فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری
پیاپی 15 (تابستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/06/28
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-26نقش مدیریت محله به عنوان نهادی تازه تاسیس برای ساماندهی مشارکت های اجتماعی در محلات شهر و به تبع آن برنامه ریزی محله محور مورد توجه ذی نفعان حوزه ی مدیریت شهری تهران است. این مطالعه به دنبال بررسی مکانیزیم های به کار برده شده برای طرح مدیریت محله است تا میزان موفقیت آن را در جلب مشارکت شهروندان برای برنامه های محلی بسنجد. این تحقیق که از نوع کاربردی و توسعه ای است، از روش تحقیق کمی و کیفی استفاده کرده بطوری که در روش کمی از دو جامعه ی آماری 384 نفری (شهروندان) و (مراجعه کنندگان به سراهای محلات) استفاده شده است. الگوی ارزیابی با استفاده از مدل ترکیبی سنجش عملکرد پاتنام و مدل ارزیابی امور فرهنگی سطح خرد رضایی و با بهره گیری از مفاهیم نظریه های مرتبط با ابعاد اعتماد اجتماعی، مشارکت و تعاملات اجتماعی به دست آمده است. همچنین در بررسی تحقیق کیفی از مصاحبه عمیق با 22 نفر از مدیران محلات و تحلیل کارشناسان استفاده شده است. در نتیجه این طرح در مولفه ی اعتماد توانسته نظر بخشی از جامعه به عنوان مراجعه کنندگان به سراها را جلب نماید و نگرش شهروندان و اعتمادشان به طرح مدیریت محله ی مثبت ارزیابی می شود اما برای مولفه های آگاهی بخشی، تعامل و افزایش سطح مشارکت و برنامه ریزی مشارکتی موفق عمل نکرده و اغلب برنامه ریزی ها به صورت متمرکز صورت می گیرد. بنابراین نتایج نشان می دهد که طرح مدیریت محله با اجرای روش های موجود برای تحقق اهداف خود دچار ضعف هایی است که باید نسبت به رفع آن ها اقدامات دیگری را در دستور کار قرار دهد.
کلیدواژگان: توزیع فضایی - کالبدی، اصفهان، جمعیت، تخصیص بودجه -
صفحات 27-62احساس امنیت اجتماعی از مولفه های مهم انسجام اجتماعی و پیشرفت هر جامعه است. از این روی با توجه به نقش برجسته ی احساس امنیت اجتماعی در برنامه ریزی های کشوری و مدنظر قرر دادن این مهم که دستیابی و پایدارسازی این احساس در شهروندان هر جامعه معلول زمینه ها و عوامل متفاوتی است، شایسته است که ابعاد و زوایای ناهنجاری های اجتماعی شناسایی و سیاست ها و راهکار های کنترل و مهار آنها، تدوین گردد. از این رو با توجه به اهمیت مطالعه ی مبحث امنیت اجتماعی و احساس آن در بستر اجتماعی جامعه ی مورد مطالعه و نقش بسزای پارادایم های تحلیلی مختص هر جامعه در تحلیل و طراحی استراتژی های توسعه ی امنیت پایدار آن جامعه، در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا با بررسی اسنادی و پیمایشی مولفه های احساس امنیت اجتماعی در شهر شیراز، راهکارهایی برای ارتقای احساس امنیت در شهروندان شهر شیراز ارائه گردد. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر در شش ماهه ی دوم سال 1392 و در چارچوب نظریه ی پارسونز انجام گردیده؛ پارسونز در نظریه ی سیستمی خود، هنجارهای اجتماعی را به عنوان یک سیستم در نظر گرفته و کارکرد نظام اجتماعی را ایجاد و حفظ یکپارچگی کل نظام تلقی نموده است. وی برای هر سیستم چهار ضرورت کارکردی مستقل از یکدیگر را که باید به میزان کافی پاسخ گیرند تا تعادل و تداوم هستی جامعه حفظ شود معرفی نموده است. همچنین با توجه به گستردگی جامعه ی آماری مورد مطالعه، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 700 نفر تعیین گردیده است. یافته ها حاکی از آن است که متغیرهای مستقل سرمایه ی فرهنگی با (548/ 0=r)، سرمایه ی اجتماعی با (540 /0=r) و بی سازمانی اجتماعی با (471 /0=r) دارای قوی ترین میزان همبستگی و متغیر حمایت اجتماعی با (096 /0=r) دارای کمترین میزان وابستگی با متغیر وابسته ی احساس امنیت اجتماعی در شهروندان شیرازی هستند. با این رویکرد و با نگاهی کلان پژوهشگران، مدل تجربی مدیریت راهبردی ارتقای احساس امنیت اجتماعی در شهروندان شهر شیراز را طراحی نموده اند.
کلیدواژگان: احساس امنیت اجتماعی، مدیریت راهبردی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، شیراز -
صفحات 63-94امروزه در دنیای مدرن، بخشی مهمی از برنامه ها و آموزش های کودکان و نوجوانان در زمان های آزاد و اوقات فراغت آن هاست؛ چگونگی گذران این اوقات آزاد و فراغتی نوجوانان می تواند در رشد آنها اثربخش باشد و بازدهی آن، قطعا به آینده ی کودک و جامعه برخواهد گشت. نوشتار حاضر با هدف بررسی میزان، نوع و نحوه ی گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان ساکن محلات حاشیه نشین و عادی تدوین شده است. این پژوهش به صورت مقطعی و پیمایشی اجرا شد. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه کودکان و نوجوانان بین 7 تا 18 سال ساکن شهر خرم آباد می باشد. تعداد کودکان و نوجوانان مورد بررسی در زمان جمع آوری داده ها 200 نفر هستند که به طور تصادفی از بین کودکان و نوجوانان ساکن در مناطق حاشیه نشین و عادی خرم آباد با حجم طبقات برابر انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه ی جمع آوری گردید. پرسشنامه ی تحقیق پس از تدوین، با استفاده از فرضیه ها و متغیرهای پژوهش و آزمون مقدماتی پرسشنامه و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ اعتبار ابزار مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از نرم افزار spss و فعالیت های آماری مربوط، داده های تحقیق مورد توصیف، تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه)539 /0 (r، هرچه پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده ها بالاتر و بهتر باشد، به همان میزان فعالیت های فراغتی کودکان و نوجوانان افزایش پیدا می کند و گذران اوقات فراغت آنها پربارتر می گردد و همچنین بین میزان، نحوه و نوع فعالیت فراغتی کودکان دو منطقه تفاوت معناداری وجود دارد. بنا بر نتایج تحقیق انجام شده کودکان و نوجوانان حاشیه نشین در زمان فراغت به دلیل تنگی معیشت و یا فقر فرهنگی خانواده، مجبور به کار کردن هستند و گاهی هم دچار انحرافات اجتماعی و مشکلات جسمی می شوند. از آسیب های دیگر در رابطه با اوقات فراغت، استفاده از رسانه های غربی، اینترنت و وسایل ارتباط جمعی دیگر، زنگ خطر بزرگی در بین نوجوانان و کودکان است که نیازمند مداخلات مناسب است.
کلیدواژگان: اوقات فراغت، نوجوانان حاشیه و غیرحاشیه، پایگاه اجتماعی، اقتصادی، فقر -
صفحات 95-122
کیفیت زندگی، مفهومی است که در سال های اخیر، به دلیل نقشی که در سلامت جسم و روان افراد دارد، اهمیت بسزایی یافته است. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح کیفیت زندگی ساکنان روستا- شهر اصلاندوز و تحلیل عوامل موثر بر آن انجام پذیرفته است. نوع مطالعه کاربردی و رویکرد حاکم بر آن مجموعه ای از روش های توصیفی- تحلیلی و همبستگی است که نمونه ی آماری، تعداد 384 نفر از ساکنان روستا- شهر مذکور هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مختلف آماری و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در مجموع ساکنان از کیفیت زندگی خود رضایت نسبی دارند. همچنین روابط معناداری بین متغیرهای فردی پژوهش با فاکتورهای اصلی و زیرفاکتورهای پژوهش مشاهد می شود، که متغیرهای مستقل شناسایی شده در پژوهش قادرند (0.590) از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند و در این راستا فاکتور سلامت روانی با ضریب تاثیر 0.464 بیشترین تاثیر را در رضایتمندی ساکنان دارد.
کلیدواژگان: رضایتمندی، کیفیت زندگی، شاخص ذهنی، روستا، شهر اصلاندوز -
صفحات 123-154از آنجا که زندگی شهری تفاوتی بنیادین با زندگی در اجتماعات روستایی و عشایری دارد، تجلی این تفاوت را در بسیاری از کنش های انسانی همچون تعاون، ستیز، رقابت، رفتارهای انحرافی،سازگاری و انطباق اجتماعی می توان مشاهده کرد. هر نظام اجتماعی، الگوهای ارزشی، هنجاری، کنشی و ارتباطی خاص خود را تولید می کند و انطباق اجتماعی بین کنشگران از این طریق انجام می شود و همین مساله انطباق اجتماعی مهاجران و تازه واردان به زندگی شهری را به مراتب دشوارتر و پیچیده تر کرده و گونه های مختلف انطباق اجتماعی (همنوایی، همسازی، فرهنگ پذیری ذهنی و عینی) را در زندگی شهری پدید می آورد. در این پژوهش با استفاده از روش های پیمایش، اسنادی و میدانی درصدد بررسی وضعیت انطباق اجتماعی مهاجران با زندگی شهری برآمده ایم.پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده ی منظم، تحلیل اسنادی و فیش برداری از جمله ابزارهای جمع آوری اطلاعات در این بررسی بوده است. یافته های نهایی پژوهش نشان داد هر چه مهاجران وابستگی، دلبستگی و پیوندهای اجتماعی عمیق تری با محیط مبدا داشته باشند، همنوایی، همرنگی، همسازی، فرهنگ پذیری ذهنی و عینی کمتری با تجلیات و مقتضیات زندگی شهری خواهند داشت.
کلیدواژگان: انطباق اجتماعی، سازگاری، مهاجرت، زندگی شهری، سنخ شناسی -
صفحات 155-182تمرکز توسعه در شهرها و توجه به مفاهیم کالبدی و هندسی صرف و غفلت از اهداف اجتماعی در توسعه ی شهرها، شهرها را با چرخه ی نامطلوبی از عدم تعادلات اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی روبه رو ساخته و چالش های بی سابقه ای مانند: فقر، تعارضات فرهنگی، نزول کیفیات زندگی، از هم گسیختگی های اجتماعی، تضعیف نهادهای محله ای و... فراروی آنها نهاده است. آنچه در این بین مورد اتفاق است، نگرش های صرفا کالبدی شهرسازان و برنامه ریزان در حل مشکلات نهادی شهرهاست، در نتیجه ضروری است که به منظور حل این مشکلات، به جنبه های اجتماعی زندگی انسان و تاثیرات این بعد از زندگی بر بهبود کیفیت زندگی در بعد ذهنی آن توجه شود. در راستای تدوین شاخص ها و معیارها تلفیقی از نظریات حاکم مورد استفاده قرار گرفته است. مقاله ی حاضر با هدف بررسی تاثیرات سرمایه ی اجتماعی بر کیفیت زندگی ذهنی در محلات جدید شهری به دنبال ارتقای کیفیات زندگی در این دست از محلات از طریق افزایش سرمایه های اجتماعی است. محله ی مورد مطالعه، محله ی جاهد شهر واقع در منطقه 12 شهر مشهد است و روش مورد استفاده از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی همبستگی است.گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته و با استفاده از فرمول کوکران، 372 نفر به عنوان حجم نمونه ی انتخاب شده است. روش توزیع پرسشنامه تصادفی ساده است و در تحلیل اطلاعات از نرم افزارهایSPSS و AMOS استفاده شده است.نتایجبین سرمایه ی اجتماعی و کیفیت زندگی ذهنی رابطه ی معناداری وجود دارد (متغیر سرمایه ی اجتماعی بر کیفیت زندگی ذهنی تا 28 درصد تاثیرگذار است) همچنین میزان سرمایه ی اجتماعی(2.66) و کیفیت ذهنی زندگی(2.87) در محله ی جاهدشهر از نظر ساکنان درحد متوسط رو به ضعیف ارزیابی شده است.
کلیدواژگان: آگاهی، اعتماد، مشارکت، مدیریت محله، مدیریت همسایگی -
صفحات 183-218نقش مدیریت محله به عنوان نهادی تازه تاسیس برای ساماندهی مشارکت های اجتماعی در محلات شهر و به تبع آن برنامه ریزی محله محور مورد توجه ذی نفعان حوزه ی مدیریت شهری تهران است. این مطالعه به دنبال بررسی مکانیزیم های به کار برده شده برای طرح مدیریت محله است تا میزان موفقیت آن را در جلب مشارکت شهروندان برای برنامه های محلی بسنجد. این تحقیق که از نوع کاربردی و توسعه ای است، از روش تحقیق کمی و کیفی استفاده کرده بطوری که در روش کمی از دو جامعه ی آماری 384 نفری (شهروندان) و (مراجعه کنندگان به سراهای محلات) استفاده شده است. الگوی ارزیابی با استفاده از مدل ترکیبی سنجش عملکرد پاتنام و مدل ارزیابی امور فرهنگی سطح خرد رضایی و با بهره گیری از مفاهیم نظریه های مرتبط با ابعاد اعتماد اجتماعی، مشارکت و تعاملات اجتماعی به دست آمده است. همچنین در بررسی تحقیق کیفی از مصاحبه عمیق با 22 نفر از مدیران محلات و تحلیل کارشناسان استفاده شده است. در نتیجه این طرح در مولفه ی اعتماد توانسته نظر بخشی از جامعه به عنوان مراجعه کنندگان به سراها را جلب نماید و نگرش شهروندان و اعتمادشان به طرح مدیریت محله ی مثبت ارزیابی می شود اما برای مولفه های آگاهی بخشی، تعامل و افزایش سطح مشارکت و برنامه ریزی مشارکتی موفق عمل نکرده و اغلب برنامه ریزی ها به صورت متمرکز صورت می گیرد. بنابراین نتایج نشان می دهد که طرح مدیریت محله با اجرای روش های موجود برای تحقق اهداف خود دچار ضعف هایی است که باید نسبت به رفع آن ها اقدامات دیگری را در دستور کار قرار دهد.
کلیدواژگان: آگاهی، اعتماد، مشارکت، مدیریت محله، مدیریت و برنامه ریزی متمرکز
-
Pages 1-26With the advent of new developments, the cities usually adopt these changes and transformations rather quickly. Some changes such as rapid population growth and physical growth have been unbalanced and uncoordinated. Now one of the problems of all cities is rapid urbanization and one of the consequent growth of urban areas is unbalanced budget. Municipalities are the main governmental agent responsible for development and prosperity in the city, but in the execution of this important task they face great difficulties because they are always faced with financial difficulties and deficits. In terms of sociological concerns, fair allocation of funds to urban areas should be based on population priorities than to physical and spatial considerations, because it is closer to social justice. This paper aims to investigate the effects of physical-spatial and demographic factors on the budget of the development of urban areas based on the premise that "the share of physical and spatial factors in the allocation of funds to different areas of the city more than that of the population." Thus, using regression techniques, TOPSIS, this article aims to look closely at this issue. The research population consisted of all fifteen districts of the city. The data were collected using Isfahan statistics yearbook. The results showed that physical-spatial distribution of funds between the districts were not related to the population of those districts.Keywords: physical, spatial distribution, Isfahan, Population, budget allocation
-
Pages 27-62Feeling of social safety is a critical component of social cohesion and community development. Given the prominent role of social security in national planning and considering that it is important for residents to have a stable sense of safety, it is worthy that the dimensions and facets of social disorder are identified, policies and strategies to control and harness their impact be developed. Therefore, in the present study, it is attempted to identify the component of social security in the city of shiraz in order to find ways to enhance the sense of security among residents of the city. The theorretical framework of the article was provided by Parsons social systems theory. Also, given that the research population was too large, using Cochran formula, a sample size of 700 was chosen. The results showed that independent variables cultural capital (r =0/548), Social capital (r =0/540) and social organization (r =0/471) had the strongest correlation and variable social support (r = 0/096) had the lowest correlation with the dependent variable, Shirazi resident's sense of safety in their community.Keywords: sense of security, strategic management, social capital, Cultural Capital, Shiraz
-
Pages 63-94In today's modern world, an important part of the children and adults’ education programs occurs their children's leisure time; the way of spending the leisure time in teenagers can be effective in their growth and efficiency, which certainly manifests in the future of those children and the society. The present study aimed to assess the amount, type and the way of spending leisure time in children and adults living in slum and non-slum areas. This study was a cross-sectional survey. The research population consisted of all the children between 7 and 18 years old living in Khorramabad city. The number of children and adults in the time of data collection were 200; they were selected randomly among children and adults living in slum and non-slum areas of Khorramabad. The required information was collected using a questionnaire. The results showed that the higher and the socio-economic status of the families, the more amounts of and fruitful the leisure activities children and adults (r539/0). And also there is a significant difference between the amount, method and type of leisure activities for children of the two regions. It was also found that slum children, due to economic or cultural poverty of families, were forced to work in their leisure time and sometimes faced social and physical problems.Keywords: Leisure time, Slum, non, slum children, Socio, economic status, cultural poverty
-
Pages 95-122
Quality of life is a concept that, due to its role in both mental and physical health of people, has assumed high importance in recent years. In this regard, the objective of this research is the determination of the quality of life of residents of historic and cultural center of rural-town of Aslanduz. In addition the factors that affect the quality of life will be analyzed. This is an applied research and has an eclectic approach in which a combination of various methods (descriptive-analytic and correlation) has been used. The research population consisted of all the residents of Aslanduz rural-town of which, on the basis of Cochran's formula, 384 residents of the study area were chosen as the sample. To analyze data, the various statistical methods including multiple regression analysis have been used. The obtained results showed that residents of this district are relatively satisfied with their quality of life. Also significant relationships were observed between individual variables with factors and sub-factors of research that in this regard, the identified independent variables are able to explain 59 percent of the variance of the dependent variable. Moreover, the variable of mental health with standardized Beta coefficient of 0.464, had the most impact on the satisfaction of residents with their lives.
Keywords: Quality of Life, Life Satisfaction, Subjective health, Aslanduz -
Pages 123-154Since urban life is fundamentally different from that of rural and tribal communities, its expression is usually manifested in most human actions, such as cooperation, conflict, competition, deviant behavior, social adaptation. It should be noted that every social system creates its own patterns of values, norms, interaction and communication through which social conformity to the norms is guaranteed, and that this same issue can make difficult the social adaptation of immigrants and newcomers to urban life. This is what can produce the more complex and various forms of social adaptation (conformity, consistency, subjective and objective acculturation) to urban life. This study, using survey and documentary methods seeks to check the status of social adaptation of migrants to urban life. The necessary data were collected through questionnaire and personal interviews. The research tools had face validity and reliability coefficients were all above the 0.7 threshold. The results showed that the more the immigrants ' dependency, attachment and social ties with their home environment, the less is the harmony, conformity, consistency, subjective and objective acculturation to urban life.Keywords: social adaptation, Compatibility, Immigration, urban life, typology
-
Pages 155-182The concentration of development in the cities and paying attention only to geometrical and special concepts and the neglecting of social goals in the development of cities have presented urban areas with numerous social, economic imbalances and ecological problems, like poverty, cultural conflicts, the declining of quality of life, and so forth. Therefore, this paper aims to study the impact of social capital on the subjective quality of life of the residents of new neighborhoods with the goal of promoting the quality of life in these areas by increasing social capital. The studied area is JahedShahr neighborhood, located in District 12 of Mashad city. Data collection was conducted using a questionnaire. With the aid of the Cochran formula, 372 people were chosen as the sample via simple random sampling. For data analysis SPSS and AMOS software were used. Validity of the research tool was obtained through face validity and reliability through Cronbach alpha coefficient which was above 0.7. The results showed that there was a significant relationship between social capital and Subjective quality of life. Also, according to resident's opinions, the amount of social capital and mental quality of life of residents in the JahedShahr neighborhood is moderate to poor.Keywords: subjective quality of life, social capital, New neighborhoods, Jahedshahr
-
Pages 183-218Neighborhood-management, as a newly established plan to organize and promote resident's participation in the affairs of local communities, contributes to the provision of an opportunity for community-based participatory planning. Although the neighborhood-management plan has been in place for more than 4 years now, but more efforts are needed in order to remove its weaknesses. The central question of the article is: to what extent can neighborhood-management plan attract resident's participation? Both qualitative and quantitative methods were used in this study. 384 individuals (residents and visitors to neighborhood centers) were selected to fill out the research questionnaire and 22 neighborhood managers were interview. The Evaluation model was developed using both Pantham Performance Measurement and also Evaluation Model of Cultural Affairs by Rezaie. Theoretical framework was costructed by using the theories of social trust, participation and social interaction of Fukuyama, Giddens, Midgley, Davidson, Driskell. The findings showed that the neighborhood centers have been able to attract the trust of some of the residents. On the other hand, in the areas of promoting awareness and engaging residents and increasing their level of participation, the centers have not been very successful.Keywords: knowledge, trust, Participation, community management, neighborhood, management
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.