نشریه مدیریت استاندارد و کیفیت
سال سوم شماره 3 (پیاپی 9، پاییز 1392)

این مقاله به معرفی استانداردهای سری 306 که نقش به سزایی در یکپارچه سازی داده های مبنا در سطح واحدهای دفاعی دارند، می پردازد. در این نوشتار اجزاء سامانه شناسه گذاری اقلام و محصولات دفاعی که در استانداردهای 306 به آن پرداخته شده است، تبیین و مرکز دفاعی راهبری سیستم کدینگ اقلام (مدرسکا) به عنوان سازمان متولی سامانه در سطح نیروهای مسلح معرفی گردیده است. این مقاله از طریق بیان مشخصات، کاربردها و قابلیت های سامانه شناسه گذاری اقلام و کالاها که در حوزه نسبتا وسیعی در سطح واحدهای دفاعی قابل پیاده سازی است، به شرح و تبیین موضوع پرداخته است. هدف این نوشتار آشنایی واحدهای دفاعی با استانداردهای سری 306 و بیان الگویی برای مدیریت اقلام و مفاهیم مرتبط با اقلام در سطح سازمان است. از آنجا که در سازمان های بزرگ که دارای چند بخش یا واحد جداگانه هستند، حجم قابل توجهی از دارایی ها و منابع مالی و فیزیکی سازمان در تامین و تدارک کالاها و پشتیبانی واحدهای عملیاتی به مصرف میرسد، به کارگیری ابزارها و روش هایی مانند شناسهگذاری اقلام نقش مهمی در یکپارچهسازی داده های مبنا در نیل به اثربخشی و کارآیی بالاتر دارد.

تصمیم گیری اشتباه در مرحله طراحی محصول، هزینه های شکست بسیاری را در تولید و خدمات به بار میآورد. پراهمیت ترین مشکلات کیفی محصول در مرحله طراحی، بطور مستقیم ناشی از تغییرات در تولید و مونتاژ قطعات می باشد. آرایش هندسی، مواد در طراحی، سازگاری با فرایند تولید، عوامل اصلی این تغییرات می باشد. از این رو با بررسی تغییرات تولید و مونتاژ در مرحله طراحی می توان اثرات مطابقت پذیری محصول را با مشخصات بررسی کرد و عوامل شکست در توسعه محصول را کاهش داد.
در این مطالعه الگو و استانداردی جهت بهبود قابلیت طراحی محصول با مطالعه موردی در صنعت لوازم خانگی بر روی محصول چرخ گوشت ارائه گردیده است. در ابتدا به بررسی ریسک عواملی که منجر به تغییرپذیری در تولید و مونتاژ قطعات می شود، پرداخته شد و سپس ارتباط بین ریسک های تغییرپذیری با بکارگیری تکنیک FMEA، صورت گرفت. در نهایت با بررسی تاثیرات عدم مطابقت پذیری محصول با مشخصات، مشخص گردید که طراحی در چه ناحی های (ناحیه قابل قبول، ناحیه کنترل ویژه، ناحیه غیرقابل قبول) قرار دارد و هزینه های شکست محصول محاسبه گردید.

در سالهای اخیر شاهد افزایش چشمگیری در تعداد شرکتهای چند کسب و کاره بوده ایم، لذا استراتژی(راهبرد) در سطح شرکت یا به تعبیری استراتژی مادری در ادبیات مدیریت استراتژیک (راهبردی) مورد توجه روزافزون قرار گرفته است. شرکت های چند کسب و کاره یا شرکتهای مادر دارای سبدی از کسب و کارهای متعدد در صنایع و بازارهای مختلف میباشند. بنابراین استراتژی در سطح شرکت باید با رویکرد اقتضایی و متناسب با هر کسب و کار اتخاذ گردد. هدف این مقاله ارائه یک رویکرد کلنگر، جامع و اقتضایی برای تصمیم گیری درمورد فرصتهای متنوع سازی و چگونگی مدیریت سبد کسب و کارها برای شرکتهای بزرگ میباشد.
تدوین استراتژی در شرکتهای چند کسب و کاره نیازمند پاسخگویی به دو سوال استراتژیک است. اول، شرکت مادر به چه کسب و کارهایی ورود پیدا کند و از چه کسب و کارهایی خارج شود؟ استراتژی تنوع مناسب برای گسترش واحدهای کسب و کار و رشد شرکت چگونه اتخاذ میشود؟ دوم، سبک مادری مناسب برای مدیریت و کنترل واحدهای کسب و کار چگونه اتخاذ میشود؟ در این مقاله، با مرور ادبیات تئوری کارگزاری، نگاه منبع محور و سبک های مادری به سوال دوم پاسخ داده شده است و چگونگی خلق ارزش در سبد کسب و کارها توسط شرکت مادر مورد بررسی قرار گرفته است.

ارزیابی صلاحیت تامین کنندگان و نیز انتخاب آنها برای هر سازمان امری ضروری و با اهمیت به حساب میآید و داشتن رویکردی اثربخش و جامع به این مقوله اجتناب ناپذیر است. در این میان، تعیین معیارهای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان یکی از مراحل مهم (شاید مهم ترین) مرحله در تدوین الگوی ارزیابی و انتخاب در یک سازمان باشد. این مقاله، علاوه بر مرور معیارهای مطرح شده در خصوص ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در ادبیات، به دسته بندی و نیز تحلیل نقص های معیارهای ارزیابی مطرح شده در پیشینه موضوع میپردازد.

صنایع نظامی و دفاعی به شدت فناوریمحور بوده و ضرورت توجه به فرایند اثربخش مدیریت فناوری در آنها مشهود است. از سوی دیگر، سرعت بالای تغییر و تحولات در محیط فناورانه، توانایی برنامهریزی و تصمیمگیری در این حوزه را بدون درک شایسته از موقعیت حال و آینده فناوری، ناممکن ساخته است. در این راستا، بکارگیری ابزارهای کارآمد مدیریت و سیاستگذاری فناوری، الزامی اجتنابناپذیر برای سازمان های فعال در صنایع دفاعی میباشد. هوشمندی فناوری به عنوان یکی از مهمترین این ابزارها، فرایندی نظام مند و یکپارچه متشکل از دریافت نیازهای فناورانه سازمان، جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات پیرامون این نیازها، و اشاعه و بکارگیری آگاهی منتج از این چرخه اطلاعاتی است. ادبیات نظری و تجربیات عملی سازمان های مختلفی که از فرایند هوشمندی فناوری بهره گرفته اند، حاکی از ارتقای سطح یادگیری فناورانه پرسنل و بهبود عملکرد سازمانی به خصوص در بعد فناورانه است. در واقع این دو کارکرد، محل تجلی نتایج حاصل از پیادهسازی فرایند هوشمندی فناوری در یک سازمان هستند. از این رو تحقیق حاضر به صورت کیفی و با هدف بررسی وضعیت فرایند هوشمندی فناوری و تاثیر آن بر متغیرهای یادگیری فناورانه و عملکرد فناورانه انجام می شود تا با آسیب شناسی فعالیت های مرتبط با این فرایند، گامی موثر جهت ارتقای یادگیری و عملکرد فناورانه برداشته باشد. در این راستا، یکی از سازمان های بزرگ فعال در صنایع دفاعی کشور که ماموریت محوری توسعه محصول و ارائه خدمات فنی در یکی از بخشهای حیاتی این صنعت را دارا است، به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید و از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز محقق استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق که با بکارگیری روش آنالیز تم استخراج شد نشان میدهد که در حال حاضر، فرایند هوشمندی فناوری در سازمان مورد مطالعه گام های اولیه خود را سپری نموده و به بلوغ کافی جهت اثرگذاری بر سطح یادگیری و عملکرد سازمان نرسیده است. بر این اساس در بخش پایانی مقاله، راهکارهایی اجرایی به تفضیل مطابق با مراحل نه گانه فرایند هوشمندی فناوری ارائه شده که لازم است توسط متولیان راهاندازی مرکز هوشمندی فناوری در سازمان مزبور مورد توجه باشند. علاوه بر این، پیشنهادهایی جهت انجام تحقیقات آتی در این زمینه مطرح شده است.

درفرایندهای پیچیده، کوچکترین خطا، می تواند حوادثی فاجعه بار، ایجاد نماید. فرایند تولید سوخت جامد ازجمله فرایندهای پیچده است. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی خطاهای انسانی با استفاده از روش CREAM به انجام رسید. دراین مطالعه، ابتدا 6 وظیفه شغلی با روش 2HTA آنالیز شد، سپس با استفاده از روش های اولیه و گسترده CREAM ، نوع کنترلهای احتمالی اپراتورها و همچنین خطاهای احتمالی شناختی، مشخص گردید. براساس نتایج روش اولیه CREAM، نوع سبک کنترلی برای 4 وظیفه شغلی «لحظه ای» تعیین گردید و بر اساس نتایج روش گسترده CREAM، درکل وظایف شغلی مورد مطالعه؛ خطای اجراء(81 درصد)، خطای مشاهده(8 درصد)، خطای برنامه ریزی(4 درصد) و خطای تفسیر (7 درصد) بدست آمد. با شناسایی مغایرتها، 25 مورد برنامه اصلاحی پیشنهاد و بالغ بر 14 اقدام اجرایی به انجام رسید.