فصلنامه مطالعات عملیات روانی
پیاپی 44 (بهار و تابستان 1395)

تغییر ذهنیت جامعه انقلابی ایران در دوران پسابرجام را شاید بتوان مهم ترین و بزرگ ترین راهبرد دشمن در زمینه «نفوذ» در کشور ارزیابی کرد. در همین راستا، چندی پیش «جان ساورز»، رئیس پیشین سرویس اطلاعات خارجی انگلیس در جریان مصاحبه ای که با شبکه سی.ان.ان امریکا داشته است، می گوید: «من فکر می کنم ما نیاز به قدری صبر استراتژیک در قبال ایران داریم تا به آن، زمانی برای توسعه و تکامل ظرف 10 تا 15 سال پیش رو بدهیم. البته اگر ایران سعی به گریز هسته ای کند، ما همچنان یک ضامن نهایی که همان حمله محتمل نظامی است، داریم. اما من فکر می کنم این احتمال وجود دارد که ایران طی 10 تا 15 سال آینده به کشوری عادی تر و نرمال تر تبدیل شود و ما باید این احتمال را تقویت کنیم».

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شیوه های سیاسی و اجتماعی جنگ نرم در رهیافت قرآنی است. جنگ انواعی دارد: 1. جنگ سخت که اقدام نظامی و خشونت آمیز را دربرمی گیرد؛ 2. جنگ نیمه سخت (سیاسی، امنیتی، اقتصادی)، که شامل کارشکنی های دیپلماتیک، تحریمهای سیاسی، تحریم های اقتصادی، نفوذ در سازمان های سیاسی و امنیتی و اقتصادی است؛ 3. جنگ نرم (فرهنگی، تبلیغی و رسانه ای)، که ترویج بی بندوباری، نفوذ در مراکز علمی و دانشگاهی، تحقیر فرهنگ و ارزش های اسلامی، جریان سازی وابسته، سلب اعتماد مردم نسبت به مسئولان نظام، ایجاد یاس و ناامیدی در مردم نسبت به آینده خود و نظام اسلامی... را هدف قرار می دهد. در جنگ نرم کشور مهاجم، از طریق تولید و توزیع آموزه ها و ارزش های جذاب در حوزه های آموزشی، فرهنگی و رسانه ای، بنیان های ارزشی و ارکان حمایتی کشور متخاصم را هدف قرار داده، آن را در راستای وضعیت مطلوب خویش تغییر می دهد. دشمن برای رسیدن به اهداف شیطانی اش و شکست جبهه حق و مقاومت، حداقل به شش اقدام با رویکرد سیاسی دست می زند: عملیات روانی، تضعیف رهبری جریان حق، ائتلاف مخالفان جبهه حق، شایعه سازی، نفوذ و ایجاد تفرقه. بررسی و تبیین اقدامات یادشده با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی هدف اصلی مقاله حاضر را تشکیل می دهد.

هدف مقاله حاضر، مطالعه راهکارهای تواناسازی کارکنان یکی از دانشگاه های نظامی جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدهای نرم دشمنان انقلاب اسلامی در پسابرجام می باشد. شاخص ها و معرف های تواناسازی در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری و تهدیدهای نرم در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در قالب نمونه آماری 30 نفری از برگزیدگان دانشگاه بررسی شد. سپس هرکدام از شاخص ها با هم در ارتباط قرار گرفته و بارهای عاملی، ضریب همبستگی و برازش های آنها تایید شد. آلفای کرونباخ 90/0 بیانگر ثبات، استحکام و پایایی داده ها بود و روایی آنها به صورت pretes صوری در ارتباط با نظر خبرگان قرار گرفت. بار عاملی و ضریب همبستگی در سطح 05/0 و اعتماد 96/1 بود. تواناسازی کارکنان دانشگاه که به عنوان موضوع این پژوهش و هدف آن در جهت شناسایی این توانمندی ها در ابعاد سه گانه بود. با شناسایی مولفه ها و شاخص هایی از متون علمی و دیدگاه های بزرگان نظام همراه شد و سپس مولفه ها و شاخص ها با مصاحبه از خبرگان علمی عرصه قدرت نرم، مورد بررسی و وزن دهی و ارتباط دهی قرار گرفت و در قالب بارهای عاملی، ضریب های همبستگی و برازش های آنها مورد سنجش قرار گرفته که قالب آنها با بار عاملی بالایی تایید شدند. از جمله راهکارهایی که می تواند در توانمندسازی کارکنان مورد توجه قرار گیرد مواردی است که در سه حیطه شناختی، انگیزشی و مهارتی بازتعریف شده است.

در مطالعه علت شناسی همگرایی و واگرایی بین مسلمانان در گستره جهان اسلام، امام خمینی(ره) زمینه و ریشه اصلی را در عوامل داخلی و خارجی می داند. علت شناسی داخلی ریشه در عقب ماندگی جامعه مسلمین دارد و علل خارجی را دخالت بیگانگان و تفرقه بین مسلمین می‏داند. این پژوهش چالش‏های اصلی مسلمین در واگرایی در جهان اسلام و الزامات وحدت از نظرگاه امام خمینی(ره) را بررسی می‏کند. بر اساس این موضوع مسئله اساسی مقاله این است که چه عواملی سبب ساز واگرایی بین مسلمانان شده و برای همگرایی (وحدت) چه اقداماتی باید صورت بگیرد. سوال جدیدی که در این باره مطرح می شود این است که چرا پس از ارائه نظریه برخورد تمدن که توسط هانتینگتون تحولات نوینی در جهان اسلام رخ داده است. به نظر می رسد برای ایجاد تفرقه، اسلام هراسی، جنگ درون تمدنی جایگزین برخورد تمدنی شده است. و این مسئله جدی است و در این باره باید اندیشمندان راهکاهایی را برای برون رفت از این وضعیت ارائه دهند.

روند نزلی کاهش جمعیت در سال های اخیر و کاهش نرخ باروری میانگین خانواده های ایرانی در شرایط کنونی و بی توجهی به این تهدید، یکی از دغدغه های مهم امام خامنه ای و مسئله مهمی است که ذهن پژوهشگران متعهد و مسئولین دلسوز را به خود مشغول نموده است. کاهش نرخ باروری در ایران طی 30 سال گذشته حیرت انگیز و معادل 70 درصد بوده است. این میزان یکی از سریع ترین و چشمگیرترین آمارهای کاهش باروری در نیم قرن اخیر می باشد. رویکرد انجمن های وابسته به غرب هم کاهش جمعیتی کشورهای اسلامی می باشد. و امروزه «عدم تعادل جمعیتی» و سیر نزولی آن مشکل جدی بسیاری از کشورها به ویژه ایران است. رویکرد این مقاله توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است، از یک سو به توصیف تغییرات نزولی جمعیت ایران در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته است و از سوی دیگر، تبعات سیاسی- اجتماعی و امنیتی کاهش جمعیت و نفوذ غرب به ویژه آمریکایی ها را در این مسئله مهم را مورد مطالعه قرار می دهد؛ بنابراین هدف اصلی این مقاله بررسی ظرفیت ها و روند تحدید و بحران جمعیتی کشور جمهوری اسلامی را در طول چند دهه گذشته و مقایسه آن با برخی کشورهای دیگر و بررسی علل رویکرد تحدید جمعیتی و سرنوشت آینده کشور در وضعیت جاری و تبیین چالش های ناشی از این وضعیت و ارائه راهبردهای پیشگیرانه برای دهه های آینده می باشد.

از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، دشمن همواره الگوهای متعددی در راستای تقابل با جمهوری اسلامی، مهار، استحاله و براندازی بکار گرفته است. مقطع کنونی با توجه به روند پرونده هسته ای و نیز گسترش بحران در سطح منطقه غرب آسیا واجد ابعاد جدیدی از راهبردهای تخاصمی دشمن در برابر جمهوری اسلامی ایران است. از طرف دیگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان اصلی ترین نهاد برآمده از گفتمان انقلاب اسلامی ضمن اینکه نقش موثری در تحکیم هویت انقلابی کشور و تقابل با برنامه های دشمن بازی کرده است، به عنوان یک ابزار قدرت نرم و اراده سخت اصلی ترین مولفه قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی نیز به شمار می رود. بر این اساس مقابله با سپاه پاسداران در قالب اجرای عملیات روانی و تهی سازی ظرفیت راهبردی آن به عنوان یکی از جدی ترین راهبردهای تخاصمی دشمن در مقطع اخیر می باشد.

مک دونالدز بزرگ ترین رستوران زنجیره ای جهان است. معروف است که می گویند فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پس از افتتاح اولین رستوران مک دونالد در مسکو کلید خورد. این مقاله، سعی دارد نشان دهد که این کمپانی، تنها یک برند غذایی به شمار نمی رود. همچنین نشان می دهد این شرکت امریکایی، یکی از مهم ترین سازمان های جنگ نرم امریکا تلقی شده که در سایه عرضه محصولات غذایی پر جاذبه می کوشد ضمن ترویج سبک زندگی امریکایی، مقدمات پروژه نفوذ را فراهم کند. همچنین در پایش و رصد این غول بزرگ غذایی می توان همکاری اطلاعاتی و امنیتی آن را در برخی از حرکت های صورت گرفته اجتماعی در تعدادی از کشورها مشاهده کرد.

فضای مجازی امروز القای واقعیت مجازی نیست، ایجاد مجاز واقعی است. این فضا به عنوان زیست بوم زندگی دوم یک محیط ترکیبی، پیچیده و درهم تنیده از فناوری های نوین و ارتباطات انسانی است که فرصت ها و تهدیدات فراوانی را فراروی جوامع بشری می نهد، هنر بهره گیری از این فرصت ها، ضمن مقابله اصولی با تهدیدات متصور آن می تواند نظام اسلامی را در تراز قدرت های نرم و سایبری جهان قرار دهد. در این فرصت اندک فرصتی فراهم شده تا با نگاه به هندسه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی در مورد اهمیت این فضا با احصای برآورد محیطی آن و پژوهش روندها به راهکارهای تحولی، جهت گیری های اصلی و اقدام های راهبردی کلان اشاره ای داشته باشیم.

نام نویسنده: اردشیر زابلی زاده
تلخیص: محمدمهدی توکلی
نام انتشارات: خبرگزاری فارس
سال انتشار: 1390
تعداد صفحات: 155 صفحه
پیشرفت فناوری های مختلف در دوران معاصر، گسترش سریع و فراگیر رسانه های جمعی را به دنبال داشته است. چنین فضایی فرصت ها وامکانات جدید و بسیارتاثیرگذاری را در اختیار انسان معاصر قرار داده است. تاثیرپذیری رسانه های گروهی، در جهان امروز، حاصل بهره گیری آنها از انواع گسترده منابع مختلفی است که واقعیت های جهان فیزیکی را در چارچوب نظام های نشانه ای به انسان ارائه می کنند. از جمله این منابع می توان به استفاده از تصویر، موسیقی و زبان اشاره کرد که هر یک به نحوی، در قالب نظامی از نشانه ها، بخشی از واقعیت مربوط به جهان بیرون، جهان ذهنی انسان و روابط پیچیده او با هم نوعان و پیرامونش را بازنمایی می کنند.