فصلنامه بهبود مدیریت
پیاپی 23 (بهار 1393)

تعارض پدیده ای اجتناب ناپذیر در هر جامعه است. با این حال، امکان هدایت، کنترل و حل آن در قالب مدیریت متناسب با فرهنگ همان جامعه میسر است. مدیریت تعارض، فرآیند تشخیص نقش مناسب تعارض در بین گروه ها و استفاده مطلوب فنون مرتبط، به منظور برطرف کردن یا تحرک آن برای اثربخشی است. جمهوری اسلامی ایران همواره در عرصه های مختلف، الگوی عملی را به جهانیان ارایه کرده است. مدیریت عملی امام خمینی(ره) و حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی)، در مواجهه با تعارضات داخلی و خارجی که حسب منافع و تکثر، تنوع و تفرق ویژگی های شخصیتی داخلی و محیط پیرامونی جامعه امری اجتناب ناپذیر بوده است از جمله این الگوهاست. با هدف شناخت بهتر و به کارگیری الگوی یادشده، در مطالعه حاضر تلاش گردید تا با مراجعه به بیانات، سخنرانی ها و یادداشت های بزرگواران در سایت الکترونیکی آنان، به جمع آوری داده های مرتبط پرداخته و با استفاده از روش تحلیل محتوا، به تبیین الگوی مدیریت تعارض مبتنی بر دو نوع کلی و متفاوت «حمایت از تعارض» در مواجهه با مخالفین داخلی و خارجی و نیز تعارضاتی که ریشه در اعتقادات و اصول ارزشی بین اسلام و کفر دارد و نیز «پرهیز از تعارض»، در اموری با شاخصه انسجام داخلی، امت واحده اسلامی، هماهنگی بین المللی، مشترک بودن هدف و دشمن و نظایر آن پرداخته شود.

آینده پژوهی دانشی معطوف به عمل است و تنها با تاملات نظری شکل نمی گیرد. بنابراین تا زمانی که آینده پژوهی اسلامی در عمل شکل نگیرد نمی توان آن را به خوبی توصیف کرد اما در حال حاضر می توان گزاره هایی از آن مانند اهداف و مفروضات را ارایه داد. ضمن آن که باید توجه داشت که آینده پژوهی اسلامی تابع شرایط و اقتضائات مکانی و زمانی نیز هست و این امر در شکل گیری آن نیز تاثیرگذار هستند.\r\nالبته برخی از اهداف و مفروضات آینده پژوهی رایج در آینده پژوهی اسلامی نیز مورد پذیرش هستند اما در مواردی اختلاف نیز دارند. در این مقاله تلاش شده است تا بر پایه ی منابع اسلامی (به ویژه قرآن کریم) برخی از اهداف و مفروضات آینده پژوهی اسلامی ارایه شوند. آینده پژوهی اسلامی وجوه اشتراک و افتراقی با آینده پژوهی رایج دارد. هر چند تا زمانی که آینده پژوهی اسلامی در عمل شکل نگیرد، نمی توان در خصوص چیستی آن، اظهارنظر دقیقی کرد، اما به منظور تسریع و جهت دهی فرایند تحقق آینده پژوهی اسلامی، لازم است وجوهی از آن در قالب گزاره هایی از اهداف، مفروضات ارایه شوند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ی بین مهارت های ذهن آگاهی با سبک های عمومی تصمیم گیری مدیران دانشگاه صنعتی مالک اشتر انجام شده است. از مجموع مدیران دانشگاه، بر اساس جدول مورگان تعداد 88 نفر به شیوه ی تصادفی ساده انتخاب شده و ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی متغیرهای جمعیت شناختی، پرسشنامه ی مهارتهای ذهن آگاهی کنتاکی و سبک های عمومی تصمیم گیری اسکات و بروس، بوده است. روش تجزیه و تحلیل نیزشامل آمار توصیفی و آمار استنباطی (همبستگی، آزمون t، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، رگرسیون گام به گام) بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهند:\r\nبین سبک های تصمیم گیری مدیران براساس متغیر های جمعیت شناختی (سن، سابقه کارو تحصیلات) تفاوت معناداری وجود ندارد، فقط در سبک تصمیم گیری شهودی مدیران بر اساس رتبه ی سازمانی متفاوت، تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهند که سبک های تصمیم گیری منطقی، وابسته و شهودی از روی خرده مولفه های مهارت های ذهن آگاهی قابل پیش بینی نیستند. در مورد سه سبک دیگر نتایج نشان داد، سبک منطقی نیز از روی خرده مولفه ی مشاهده گری قابل پیش بینی است. همچنین سبک اجتنابی و سبک آنی، از روی خرده مولفه ی پذیرش بدون قضاوت، قابل پیش بینی است.

مفهوم سرمایه اجتماعی به عنوان ابزاری برای درک کیفیت زندگی کاری به کار می رود و مبنای تعالی سازمانی شناخته شده است. در تحقیق حاضر تلاش می شود تا تاثیر سرمایه اجتماعی سازمانی بر روی کیفیت زندگی کاری کارکنان مطالعه شود. تحقیق حاضر از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان اداری دانشگاه پیام نور مازندران است که از میان آن ها 130 نفر به صورت نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده اند. در روش پیمایشی از دو پرسش نامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال و نیز پرسش نامه کیفیت زندگی کاری والتون استفاده شده است. داده ها در این تحقیق با روش تحلیل همبستگی و الگوی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Lisrel استفاده شد.\r\nنتایج آزمون همبستگی نشان داد که میان ابعاد سرمایه اجتماعی(ساختاری، رابطه ای و شناختی) و کیفیت زندگی کاری همبستگی مثبت و معناداری با اطمینان 99 % و سطح خطای کوچک تر از 01/0 وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل معادلات ساختاری نشان می دهد که ابعاد سرمایه اجتماعی قدرت پیش بینی کیفیت زندگی کاری را دارند.

افزایش وابستگی متقابل و تعاملات میان موسسه هاو بخش های مختلف آن علاوه برایجاد فرصت ها، زمینه های زیادی برای ارتباطات نادرست، سوء تفاهم، برداشت های نادرست و کاهش بهره وری به وجود می آورد. تنوع سبک های مدیریت در رفع تعارض، به انواع رویکردها و راه حل های مختلف منجر می شود و این امر نیز زمینه بالقوه ای را هم برای افزایش و همین طور کاهش تعارض فراهم می کند. هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل به وجود آورنده تعارض درون فردی به عنوان عامل اثرگذار بر سلامت روان شناختی مدیران و کارکنان موسسه ها و ارتباط آن با سبک های مختلف مدیریت تعارض است. ابزار به کار رفته برای گردآوری آطلاعات3 گروه پرسش نامه، شامل پرسشنامه سنجش عوامل دموگرافیک، تعارض درون فردی و بررسی سبک مدیریت (CMSQ)، است. جامعه ی آماری، کارکنان و مدیران موسسه ها، روش نمونه گیری، روش خوشه ایو تعداد نمونه 174 نفر بوده است و تحلیل داده ها ازطریق آزمون های استنباطی یو- من ویتنی، تست فریدمن و رگرسیون چند متغیره، انجام شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که سبک مدیریت تعارض کارکنان و مدیران موسسه ها در برخورد با تعارض، همان سبک اعتماد متقابل است. از عوامل تشکیل دهنده تعارض درون فردی، عامل ناهماهنگی بین انتظارهای شغلی از فرد با اعتقادهای فرد به عنوان مهم ترین عامل به وجود آورنده تعارض درون فردی درموسسه ها شناخته شد و همچنین ارتباط معنی داری بین تعارض درون فردی با سبک اجبار مشاهده شد، یعنی با به کارگیری سبک مدیریت اجبار، میزان تعارض درون فردی افراد، افزایش می یابد.

طراحی و ساخت موتورهای توربینی از جمله فن آوری های پیشرفته است که در انحصار تعداد معدودی از کشورهاست. کاربرد موتورهای نسل چهارم در صنایع هوایی، گسترده است و با توجه به قابلیت های ویژه این نوع موتور، طیف وسیعی از هواپیماهای مسافربری بزرگ تا هواپیماهای نظامی را در بر می گیرد. پیچیدگی های فنی و هزینه های بالای ساخت موتور نسل چهارم از یک سو و نوپا بودن صنعت ساخت موتورهای توربینی در کشور از سوی دیگر، شناسایی ریسک های پروژه را به منظور برنامه ریزی برای پاسخ گویی به آنها و کاهش زیان های احتمالی پروژه، ضروری می سازد. هدف کلی این تحقیق، شناسایی، رتبه بندی، تحلیل و ارایه راه کارهای پاسخ گویی به ریسک پروژه ساخت موتور نسل چهارم است. نوع این تحقیق، براساس هدف، اکتشافی و کاربردی است. اجرای فرآیند تحقیق، بر اساس استاندارد عملی PMBOK، بوده است. به این صورت که ابتدا ریسک ها به کمک مصاحبه بسته با خبرگان طرح و بررسی مستندات، شناسایی شده است و سپس به منظور تحلیل کیفی، ریسک پرسشنامه ای براساس ماتریس احتمال و اثرPMBOK، تدوین شده و ریسک های خرد (فن آوری) و کلان (سیاسی، اقتصادی)، با توجه به میزان اثر بر اهداف سه گانه این طرح (هزینه، زمان و کیفیت)، رتبه بندی شده اند. برای درک علل وقوع ریسک های کلان (سیاسی، اقتصادی)، از تحلیل علل ریشه ای، استفاده شده و به کمک نمودار علت و معلول (ایشیکاوا)، روابط علی و معلولی بین ریسک ها، علل و آثار آن ها، توصیف شده است. سپس با تدوین چند سناریوی محتمل و ارزیابی وضعیت فن آوری های گلوگاهی در سطح کشور که از طریق تحلیل جذابیت توانمندی ریسک های خرد (فن آوری) صورت گرفت، در نهایت راه کارهایی برای پاسخ گویی به ریسک های این پروژه، ارایه شده است.

سازمان ها با مدیریت اثربخش منابع انسانی، نوعی از رفتارهای کارکنان را پرورش می دهند که برای موفقیت راهبرد کسب و کارشان ضروری است. اقدامات مدیریت منابع انسانی به توسعه نیروی انسانی کمک می کند و به طور مستقیم نگرش و رفتار کارکنان را طوری تحت تاثیر قرار می دهد که از این طریق ملزومات عملی شدن راهبرد کسب و کار فراهم شود و در نتیجه، ماموریت و اهداف سازمانی محقق گردد. یکی از ابزارهای سنجش موفقیت در تحقق اهداف سازمان، موضوع عملکرد سازمانی است و بیشتر سازمان ها اهمیت بالایی برای مدیریت منابع انسانی در شکل گیری عملکرد قائل هستند. این مقاله به بررسی رابطه بین اقدامات مدیریت منابع انسانی، راهبرد کسب و کار و عملکرد سازمانی می پردازد. جامعه آماری تحقیق مدیران شرکت های تولیدی صنایع غذایی در استان گیلان می باشد. از 200 پرسشنامه توزیع شده، تعداد 156 پرسشنامه بازگشت داده شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای لیزرل به منظور ارزیابی الگوی معادلات ساختاری و SPSS به منظور تحلیل رگرسیون صورت گرفت. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که رابطه مثبت و معناداری بین متغیرهای پژوهش وجود داشته و راهبرد کسب و کار در رابطه بین اقدامات مدیریت منابع انسانی و عملکرد سازمانی نقش میانجی دارد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل زمینه ای بر رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان انجام شده است. بدین منظور پرسشنامه ای برای سنجش این متغیرها طراحی شده است و پس از اطمینان از روایی و پایایی ابزار اندازه گیری توسط تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، در میان نمونه ای متشکل از 333 نفر از کارکنان هفت بانک منتخب توزیع گردید. روش تحقیق حاضر، توصیفی- همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر الگوی معادلات ساختاری است. نتایج حاصل از الگوی تحقیق نشان داد که عوامل زمینه ای می تواند طبق الگوی تحلیل مسیر ارایه شده بر رفتار شهروندی و عملکرد کارکنان این بانک ها تاثیر بگذارد. همچنین از بین عوامل زمینه ای، عوامل فردی بیشتر از سایر عوامل، قدرت تبیین کنندگی رفتار شهروندی سازمانی را دارد. در پایان، به منظور دست یابی به عملکرد بهتر از طریق استقرار رفتار شهروندی سازمانی، پیشنهادهایی برای مدیران ارایه شده است.