فهرست مطالب

جستارهای سیاسی معاصر - سال ششم شماره 2 (پیاپی 16، تابستان 1394)

نشریه جستارهای سیاسی معاصر
سال ششم شماره 2 (پیاپی 16، تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عباس حاتمی صفحات 1-24
    این مقاله نشان می دهد که پهلوی دوم از دهه 1340 به این سو به سمت نوعی اقتدارگرایی سخت حرکت نموده است. در حالی که عموما استدلال می شود که این اقتدارگرایی سخت بیشتر از طریق سازو برگ های سرکوب عریان مانند ارتش و نیروهای امنیتی ساواک محقق شده است، این مقاله مشخص می سازد که رژیم در این مسیر همین طور از سازو برگ های سرکوب رقیق و ناپیدا همانند ابزارهای پوپولیستی و کورپوراتیستی نیز بهره گرفته است. در این راستا مقاله اولا نشان می دهد رژیم چگونه با توسل به این ابزارها درصدد مقابله با بحران نفوذ دولت مرکزی در مناطق پیرامونی،تضعیف طبقات بالا مانند زمین داران، بورژوازی صنعتی و بورژوازی تجاری و کسب رضایت و سکوت سیاسی طبقات پایین مانند دهقانان و کارگران برآمد. ثانیا مشخص می سازد رژیم چگونه از طریق این ابزارها به دستکاری در ساختار نهادهای صنفی پرداخت، چگونه نهادهای صنفی مستقل را برچید و نهادهای صنفی وابسته دولتی را جایگزین آنها ساخت و نهایتا چگونه جامعه مدنی را به حوزه ای تبدیل نمود که طرح استیلای رژیم در آن پی ریخته می شد. با این وجود انقلاب سال 57 نشان داد که این شیوه مهندسی اجتماعی چگونه با تعمیق بحران مشارکت می تواند به شورش اجتماعی بیانجامید.
    کلیدواژگان: کورپوراتیسم، پوپولیسم، اقتدارگرایی سخت، ابزارهای نرم، پهلوی دوم
  • عباس خلجی صفحات 25-48
    در این مقاله، توانایی تبیین الگوی نظام جهانی در تحلیل جنبش های اجتماعی مورد کنکاش قرار می گیرد. پرسش اصلی این است که الگوی تحلیلی نظام جهانی در تحلیل جنبش های اجتماعی از چه توان تبیینی برخوردار است؟ در این راستا، پس از بیان بنیاد نظری و ویژگی های نظریه نظام جهانی، چارچوب روش شناختی و الگوی تحلیلی نظام جهانی ترسیم می گردد. سپس کاربرد این الگوی تحلیلی در جهت تحلیل جنبش های اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به تحولات بنیادینی که در مناسبات سیاسی و اجتماعی در عصر جهانی شدن به وجود آمده است، جنبش های نوین سیاسی و اجتماعی در بستر متفاوتی شکل گرفته و از سرشت، اهداف، فرایند و آرمان های متفاوتی برخوردارند و پیامدهای دیگری را به ارمغان می آورند. بنابراین، دیگر الگوهای تحلیلی سنتی از توانایی لازم برای تبیین علل و عوامل، بسترها و خاستگاه، شرایط و ویژگی ها و نتایج و پیامدهای جنبش های جدید اجتماعی برخوردار نمی باشند. در حالی که به نظر می رسد، الگوی تحلیلی نظام جهانی از توانایی تبیین لازم و کارآیی مناسبی برخوردار است و با ویژگی های عصر جهانی شدن و جنبش های نوین اجتماعی انطباق دارد.
    کلیدواژگان: روش، روش شناسی، روش تحلیلی، الگوی تحلیلی، نظام جهانی، و جنبش های اجتماعی
  • فرهاد دانش نیا صفحات 49-74
    الکساندر ونت متفکر اصلی نظریه سازه انگاری (Constructivism) در روابط بین الملل محسوب می شود. دغدغه ونت ایجاد راهی میانه یا پلی بین دو جریان اصلی مناظره کنونی حاکم بر روابط بین الملل یعنی خرداگرایی و انعکاس گرایی است. مقاله حاضر ضمن ارائه تصویری مختصر از نظریه سازه انگاری ونت، چگونگی برآمدن این رهیافت و کاستی های مفهومی و تجربی آن برای دستیابی به یک راه میانه یا نظریه جدید در روابط بین الملل را مورد واکاوی قرار می دهد. در این مقاله نشان داده می شود که پویش فکری ونت به تقویت جایگاه فرهنگ و هویت و چگونگی تاثیرگذاری این مولفه ها بر منافع و رفتار بازیگران انجامیده است. با این حال کاستی های سامان فکری – فلسفی ونت از حیث فقدان توانمندی در ارائه یک دستور کار تحقیقاتی و گزاره های قابل ارزیابی علمی، گذار از دوگانگی ماتریالیسم/ ایده آلیسم و دستیابی به راه میانه در فرآیند نظریه پردازی روابط بین الملل را مبتنی بر اندیشه وی با امتناع مواجه می سازد. نقد و بررسی آراء ونت در مقاله حاضر با تمرکز بر اثر اصلی وی یعنی کتاب «نظریه اجتماعی سیاست بین الملل» صورت می گیرد.
    کلیدواژگان: سازه انگاری، الکساندر ونت، هستی شناسی، معرفت شناسی، برنامه تحقیقاتی، راه میانه
  • کرامت الله راسخ صفحات 75-99
    هدف تحقیق رسیدن به شاخص هایی برای تعریف و تعیین شیوه تفکر محافظه کاری به خصوص در آلمان است. روش تحقیق کتابخانه ای است، لیکن برای اجرای آن از رویکرد موضوع گرا استفاده شد، به این ترتیب که با استفاده از منابع گوناگون ویژگی های زیر برای شیوه تفکر محافظه کاری تعیین گردید: مخالفت با لیبرالیسم، با برابر خواهی، با نظام دموکراتیک، با آزادی فردی، با فردگرایی، با کثرت گرایی، با پارلمانتاریسم و سرانجام با سرمایه داری. ضمنا تفکر محافظه کاری خلق گرا، تمرکزگرا، اقتدارگرا و نخبه گراست، ضمن آن که اقتصاد تعاونی را بر نظام سرمایه داری ترجیح می دهد و از تمایلات نژادپرستی برخوردار است. در همان حال به انسان بدبین است و تمایلات دینی دارد.
    کلیدواژگان: محافظه کاری، تفکر محافظه کاری، شاخص های سنجش، آلمان
  • اکبر اشرفی، طیبه سلامت صفحات 101-117
    امام خمینی (ره) در دهه 1350 مصداق روشنی از مفهوم بیداری اسلامی از ایده تا عمل را در ایران محقق ساخت و آن را به عنوان الگویی به جهانیان عرضه داشت. پس از سه دهه از این رویداد، در ژانویه سال 2011 خیزش عمومی مردم مصر به بار نشست و حکومت سی ساله حسنی مبارک سرنگون گشت. متعاقبا طی روندی دموکراتیک، محمد مرسی به عنوان رئیس جمهور برگزیده گردید؛ اما عدم کفایت وی در پایبندی به اهداف انقلاب و تمکین از مطالبات مردمی منجر شد زمامداری وی بیش از یک سال دوام نیاورد. دغدغه اصلی نگارندگان استفاده از روش تطبیقی در مطالعه نحوه مدیریت و تدبیر امام خمینی تئوریسین و رهبر بیداری اسلامی در تثبیت انقلاب و در مقابل تشریح نحوه عملکرد منفعلانه محمد مرسی رئیس جمهور مخلوع مصر در پاسداشت آرمان های انقلابی مردم، اقناع اپوزوسیون، حفظ انسجام ملی در میان مردم مصر است.
    کلیدواژگان: بیداری اسلامی، انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی، انقلاب مصر
  • رضا شیرزادی صفحات 119-138
    توسعه انسانی یکی از نظریه های متاخر توسعه به شمار می رود که از دهه 1990 به بعد مقبولیت عام یافته است. از دید توسعه انسانی، برخورداری انسان از زندگی طولانی، سالم و خلاق، هدف نهایی توسعه است. توسعه انسانی بدون نقش موثر دولت تحقق نمی یابد زیرا پیشبرد راهبرد توسعه انسانی به یک دولت فعال نیاز دارد. امروزه یکی از شاخص های سنجش سطح توسعه کشورهای مختلف، گزارش های ملی و بین المللی توسعه انسانی است. امارات متحده عربی از زمان تاسیس در سال 1971 به کمک درآمدهای قابل ملاحظه حاصل از صادرات نفت و گاز و سپس با تنوع بخشیدن به فعالیت های اقتصادی از منطقه ای محروم و بیابانی به کشوری ثروتمند و در رتبه کشورهای با توسعه انسانی خیلی بالا تبدیل شده است. به نظر می رسد توسعه انسانی در این کشور به کمک رشد و توسعه اقتصادی و نقش ارشادی دولت، ارتقاء یافته است. در این مقاله، ابتدا به مفاهیم توسعه و توسعه انسانی از جمله سیر تحول مفهوم توسعه، چگونگی طرح نظریه توسعه انسانی و نحوه رتبه بندی کشورها به وسیله شاخص توسعه انسانی اشاره شده و سپس عمده ترین تحولات سیاسی و روندهای جاری اقتصادی و نیز تحلیل توسعه انسانی در کشور امارات متحده عربی بررسی می شود.
    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، توسعه، توسعه انسانی، امارات متحده عربی
  • سید رضاحسینی *، کمیل نقی پور صفحات 139-161
    هدف از مقاله حاضر بررسی جایگاه راهبردهای سیاسی و امنیتی در سیاست های استعمار نو و فرانو در اندیشه سیاسی آمریکا «بر اساس اسناد سفارت آمریکا در ایران» بوده است. جامعه آماری شامل کلیه اسناد به دست آمده از سفارت آمریکا می باشد که بیش از 500 سند در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت و متن 20 سند مهم به عنوان مبنای نقد و بررسی استفاده شده است. 
    بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی اسناد سفارت آمریکا مشخص شد این کشور راهبردهای دستیابی به منافع ملی خود  را در قالب سیاست های استعماری نو و فرانو تدوین کرده است.
    در این بین سفارت آمریکا در ایران به مثابه مرکز فرماندهی عملیات نقش مهمی در طراحی و اجرای عملیات های متنوع در حوزه های گوناگون به ویژه حوزه های سیاسی و امنیتی دارد. ارتباطات گسترده سفارت با بخش های امنیتی و سیاسی آمریکا ، اجرای سیاست های امنیتی و نظامی لازمه نقشی بوده که برای سفارت آمریکا در ایران در نظر گرفته شده بود.
    محور سیاست های استعماری نو و فرانو در حوزه سیاسی و امنیتی ایجاد کادر مستشاری قوی، تربیت و نفود افراد وابسته در ساختار نهادهای رسمی و غیررسمی و وابستگی به تکنولوژی آمریکایی بوده است.
    کلیدواژگان: استعمار فرانو، اندیشه سیاسی، سفارت خانه، سیاست، انقلاب
|
  • Abbas Hatami Pages 1-24
    This article shows that the second Pahlavi has moved to hard authoritarianism since 1960''s. It is generally argued that the second Pahlavi appealed to violent repressive apparatus to establish this hard authoritarianism. The increase of the number of army and security forces during this decade manifested this situation. While it is accepted by scholars،this article indicated that the regime also has used the attenuated and concealed repress in this process. The article، precisely، emphasizes on populist and corporatist tools that regime by them has imposed its attenuated and concealed repress. By restoring to these tools، firstly، regime deal to the penetration crisis of central government in the periphery. Secondly، the regime sought to weaken the upper classes، such as landowners، industrial bourgeois and commercial bourgeoisie to facilitate its control on them. Thirdly، through the granting financial concessions to the peasants and the working class، regime attempted to buy their political silence and consent. Finally، the regime manipulated the structure of union by which the independent unions were abolished and substituted by the government dependent unions. By doing so، the second Pahlavi regime converted civil society into space which this regime established its heg̉emony plan. However the 1979 revolution showed that regime’s social engineering by deepening participation crisis Yielded opposite results.
    Keywords: Key Words: Soft Instruments, Hard Authoritarianism, Populism, Corporatism, the Second Pahlavi
  • Abbas Khalaji Pages 25-48
    In this paper we are going to investigate the ability to explain global system pattern in the analysis of social movements. The main question is how can the global system pattern explain social movements? Here first we explain theoretical foundations and characteristics of the theory of global system and depict methodological framework and analytical pattern of global system. Then we deal with the application of this pattern in the analysis of social movements. Considering fundamental developments taken place in political and social relations in globalization era, modern political and social movements take form in a different ground and have different nature, targets, and process and different consequences as well. Thus traditional analytical patterns are no longer able to explain causes and factors, grounds and beds, conditions and characteristics, and results and consequences of modern movements. However analytical pattern of global system seems to be able to explain these movements properly and matches the properties of globalization era and modern social movements
    Keywords: method, methodology, analytical method, global system, social movements
  • Keramatollah Rasekh Pages 75-99
    The aim of this article is to study the indices of the Conservative thought in Germany. The research method of this research is bibliographic and was carried out based on the Grounded Theory. The ultimate goal of this study is to determine some indicators for the determination of conservative thought in Iran. In relation to various sources, we have set the following properties for the conservative mindset: anti-liberalism, anti-democracy, anti-egalitarian, limiting personal freedom, anti-individualism, anti-pluralism, anti-parliamentarism, anti-capitalism, the affection for centralism, racism, elitism and religiosity. They also have pessimistic conception of human being and prefer the cooperative economic system. This research shows we can use these properties to study the conservative thought in Iran.
    Keywords: „Conservatism”, “conservative thinking”, “Indies measurement of conservative thinking”, “Germany“
  • Akbar Ashrafi, Tayebeh Salamat Pages 101-117
    Imam Khomeini in the 1350 a clear case of the concept of Islamic awakening to the idea ofaction researcher in Iran and as a model to the world. After three decades after the incident, in January, 2011 public uprising in Egypt and 30 - year rule of Hosni Mubarak wastoppled. Consequently the democratic process, Mohamed Morsi as president - elect, butinsufficiency in his adherence to the goals of the revolution, and led the rule of thedemands of the people he did not last more than a year. We use the main concern ofcomparative method in the study of how to manage and policy theorist of Imam Khomeini, the leader of the Islamic awakening in consolidating the revolution and in front of explaininghow the passive ousted President Mohamed Morsi Arman - Egypt in recognition of thePeople's Revolutionary, confident, maintaining the integrity of the opposition Nationalamong the people of Egypt.
    Keywords: Islamic Awakening, the Islamic Revolution of iran, Imam Khomeini, the revolution in Egypt
  • Reza Shirzadi Pages 119-138
    Humam Development is one of the recent theories of Development that since 199os accepted. The human development final aim is long, healty and creative life. Human development immposible without effectiveness and active role of the state. Index human development is one of the criteria of assessment countries development level in national and international Reports. United Arab Emirates science 1971 with important oil and gas revenues, change it,s situation and became a rich country that have very hight degree in human development. It seem this case related with Economic growth and development and effective role of the state. This article study development and human development, countries ranking, and political and economic changes in the UAE.
    Keywords: Keywords: Economic Growth, Development, Human Development, United Arab Emirates
  • Seyed Reza Houseyni *, Komeil naghipoor Pages 139-161
    The purpose of this study was to investigate the role of political strategies and security policies, neo-colonialism and post-modern American political thought, "according to documents US Embassy in Iran" is. The population included all the documents obtained from the US Embassy that more than 500 documents were examined in this study and 20 important document as the basis for review and critique of the text is used.
    Based on the results of the survey showed the country's US embassy documents the strategies to achieve its national interests in the form of neo-colonialism and has developed a post-modern.
    In the meantime, America Embassy in Iran as a command center, an important role in designing and implementing diverse operations in various spheres, especially the political and security spheres
    Embassy security and political relations with America, enforce security policies and military role that is essential to America's embassy in Iran was considered.
    Axis and a post-modern neo-colonial policies in the field of political and security advisor of the box strong, influential, education and dependents in the structure of formal and informal institutions and dependence on technology is American.
    Keywords: Ultra New Colonialism, political thought, embassies, Politics, revolution