فهرست مطالب

اقتصاد و الگوسازی - پیاپی 2 (تابستان 1389)

نشریه اقتصاد و الگوسازی
پیاپی 2 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/30
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمدناصر شرافت جهرمی، زریر نگین تاجی صفحات 1-29
    هدف این مقاله، بررسی تاثیر سیاست های مالی (مخارج دولت و درآمدهای مالیاتی مستقیم) و پولی (ذخیره قانونی بانک ها نزد بانک مرکزی و بدهی آن ها به بانک مرکزی) بر وضعیت توزیع درآمد در اقتصاد ایران است. برای نشان دادن این تاثیرات از یک الگوی اقتصادسنجی کلان استفاده شده است. شاخص نشان دهنده وضعیت توزیع درآمد ضریب جینی است. ضرایب معادلات الگو از طریق روش حداقل مربعات معمولی و به صورت جداگانه برای دوره 86-1338 برآورد و پایایی هر کدام از این معادلات به وسیله آزمون دیکی- فولر تعمیم یافته بررسی شده است .برای نشان دادن اعتبار مدل، مدل برای دوره 86-1356 شبیه سازی و اعتبار آن توسط شاخص میانگین مجذور خطا تایید شده است.
    نتایج نشان می دهند که افزایش هر کدام از سه متغیر مخارج دولت، درآمد مالیات های مستقیم دولت و یا ذخایر قانونی بانک ها نزد بانک مرکزی، باعث کاهش ضریب جینی می شود و افزایش بدهی بانک ها به بانک مرکزی، ضریب جینی را افزایش می دهد. همچنین مشخص شده که در بین متغیرهای مذکور، تاثیر مخارج دولت بر ضریب جینی بیشتر از سایرین بوده است.
    کلیدواژگان: توزیع درآمد، ضریب جینی، سیاست های پولی، سیاست های مالی، الگوی کلان اقتصادسنجی
  • محمدعلی کفایی، مریم مرادبیگی صفحات 31-51
    نابرابری تورمی مبین رویارویی خانوارهای دارای مخارج مصرفی متفاوت، با نرخ های تورم مختلف است. برای بررسی وجود نابرابری در این مقاله از دو شیوه تحلیل توصیفی CPI ویژه خانوار (ضریب تغییرات) و شکاف ثروت مدارانه استفاده می شود. خانوارها نیز برحسب محل سکونت (روستا یا شهر و استان) دسته بندی شدند. این دو روش در مورد تمام مناطق شهری و روستایی (به تفکیک استان) و همچنین کل کشور محاسبه گردید. یافته ها حاکی از وجود نابرابری تورمی در مناطق روستایی و شهری در مقاطع زمانی است. روند این نابرابری طی زمان نوسانی است، ولی به صورت کلی در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی شدیدتر است؛ همچنین در سال های اخیر بر شدت این نابرابری افزوده شده و لزوم تدوین سیاست های خاص مناطق گوناگون اعم از روستایی و شهری و نیز استان ها ضرورت بیشتری یافته است.
    کلیدواژگان: نابرابری تورمی، شاخص قیمت ثروت مدارانه، شاخص قیمت مردم مدارانه، شاخص قیمت خانوارها
  • حسین صمصامی، محمد فرید خادم غوثی صفحات 53-74
    در این بررسی اثر دو متغیر اعتبارات بانکی و نرخ سود تسهیلات بانکی بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش های مختلف اقتصادی نظیر کشاورزی، صنایع و معادن و ساختمان بررسی شده است. برای انجام این مطالعه، از مدل شتاب انعطاف پذیرو الگوی خودرگرسیونی با وقفه های گسترده(ARDL) و اطلاعات سری زمانی دوره 1386-1352 استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که تسهیلات بانکی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی دارای اثر مثبت و معنی دار و نرخ سود واقعی تسهیلات بانکی دارای اثر منفی و معنی داری است. همچنین، نتایج حاصل از بررسی دو متغیر مذکور بر زیر بخش های سرمایه گذاری نشان می دهد که سرمایه گذاری خصوصی در بخش صنایع و معادن بیشترین حساسیت را نسبت به تسهیلات اعطایی بانک ها داراست که گویای اتکای بیشتر این بخش به اعتبارات بانکی نسبت به سایر بخش هاست. به همین ترتیب، سرمایه گذاری خصوصی در بخش کشاورزی بیشترین حساسیت را نسبت به نرخ سود تسهیلات بانکی دارد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری خصوصی، اعتبارات اعطایی بانک ها، نرخ سود تسهیلات بانکی، مدل شتاب انعطاف پذیر_ الگوی خودرگرسیونی با وقفه های گسترده (ARDL)
  • عباس عرب مازار، حسن گلمرادی صفحات 75-103
    نوسانات نرخ ارز واقعی بر ورود و خروج سرمایه، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تجارت بر مبنای مزیت نسبی و قدرت رقابت پذیری اقتصاد در سطح بین الملل اثر گذار است. بنابراین ثبات نرخ ارز واقعی از جمله ابزارهای مهم سیاست های رشد و توسعه اقتصادی به شمار می رود. این مهم با شناسایی منابع نوسانات نرخ ارز واقعی و تورم، بررسی سهم نسبی هر منبع و تحلیل اثرات پویای آن طی زمان امکان پذیر است. محققان توافق نظر دارند که نوسانات نرخ ارز واقعی از شوک های واقعی و اسمی (یا پولی) سرچشمه می گیرد. اندازه گیری و تحلیل اهمیت نسبی شوک های مختلف بر نوسانات نرخ ارز واقعی و تورم به محققان و سیاستگذاران در مدل سازی نرخ ارز و طراحی سیاست های مناسب تثبیت اقتصادی یاری می نماید.
    در مقاله حاضر، شواهدی از نقش شوک های واقعی و اسمی در توضیح نوسانات نرخ ارز واقعی و تورم در اقتصاد ایران با استفاده از مدل سازی خودرگرسیون برداری ساختاری ارائه می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که شوک های واقعی توضیح دهنده اصلی نوسانات نرخ ارز واقعی و شوک های اسمی توضیح دهنده اصلی نوسانات نرخ تورم در کشور است.
    کلیدواژگان: نرخ ارز واقعی، نرخ تورم، شوک های واقعی، شوک های اسمی، خود رگرسیون برداری ساختاری
  • محمد نوفرستی، زهرا نوروزی صفحات 105-130
    مقاله حاضر به بررسی تجربی اعتبار نظریه نگرش پولی به تراز پرداخت ها و رابطه بین کسری تراز پرداخت ها با سطح عمومی قیمت ها و کسر بودجه دولت در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری می پردازد. معادلات تصریح شده با استفاده از داده های سری زمانی سال های 1338 تا 1386 و به روش همجمعی برآورد شده اند.
    نتایج شبیه سازی آثار سیاست های پولی و ارزی توسط الگو حاکی از آن است که 10% افزایش در نرخ سپرده قانونی، سطح عمومی قیمت ها را در سال های پس از اجرای این سیاست به طور متوسط حدود 5/11% کاهش می دهد و تراز پرداخت ها به طور متوسط حدود 30% بهبود می یابد. اجرای سیاست پولی انقباضی از طریق کاهش بدهی بانک ها به بانک مرکزی نیز اثر مشابهی را در الگو بر سطح عمومی قیمت ها و تراز پرداخت ها بر جای می گذارد. در خصوص ارزیابی اثر سیاست تنزل ارزش پول ملی، نتایج شبیه سازی الگو حاکی از آن است که اگر نرخ ارز 20% افزایش یابد، تراز پرداخت ها با بهبود نسبی، به طور متوسط حدود 20% بیشتر می شود، اما سطح عمومی قیمت ها در سال های پس از اجرای این سیاست به طور متوسط حدود 7% افزایش می یابد.
    نتایج مطالعه ضمن تایید نگرش پولی به تراز پرداخت ها، در مجموع حاکی از آن است که گرچه هر دو سیاست پولی انقباضی و تنزل ارزش پول ملی به بهبود تراز پرداخت ها منجر می شود، ولی سیاست پولی انقباضی مناسب تر است، زیرا برخلاف سیاست تنزل ارزش پول ملی، سطح عمومی قیمت ها را کاهش می دهد.
    کلیدواژگان: نگرش پولی به تراز پرداخت ها، الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری، همجمعی، الگوی تصحیح خطا، شبیه سازی
  • حمید ابریشمی، محسن مهرآرا، مهدی احراری، مهدی نوری صفحات 131-160
    در این مقاله رابطه علیت میان تورم و رشد بهره وری در اقتصاد ایران با استفاده از روش های خطی و غیر خطی مبتنی بر شبکه های عصبی آزمون می شود. این مطالعه با ارائه نگاهی جامع و متفاوت به مبانی نظری رابطه تورم و بهره وری و نیز ارائه روشی نو به منظور بررسی ارتباط غیرخطی میان این دو متغیر به واکاوی رابطه میان این دو در اقتصاد ایران طی دوره 1385-1338 پرداخته است.
    نتایج حاکی آن است که به رغم عدم وجود رابطه خطی میان تورم و رشد بهره وری، یک رابطه غیرخطی میان این دو متغیر با استفاده از روش علیت غیرخطی GMDH مشاهده می شود. به بیان دیگر، میان تورم و رشد بهره وری یک علیت غیرخطی دو طرفه برقرار است.
    کلیدواژگان: بهره وری، تورم، علیت، شبکه عصبیGMDH
  • وحید محمودی، زریر نگین تاجی، فرزاد احمدی صفحات 161-186
    تحقیق حاضر، با هدف بررسی تغییرات فقر به دو عامل رشد و بازتوزیع در برنامه دوم و سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران انجام شده است. نتایج به دست آمده در این مقاله نشان می دهد که برنامه سوم توسعه نسبت به برنامه دوم توسعه در کاهش نرخ فقر در هر دو منطقه روستایی و شهری موفق تر عمل کرده است. بدین معنی که در طول برنامه دوم، نرخ فقر در نقاط روستایی و شهری به ترتیب به میزان 307/0 و 77/2 درصد کاهش و در برنامه سوم این نرخ برای نقاط روستایی و شهری به ترتیب 97/7 و 32/8 درصد کاهش یافته است. سنجه شکاف فقر طی هر دو برنامه سیری نزولی داشته که این کاهش در برنامه سوم نیز بیشتر بوده است. همچنین سنجه حساسیت - توزیع فقر نیز نشان می دهد که وضعیت رفاهی فقیرترین فقرا در مناطق روستایی و شهری بهتر شده و در واقع فاصله فقیرترین و غنی ترین گروه ها کمتر شده است.
    طی برنامه دوم، کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت- توزیع فقر در مناطق روستایی بیشتر ناشی از عوامل بازتوزیع بوده و رشد اقتصادی تاثیر کمتری بر افزایش این سه شاخص فقر نداشته است.در همین برنامه، تاثیر رشد اقتصادی در کاهش نرخ فقر در مناطق شهری بیشتر از تاثیر بازتوزیع بوده اما در کاهش سنجش شکاف فقر، سهم عامل رشد اقتصادی و عامل بازتوزیع تقریبا برابر و در کاهش سنجه حساسیت- توزیع فقر، جزء بازتوزیع تاثیر بیشتری از جزء رشد اقتصادی داشته است.
    برای برنامه سوم، کاهش دو سنجه نرخ فقر و شکاف فقر در مناطق روستایی، بیشتر ناشی از عامل رشد اقتصادی بوده، هر چند که عامل بازتوزیع نیز در کاهش آنها موثر بوده است. در کاهش سنجه حساسیت – توزیع فقر، سهم عامل بازتوزیع و عامل رشد تقریبا برابر بوده است. در همین برنامه، تاثیر رشد اقتصادی در کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت– توزیع فقر در مناطق شهری بیشتر از تاثیر عامل بازتوزیع بوده است.
    کلیدواژگان: فقر، شاخص های فقر، بازتوزیع درآمد، رشد اقتصادی، برنامه دوم و سوم توسعه
  • علیرضا امینی، فهیمه غنی زاده صفحات 187-212
    در این پژوهش، ابتدا روند اشتغال زنان تحلیل و سپس نقش عوامل موثر بر اشتغال زنان در کارگاه های صنعتی کشور در دوره 85-1373 شناسایی شده است. الگوی استفاده شده از نوع نئوکلاسیک بوده و اشتغال زنان تابعی از ارزش افزوده به قیمت ثابت، دستمزد های زنان و مردان به قیمت ثابت و هزینه واقعی استفاده از سرمایه در نظر گرفته شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از برآورد الگوی تقاضای نیروی کار زنان به روش پانل دیتا، ارزش افزوده بیشترین تاثیر مثبت را بر اشتغال زنان دارد. بنابراین، رفع موانع رشد تولید در صنایع، به افزایش اشتغال زنان بیشترین کمک را می کند. همچنین فرضیه جانشینی نیروی کار زنان با سرمایه فیزیکی و نیروی کار مردان تایید می شود. در نهایت، اگرچه دستمزد واقعی زنان تاثیر منفی بر اشتغال زنان دارد ولی این تاثیر معنادار نیست.
    کلیدواژگان: تقاضای نیروی کار، تبعیض دستمزد، سرمایه انسانی
|
  • Mohammad Naser Sherafat, Zarir Negintaji Pages 1-29
    The aim of this paper is to review the effects of fiscal and monetary policies on the status of income distribution in Iran. Therefore, a Macro econometric Model is used to show the effects of government spending, direct income tax, trade bank’s legal deposits at the central bank and the central bank’s claims on trade banks. Gini coefficient is also used as an index of income distribution. Based on the results of augmented D-F test with macro data of Iran between 1338-86, each equation is estimated by OLS separately. To evaluate the performance of the model, a dynamic simulation between 1356-86 was performed and demonstrated that it is a reliable model with the use of mean square errors (MSE).
    The results indicate that Gini coefficient decreases as government spending, direct income tax and the trade bank’s legal deposits at the central bank increase. But Gini coefficient increases when the central bank’s claims on trade banks increase. It was also found that the effect of government spending on Gini coefficient is more prominent than others.
    Keywords: income distribution, Gini Coefficient, Monetary Policy, Fiscal policy, Macro, econometrics Model, Simulation
  • Mohammadali Cafaie, Maryam Moradbeygi Pages 31-51
    Inflation inequality illuminates that households with different consumption patterns face different inflation rates. The researches have used and calculate plutocratic price gaps to investigate the differences. The households’ are grouped in relation to rural and urban and provinces. The time period is 1374-1385 for rural areas and 1369-1385 for urban areas. The results show that there are inflation inequalities in both rural and urban areas in all provinces, and their trends are different too.
    Keywords: Inflation Inequality, Plutocratic Price Index, Democratic Price index, Household's Price Index
  • Hossein Samsami, Mohammad Farid Khadem Pages 53-74
    The present paper presents the effects of variations, that is to say bank credits and banking profit rate on private investment in different sectors such as agriculture, industry & mine and building. Flexible acceleration model and auto-regressive distributed lag model (ARDL) in 1352-1386 periods is applied here. Findings demonstrate that bank credits in all sectors have positive and significant effect, and real interest rate for bank credits has negative and meaningful effect. Results of the two variations show private investment has the biggest elasticity in relation with bank credits in industrial and mine sector, and this represent the dependency of this sector on bank credits than on the others.
    In the same order, private investment has the biggest elasticity in relation with real bank interest rate in agriculture sector.
    Keywords: private investment, Allocated Credits, Banking Interest rate, Flexible Acceleration Model, Auto, Regressive Distributed Lag Model
  • Abbas Arabmzar, Hassan Golmoradi Pages 75-103
    Real exchange rate stability is one of the most important tools in economic growth and development since it affects capital inflows, foreign direct investment and trade according to comparative advantages. This important aims can be reached by investigating the sources of real exchange rate fluctuations, its relative shares and historical dynamic effects.
    It is well known that real exchange rate fluctuations can be attributed to real and nominal shocks. Measuring and analyzing the relative share of different shocks can help the researchers and policy makers to model and design proper stabilization policy.
    This paper provide some evidence of the role of real and nominal shocks in explaning the real exchange rate and inflation movement by using the Structural VAR approach. We finds that real shocks play a significant role in explaining real exchange rate fluctuationds and nominal shocks in explaining inflation movement Iran.
    Keywords: Real Exchange Rate, Inflation, Real Shocks, Nominal Shocks, Structural VAR
  • Mohammad Noferesti, Zahra Norouzi Pages 105-130
    This paper examines the determinants of trade and inflation and validates the Monetary approach to the balance of payments in the Iranian Economy within a structural macroeconometric model . The model is estimated by using time series data for the period 1338 to 1386 and with the aid of cointegration estimation technique. Dynamic simulation within the entire sample period is used to test the validity of the constructed model.
    To asses the effects of monetary and fiscal policies, first a contractionary monetary policy is conducted through the 10% increase in the required reserve ratio. The comparison of simulation result by the base line indicates that the general price level decreases by 11.5% on the average in the following years. Also balance of payment improves by 30%. A contractionary monetary policy which is implemented by reducing bank debt to the central bank, generated the same results.
    To see the effects of devaluation on inflation, and the balance of payments, the Rial-Dollar exchange rate is increased by 20%. The simulation results indicate that the general price level will increase by 7% and balance of payment improves by almost 20%.
    In sum, our simulation results confirm the monetary approach to the balance of payments in Iran. Both contractionary monetary policy and devaluation affects the balance of payments. But contractionary policy is more favorable, because it reduces the general price level .
    Keywords: Monetary Approach to Balance of Payments, Structural Macroeconometric Model, Cointegration, Error Correction Model, Simulation
  • Hamid Abrishami, Mohsen Mehrara, Mehdi Ahrari, Mehdi Nouri Pages 131-160
    In this paper causality relation between inflation and productivity growth in Iran with the use of linear and non linear methods based on neural network will be examined. This study provides a comprehensive and distinctive view on the theoretical relationship between inflation and productivity growth, provideing a new approach to the nonlinear relationship between these two variables in Iran during 1960-2006. The results indicate that despite the lack of linear relationship between inflation and productivity growth, a nonlinear relationship between these two variables using nonlinear GMDH causality can be observed.
    Keywords: Productivity, inflation rate, Causality, GMDH Neural Network
  • Vahid Mahmoudi, Zarir Negintaji, Farzad Ahmadi Pages 161-186
    This paper deals with a decomposition of poverty changes in terms of growth and redistribution factors during the second and third development plans in Iran. It has done by using recent data on consumption in rural and urban areas in Iran conducted by Statistical Centre of Iran (SCI) in 1995, 1999, 2000 and 2004.
    Results in this paper show that the Third Development Plan compared to the second development plan was more successful performance to reduce poverty in both rural and urban regions. During the second plan, poverty rate reduced about 0.307 and 2.77 percent in rural and urban areas respectively. Whereas, poverty rate reduced about are 7.97 and 8.32 percent in rural and urban areas respectively during the third plan. The poverty gap index experienced a reduction during both plans. Poverty sensitivity index also shows that the poorest were benefited the most.
    We found that both ‘pure growth’ and ‘redistribution’ components directly contributed to the change in poverty. Notice that Redistribution component contributed most to the poverty changes during the second plan. However, the impact of growth factor was much higher than the redistribution factor during the third development plan.
    Keywords: poverty, poverty indicators, redistribution income, economics growth, second, third plans
  • Alireza Amini, Fahimeh Ghanizadeh Pages 187-212
    In this study, first the trend of women’s employment was analyzed and then between 1373-1385 the role of influential factors on women’s employment in Iran’s manufacturing was identified. A neoclassical model was used and women’s employment was considered as a function of value added to costant price, women’s as well as men’s wages to costant price and real cost of using capital. Based on the results of estimating women’s labour force’s demand with panel data model, value added has the most positive effect on women’s employment. Therefore, obviation of production growth obstacles in industries has the most contribution to women’s employment.
    Also, hypothesis regarding women’s labour force’s substitution with physical capital and men’s labour force’s was confirmed. Finally although women’s real wages has negative effect on their employment, but it was not significant.
    Keywords: Labour Force Demand, Wage Discrimination, human capital