مجله پژوهش در نشخوار کنندگان
سال سوم شماره 3 (پاییز 1394)

بر اساس مطالعات انجام گرفته لزوم بررسی پارامترهای خونی گاوها در هر گله جهت بررسی وضعیت فیزیولوژیکی دام ها بخصوص در زمان دوره انتقال وجود دارد تا بر اساس آن مدیریت تغذیه گاوها ارزیابی شده و در صورت عدم بالانس و کمبود احتمالی، نقایص جیره برطرف و از کاهش تولید کمی و کیفی شیر و همچنین کاهش راندمان تولید مثلی جلوگیری شده و در نتیجه افزایش بهره وری در گله های گاو حادث شود. بنابر این هدف از بررسی و پژوهش فوق ارزیابی مدیریت تغذیه ای گاوهای تازه زا به عنوان یک گروه از گاوهای انتقالی و ارائه راهکار مناسب جهت بهبود تغذیه ای این دسته از گاوها می باشد
بدین منظور از هفت گاوداری عضو اتحادیه تعاونی های کشاورزی صنعت دامپروری استان اصفهان بطور تصادفی از هر یک تعداد 7 راس گاو تازه زا انتخاب و از آن ها خونگیری صورت گرفت. نمونه برداری در تیر ماه سال 1392 انجام گردید. نمونه ها جهت اندازه گیری میزان کلسترول، آلبومین، ازت اوره ای، کل پروتئین، گلوکز، بتا هیدروکسی بوتیرات، اسیدهای چرب باند نشده، کلسیم و سدیم خون به آزمایشگاه ارسال شد. داده های ارسالی از آزمایشگاه جهت آنالیز آماری به کامپیوتر منتقل و بر اساس طرح کاملا تصادفی آنالیز شد. در این طرح مقایسه گاوداری ها از لحاظ متابولیت های خونی با روش دانکن صورت گرفت. همچنین از طریق آزمون تی هر یک از متابولیت ها نیز با دامنه طبیعی خود مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج طرح نشان داد که میزان گلوکز خون گاوهای برخی از گاوداری ها از حداقل مقدار طبیعی( 50 میلی گرم در دسی لیتر) در تابستان پایین تر است(05/0 P
بطور کلی می توان نتیجه گرفت که ظاهرا کمبود سدیم در اکثر گاوداری های مورد بررسی در دوره اوایل شیردهی مشهود است. بالا بودن روزهای باز در اکثر گاوداری ها می تواند نتیجه پایین بودن آلبومین یا به عبارتی کمبود پروتئین در برخی از دام ها، پایین بودن گلوکز خون، پایین بودن سدیم و در برخی مواقع پایین بودن کلسیم بدن باشد.

به منظور بررسی تاثیر تغذیه دانه روغنی گلرنگ خام و دانه گلرنگ فرآوری شده با مایکروویو بر اکوسیستم شکمبه از قبیل pH، اسیدهای چرب فرار، نیتروژن آمونیاکی، جمعیت پروتوزوآیی و تولید پروتئین میکروبی از 3 راس گوسفند نر فیستولاگذاری شده استفاده شد. این طرح در قالب طرح چرخشی ساده و در 3 دوره 24 روزه اجرا شد که 21 روز برای عادت پذیری و 3 روز برای جمع آوری نمونه ها اختصاص داده شد. در این آزمایش 4 درصد دانه گلرنگ خام و مایکروویو شده جایگزین سبوس در جیره شاهد شد. تیمارهای مختلف اثری بر pH، میزان اسیدهای چرب فرار و نیتروژن آمونیاکی شکمبه نداشتند. تاثیر افزودن دانه روغنی گلرنگ خام و فرآوری شده با مایکروویو بر جمعیت کل پروتوزوآیی و دو جنس انتودینیوم و دیپلودینیوم شکمبه مورد تحقیق قرار گرفت و افزودن دانه روغنی گلرنگ خام و فرآوری شده با مایکروویو موجب کاهش معنی دار جمعیت کل پروتوزوآیی شکمبه شد (05/0>P) ولی تفاوت معنی داری بین تیمارهای گلرنگ خام و فرآوری شده مشاهده نشد. تغذیه دانه گلرنگ مایکروویو شده موجب کاهش معنی دار جمعیت جنس انتودینیوم (05/0>P) و کاهش غیر معنی دار جنس دیپلودینیوم شد. تغذیه دانه گلرنگ مایکروویو شده میزان مشتقات پورین دفعی، جذبی و نیتروژن میکروبی وارد شده به دوازدهه را کاهش داد (05/0>P).

اثر اسانس های گیاهی بر کینتیک تولید گاز و هضم در آزمایش های متعدد بررسی شده است اما پژوهش های کمتری در مورد اثر متقابل اسانس های گیاهی و نوع سوبسترا در جیره پایه انجام شده است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر اسانس آویشن شیرازی در جیره های حاوی منابع مختلف نشاسته (با سرعت تجزیه متفاوت) و جیره های حاوی منابع مختلف چربی برکینتیک تولید گاز و فراسنجه های هضم و تخمیر شکمبه در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت.
تیمارهای آزمایشی در آزمایش اول شامل: 1- جیره حاوی دانه ذرت، 2- جیره حاوی دانه گندم و جو، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی و در آزمایش دوم شامل: 1- جیره حاوی نمک های کلسیمی اسیدهای چرب، 2- جیره حاوی روغن سویا، 3- تیمار اول با موننسین، 4- تیمار دوم با موننسین، 5- تیمار اول با اسانس آویشن شیرازی و 6- تیمار دوم با اسانس آویشن شیرازی بودند. تولید گاز جیره ها، مقادیر pH، نیتروژن آمونیاکی و گوارش-پذیری ظاهری ماده خشک و گوارش پذیری حقیقی ماده آلی اندازه گیری گردید. فراسنجه های تولید گاز و تخمیر و انرژی قابل متابولیسم برآورد شد.
در هر دو آزمایش اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش تولید گاز 24 ساعت، پتانسیل تولید گاز، غلظت اسید های چرب فرار، نیتروژن آمونیاکی و انرژی قابل متابولیسم جیره های آزمایشی در مقایسه با جیره های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). نتایج آزمایش اول نشان داد که اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش نرخ تولید گاز در ساعت، تولید توده میکروبی، گوارش پذیری ظاهری ماده خشک و حقیقی ماده آلی در مقایسه با جیره های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین تولید گاز 24 ساعت، گوارش پذیری ظاهری ماده خشک و حقیقی ماده آلی، غلظت کل اسید های چرب فرار، پتانسیل تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت را کاهش (05/0>P) و نیمه عمر تولید گاز و pH مایع شکمبه را افزایش داد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نشاسته گندم و جو در مقایسه با نشاسته ذرت سبب افزایش تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز، گوارش-پذیری ماده خشک و ماده آلی و تولید توده میکروبی و کاهش بازده تولید توده میکروبی و pH شد (05/0>P). نتایج آزمایش دوم نشان داد که اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث کاهش نیمه عمر تولید گاز، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت نسبت به جیره های پایه (بدون افزودنی) شدند (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی و موننسین باعث افزایش زمان حداکثر سرعت گاز تولیدی و سرعت تجزیه پذیری گردید(05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی در مقایسه با موننسین باعث افزایش تولید گاز 24 ساعت، گوارش پذیری ظاهری ماده خشک، غلظت کل اسید های چرب فرار، سرعت تجزیه پذیری، حداکثر میزان تولید گاز در ساعت و افزایش زمان حداکثر سرعت تجزیه پذیری ماده آلی شد (05/0>P). افزودن اسانس آویشن شیرازی به جیره دارای نمک های کلسیمی اسیدهای چرب در مقایسه با روغن سویا بر فراسنجه های تولید گاز و تخمیر شکمبه ای اثری نداشت (05/0P>).
در کل اسانس آویشن شیرازی فراسنجه های تخمیر و هضم را تغییر داد و اثرآن با توجه به منبع نشاسته در جیره متفاوت بود.

شناخت ارزش تغذیه ای گونه های مقاوم بومی شده هر منطقه برای دام ها، راهی برای تامین نیاز غذای دام و در نتیجه آن انسان می باشد.
مقایسه ی ارزش تغذیه ای برگ، غلاف، دانه و شاخه ی کامل سوبابل در دو فصل زمستان و تابستان. ترکیبات شیمیایی بخش های مختلف سوبابل اندازه گیری شد. از روش تولیدگاز و هضم دو مرحله ای برای تعیین قابلیت هضم و تخمیر نمونه های آزمایشی استفاده شد.
مقدار پروتئین خام، خاکستر، ADF و NDF برگ، غلاف و دانه فصل تابستان بیشتر از فصل زمستان شد. غلظت تانن تمام اجزاء سوبابل در فصل تابستان بیشتر از فصل زمستان شد. مقدار پروتئین یونجه از تمام اجزاء سوبابل به جزء غلاف زمستان، کم تر بود (05/0PP). پارتیشینینگ فاکتور، بازده تولید توده ی میکروبی سوبابل در فصل تابستان بالاتر از زمستان بود (05/0>P). تمام فراسنجه های تخمیری فوق در اجزاء درخت سوبابل نسبت به یونجه بیشتر بودند (05/0>P). اسیدهای چرب فرار کوتاه زنجیر (SCFA)، انرژی متابولیسی (ME) و ماده ی آلی قابل هضم (OMD) برگ، غلاف، دانه و شاخه ی کامل سوبابل در فصل زمستان بیشتر از فصل تابستان بود. مقدار ME دانه، غلاف و شاخه کامل (فقط زمستان) و مقدار OMD تمام اجزاء سوبابل در هر دو فصل بیشتر از یونجه بود (05/0>P). قابلیت هضم اجزاء درخت سوبابل در فصل زمستان بالاتر از تابستان بود و برای تمام اجزاء درخت سوبابل به جز دانه، قابلیت هضم کم تری نسبت به یونجه مشاهده شد (05/0>P).
در مجموع، سوبابل فصل تابستان از هضم پذیری کم تری نسبت به سوبابل فصل زمستان برخوردار بود. در کل، اجزاء سوبابل به خصوص دانه آن از ارزش غذایی بالایی بر خوردار بودند که همسان با یونجه و یا حتی بالاتر از می باشد؛ لذا در مناطق مستعد، شاید بتوان آن را به عنوان جایگزینی برای یونجه استفاده نمود.

اندازه ذرات علوفه دارای دو جنبه متضاد بر عملکرد حیوان است. از یک طرف، تغذیه علوفه هایی با ذرات بلند سبب افزایش فعالیت جویدن و pH شکمبه ای و کاهش خطر اسیدوز تحت حاد، از طرف دیگر سبب کاهش نرخ عبور مواد هضمی و در پی آن خوراک مصرفی و سپس شیر تولیدی می شود. لذا این آزمایش به منظور تعیین پاسخ های عملکردی گاوهای شیرده تغذیه شده با جیره هایی حاوی علوفه یونجه خشک با اندازه ذرات دارای میانگین هندسی 09/3 و 65/4 میلی متر انجام شد.
در این آزمایش از 8 راس گاو هلشتاین مشابه با توجه به مرحله تولید، وزن، سن، نژاد و سلامت، در قالب طرح چرخشی یا گردان 2×2 (دو تیمار در دو دوره آزمایش 21 روزه (2 هفته برای سازگاری با جیره و 7 روز به منظور نمونه برداری)) با 4 تکرار در هر تیمار استفاده شد. در طی 7 روز نمونه گیری، مصرف خوراک، شاخص های خونی و شیر اندازه گیری شد.
مقدار ماده خشک مصرفی گاوها با کاهش اندازه ذرات علوفه یونجه افزایش پیدا کرد (25 در مقابل 5/22 کیلوگرم در روز). کربوهیدات های غیر الیافی، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، خاکستر و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی مصرفی نیز با افزایش اندازه ذرات یونجه خشک کاهش یافت. الیاف موثر فیزیکی بزرگ تر از 8 میلی متر مصرفی در این آزمایش بین دو تیمار از لحاظ آماری معنی دار بود، که در جیره با اندازه ذرات ریزتر در مقایسه با جیره با اندازه ذرات بزرگ تر مقدار کمتری بود (41/0 در مقابل 52/0 کیلوگرم). با افزایش میانگین هندسی اندازه ذرات یونجه خشک جیره از 09/3 به 65/4 میلی متر، مقدار شیر تولیدی تغییری نکرد، در حالی که درصد چربی شیر تولیدی از 26/3 به 65/3 درصد افزایش داشت. در این آزمایش محتوای پروتئین، لاکتوز، اوره، مواد جامد غیر چربی شیر ، کل مواد جامد شیر و تعداد سلول های بدنی شیر در بین دو تیمار تفاوت معنی داری نداشت. با افزایش اندازه ذرات علوفه خشک جیره محتوای گلوگز و تری گلسیرید خون گاوها با افزایش اندازه ذرات افزایش یافت. محتوای انسولین خون در گاوهای تغذیه شده با جیره های دارای میانگین هندسی بزرگ تر علوفه خشک، بیشتر بود (29/16 و 86/12 میلی گرم بر دسی لیتر). محتوای کلسترول، آنتی اکسیدان، اوره و اسید بتاهیدروکسی بوتیریک در بین دو تیمار اندازه ذرات علوفه یونجه خشک جیره تفاوت معنی داری نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش، با کاهش اندازه ذرات علوفه یونجه خشک و جیره اسیدیته مایع شکمبه ای کاهش پیدا کرد. اسیدیته مایع شکمبه برای جیره حاوی یونجه با میانگین هندسی 09/3 و 65/4 به ترتیب 09/6 و 39/6 بود.
با افزایش اندازه ذرات علوفه یونجه، pH مایع شکمبه، ماده خشک مصرفی و چربی شیر بیشتر شد.

استفاده از سویای برشته در جیره گاوهای شیری رایج است، اما دمای برشته کردن و اثر آن بر عملکرد دام و بخش های پروتئینی جیره به خوبی شناخته نشده است. برای از بین بردن مواد ضد تغذیه ای و افزایش پروتئین عبوری، دانه سویا فراوری می شود و حرارت رایج ترین روش فراوری دانه سویا است. هدف اصلی این تحقیق برآورد اثر دمای برشته کردن سویا بر بخش های پروتئینی جیره، عملکرد شیردهی گاوهای شیرده، و مقایسه اقتصادی دانه سویای برشته با کنجاله سویای لیگنوسولفاته بود.
برای بررسی تاثیر سویای برشته شده در دماهای مختلف بر مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر از 8 گاو هلشتاین اواسط زایش، با میانگین روزهای شیردهی 14±92 و تولید شیر 3±9/42 کیلوگرم در روز، در یک طرح مربع لاتین 4×4 تکرار شده استفاده شد. تیمار شاهد دارای کنجاله سویای لیگنوسولفاته و نمک های کلسیمی اسیدهای چرب بود و تیمارهای 2، 3 و 4 به ترتیب دارای سویای برشته شده در دمای 115، 130 و 145 درجه بودند. جیره ها دارای 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره بود.
ماده خشک مصرفی تمایل به افزایش در جیره شاهد نسبت به جیره های دارای سویای برشته داشت. تولید شیر و شیر تصحیح شده در جیره شاهد از جیره های دارای سویای برشته بیشتر بود. تفاوتی در کارایی (شیر تصحیح شده بر مصرف خوراک) بین جیره شاهد و جیره های دارای سویای برشته و همچنین بین دماهای مختلف برشته کردن وجود نداشت. درصد چربی شیر برای سویای برشته شده در دمای 130 درجه از سویای برشته شده در دماهای 115 یا 145 درجه بیشتر بود. از لحاظ اقتصادی، جیره شاهد نسبت به جیره های دارای سویای برشته گران تر بود و نسبت درآمد به هزینه جیره های حاوی دانه سویای برشته بطور معنی داری نسبت به جیره شاهد بیشتر بود. جیره حاوی دانه سویای برشته شده در دمای 130 درجه نسبت به سایر جیره ها میزان کمتری از پروتئین قابل هضم در روده داشت. دانه سویای برشته شده در دمای 130 و 145 درجه میزان کمتری از بخش پروتئین با تجزیه متوسط و میزان بیشتری از بخش پروتئین کند تجزیه نسبت به دمای 115 درجه و تیمار شاهد داشتند. پروتئین غیر قابل تجزیه همبستگی بیشتری با تولید شیر و ماده خشک مصرفی نسبت به پروتئین قابل تجزیه داشت. در بین بخش های مختلف پروتئینی، بخش با تجزیه متوسط در شکمبه همبستگی بالایی با مصرف خوراک، تولید و ترکیبات شیر داشت.
نتایج این تحقیق نشان داد که گاوهایی که جیره شاهد مصرف کردند تولید شیر و مصرف خوراک بالاتری از گاوهایی که سویای برشته مصرف کرده بودند داشتند. در بین دماهای مختلف برشته کردن (115، 130 و 145 درجه)، سویای برشته شده در دمای 115 درجه سانتی گراد مصرف خوراک کمتر و تولید شیر بالاتری داشت. بخش پروتئین با تجزیه متوسط در شکمبه مهمترین بخش بین بخش های پروتئینی است و بیشترین همبستگی را با مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر دارد.

به منظور مطالعه ی اثرات سطوح مختلف پروتئین خام و نسبت های مختلف ذرت سیلو شده و علوفه یونجه (به عنوان منابع علوفه ای) روی تولید و ترکیب شیر، بازدهی نیتروژن گاوهای شیرده هلشتاین در اواسط شیردهی (50 ±118= روزهای شیردهی، میانگین وزن گاوها 93±545 کیلوگرم)آزمایشی انجام شد. جیره های با پروتئین خام پایین ولی پروتئین قابل تجزیه در شکمبه ای (RUP) مناسب می تواند هم از جهت اقتصادی و هم محیطی موثر باشد. علاوه بر پروتئین مصرفی نوع علوفه خورده شده هم ممکن است مهم باشد. سیلاژ ذرت و علوفه یونجه دو علوفه بسیار رایج در جیره گاو های شیری هستند. سیلاژ ذرت یک منبع کربوهیدراتی قابل تخمیر است و یونجه هم غنی از RDP است. از این رو نسبت این منابع علوفه ای در جیره می تواند روی استفاده از نیتروژن تاثیر داشته باشد.
16 راس گاو شیرده یک بار زایش (8 =n) و چند بار(2 تا 5) زایش (8 =n) در قالب طرح کاملا تصادفی متعادل در دو دوره ی زمانی 28 روزه به چهار جیره ی غذایی اختصاص داده شدند. جیره ها شامل: 1. جیره با پروتئین خام بالا (08/19%) ، 2. جیره با پروتئین خام متوسط (01/17%)، 3. جیره با پروتئین خام پایین (04/15%) و 4. جیره با پروتئین خام متوسط (02/17%) و نسبت ذرت سیلو شده به علوفه یونجه برای بخش علوفه در چهار جیره بصورت 80:20، 80:20، 20:80 و 20:80 و نسبت علوفه به کنسانتره 50:50 بود.
گاوهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی تفاوت معنی داری در ماده خشک مصرفی (01/0 P
به طور کلی بر اساس استفاده نیتروژن و همچینین تولید شیر، 02/17 درصد پروتئین در جیره غذایی با نسبت های متفاوت ذرت شیلو شده به علوفه یونجه برای تولید شیر 56/27 کیلوگرم در روز مناسب است. کاهش پروتئین جیره به این مقدار (17%) می تواند دفع ازت و بخصوص نیتروژن ادرای به محیط را کاهش دهد. افزایش پروتئین در جیره های (با سطوح علوفه یونجه بالا) نمی تواند منجر به بهبود ماده خشک مصرفی ناشی از افزایش قابلیت هضم شود. استفاده از 4 جیره با نسبت های متفاوت از نظر علوفه یونجه و سیلاژ ذرت روی تولید شیر تاثیری نداشت ولی با افزایش غلظت پروتئین دفع نیتروژن حیوان افزایش یافت.

بز مرخز یک نژاد چند منظوره است که بیشتر به منظور تولید موهر پرورش داده می شود. تعداد این نژاد در سال های اخیر کاهش شدیدی داشته است که این کاهش احتمال ایجاد هم خونی را افزایش می دهد. بر اساس تعریف، آمیزش بین افرادی که رابطه خویشاوندی آنها بیشتر از متوسط جمعیت است هم خونی گفته می شود. هم خونی باعث افزایش واریانس ژنتیکی بین فامیل ها، کاهش واریانس ژنتیکی داخل یک فامیل، افزایش هموزیگوتی، کاهش هتروزیگوتی و افزایش ظهور اثر آلل های مغلوب مضر و درنتیجه کاهش پاسخ به انتخاب در صفات اقتصادی می شود. نتایج تحقیقات متعددی که در زمینه اثرات ناشی از هم خونی بر عملکرد صفات مرتبط با رشد دام ها انجام گرفته در اغلب موارد اثر منفی هم خونی بر این صفات را گزارش کرده است. لذا هدف از این پژوهش برآورد پسروی ناشی از هم خونی در صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری، وزن 6 ماهگی، وزن 9 ماهگی، وزن یک سالگی و میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری در گله بزهای مرخز ایستگاه دامپروری سنندج بود.
در این مطالعه از شجره 4186 راس بزغاله حاصل از 201 بز نر و 1323 راس بز ماده که طی 20 سال (1371-1391) از گله بزهای مرخز ایستگاه دامپروری سنندج جمع آوری شده بود، برای برآورد پسروی ناشی از هم خونی در صفات مرتبط با رشد استفاده شد. ضریب همخونی برای هر دام با استفاده از نرم افزار CFC برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل اثر هم خونی بر صفات مورد مطالعه از روش حداکثر درستنمایی محدود شده و 12 مدل حیوانی استفاده شد، بطوری که ضریب همخونی افراد و مادران به عنوان متغیر کمکی وارد مدل شد. برای این منظور نرم افزار ASReml 3.0 به کار برده شد.
07/58 درصد از حیوانات گله همخون بودند. میانگین ضریب هم خونی کل جمعیت و جمعیت همخون به ترتیب 03/3 و 21/5 درصد بود. بیش ترین ضریب هم خونی 25/31 درصد بود. در بین افراد، بیش ترین فراوانی مربوط به افرادی با ضریب هم خونی بین صفر تا 10 درصد بود (04/47 درصد). همچنین 553 راس از مادران نیز هم خون بودند که ضریب هم خونی کل مادران و مادران همخون به ترتیب 05/2 و 91/4 درصد بود. ضریب هم خونی در هر سال به طور میانگین 04/0 ± 24/0 درصد افزایش یافته بود که از نظر آماری معنی دار بود. پسروی ناشی از هم خونی و خطای استاندارد مربوطه در صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری، میانگین افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری، وزن 6 ماهگی، وزن 9 ماهگی و وزن یک سالگی به ازای یک درصد افزایش در هم خونی دام به ترتیب 57/1 ± 50/0-، 21/7 ± 20/20-، 13/0 ± 11/0-، 38/12 ± 49/30-، 87/17 ± 49/9+ و 40/24 ± 67/58- گرم برآورد شد. همچنین پسروی ناشی از هم خونی در این صفات به ازای یک درصد افزایش در هم خونی مادر به ترتیب 08/2 ± 05/0-، 74/9 ± 62/6-، 16/0 ± 03/0-، 76/9 ± 90/13-، 59/13 ± 27/39- و 12/25 ± 37/49- گرم برآورد شد.
در همه صفات افراد غیر همخون میانگین بیشتری نسبت به افراد هم خون داشتند. بنابراین، با توجه به افزایشی بودن روند همخونی در سال های مورد مطالعه و کاهش میانگین صفات در افراد هم خون، به منظور جلوگیری از افزایش اثرات زیان آور ناشی از هم خونی در این گله باید با حذف آمیزش های خویشاوندی بسیار نزدیک و افزایش آمیزش های دور، هم خونی را در این گله کنترل و مدیریت نمود.

بهبود صفات تولید مثلی میش یک هدف مهم برای افزایش سود آوری گوسفند بویژه در سیستم تولید بره می باشد. یکی از روش های برآورد اجزای واریانس استفاده از مدل تابعیت تصادفی می باشد که این نوع مدل یک رفتار مداوم از مشاهدات را در طول زمان فراهم می کند و قادر به ترکیب واریانس و کوواریانس ناهمگن در طول زمان با کاهش تعداد پارامترها است. هدف از این تحقیق، برآورد اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفت تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش گوسفند لری بختیاری با استفاده از مدل های رگرسیون تصادفی بی اسپلاین بود.
از اطلاعات 6146 صفت تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش طی سال های 1369 تا 1392، ایستگاه توسعه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند لری بختیاری استفاده شد. نحوه پرورش گله به صورت سیستم نیمه متحرک و روستایی بود. بره ها در سن 5 ± 90 روزگی از شیر گرفته شدند. بررسی عوامل ثابت موثر بر صفات با استفاده از مدل خطی تعمیم یافته و با نرم افزار سیستم تجزیه آماری انجام شد. اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی بر اساس مدل های تابعیت تصادفی بی اسپلاین (تکه ای) خطی و درجه 2 و تعداد گره های 4 تا 6 و با نرم افزار ومبت برآورد شدند.
میانگین و انحراف معیار صفت تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش 42/0± 17/1 بود. سال تولد و سن میش هنگام زایش اثرات بسیار معنی داری (001/0>p) بر این صفت داشتند. بر اساس معیارهای اطلاعات آکائیک و بیزین، بهترین مدل LLL4 (خطی برای تابعیت ثابت، اثرات ژنتیکی افزایشی و اثرات محیط دائمی با تعداد چهار گره) بود. در این مدل، واریانس های ژنتیکی افزایشی، محیط دائمی و فنوتیپی صفت تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش به ترتیب در دامنه 11/0 تا 52/0، 10/0 تا 76/0 و 11/0 تا 89/0 بدست آمد. وراثت پذیری و نسبت واریانس محیط دائمی به کل صفت تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش به ترتیب در دامنه 02/0 تا 34/0 و 01/0 تا 25/0 بود.
اجزای واریانس و وراثت پذیری تعداد بره شیر گیری شده در هر زایش در سنین مختلف میش متغیر بود. وراثت پذیری تعداد بره شیرگیری شده در هر زایش در سنین 14 و 25 ماهگی بالاتر از سنین دیگر بود. با توجه به وراثت پذیری و خطای معیار، صحت ارزش های اصلاحی برای این صفت در سنین 14 تا 32 ماهگی بالاتر می باشد. همچنین با انتخاب برای افزایش تعداد بره شیرگیری شده می توان انتظار داشت که صفت کل وزن شیرگیری به عنوان مهمترین صفت موثر بر سودآوری نیز افزایش یابد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط چند شکلی دو ژن کاندیدای لپتین ( شامل دو جایگاه اگزون 2 و اینترون 2) و گیرنده هورمون رشد (قسمتی از پروموتور) با صفات کیفی منی گاوهای نر هلشتاین بود. به این منظور مجموعا 69 گاو نر از دو ایستگاه اصلاح نژاد شمالغرب کشور (41 گاو نر) و مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور (28 گاو نر) انتخاب شد که در بین سالهای 1392 - 1382 اسپرم گیری شده بودند. چهار صفت مورد مطالعه ی مربوط به کیفیت منی شامل حجم انزال (سی سی)، جمعیت اسپرم (میلیون/سی سی)، درصد اسپرم زنده قبل از انجماد (درصد) و درصد اسپرم زنده بعد از ذوب (درصد) بودند. استخراج DNA با استفاده از روش نمکی با کمی تغییرات انجام شد، سپس ارزیابی چندشکلی در دو جایگاه ژن لپتین (اگزون 2 و اینترون 2) به روشPCR-RFLP و در ژن گیرنده هورمون رشد (پروموتور) با روش ریز ماهواره انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تمام جایگاه های مورد بررسی چند شکل بوده اند. با ادغام دو جمعیت به یک جمعیت، در جایگاه اگزون 2 ژن لپتین، فراوانی ژنوتیپ های TT ،AT ،AA بترتیب 28/0، 20/0و 52/0 و فراوانی آلل T و آلل A بترتیب 041/0 ± 62/0 و 041/0 ± 38/0 برآورد شد. بعلاوه در جایگاه اینترون 2 ژن لپتین، فراوانی ژنوتیپهای AA ،AB ،BB، بترتیب 0 ، 68/0 و 32/0 و فراوانی آلل A و B، بترتیب 031/0 ± 84/0 و 031/0 ± 16/0 برآورد شد. در جایگاه پروموتور ژن گیرنده هورمون رشد سه ژنوتیپ 17/TG17TG، 21/ TG17 TGو 21/ TG21 TG بترتیب با فراوانی 27/0، 48/0 و 25/0 و دو آلل 21 TGو 17 TG بترتیب با فراوانی 042/0 ± 49/0 و 042/0 ± 51/0 مشاهده شد. در جایگاه های پروموتور گیرنده هورمون رشد (67/0P