مشکلات روحی سربازان امریکایی بیش از هر زمان دیگر افزایش یافته، میزان خودکشی در ارتش این کشور به بالاترین میزان رسیده است. همچنین کیفیت نیروهای ارتش امریکا تحت تاثیر پیامدهای جنگ های اخیر به شدت کاهش یافته است. در این حال، استراتژی های تشویقی کاخ سفید و وزارت دفاع تاثیر چندانی بر کاهش بحران های روحی و روانی سربازان این کشور و افزایش میزان اعتماد آنها به وزارت دفاع و کاخ سفید نداشته است.کلیدواژگان: امریکا، جنگ عراق، جنگ افغانستان، نیروی نظامی، مشکلات روحی، هزینه های مادی، هزینه های انسانی
-
بررسی ابعاد روانی رزمایش های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایرانصفحه 133در طی دو دهه اخیر هیچ مفهومی به اندازه مفهوم بازدارندگی در نظریه پردازی های استراتژی های معاصر رایج نبوده است. توسعه توان نظامی کشورمان امری غیرقابل اغماض و اجتناب ناپذیر است و در این توسعه توان نظامی و رزمایش ها نقش حیاتی ایفا می کنند. رزمایش های نظامی اگرچه می تواند در جهت افزایش قدرت بازدارندگی کشور مورد توجه قرار گیرد اما با توجهی بسیار مختصر به تعاریف بازدارندگی به خوبی می توان اهمیت قدرت نرم در کنار قدرت سخت را ملاحظه کرد. در دنیای پساصنعتی، قدرت به صورت فزاینده ای به توان ملت ها در خلق و دستکاری اطلاعات و دانش بستگی دارد. توانایی خلق و نوآوری یک کشور می تواند توان نظامی آن را تحت الشعاع قرار دهد و ابزارهای های تک می توانند نفوذ نظامی و غیر نظامی یک کشور را افزایش دهند. برای پیشنهاد راهکارهای موثر ابتدا باید ببینیم که برنامه خود را در چه زمینه ای می خواهیم به اجرا بگذاریم. ما رزمایش های نظامی خود را در منطقه خلیج فارس در میان کشورهای عرب همسایه اجرا می کنیم، بنابراین مهم است بدانیم که در این منطقه در چه وضعیتی قرار داریم. بی تردید مهم ترین عامل در شکل دهی به قدرت نرم، افکار عمومی کشورهای منطقه هستند این مقاله، ابتدا به بررسی افکار عمومی کشورهای عرب منطقه نسبت به ایران پرداخته و در پایان راهکارهای متناسب با آن ارائه می شود.کلیدواژگان: رزمایش نظامی، توسعه توان نظامی، قدرت نرم، قدرت هوشمند، دیپلماسی عمومی
-
دیپلماسی عمومی و قدرت نرمصفحه 153اشارهژوزف نای را به روایتی مبدع مبحث قدرت نرم می دانند. طی دو دهه اخیر کتاب ها و مقالات زیادی از این نویسنده امریکایی منتشر شده است. همچنین سخنرانی های فراوانی هم از وی در این زمینه موجود است. اغلب پژوهندگان، نویسندگان، دانشجویان و... در تحقیقات خود پیرامون این موضوع به این نویسنده مراجعه می کنند و اظهارات او را استناد متون و اقوال خود قرار می هند.
با وجود این، باید توجه داشت که مفهوم قدرت نرم در مختصات ذهنی نای برگرفته از فضای خودستایانه امریکایی حاکم بر این کشور است. چنانچه در این مقاله شاهد خواهید بود معیارهایی را که وی به عنوان خطوط اصلی مفهوم ذهنی خود ترسیم می کند و منابعی را که به منزله آبشخور توان نرم این کشور معرفی می کند از منظر دیگران نه تنها غیرقابل پذیرش بلکه حتی با پارادوکس و تناقض آشکار همراه است. از این رو، مطالعه انتقادی این دست مقالات توصیه روشنگرانه ای به پژوهندگان این حوزه است تا با نگرشی بیرونی و متکی به باورهای اعتقادی خود به بررسی این متون بپردازند. چاپ این مقاله در فصلنامه عملیات روانی تنها به جهت آشنایی خوانندگان با این حوزه مطالعاتی صورت می گیرد و ناگفته پیداست که نیازمند نقد و تنقیح پژوهشگران داخلی است.
چکیدهقدرت نرم توانایی تاثیرگذاری بر دیگران برای کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار یا تطمیع است. قدرت نرم یک کشور بستگی به منابع فرهنگ، ارزش ها و سیاست هایش دارد. راهبرد قدرت هوشمند منابع قدرت نرم و سخت را ترکیب می کند. دیپلماسی عمومی به عنوان ابزار افزایش قدرت نرم پیشینه ای طولانی دارد و نقشی مهم در پیروزی جنگ سرد ایفا کرد. جدال کنونی علیه تروریسم فراملی جدال برای فتح قلوب و اذهان است، و اتکای بیش از حد فعلی بر قدرت سخت به تنهایی مسیر موفقیت نیست. دیپلماسی عمومی ابزاری مهم در زرادخانه قدرت هوشمند است اما دیپلماسی عمومی هوشمند مستلزم فهم نقش های اعتبار، انتقاد از خود، و جامعه مدنی در تولید قدرت نرم است.کلیدواژگان: قدرت، قدرت نرم، قدرت سخت، قدرت هوشمند، دیپلماسی عمومی -
معرفی کتاب: فرسایش قدرت نرم؛ مردم، دولتها و اعتمادصفحه 173نام کتاب: فرسایش قدرت نرم؛ مردم، دولتها و اعتمادنویسندگان: ژوزف نای و همکارانمترجم: سعید میرترابینام کتاب: تهدید نرم و راهبردهای مقابلهنویسنده: گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملیناشر: دانشگاه عالی دفاع ملینام کتاب: جنگ نرمنویسنده: داود رنجبرانناشر: ساحل اندیشهنام کتاب: جنگ نرم و وضعیت کنونی مانویسنده: دبیرخانه شورای فرهنگیناشر: مرکز پژوهشهای فرهنگی اجتماعی صدرانام کتاب: قدرت و جنگ نرم؛ از نظریه تا عملنویسنده: حجت الله مرادیناشر: ساقی
-
فهرست گزیده مقالات عملیات روانی و تهدید نرم و حوزه های وابسته در مطبوعاتصفحه 177
-
چکیده انگلیسی مقالاتصفحه 183
-
Exercises of the Armed Forces The Islamic Republic of IranPage 133During the last two decades, no concept has been as prevailing as the concept of deterrence in theorizing on contemporary strategies. Development of our country's military power is highly significant and inevitable and military exercises play a vital role in this regard. Although military exercises can increase the power of deterrence, a brief examination of the definitions of deterrence can notify the importance of soft power alongside hard power. In the post-industrial world, power increasingly depends on nations’ capability in creation and manipulation of information and knowledge. Creativity and innovation ability of a country can override its military power and unique tools can enhance a country's military and non-military influence. To suggest effective plans of action, one must first note in which field his program shall be run. Our military exercises are run in the Persian Gulf region among the neighboring Arab countries; hence, it is important to know the current condition of this area. Surely, the most important factor shaping soft power is the public opinion of the countries of the region. In this paper, first the public opinion of the Arab states of the region towards Iran is surveyed and at the end some proportional plans of action are offered.Keywords: military exercises, development of military power, soft power, smart power, public diplomacy
-
Public Diplomacy and Soft PowerPage 153Joseph Nye is said to be the originator of the concept of soft power. During the last two decades, many books and articles have been published by this American author. He has also delivered a lot of lectures in this field. Most researchers, writers, and students refer to his works cite and him in their writings and sayings. However, it needs to be noted that the concept of soft power in Nye’s mental framework is derived from the American egotistic atmosphere prevailing in this country. As it is seen in this article, the criteria that he delineates as the principal lines of his mental concept and the resources that he conceives of as the origin of American soft power are not only rejected by many people, but they are even paradoxical and associated with apparent contradiction. Therefore, the aim of this critical article is to suggest some explanatory ideas to researchers working in this field so that they may examine these texts by looking at them as an outsider and by relying on their own beliefs. This article is published in the journal of Psychological Operations only to familiarize the readers with this area of studies and, of course, it needs to be criticized by the researchers in the country.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.