فهرست مطالب

نشریه زبان شناخت
سال دوم شماره 3 (بهار و تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/06/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • طاهره احمدی پور صفحات 1-16
    زبان فارسی تنها زبان رسمی کشور ماست و در کنار آن چندین زبان و گویش دیگر نیز وجود دارد که هر یک دارای تعدادی گویشور در نقاط گوناگون کشور است. زبان انگلیسی به عنوان زبان جهانی و زبان عربی به عنوان زبان مذهبی نیز در برنامه های آموزش زبانی ما جایگاهی دارند. برنامه ریزی در خصوص کاربرد و آموزش هریک از این زبان ها درحوزه برنامه های سیاسی دولت قرار دارد و در واقع از وظایف هر دولتی است. بدیهی است کاربرد زبان فارسی، به عنوان زبان ملی، لزوم توجه به دیگر زبان های موجود در کشور را محدود نمی نماید و در برنامه ریزی سیاست زبانی لازم است شان و کاربرد دیگر زبان ها نیز در کنار زبان فارسی تضمین شود. طی پژوهش های مقاله حاضر، بررسی برخی ازمهم ترین اسناد دولتی، همچون قانون اساسی، سند چشم انداز، اساسنامه سیاست فرهنگی و فرهنگستان زبان، نشان داده که در اکثر این اسناد به برنامه های زبانی چندان اشاره نشده و سندی مشخص و مخصوص سیاست زبانی، که حاوی قوانین جامع مربوط به کاربرد و آموزش کلیه زبان های موجود در ایران باشد، تدوین نشده است. لذا پیشنهاد این مقاله تدوین سیاستی منسجم و سنجیده در خصوص کاربرد و آموزش همه زبان ها و گویش هایی است که ایرانیان به نوعی با آنها سروکار دارند. در این مقاله، بخش های گوناگون چنین سندی پیشنهاد شده است، ضمن اینکه قانون اساسی و سند چشم انداز مرجع شاخص های لازم برای تدوین این سیاست در نظر گرفته می شوند.
    کلیدواژگان: سیاست زبانی ملی، زبان ملی، چند زبانگی، زبان های قومی و محلی
  • محمد مهدی اسماعیلی صفحات 17-32
    در این مقاله، انواع ساخت مصدری در تعدادی از گویش های استان اصفهان، که همگی از مجموعه گویش های مرکزی ایران اند، توصیف و بررسی شده است. در گویش های مورد بررسی، مجموعا چهار نوع ساخت مصدری وجود دارد که بجز یک مورد، که با ستاک حال شکل می گیرد، بقیه بر اساس ستاک گذشته فعل ساخته می شوند. نکته دیگر اینکه، در برخی از این گویش ها، دو یا حتی سه ساخت مصدری در کنار هم دیده می شود که یکی از آنها ساخت اصلی و غالب است و موارد دیگر، که کاربرد محدودتری دارند، ثانوی محسوب می شوند. در این تحقیق و بررسی مختصر، سعی بر این بوده تا گونه های ساخت مصدری، بافت هایی که در آن به کار می روند و همچنین منطقه رواج هر یک از ساخت های مصدری مشخص شود.
    کلیدواژگان: گویش های مرکزی ایران، مصدر، مصدر مرخم یا ناقص، فعل وجهی (شبه معین)، ستاک گذشته اصلی و ثانوی
  • رحمان بختیاری، مریم جباری صفحات 33-42
    زبور مانوی یکی از زیباترین سروده های مانی است. بررسی درون مایه آن ما را با جهان بینی دین مانوی: دو جهان تاریکی و روشنی و پاره های نور رهایی یافته از دنیای مادی، آشنا می کند. تا پیش از بررسی دست نوشته های منحصر به فرد این اثر به سه زبان فارسی میانه، پهلوی اشکانی و سغدی به دست آمده از ناحیه تورفان، زبور قبطی تنها منبع موجود به شمار می رفت. از جمله این قطعه ها، قطعه M78 است که در بردارنده متنی به پهلوی اشکانی و ستایشی است برای پدر بزرگی که همان خداوند بزرگ جهان روشنی در اندیشه مانوی است. این متن جزء مجموعه متن های تورفانی آکادمی علوم براندنبورگ برلین است که، در این مقاله، ابتدا به معرفی دست نوشته و سپس حرف نویسی، آوانویسی، ترجمه و توضیحات لازم مفهومی و ریشه شناختی آن پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: پژوهش های تورفانی، دین مانوی، زبور مانوی، ایرانی میانه مانوی، ادبیات مانوی
  • والی رضایی، سید حمزه موسوی صفحات 45-59
    افعال قیدگون به دسته ای از افعال گفته می شود که همراه فعلی دیگر به کار رفته و مثل قید آن را توصیف می کنند. در این مقاله، ابتدا به دسته هایی از این گونه افعال اشاره کرده، سپس تلاش می کنیم تا این افعال را در ساختارهای فارسی بررسی کنیم. در ادامه، نشان خواهیم داد که ساختارهای موجود در زبان فارسی، با وجود نقض قواعد ناخود ایستا بودن و تفاوت با آن قواعد (تعریف هسپلمث و لانگاکر)، به صورت قیدی به کار می روند و می بایست آنها را نیز در این دسته بندی قرار داد، اگرچه به نظر می رسد تعریف هسپلمث چندان کامل نیست و از داده های محدود نشئت گرفته است. پس از دسته بندی این افعال، به بررسی اشتراک موضوعی این ساختارها می پردازیم.
    کلیدواژگان: افعال قیدگون، بند زنجیری، هم پوشانی زمانی، توالی زمانی، افعال قیدگون استمراری
  • زهره زرشناس صفحات 61-67
    واژه خدیو، از وام واژه های ایرانی شرقی، در زبان فارسی، با دو معنای «شاه، سرور» و «خداوند، خدای بزرگ و یکتا» آمده است. واژه خدیو همانند واژه های معادل آن در دیگر زبان های ایرانی از واژه یونانی /auto-krator/ aύτokράτωρ به معنای «خود توانا، خود نیرومند» گرته برداری شده است. این واژه یونانی و شکل های گرته برداری شده آن در زبان های ایرانی به حوزه مباحث سیاسی مربوط و به معنای «سرور و شاه» بوده است. بعدها، افزون بر معنای اصلی خود، به معنای «پروردگار، خدای بزرگ و یگانه» نیز به کار رفته است. در این پژوهش، کاربردهای گوناگون واژه خدیو در شاهنامه فردوسی بررسی شده است.
    کلیدواژگان: وام واژه، شاهنامه فردوسی، شاه، خدا، زبان های ایرانی میانه شرقی
  • بتول علی نژاد، ملیحه رحیمی صفحات 69-97
    مقاله حاضر به بررسی شکسته شدن خوشه های همخوانی آغازین وام واژه های انگلیسی در زبان فارسی، که منجر به تغییر هجا می شود، می پردازد. داده های پژوهش از سه فرهنگ معتبر، انوری (1383)، مشیری (1371) و زمردیان (1384)، جمع آوری شده است. چارچوب این پژوهش نظریه بهینگی یکی از رویکرد های محدودیت بنیاد است که پرینس و اسمولنسکی در سال 1993 آن را در چارچوب مکتب زایشی مطرح کردند. در این پژوهش، در پی پاسخ به این سوال هستیم که نظریه بهینگی چگونه می تواند تغییر و تحولات خوشه های همخوانی آغازین وام واژه ها را، که منجر به تغییر ساخت هجا در زبان فارسی می گردند، تجزیه و تحلیل کند؟ پاسخ مقاله حاضر به سوال مذکور این است که زبان فارسی برای دستیابی به برون داد های بهینه به تعارض محدودیت های نشانداری و پایایی در نظریه بهینگی پرداخته، با فرایند درج واکه (میانجی و آغازی) خوشه های همخوانی را می شکند و تغییری در ساخت هجا پدید می آورد. علت اصلی درج واکه همگونی در نظر گرفته شده است.
    کلیدواژگان: نظریه بهینگی، وام واژه، درج، محدودیت پایایی، محدودیت نشانداری
  • مهشید میر فخرایی، محسن میرزایی صفحات 99-111
    زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به ویژه آنکه در زمینه مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیه مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقوله ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول های مربوط بدان، حالت ها و ویژگی های صرفی آن، و مقایسه آنها با ضمیر های زبان های ایرانی باستان، اوستایی، سنسکریت، فارسی باستان، سغدی و آسی.
    کلیدواژگان: زبان های ایرانی میانه شرقی، ختنی، سکایی، ضمایر ختنی، اقسام ضمیر، ویژگی های صرفی
|
  • Tahereh Ahmadipour Pages 1-16
    Persian is the only official language of our country،Iran،along with several other languages and dialects، each with some speakers. Moreover both English as an international language and Arabic as a religious one have some positions in our linguistic programs. Planning for teaching each of them are among government''s political programs and therefore is among the responsibilities of a government. As the language is a cultural element for the people of each community، the policies devised for that are very important as well. In our society، Persian language has been accepted as the national language and it is used in official and social usage and education. It goes without saying that using Persian language as national language does not mean that the other languages and dialects do not deserve to be paid attention. The language policy devised and used by the government about all languages in Iran needs to guarantee the status and usage of all other languages along with Persian. The present article aims to examine the most important official documents for the state of language policy. The results show that in most of the documents some linguistic programs can be referred but in a scattered manner. The present article suggests the compilation of a deliberate and integrated policy making for all the languages and dialects in Iran. Therefore such linguistic framework can precisely reflect the state of national language (Persian)، other languages، English and Arabic
    Keywords: National Language Policy, National Language, Multilingualism
  • Mohammad Mehdi Esmaaili Pages 17-32
    There are a number of infinitive forms in some Iranian dialects and patois of Isfahan Province، belonging to the Central dialects، i. e. Central Plateau Dialect (CPD) group or Median dialects by some western scholars. In this paper، which is mostly based on the author''s fieldwork، an attempt is made to describe the structure of the infinitive in these dialects. There are four major types of infinitives that are formed by adding suffixes to the past stem and in one case، to the present stem. However، in most dialects there are two or three complementary types، one as verbal noun، and another as main verb usually used with modals.
    Keywords: Central dialects of Iran, infinitive, apocopated or short infinitive, modal verb, primary, secondary past stem
  • Rahman Bakhtiary, Maryam Jabbari Pages 33-42
    Psalm book is one of the most beautiful Manichaean religious hymns. By considering its themes، we learn about this religion: The two worlds of light and darkness and the released light Aeons from material world. The Coptic psalm was the only available reference till the manuscripts were found in Turfan in three different languages: Middle Persian، Parthian and Sogdian. One of these manuscripts is M78 written in Manichean script. The text، which is a pray to Father of Greatness، the greatest god of Manichean Pantheon، is in Parthian. In this paper the text is introduced، transliterated، transcribed and translated into Persian.
    Keywords: Manichaean texts, Turfan studies, Manichaean religion, Manichaean middle Persian, Manichaean literature
  • Vali Rezaei, Seyed Hamzeh Mousavi Pages 45-59
    Converbs or adverbial verbs are a class of verbs that are used alongside with another verb and describe it like an adverb. In this paper، first we show some examples in Persian then we should show that they can be considered adverbial verbs (Although، the data in Persian are different from the definition by Haspelmath (1995) or Langacre (1985) because of being mono-clausal and finite). Haspelmath seems to have failed in this regard and his definition is based on limited samples. After classifying these Persian converbs، we show their sharing arguments in case of progressive converbs.
    Keywords: Converbs, Chain Clause, Temporal Overlap, Temporal Succession, Progressive Converbs
  • Zohre Zarshenas Pages 61-67
    Khadive، one of the east Middle Iranian loan- words in Persian، has two meanings: “king، lord” and “The Lord، The great and the only god”. This word، like its equivalent words in other Iranian Languages، is calqued from the greek aύτokράτωρ /auto-krator/ meaning “self- potent، potent by himself”. This greek word، and its calqued forms in Iranian languages، is related to political domain and means “king، lord”. Later، it is also used as “The Lord، The great and the only god” in Iranian languages. In this paper different usages of “Khadiv” is studied in Firdowsi’s Shahnameh.
    Keywords: Loan, word, Firdowsi's Shahnameh, King, God, Eeast Middle Iranian Languages
  • Batool Alinezhad, Malihe Rahimi Pages 69-97
    The present paper studies breaking of initial consonant clusters of English loanwordes which results in changing of syllable structure in Persian. The research data were collected from three famous dictionaries -Anvari (1386)، Moshiri (1371)، Zomorrodian (1384). The theoritical framework of the present research is Optimality Theory، a constraint based approach، which was presented in Generative Grammar in 1993 by Prince and Smolensky. In this research، we are going to answer the question: How can Optimality Theory analyzes the changing of syllable structure of loanwords in Persian? The results show that Persian language follows a series of faithfulness and markedness constraints to obtain optimal outputs and by vowel epenthesis (initial and mediate)، breakes the consonant clusters and changes the syllable structure. The main reason of vowel epenthesis in the present paper has been considered assimilation process.
    Keywords: Optimality Theory, Loanword, epenthesis, markedness constraint, faithfulness constraint
  • Mahshid Mirfakhraie, Mohsen Mirzaie Pages 99-111
    In comparison with other Iranian languages (e. g. Avestan، Old Persian، Pahlavi، etc.)، Khotanese language has received little attention and not many studies have been investigating it. Moreover، in the studies due on Khotanese language، the discussion on pronouns has always been in the margin of the discussion on nouns and adjectives، and has not received much attention. The present study focuses on pronouns in Khotanese language which includes different types of pronouns and the related tables، conjugational features and comparison of Khotanese with other languages، i. e. Old Persian، Avestan، Sanskrit، Sogdian and Ossetian
    Keywords: East Middle Iranian Languages, Khotanese, pronouns, types of pronouns, conjugational features