نشریه مدیریت استاندارد و کیفیت
سال هفتم شماره 1 (پیاپی 22، بهار 1396)

مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) یکی از روش های طراحی سیستم ها، بویژه سیستم های مدیریتی و کیفیتی است. این رویکرد در ابتدا توسط وارفیلد معرفی و توسعه داده شد و در حال حاضر به طور فزآینده ای مورد استفاده محققان مختلف قرار می گیرد. رویکرد ISM، افراد و گروه ها را قادر می سازد که روابط پیچیده بین تعداد زیادی از عناصر را در یک موقعیت پیچیده ی تصمیم، ترسیم کند و به عنوان ابزاری برای نظم بخشیدن و جهت دادن به پیچیدگی روابط بین متغیرها عمل می کند. این تکنیک با شناسایی متغیرهایی که با موضوع یا مسئله مرتبط هستند آغاز و سپس روابط زمینه ای بین متغیرها با استفاده از تجربیات و دانش عملی خبرگان مشخص و در نهایت مدل ساختاری چند سطحی ایجاد می شود. هدف از مقاله حاضر بررسی مفهومISM ، مشخص کردن خاستگاه آن به لحاظ پارادایمی، تشریح مراحل اجرای تکنیک و ارائه جنبه های کلیدی این رویکرد و کاربرد آن در مسائل مدیریت کیفیت می باشد. بدین منظور پس از تشریح کامل رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری، کاربردی از آن برای تحلیل روابط موانع اجرای مدیریت کیفیت جامع ارائه و حل شد.

پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان آمادگی شرکت گاز استان مازندران جهت استقرار اصول استاندارد مسوولیت اجتماعی(ایزو 26000) انجام شده است. به منظور سنجش میزان آمادگی شرکت مورد مطالعه، از الگوی استاندارد مسئولیت اجتماعی که توسط سازمان بین المللی استاندارد تبیین گردید، استفاده شده است و در این راستا، صرفا اصول تبیین شده در این الگو مورد مداقه قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و هدفی که دنبالمی کند از نوع پژوهش کاربردی، و برحسب نحوه گرد آوری داده ها، یک تحقیق توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری در این تحقیق، کارکنان رسمی شرکت گاز استان مازندران به تعداد 442 نفر می باشند. نتایج نشان داد که تمامی ابعادبهعنوانعواملتاثیرگذاربراستقراراستانداردمسوولیتاجتماعی در شرکت مورد مطالعه در حد متوسط قرار داشته و با وضعیت مطلوب فاصله دارند. براساس رتبهبندی انجام شده، بعد آمادگی تعامل موثر با نهادهای اجتماعی در شرکت مورد مطالعه، رتبه اول و بعد آمادگی احترام به حقوق انسان با میانگین رتبه آخر را به خود اختصاص داده اند.

یکی از مهمترین آثار و تبعات رشد و توسعه فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی1 در عصر حاضر ظهور پدیده تجارت الکترونیک2 بوده است. تجارت الکترونیک که همگام و همپای توسعه اینترنت قوت و بسط بیشتری یافت زمینه لازم را در جهت رشد و توسعه اقتصادی فراهم می کند و راندمان کمی و کیفی مبادلات تجاری را افزایش می دهد. افزایش و گسترش عرصه های رقابتی را در مراودات تجاری باعث می شود و موجب تولید مشاغل جدید در سازمان می شود. در این تحقیق به بررسی استاندار سازی های تجارت الکترونیک وب سایت سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان البرز می پردازیم . روش تحقیق روش تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی می باشد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از ابزار آمار استنباطی استفاده شده است. بدین صورت است که جامعه آماری تحقیق حاضر را کارشناسان و خبرگان حوزه صنعت  تشکیل می دهند که بالغ بر 18100 نفر می باشند. و با استفاده از جدول مورگان حدود 400 نفر به عنوان  نمونه آماری انتخاب شدند که به این تعداد پرسشنامه توزیع شد که در نهایت 365 پرسشنامه جمع آوری گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد در ازمون آلفا کرونباخ که با توجه به اینکه ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده بیشتر از 70/0 بوده است قابلیت اعتماد پرسشنامه تحقیق حاضر در حد قابل قبولی بوده است. نتیجه آزمون معادلات ساختاری نشان می‌دهد که با توجه به اینکه شاخص RMSEA یا جذر برآورد واریانس خطای تقریب بیشتر از 10 درصد است. لذا می‌توان گفت که مدل فوق برازش خوبی از داده‌های دنیای واقعی داشته است و همچنین شاخص نیکویی برازش GFI که باید بیش از 9/0 باشد، است، یعنی اینکه در مجموع با توجه به شاخص RMSEA کلیت مدل مورد تایید می باشد.

در سال‏های اخیر استقرار نظام های مدیریتی و به خصوص نظام مدیریت کیفیت در سازمان های دولتی غیرانتفاعی، افزایش چشم گیری یافته و پیاده سازی این استاندارد به عنوان معیاری از تعالی سازمان ها و مبنای اعطای جایزه و پاداش عملکرد از سوی سازمان های بالادستی مطرح شده است، در همین راستا « بررسی اثربخشی استقرار نظام انطباق محصول در سازمان‏های صنعتی مطرح است. همچنین بررسی این که این سازمان‏ها تا چه حد توانسته‏اند به نتایج و اهداف مورد نظر نظام انطباق محصول دست یابند امری مفید و ضروری بوده که در تصمیم‏گیری های مدیران ارشد در رابطه با لزوم استقرار نظام انطباق محصول تاثیرگذار است.
این پژوهش با هدف ارائه شاخص های اثربخشی استقرار استاندارد نظام انطباق محصول IDS 601:2009در سال 1394 در سازمان های دفاعی انجام شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش کیفی و با استفاده از مطالعه ی موردی و بررسی های کتابخانه ای و اسنادی می باشد. با بررسی های انجام شده مشخص شد که سه شاخص مهم ارتقای کیفیت، رضایت مشتری و پایداری تولید تاثیر بسزایی در استقرار این استاندارد و نیز افزایش و ارتقای کیفیت محصول، قابلیت پایداری تولید و در نهایت رضایت مشتری داشته اند.

این مطالعه به بررسی ارتباط میان عوامل مدیریت کیفیت جامع نرم و سخت در فرآیندهای مدیریت دانش می پردازد. مدیریت دانش در کسب و کار یک عامل مهم و ضروری برای بقای سازمانی در محیط پرتلاطم و غیرقابل پیش بینی امروزی است. سازمان ها نیاز به یک رویکرد مدیریت کیفیت جامع دارند که دانش را به عنوان منبع بالقوه برای برتری رقابتی مطرح می کند .بدین منظور پس از مرور گسترده ادبیات و مصاحبه با خبرگان صنعت گاز کشور، چارچوبی مفهومی از ارتباط میان سیستم های مدیریت کیفیت جامع نرم و سخت و فرآیندهای مدیریت دانش پیشنهاد شد. سپس پرسشنامه ای شامل پنج عامل (با 27 سنجه) مدیریت کیفیت جامع نرم، دو عامل(با 11 سنجه) مدیریت کیفیت جامع سخت، سه عامل (با 15 سنجه) مدیریت دانش و مجموعا 53 سنجه از طریق نظرات خبرگان صنعت گاز توزیع و جمع آوری شد. در ادامه به کمک معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با نرم افزار SPLS تاثیر عوامل مدیریت کیفیت جامع نرم و سخت بر فرآیندهای مدیریت دانش بررسی، آزمون و تایید شد. تجزیه و تحلیل ها نشان می دهد که به منظور افزایش عملکرد سازمانی، عوامل مدیریت کیفیت جامع نرم در مقایسه با سخت کمک بیشتری به فرآیندهای مدیریت دانش می کند. همچنین نتایج نشان می دهد که صنعت گاز نیاز به تمرکز بیشتری به توسعه سرمایه انسانی دارد. همچنین این عامل برای تولید و به روز کردن دانش سازمانی و برای حصول مزیت رقابتی حیاتی می باشد.

ارتباط تنگاتنگ انرژی و توسعه اقتصادی و اجتماعی و انتظاری که از افزایش قیمت انرژی در آینده وجود دارد، توجه به امر استفاده منطقی از انرژی را ضروری می سازد. استفاده منطقی از انرژی مبین کمیتی از مصرف حامل های انرژی است که با ترکیب بهینه انرژی و سایر عوامل تولید (کار، سرمایه و مواد)، حداقل هزینه تولید و شدت انرژی را منعکس سازد. استانداردهای زیادی جهت اطمینان از برآورده شدن حداقل های لازم در خصوص پیاده سازی سیستم مدیریت انرژی تهیه و انتشار یافته اند. از این رو در این پژوهش ضمن مطالعه موردی واحد پالایشگاه کارخانه مس بر آنیم تا با استفاده از متدولوژی ارائه شده توسط دانشگاه صنعتی صربستان که در صنایع مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفته است به کمک نرم افزار های آماری مثل Minitab و Excel مدل مصرف انرژی و پارامترهای تاثیر گذار بر روی شدت مصرف انرژی را شناسایی نماییم. این مدل با استقرار سیستم مدیریت انرژی مطابق با الزامات فنی اشاره شده در استانداردIso 50001 زمینه را برای استقرار این استاندارد در واحد های صنعتی فراهم می نماید.

از آنجایی که سرمایه‌گذاری همواره با ریسک، به ویژه در استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپا، همراه است، لذا سرمایه‌گذاری جمعی در ازای سهام نمی‌تواند این ریسک را پوشش دهد، هر چه قدر هم که مبلغ کم باشد و هر چقدر هم که هدف ساختن پورتفولیو باشد. در واقع کارکرد اصلی سرمایه‌گذاری جمعی براساس خرید سهام، این است که به استارتاپ این امکان را بدهند که به منابع سرمایه‌ای دسترسی پیدا کنند ولی سرمایه‌گذار آنقدر بزرگ نباشد که در تعیین مسیر حرکت کسب‌و‌کار نقشی داشته باشد. هدف اصلی از این پژوهش طراحی و تبیین مدل اجرایی تامین مالی از طریق مشارکت جمع در کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان است. با در نظر گرفتن هدف اصلی پژوهش و با رویکرد کیفی و کمی ابتدا به شناسایی علل و عوامل موثر بر تامین مالی به کمک تحلیل مضمو و روش دلفی فازی جهت استقرار پرداخته شد و پس از شناخت و درک عمیق از مسئله مورد پژوهش با مشارکت نخبگان و همکاران سازمانی به مدلسازی با استفاده از معادلات ساختاری و ارایه راهکارهای مطلوب صورت می‌پذیرد.

ایمن‌سازی و بهسازی سازه‌ها برای پیشگیری ازخسارت‌های جانی و مالی در اثر وقوع زمین‌لرزه است. اهمیت سازه‌ها با توجه به ‌خسارت‌های جانی و مالی ناشی از آسیب دیدگی در اثر زلزله یکسان نیست، اگر چه مسئولیت بهسازی و ایمن‌سازی آنها از نظر تامین اعتبارات مالی با توجه به نوع مالکیت آن، متفاوت است، تدوین ضوابط، مقررات و آیین‌نامه‌های لازم، نظارت بر حسن انجام مراحل مختلف ایمن‌سازی و برقراری تسهیلات مناسب و متناسب با توان مالی و اجرایی کشور، تعیین اولویت‌ها و تهیه برنامه کلان بهسازی و ایمن‌سازی از مسئولیت‌های حکومتی است. ساختمان های قدیمی موجود در بافت‌های فرسوده عموما دارای سیستم دیوار بدون کلاف‌های قایم و افقی می باشند. تجربیات بدست آمده از زلزله‌های بویین زهرا و طبس و رودبار و بم نشانگر این واقعیت است که تخریب این قبیل ساختمان های بنایی در زمان لرزه‌های ویرانگر قطعی است. اهمیت سازه‌ها با توجه به ‌خسارت‌های جانی و مالی ناشی از آسیب دیدگی در اثر زلزله یکسان نیست، تخریب و بازسازی اصولی برای پیشگیری از ‌خسارت‌های جانی و مالی در اثر وقوع زمین‌لرزه از نظر تامین اعتبارات مالی با توجه به نوع مالکیت آن متفاوت است و این امر نیاز به مدت زمان ساخت مجدد و هزینه‌های بالا برای کارفرما را به همراه داشته است. پس توصیه می‌شود با توجه به شرایط ساختمان‌های کشور تمهیدات و تصمیماتی چه از نظر تسهیلات مالی و غیره انجام گردد، تاهمگان بتوانند با توجه به استانداردهای سازه‌ای موجود خود مراحل اجرایی اطاق امن را انجام دهند.