فصلنامه بهبود مدیریت
پیاپی 16 (تابستان 1391)

ین پژوهش با هدف بررسی رابطه رهبری ستمگرانه با رفتارهای غیراخلاقی به مرحله اجرا درآمد. از جامعه آماری کارکنان یک مجموعه صنعتی در شهر اصفهان، 254 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه 6 سوالی رهبری ستمگرانه، پرسشنامه 8 سوالی بی هنجاری سازمانی، پرسشنامه 8 سوالی بیگانگی شغلی، پرسشنامه 5 سوالی تعارض هنجاری ادراک شده، و پرسشنامه 4 سوالی رفتارهای غیراخلاقی بود. داده ها از طریق الگوی سازی معادله ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. الگوی سازی معادله ساختاری نشان داد که رهبری ستمگرانه ابتدا باعث تقویت بی هنجاری، بیگانگی شغلی، و تعارض هنجاری می شود، سپس بی هنجاری، بیگانگی شغلی را و بیگانگی شغلی، تعارض هنجاری ادراک شده را تقویت می نمایند. در پایان تعارض هنجاری ادراک شده بستر را برای افزایش رفتارهای غیراخلاقی فراهم می سازد. تحلیل واسطه ای نشان داد که بی هنجاری سازمانی، بیگانگی شغلی و تعارض هنجاری ادراک شده، متغیرهای واسطه ای برای رابطه رهبری ستمگرانه با رفتارهای غیراخلاقی هستند.

تاکنون در ادبیات سازمانی، کمتر به سلامت و شادکامی نیروی کار به عنوان یکی از سازه های کلیدی سرمایه ی انسانی توجه شده است. هم اکنون اگر نیروی کار به عنوان یک دارایی بسیار ارزشمند مورد قبول قرار گیرد، در مقیاسی وسیع و به موجب سهمی که در خلق ارزش سازمانی دارد، موجب ارتقای جایگاه آن می شود. به نظر می رسد که نیروی کار سالم و سلامت، یک دارایی مضاعف و باارزش است که تلاش برای پرورش آن لازم می نماید. این مقاله، یافته های یک پژوهش پرسش نامه ای پیمایشی - علی از کارکنان یک کتابخانه ی دولتی در رابطه با مسائلی که گریبان گیر به رسمیت شناختن سلامت نیروی کار به عنوان یک دارایی سازمانی است را به بحث می گذارد که در ادامه ی تلاش برای مرتفع ساختن مشکل بیماری گونه، پرهزینه و ادامه دار غیبت از محل کار است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه های سرمایه ی روان شناختی (PCQ) و سلامت عمومی (GHQ) با تایید مجدد روایی و پایایی، جمع آوری شد و با استفاده از روش الگو یابی معادلات ساختاری و در سطح اطمینان 95/0 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که درحدود 32 درصد از واریانس متغیر سلامت در الگوی سرمایه ی روان شناختی قابل پیش بینی است که نشان از اثر متقابل سازه های سرمایه ی انسانی بر یکدیگر و لزوم توجه به سلامت نیروی کار به عنوان جزئی از سرمایه ی انسانی دارد.

رضایت شغلی بعنوان یکی از متغیرهای مهم مورد مطالعه در رفتار سازمانی، موضوعی است که مورد توجه خاص مدیران در سازمانها می باشد، بگونه ای که برخی آنرا بعنوان هدف نهایی و غایی مدیران در مباحث رفتار سازمانی تلقی می کنند. در راستای توجه و اهمیت دادن به متغیر فرهنگ سازمانی بعنوان عاملی مهم و موثر بر رضایت شغلی کارکنان، مولفین را بر آن داشت تا به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی کارکنان سازمان بپردازند. جهت سنجش موضوع فوق، شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ناحیه استان مازندران به عنوان جامعه آماری انتخاب شده است. به منظور پاسخ گویی به مسئله وجود و شدت رابطه بین دو متغیر مورد مطالعه در جامعه آماری 420 نفری شرکت مذکور، ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط به فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی، از میان جامعه آماری موصوف تعداد 235 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب، سپس با جمع آوری داده ها و اطلاعات لازم توسط پرسشنامه در قالب روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی و نیز استفاده از نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل جهت اجرای آزمون های آماری مربوط، به بررسی تاثیر بین فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی کارکنان در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی مازندران پرداخته شده است. یافته های تحقیق نشان داد کلیت اثرگذاری عوامل فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی کارکنان شرکت نفت استان مازندران بر مبنای الگوی معادلات ساختاری مورد تایید بوده است و متغیرهای هویت سازمانی و الگوی ارتباطی به ترتیب بیشترین اثرگذاری در رضایت کارکنان داشتند و در مقابل متغیرهای سازش با پدیده تعارض و حمایت مدیریتی کم ترین مقدار اثرگذاری را به خود اختصاص داده اند.

در سال های اخیر مدیریت زنجیره تامین به دلیل جهانی شدن بازارهای کسب و کار، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. عواملی مانند چرخه کوتاه تر عمر محصول، ظهور فناوری های جدید، افزایش روابط بین تامین کنندگان و توسعه محصولات، زنجیره تامین را به سمت پیچیده شدن پیش می برد. با افزایش پیچیدگی، سطح عدم اطمینان و خطر پذیری موجود در زنجیره نیز افزایش می یابد. از این رو مدیریت خطر پذیری زنجیره تامین یکی از موضوعاتی است که مورد توجه سازمان ها قرار گرفته است. یکی از خطر پذیری های موجود در زنجیره ی تامین، خطر پذیری های وارده از ناحیه ی تامین کنندگان است. در این مطالعه، خطر پذیری زنجیره ی تامین از این منظر، مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور عوامل موثر بر خطر پذیری های وارده از سوی تامین کنندگان بر صنعت فولاد آلیاژی، شناسایی و با استفاده از VIKOR رتبه بندی شدند. پس از رتبه بندی، به منظور شناسایی عواملی که نیاز به بهبود دارند و سازمان بایستی اقدامات لازم را در مورد آن ها انجام دهد، از تجزیه وتحلیل اهمیت–عملکرد استفاده شده است. با استفاده از این راه کار، مهم ترین عوامل موثر بر خطر پذیری که نیاز به بهبود دارند، شناسایی و راهبرد های لازم به منظور پاسخ گویی هر چه مناسب تر ارائه شده است.

ارزیابی عملکرد امری ضروری جهت تصمیم گیری در سازمان ها است. به منظور دستیابی به مزیت رقابتی، مدیران نیازمند داشتن اطلاعاتی از عملکرد سازمان خود و تصمیم گیری برای بهبود آن می باشند. بنابراین وجود الگوی به منظور ارائه بازخورد در جهت بهبود عملکرد سازمان ها و دستیابی به ابزاری جهت برآوردن این نیاز، بسیار ضروری و منطقی به نظر می رسد. با توجه به جایگاه ارزیابی در سازمان ها و اهمیت پارک علم و فناوری در توسعه فناوری و رشد اقتصادی کشور ها، هدف این تحقیق ارزیابی عملکرد 33 شرکت فناور مستقر در پارک علم و فناوری یزد با استفاده از الگوی ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی آرمانی از نوع BCC به منظور کمک به مدیران در شناسایی شرکت های موفق و ناموفقاست. این الگو به دلیل دقت بالا در ارزیابی عملکرد واحد های تصمیم گیری و شناسایی دقیق واحد های موفق و ناموفق مورد استفاده قرار گرفته است. از این رو جهت بیان قابلیت و دقت بالای این الگو در تفکیک واحد های تصمیم گیری، الگوی ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی آرمانی با الگوی BCC از نوع خروجی محور، مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که در صورت استفاده از الگوی GPDEA-BCC تعداد واحدهای کارا از 23 به 4 واحد کاهش پیدا می کند و این امر نشان دهنده دقت بالای الگوی مذکور می باشد. در نهایت با استفاده از تحلیل حساسیت، ورودی و خروجی های تاثیرگذار در میزان کارایی شرکت ها شناسایی شدند.

در این مقاله دو الگو از فناوری به نام-های الگوی شریف و پیت که براساس دو تعریف از فناوری، یعنی ابزار و به کارگیری ابزار، ارائه شده اند تبیین می شود. شریف فناوری را مجموعه ای از افزارهای تواناساز، همچون فن افزار، انسان افزار، اطلاعات افزار و سازمان افزار می داند و پیت آن را انسانیت در مقام کار. البته پیت از تعریف خود الگویی با سه مولفه، یعنی تبدیل درجه یک، تبدیل درجه دو و ارزیابی سازوکار بازخورد، برای فناوری ارائه می کند. در این مقاله این الگو تبیین و مورد نقد واقع خواهد شد. پس از تبیین این دو الگو، در گام بعدی، الگوی شریف در پرتو الگوی پیت نقادی شده، نشان داده می شود که الگوی پیت فهم بهتری از واقعیت های مربوط به فناوری ارائه می دهد. به عنوان مثال توضیح داده می شود که چگونه الگوی پیت کارآئی خود را در تبیین مفاهیمی چون کنترل فناوری، ابعاد نرم فناوری، انتقال فناوری، پویایی فناوری و... نشان می دهد، در حالی که الگوی شریف این کارآئی را ندارد. در بخش بعدی مقاله الگوی پیت مورد نقد قرار می گیرد. در این بخش نشان داده می شود که ارتقای معرفت در این الگو محل مناقشه است و افکار پیت معرفت بومی و در نتیجه ایده فناوری بومی را برنمی تابد. همچنین نشان داده می شود که توصیف گر بودن الگوی پیت از پدیده های فناورانه محل تردید است و این الگو پیچیدگی های مربوط به ارزیابی پیامدهای فناوری را سطحی دیده است. در نهایت فهرستی حداقلی از مواردی ارائه می شود که هر الگوی فناوری باید از عهده توصیف آنها برآید. این فهرست تکلیفی برای نظریه پردازان تکنولوژی است.