فصلنامه بهبود مدیریت
پیاپی 26 (زمستان 1393)

این پژوهش کیفی با هدف غایی فرآیند تبیین و رخداد مسئولیت اجتماعی در شرکتها با استفاده از طرح نظام مند نظریه داده بنیاد انجام شده است. به این منظور ضمن انجام مصاحبه باز با 30 نفر از متولیان و مجریان مسئولیت اجتماعی شرکتها، مجموعه ای از مضامین اولیه طی فرآیند کدگذاری باز گردآوری شدند و از دل آنها مقوله هایی استخراج گردید؛ سپس در مرحله کدگذاری محوری، پیوند میان این مقوله ها ذیل عناوین شرایط علی، پدیده محوری، راهبردهای کنش و کنش متقابل، بستر، شرایط مداخله گر و پیامدهای رعایت مسئولیت اجتماعی شرکتها برای شرکتها در قالب پارادایم کدگذاری تعیین شد؛ در ادامه و در مرحله کدگذاری انتخابی، یکایک اجزای پارادایم کدگذاری تشریح، سیر داستان ترسیم و نظریه خلق شد؛ در پایان گزاره های حکمی و فرضیه های راهبردی پژوهش که حاصل مصاحبه های عمیق و غربالگری دقیق و تلخیص آنها می باشند برای مطالعات میدانی آتی تهیه و تدوین گردیدند.

یکی از صنایع با فناوری پیشرفته که از سطح فناوری بسیار پیچیده و بالایی برخوردار است، صنعت هوافضا است که مربوط به تولید تجهیزات ناوبری هوایی، سیستم های آیرودینامیک و مکانیک پروازی ساخت هواپیماها، فناوری های ماهواره ای و مواردی از این قبیل است. یکی از الزامات رشد و پیشرفت در صنعت هوافضا، سرمایه گذاری مناسب و تامین مالی پروژه های مربوط به این صنعت است. ولی همواره سرمایه گذاری در هر صنعت یا زمینه ای با ریسک هایی روبه رو است که موجب پدیدآمدن عدم اطمینان می گردد و عدم توجه کافی به آنها گاه حتی به شکست سرمایه گذاری منجر می شود. \\r\\nدر تحقیق حاضر بخش هوایی صنعت هوافضا به عنوان یکی از بخش های مهم این صنعت در چهار نوع محصول هوانوردی عمومی، جت منطقه ای، هواپیماهای باریک پیکر و هواپیماهای پهن پیکر بررسی گردیده و با استفاده از ادبیات تحقیق و نظر خبرگان انواع ریسک های سرمایه گذاری در این صنعت شناسایی و سپس با استفاده از روش تاپسیس فازی سلسله مراتبی رتبه بندی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، در بین چهار نوع محصول تجاری در صنعت هوایی، به ترتیب هواپیماهای پهن پیکر، هواپیماهای باریک پیکر، جت منطقه ای و هوانوردی عمومی بیشترین ریسک سرمایه گذاری را دربردارند. همچنین در میان هفت نوع ریسک اصلی شناسایی شده در صنعت هوایی، ریسک های مدیریت، مالی و تولید به ترتیب از بیشترین اهمیت برخوردارند. نوآوری این مقاله، پرداختن به ریسک های سرمایه گذاری در بخش هوایی صنعت هوافضا در ایران و سپس اولویت بندی آنها با استفاده از یکی از روش های تصمیم گیری چندمعیاره فازی است.

سرعت بالای تغییرات فن اوری، کمبود تجهیزات، ابزارآلات و آزمایشگاه های تخصصی و ضعف دانش فنی و مهارتها از عمده ترین مشکلات پیش روی مدیران تحقیق و توسعه دفاعی است. در سال های اخیر برون سپاری تحقیق و توسعه یکی از روش های نوین مدیریت است که در مواجهه با این کاستی ها و محدودیت ها جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. در کنار تمام مزایایی که برای برون-سپاری بیان می شود، ریسک ها و مخاطراتی را نیز برای سازمان ها به همراه داشته است. از این رو، اجرا و پیاده سازی مدیریت ریسک های برون سپاری تحقیق و توسعه، موضوع مهمی است که نبایستی مورد غفلت قرار گیرد. الگوهای مختلفی برای مدیریت ریسک ارایه شده است که استاندارد PMBOK از معروف ترین آنها است. در این مقاله، به منظور شناسایی و ارزیابی کیفی ریسک های برون سپاری تحقیق و توسعه دفاعی از این استاندارد استفاده شده و منبع اصلی برای جمع آوری اطلاعات، افراد خبره و صاحب نظر در اجرای پروژه های تحقیق و توسعه دفاعی بوده است. با تحلیل اطلاعات جمع آوری شده در قالب پرسش نامه اول، ریسک های برون سپاری تحقیق و توسعه دفاعی شناسایی شده و ساختار شکست ریسک ها بر اساس دسته بندی مناسبی ارایه شده است. در مرحله ی بعدی با تحلیل داده های جمع-آوری شده از پرسش نامه ی دوم، ریسک های شناسایی شده مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته و در سه درجه ریسک بالا، متوسط و کم اولویت بندی شده است.

تحقیقات نشان می دهد بیش از 70% تغییرات در اجرا با شکست مواجه می شوند. یکی از دلایل مهم این شکست ها، مبتنی نبودن این تغییرات بر راهبرد سازمانی می باشد. همچنین عدم هماهنگی تغییرات با راهبرد های رفتاری (از جمله قدرت) به عنوان بسترساز اجرای راهبرد، از عوامل دیگر شکست در اجرای تغییرات است. بر این اساس، هدف از این مقاله تبیین الگوی هماهنگی راهبرد های سطح شرکت با گونه های قدرت و تغییر در 18 مورد از شرکت های بازرگانی دولتی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، توصیفی- تبیینی، از نظر نتیجه، کاربردی- توسعه ای و از نظر نوع داده، ترکیبی (کیفی - کمی) می باشد. در تحقیق کمی، 105 پرسشنامه از مدیران و محققان مطلع به امور راهبردی شرکت ها جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از آمار توصیفی (متغیرهای جمعیت شناختی، میانگین گیری و شناسایی گونه های غالب متغیرها) و آمار استنباطی برای بررسی روابط بین متغیر های تحقیق از \«مدل معادلات ساختاری\» و بطور اخص تکنیک تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار SMARTPLSنسخه 3، \«تحلیل خوشه ای\» و \«تحلیل واریانس\» با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی حاصل مصاحبه های ساختار یافته با 36 نفر از مدیران ارشد، از تحلیل محتوا بهره گرفته شد. اعتبار الگوی قدرت با استفاده از تکنیک دلفی تایید شد، بدین صورت که شبکه سازی، گفتمان سازی، مدیریت دانش و رفتارهای سیاسی به عنوان گونه های قدرت سازمانی در ماتریس جانمایی و تایید شدند. همچنین با استفاده از تکنیک دلفی، نسبت سود به درآمد به عنوان معیار مقایسه عملکرد شرکت ها انتخاب گردید. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد شرکت هایی که در آنها گونه های قدرت، تغییر و راهبردهای کسب و کار هماهنگ تر هستند، عملکرد شان بالاتر است.

جهان کنونی با سرعت یغیر قابل پیش بینی در حال تغییر است. در این شرایط،نوآوری عاملی مهم دررشد و توسعه کشور تلقی می شود و یکی از مراکز مهم به منظور انجام فعالیت های نوآورانه شرکت های مستقر در مراکز رشد وابسته به پارک های علم و فن آوری هستند. بر این اساس، هدف از این پژوهش، طراحی مدل ساختاری تفسیری عوامل موثربرارتقای نوآوری در شرکت های مستقر در مراکز رشد و تحلیل مسیر مدل با انجام رگرسیون است. برای رسیدن به این هدف، پرسش نامه ای در طیف پنج تایی لیکرت با سی و هفت شاخص طراحی شد و پس از تایید توسط خبرگان، در اختیار مدیران و کارکنان مراکز رشد وابسته به پارک علم و فناوری یزد قرار گرفت و سپس با دسته بندی شاخص ها در هشت بعدتوسط خبرگان در امر نوآوری و انجام تحلیل عاملی تاییدی توسط نرم افزار لیزرل، بر روی هرکدام از ابعاد و شاخص های مربوط به هر بعد، تمامی مدل ها مورد تایید قرار گرفت و در نهایت پس از تایید مدل روابط بین ابعاد موثر بر ارتقای نوآوری، ابعاد به عنوان میانگین شاخص ها پذیرفته شدند و در طراحی پرسش نامه مرحله دوم پژوهش، به منظور سطح بندی و تعیین روابط بین ابعاد، با استفاده از مدل سازیساختاریتفسیری، برای طراحی مدل نهایی پژوهش به کار گرفته شدند. پرسشنامه ها در اختیار خبرگان در امر نوآوری در استان یزد، قرار گرفت که تعداد سی و دو نفر خبره در این امر، شناسایی شدند نتایج نشان می دهد که ابعاد حمایت های دولت و نهادهای ذیربط از مراکز نوآور و فراهم بودن امکانات و جو مساعد برای انجام فعالیت های نوآورانه در شرکت، به ترتیب، به عنوان کلیدی ترین ابعاد برای ارتقای نوآوری در مراکز رشد محسوب می شوند و در نهایت توسط رگرسیون، تحلیل مسیر و تعیین ضرایب مسیر بر روی مدل ساختاری تفسیری ترسیم شده، انجام شد و تمام مسیرهای مدل مذکور، مورد تایید قرار گرفت.

امروزه، مدیریت زنجیره ی تامین موضوعی راهبردی برای یکپارچه سازی عملکرد سازمان هایی است که در صنایع مختلف درگیرند و به صورت ارائه ی محصول یا خدمت به مشتری تولید ارزش می کنند. به دلیل استفاده ی روزافزون از تبادلات اطلاعاتی، مالی و فیزیکی در زنجیره های تامین، ضرورت بررسی نقش مدیریت امنیت اطلاعات در زنجیره ی تامین، بیش از پیش احساس می گردد. برخی محققین، تاثیر سیستم های مدیریت امنیت اطلاعات بر صحت تبادلات اطلاعاتی، یکپارچگی فرآیندهای سازمانی و بهبود عملکرد کسب وکار را موثر دانسته اند. در این راستا طی بررسی انجام شده هیچ پژوهشی در شرکت های هوائی درخصوص بررسی مدیریت امنیت اطلاعات بر زنجیره ی تامین یافت نشد. لذا این تحقیق جهت بررسی تاثیر گذاری مدیریت امنیت اطلاعات بر افزایش عملکرد زنجیره ی تامین در صنعت هوایی کشور (با انجام مطالعه موردی در یکی از کارخانجات مرتبط) صورت پذیرفت. با مطالعه ی ادبیات این دو موضوع و براساس الگوی کارت امتیازی متوازن شاخص های عملکردی زنجیره ی تامین شناسائی و اولویت بندی گردید و سپس عوامل موثر بر مدیریت امنیت اطلاعات شناسایی شدند. در ادامه جهت بررسی رابطه ی بین متغیرهای تحقیق و تعیین ارتباط بین متغیرهای مکنون، پرسش نامه ای تهیه و در بین 220 نفر شامل مدیران، متخصصین و مسئولین واحدهای سازمانی فناوری اطلاعات و زنجیره ی تامین توزیع و به کمک نرم افزارهای SPSSو AMOSتحلیل همبستگی و الگو سازی معادلات ساختاری صورت گرفته و به چگونگی تاثیر مدیریت امنیت اطلاعات بر افزایش عملکرد زنجیره های تامین پرداخته شده است. نتایج بررسی ها نشان دهنده ی تاثیر ابعاد مدیریت امنیت اطلاعات به ترتیب دقت و صحت اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات انسانی و سخت افزاری، ایجاد زمینه های آموزشی، هماهنگی اطلاعات و غیره بر چهار منظر کارت امتیازی متوازن به ترتیب بر منظر فرآیندهای داخلی، مالی، مشتری و رشد و یادگیری و نهایتا بر عملکرد زنجیره ی تامین است.

هدف از انجام این پژوهش تبیین نقش واسطه ای رهبری خدمت گزار در رابطه فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی میان کارکنان سازمان صنایع نظامی استان فارس بود. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی وجامعه آماری در این تحقیق کارکنان سازمان صنایع نظامی فارس به تعداد 1300 نفر بوده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد300 نفر بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده ها از سه پرسشنامه رهبری خدمت گزار لوب، فرهنگ سازمانی دنیسون و تعهد سازمانی مه ویر و آلن استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها هم از روش های آمار توصیفی وهم از روش های آمار استنباطی و همچنین تحلیل مسیراستفاده شده است. نتایج نشان داد بین فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد. بین فرهنگ سازمانی و رهبری خدمت گزار رابطه معناداری وجود دارد. رهبری خدمت گزار با کنترل فرهنگ سازمانی رابطه معناداری با تعهد سازمانی دارد. در نهایت رهبری خدمت گزار نقش واسطه ای معناداری در ارتباط با فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی ایفا می کند. وجود یک فرهنگ سازمانی با ابعاد مشارکت قوی، ثبات و انطباق بالا و فلسفه وجودی ماموریت روشن می تواند منجر به تعهد سازمانی قوی گردد، ضمن آن که این نوع فرهنگ سازمانی می تواند به سیستمی از رهبری خدمت گزار که در آن ارزش دهی و رشد بسیار بالا است منجر گردد. همدلی نشان دادن، ایجاد رهبری مناسب، مشارکتی کردن رهبری و اجتماع سازی جزیی ازویژگی های رهبر است و این نوع رهبری به نوبه خود منجر به تعهد عاطفی، مستمر و هنجاری بالای افراد می گردد.