فهرست مطالب

پژوهش هنر - پیاپی 6 (تابستان 1393)

فصلنامه پژوهش هنر
پیاپی 6 (تابستان 1393)

  • بهای روی جلد: 140,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/09/26
  • تعداد عناوین: 23
|
  • دیدگاه
  • وقتی از کارآفرینی حرف می زنیم
    حمیدرضا شش جوانی صفحه 0
  • سخن آغاز
  • هنر کار آفریدن
    بهنام زنگی صفحه 0
  • کارآفرینی، از هنر ثروت تولید می کند / گفت و گو با دکتر کورش پرند، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رییس سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور
    صفحه 9
  • مقاله پژوهشی
  • سیده راضیه یاسینی* صفحه 15
    این مقاله ضمن پرداختن به اهمیت کسب و کار و کارآفرینی و نیز معرفی هنرهای صناعی بهعنوان یکی از شاخه های مهم هنری، به تبیین موضوع کارآفرینی در حوزه هنرهای صناعی پرداخته است.
    مقاله رویکردی توصیفی- تحلیلی دارد و برای تبیین موضوع مورد بحث، به مطالعه موردی برخی سایتهای فعال در زمینه کارآفرینی مجازی در حیطه هنرهای صناعی پرداخته است. در این مقاله، بهطور خاص مفهوم کارآفرینی مجازی معرفی شده و قابلیت های گوناگون فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات (آی سی تی ها) بهویژه در فضای مجازی)اینترنت (برای توسعه کسب و کار هنرمندان فعال در حوزه هنرهای صناعی به ویژه زنان تبیین شده است. به علاوه، قابلیتها و کارکرد تلفن های همراه رایانه ای به عنوان یکی از ابزارها و اجزای فناوری های نوین ارتباطی برای توسعه کسب و کار زنان فعال در قلمرو هنرهای صناعی مورد تمرکز قرارگرفته است. همچنین درباره کارکرد موزه های مجازی هنرهای صناعی، بهعنوان یکی از فرصت های برآمده از فناوری های دیجیتال برای معرفی بهتر و شایسته تر هنرهای صناعی و هنرمندان این حوزه بحث شده و قابلیتهای پایگاه های اینترنتی برای تحقق فعالیتی کارآفرینانه در این عرصه مورد توجه قرار گرفته است. در پایان، این نتیجه حاصل شده است که توسعه فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات، فرصتی جدید وکمنظیر برای تولیدکنندگان کالا در زمینه هنرهای صناعی است تا با هزینه اندک، کالاهای خود را به بازارهای هدف شهری، استانی، ملی و جهانی عرضه کنند و از مزایای گوناگون امکانات این فناوری ها، در جهت بازاریابی و فروش کالاهایشان، بهره گیرند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، هنرهای صناعی، فضای مجازی، هنرمند
  • اکرم محمدی زاده* صفحه 23
    تاسیس رشته ها و گرایش های مختلف هنری در دانشکده ها و مراکز آموزش عالی کشور، زمینه و بستر لازم برای آموزش های دانشگاهی و آکادمیک در این رشته ها را برای دانشجویان فراهم آورده است. چنانچه رشته صنایع دستی و هنر اسلامی نیز از این قضیه مستثنی نمی باشند، در شرایط کنونی جامعه که اشتغال جوانان یکی از دغدغه های اصلی مسوولان کشور محسوب می شود، صنایع دستی- با بیش از سه دهه- و هنر اسلامی-با کمتر از یک دهه- از زمان آغاز به کار خود در دانشگاه ها توانسته اند جایگاه در خور تاملی در اشتغال فارغ التحصیلان به دست آورند. علاقه دانشجویان نسبت به طراحی و ساخت آثار هنرهای اسلامی و صنایع دستی، فرصت مناسبی جهت کارآفرین شدن این قشر از جامعه را فراهم کرده است. صنایع دستی علاوه بر ارزش های معنوی و مفاهیم ژرف فرهنگی و هنری، ظرفیت منحصر به فرد اقتصادی و کارکردهای اجتماعی نیز دارد که شناخت دقیق و هوشمند ا نه ی مدیریت جامعه در به فعلیت رساندن آنها می تواند علاوه بر تولید ثروت، دامنه وسیعی از کارآفرینی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به وجود آورد. کارآفرینی فرآیندی است که در محیط ها و مجموعه های مختلفی زمینه ظهور می یابد که طی آن، تغییراتی در سیستم اقتصادی از طریق نوآوری های افرادی که به فرصت های اقتصادی واکنش نشان می دهند رخ می دهد و این امر نیز به نوبه خود سبب ایجاد ارزش های فردی و اجتماعی می شود. در این میان اهمیت به اشتغال و دایرکردن کارگاه های ساده و کوچک با هزینه های مناسب سبب اشتغال و کارآفرینی تعداد زیادی از جوانان و دانشجویان و کمک به توسعه اقتصادی کشور می شود. از سویی دایر شدن مراکز کارآفرینی در دانشگاه ها به ویژه در دانشگاه های هنری توانسته است تاثیر فراوانی در این زمینه داشته باشد. حمایت مختلف این مراکز از دانشجویان در جهت اشتغال آنان به عنوان کارآفرینان، مساله در خور تامل می باشد، در چنین شرایطی نقش و جایگاه کارآفرینان به عنوان موتور توسعه، به ویژه در کشور ما بسیار حساس تر و اثربخش تر خواهد بود.
    این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی به بررسی نقش مراکز کارآفرینی در اشتغال دانشجویان، با مطالعه موردی بر مرکز کارآفرینی دانشگاه هنر اسلامی تبریز می پردازد تا مشخص سازد که آموزش دانشگاهی و همچنین حمایت مرکز کارآفرینی دانشگاه از دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته تا چه اندازه می تواند در جهت استقلال اقتصادی جوانان و کارآفرینی آنان موثر باشد.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، دانشگاه، دانشجو، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
  • بهنام زنگی* صفحه 29
    کارآفرینی هنر با فعلیت بخشیدن به سرمایه اجتماعی هنر، ارزش آفرینی می کند. هنر در تمدن ایران از جمله جریان های پیشرو محسوب می شود که آثار و دستاوردهای ارزشمندی را برای جامعه جهانی به ارمغان آورده است. گستردگی تولید هنری در ایران به واسطه حضور امرهنری در زندگی روزمره به حدی بوده که بخش عظیمی از اشتغال مستقیم و غیرمستقیم جامعه ایران را در بر میگرفته است. ورود دستاوردهای انقلاب صنعتی به ایران که تولید انبود را میسر می ساخت، بسیاری از رشته ها و مشاغل هنری را به مخاطره انداخت و فقدان نگرش کارآفرینانه باعث آن شد که تجارب و توانمندی های بومی ایرانیان با رواج الگوهای جدید مصرف به فراموشی سپرده شوند. عدم مدیریت تغییرات اجتماعی به نفع ارزش های فرهنگی و توانمندی های ملی در حوزه فرهنگ و هنر، در دراز مدت ساختارهای فرهنگی را دچار چالش های بنیادین می کند.
    تغییر الگوی مصرف کالاهای هنری، کسب و کار و کارآفرینی هنر را دست خوش فرصتها و تهدیدهای جدیدی کرده است. از سویی، بهبود نسبی معیشت و سطح فرهنگی خانوارها، آنها را به مصرف محصولات هنری ترغیب کرده و از سوی دیگر تغییر الگوهای مصرف، بسیاری از محصولات هنری را به چالش کشیده است. کاربرد که رکن اصلی محصولات صنایع هنری است، اعتبار خود را از دست داده و ارزش هایی چون قدمت تاریخی، تزیین، نوستالژی و علاقمندی های ملی و قومیتی جایگزین آن شده است. کارآفرینی خلاق هنری میتواند با شناخت الگوهای رایج مصرف که از طریق علاقمندی های نوین، جایگزین جنبه های کاربردی محصول شده است، بازارهای جدیدی برای کالای هنری ایجاد کند. آثار هنری نوین نیز که در چهارچوب هنرهای معاصر تولید میشوند، با الگوهای مصرف وفق یافته اند و کارآفرینی هنر میتواند با کمک ابزارهای نوین ارتباطی و نیز روش های موثر مبادله هنری، به رونق کسب و کار این محصولات و افزایش تاثیرات مفید آنها در اقتصاد عمومی کمک کند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرینی هنر، الگوهای مصرف، مصرف محصولات هنری، تولید هنری
  • نقش فرهنگ کارآفرینی در نشاط سازمانی کارکنان محیط های فرهنگی / مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
    فرزانه چاوش باشی* صفحه 37
    هدف این پژوهش شناسایی و سنجش میزان تاثیر فرهنگ کارآفرینی بر نشاط سازمانی کارکنان محیط های فرهنگی است که برای بررسی این مساله، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب انتخاب شده است. با کمک گرفتن از تئوری های مختلف درحوزه های مدیریت و فرهنگ و با استفاده از مدل وپرایس- جونز، پنج عامل «مشارکت»، «اعتماد به نفس»، «فرهنگ کارآفرینی»، «تعهد»، «اعتقاد و باور» احصا شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، اطلاعات موردنظر گردآوری و پس از انجام آزمونهای همبستگی، تحلیل رگرسیون و تعیین وضعیت موجود هر یک از عوامل، نتایج تحلیل داده ها نشانداد که میزان تاثیر فرهنگ کارآفرینی بر نشاط سازمانی کارکنان برابر 0/744 است. همچنین تحلیل رگرسیون نشانداد که 71/2 درصد از تغییرات ایجاد شده در نشاط سازمانی کارکنان ناشی از اثرات عوامل موصوف میباشد که از بین آنها «مشارکت بین کارکنان» و «فرهنگ کارآفرینی» دارای بالاترین میزان تاثیرگذاری هستند.
    کلیدواژگان: مدل پرایس، جونز، نشاط سازمانی کارکنان، فرهنگ کارآفرینی
  • معینه سادات حجازی*، مهناز شایسته فر صفحه 43
    در چند دهه گذشته رشد سریع دانشگاه ها در رشته های مختلف از جمله رشته های هنری، از برنامه های دولت در جهت ترویج و توسعه آموزش عالی در کشور بوده است. برحسب امر، سالانه هزاران دانشجوی هنر وارد مراکز آموزش عالی می شوند، یا از دانشگاه فارغ التحصیل میگردند، که میبایست جذب بازار کار شوند. شیوه های گوناگونی برای عرضه آثار هنری دانشجویان همانند نمایشگاه، فروشگاه، کارگاه، صادرات به کشورهای دیگر و فروش اینترنتی وجود دارد. یکی از این روش های عرضه آثار هنری در شهر تهران، جمعه بازار صنایع دستی است که به همت شهرداری منطقه دوازده چند سالی است که در مرکز شهر تهران بر پا شده است. بسیاری از فروشندگان در این بازار، دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی از رشته های مختلف می باشند. اهداف این مقاله شامل شناخت قابلیت های بازارهای هفتگی در عرضه آثار دانشجویان صنایع دستی و شناسایی نقاط قوت و آسیب های احتمالی این شیوه از ارایه آثار هنری در جمعه بازار تهران است.
    پرسش هایی نظیر این که بازارهای هفتگی در عرضه آثار دانشجویان صنایع دستی چه قابلیت هایی دارند و چه ویژگی های مثبت و آسیب هایی در این شیوه از ارایه آثار هنری در جمعه بازار تهران وجود دارد از سوالاتی است که مقاله حاضر به دنبال پاسخ گویی به آن بوده است.
    جهت بررسی جایگاه هنرمندان دانشگاهی در این بازار، پرسشنامه ای میان گروهی از فروشندگان توزیع شد و اطلاعات آماری از طریق شهرداری و دفتر جمعه بازار به دست آمد. بر اساس مطالب جمعآوری شده میتوان به ثمربخش بودن چنین بازاری به عنوان نوعی از عرضه مستقیم و بدون واسطه آثار هنری دست یافت. همچنین انجام اصلاحات در برخی امور ضروری می نماید.
    کلیدواژگان: جمعه بازار، تولیدات هنری، دانشجویان، اشتغال
  • سیدبدرالدین احمدی*، دکترسید ابوالحسن ریاضی صفحه 49
    طراحی، مدل سازی، عملکرد اجرایی و حوزه های دانشی فرآیند مدیریت بر پروژه ها، همانند عملکرد تلنبه قلب، گردش منظم و جریان پیوسته خون در بدن است. هر تغییری در هر یک از پارامترهای کیفی و کمی پروژه، با تاثیر آن بر سیستم مدیریتی در مرحله اجرا، همراه خواهد بود. بدین ترتیب رعایت الزامات معیارهای مدیریت پروژه، از عوامل کلیدی تاثیرگذار در موفقیت یا عدم موفقیت پروژه در محیط علمی، پژوهشی، سیاسی، فرهنگی، هنری و فناوری خواهد بود. نگاه به هنر، مهارت و فناوری بهعنوان یکی از بازوهای فرهنگ ساز و زمینه های اصلی توسعه کمالات انسانی و امکان اجرای مدیریت بر هنر، فن و حرفه جهت ایجاد تحول در عناصر اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده، جایگاه ملتها و دولتها را در مسیر مطلوب تعیین میکند. اغلب فعالیتهای مدیریتی در ایران توسط مدیران فناوری و مدیران هنری به اجرا درآمده و هدایت میشود. آنچه ویژگی و نکات برجسته تلاش مدیران را برای دستیابی به اهداف آشکار میسازد، اهداف قابل حصول، مبانی نظری و مبانی عملی، از اولویت های مدیریتی در جهت خلق روش، مهارت و فناوری بوده و در صدد است بومی سازی صنایع دستی را در ایران، همانند سایر صنایع بر مدار روش های مدیریت پروژه طراحی و عملیاتی نماید. بهره گیری از فعالیت مدیران اینگونه بخشهای بین رشته ای و دریافت و انتقال تجربه از اهالی حرفه، دریچه های ارتباط اجتماعی و ارتباط هنری- فناوری را با حفظ اصالت علمی و مهارت همراه می سازد.
    این مقاله پژوهشی که به روش تحلیلی- توصیفی ارایه شده، دربردارنده ی شیوه های علمی نوین در حوزه علوم بینارشته ای همچون فرهنگ، اقتصاد و مدیریت است. ارایه روند تغییر در طراحی، تولید و عرضه صنایعدستی بومی؛ با بهره گیری از علوم کاربردی ابتکاری و شیوه های مدیریتی در حوزه هنر و فناوری است که پیش از این، دامنه ی استفاده از آنها محدودتر بود. الگوهای مدیریت پروژه برای به کارگیری الزامات رشد و بلوغ پروژه های متنوع هنری و فناوری، دربرگیرنده ی فرآیندهای مورد عنایت شامل: نیاز، ضرورت و اهمیت پرداختن به امور مرتبط با مدیریت هنری و ترسیم خطی مشی مقدماتی است. بر اساس کارایی طرح های اقتصادی، هنری، فناوری و مهارت در ایران، جهت گیری و تاثیر نهایی آن بر اجتماع هنری، مورد توجه است. دستیابی به نتایجی همچون: الف) تدوین روش اجرایی برای ارتقای جایگاه مدیریت هنری، ب) حفظ کیفیت در تولید هنری- فنی، ج) بهره گیری از مدیریت فناوری بر پایه انتقال تجربیات مدیران پروژه های حرفه ای و چرخه اطلاعاتی و درنهایت، گسترش دستاوردهای هنری- مهارتی بر پایه مدل اقتصادی- مدیریتی فرانک باس؛ آگاهی و سامان یافته است.
    کلیدواژگان: مدیریت هنری، کارآفرینی، صنایع دستی، مدیریت پروژه، تجاری سازی، ایران، مدل Frank m، Bass
  • عبدالرحیم رحیمی، فرزانه چاوش باشی صفحه 55
    جامعه ای میتواند در مسیر توسعه، حرکت رو به جلو و باشتابی داشته باشد که با ایجاد بسترهای لازم، منابع انسانی خود را به دانش و مهارت کارآفرینی مولد تجهیز کند تا آنها با استفاده از این توانمندی ارزشمند، سایر منابع جامعه را به سوی ایجاد ارزش و حصول رشد و توسعه، مدیریت و هدایتکنند. به عبارتی، بین قابلیت های مدیریتی و کارآفرینی رابطه معناداری برقرار سازند. کارآفرینی برای توسعه اقتصادی یک جامعه بهعنوان یکی از ارزانترین ابزارها با بهترین نتیجه و بیشترین کارآیی مطرح است. کشورهایی که در آنها میزان فعالیت های کارآفرینانه بالاتر است به واسطه طبیعت کارآفرینی در تطبیق با تغییرات، قادرند تا در اقتصاد جهان موقعیت بهتری کسب کنند.
    پیش از این، فرهنگ کمک چشم گیری به اقتصاد کشورها می نمود اما زمانی که فرهنگ به همراه کارآفرینی در روند ابتکارعمل توسعه اقتصادی کشورها گنجانده شود، نقشی به مراتب قوی تر را ایفا خواهدکرد. با تاکید بر نقش کارآفرینی فرهنگی و هنری در اقتصاد کشورها، سرمایه گذاری در بخش درحال رشد و نوپای فرهنگ درکشور، می تواند به یک بخش اشتغال زایی تبدیل گردیده، بازده چشمگیر و قابل ملاحظه ی در رشد درآمدها و دیگر شاخص های اقتصادی و فرهنگی به جای گذارد و روند توسعه اقتصاد فرهنگی را تسهیل نماید.
    کلیدواژگان: فرهنگ، کارآفرینی فرهنگی، کارآفرینی هنری، توسعه اقتصاد فرهنگی
  • حمیدرضا شش جوانی* صفحه 61
    در این مقاله سعی شده تا با توضیح سرشت تاریخی تغییر پارادایم کار در جهان، کارآفرینی هنر به عنوان امکانات بدیل در توسعه ی اقتصادی مطرح شود. در این نوشته ابتدا جایگاه فعالیت کارآفرینی هنر را در حوزه ی صنایع خلاق معین کردیم و سپس امکاناتی که ازین رهگذر به دست می آورد را نشان داده ایم و در دنباله، ماهیت استثنایی کارآفرینی هنر و تمایز آن با کارآفرینی صنعتی و به تبع آن کارآفرینی در هنر توضیح داده شده است.
    کلیدواژگان: کارآفرینی هنر، توسعه ی اقتصادی، صنایع خلاق
  • نقش آموزش عالی در کارآفرینی و اشتغال زنان در حوزه شیشه گری سنتی / با مطالعه موردی بر دانشگاه هنراسلامی تبریز
    آرزو خانپور*، عارفه فدایی صفحه 67
    امروزه زنان که بیش از نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند، گرایش بیشتری به تحصیلات دانشگاهی پیداکرده اند و اغلب دانشجویان رشته های هنری را شامل می شوند.
    هنر شیشه گری از جمله هنرهای صناعی ایران است که همواره در طول تاریخ، هنری شهری محسوب گردیده و به رغم هنرهایی همچون سفال، نقاشی، بافندگی و... که مختص زنان بوده، همواره در انحصار مردان بوده است. رشته صنایع-دستی و در پی آن هنراسلامی با هدف احیاء، بازسازی و آموزش صنایع سنتی ایران، سعی در توسعه و رشد آن داشته است. هرچند آموزش عالی در حوزه هنر شیشه (هم جوشی و تراش و نقاشی شیشه) دانش آموختگانی تربیت نموده است، با وجود این آموزش هنر شیشه گری فوتی با توجه به محدودیت ها و ویژگی های این رشته بجز در دانشگاه هنراسلامی، تاکنون نتوانسته در فضای آموزش عالی ارایه گردد.
    در این پژوهش با روش موردی به بررسی نقش آموزش عالی در کارآفرینی و اشتغال زنان در حوزه شیشه گری با مطالعه موردی بر دانشگاه هنراسلامی پرداخته و با مطالعه کاستی ها و مشکلات آموزش عالی در این حوزه، راهکارها و روش های پیشنهادی جهت آموزش شیشه گری فوتی ارایه می گردد.
    در نتیجه ای که از این پژوهش حاصل شد، مشخص می شود امروزه آموزش عالی تنها روش آموزش هنر شیشه گری سنتی به جامعه زنان محسوب می گردد که با تقویت و بهبود وضعیت کارگاهی و نیروی انسانی در این حوزه، قابلیت های کارآفرینی این رشته در جامعه زنان روند مطلوبی را طی خواهدکرد. در دورانی که شیشه گری ایران آخرین تلاش های خود را در جنگ با تعطیلی سپری می نماید، ورود این فن به دنیای آموزش عالی تنها راه برای فراموش نشدن آن است. با ورود هنر شیشه گری به فضای آموزش عالی و توسعه کارگاه های کوچک ساخت شیشه، کارگاه های شیشه از نوع صنعتی به هنری تغییر می یابد. در این راستا روش ها و محدودیت های راه اندازی این کارگاه های خانگی با مطالعه بر کارگاه های هنری کشورهای توسعه یافته ارایه می گردد. با بهبود وضعیت کارگاهی و تقویت نیروی انسانی که آموزش عالی تنها وامدار آن می تواند باشد، فضای وسیعی جهت اشتغال ایجاد می شود.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرینی شیشه گری سنتی، زنان کارآفرین، آموزش عالی شیشه گری سنتی
  • مرداویج توکلی*، سید ایمان سیدی صفحه 73
    فعالیتهای کارآفرینی در جهان امروز، به سرعت در حال پیشرفت است و در ایران نیز در سال های اخیر، شیوه های کارآفرینی به عنوان یک مساله مهم و انسانی در حل معضل بیکاری مورد توجه واقع شده است. از دهه پایانی قرن بیست به کارگیری روش ها و رهیافت های کارآفرینی در حوزه فرهنگ و هنر از موضوعات عمده محافل علمی به شمار میرود. از این رو در این مقاله تلاش شده است که ابتدا مفاهیم کارآفرینی و کارآفرینی هنر در ایران و نقش آن در ایجاد اشتغال بیان شده و ضمن بررسی موانع موجود در عرصه کارآفرینی هنر، درجهت بومی سازی آن راهکارهایی ارایه گردد.
    سوال اصلی تحقیق این است که چه موانعی در راه توسعه کارآفرینی در کسب و کار هنری در ایران وجود دارد؟ روش مورد استفاده بر حسب هدف، کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی میباشد. بر اساس نتایج تحقیق، عدم توجه به ابعاد فردی وشخصیتی، به ویژه مباحث فرهنگی در زمینه کارآفرینی باعث کاهش کارآیی و اثربخشی فعالیتهای کارآفرینی هنر در ایران گردیده است.
    کلیدواژگان: ایران، هنر، کارآفرینی، آسیب شناسی، اشتغال زایی
  • مدل بومی کارآفرینی هنر: تعامل دانشگاه و بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط / مطالعه موردی: کارگاه های مرکز کارآفرینی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
    میثم خداشناس*، منصور رضایی صفحه 83
    براساس هدف گذاری چشم اندازهای توسعه ی علمی و فناوری کشور، تبدیل تولیدات و توانمندی های علمی و پژوهش های آموزش عالی به فناوری و دستاوردهای اقتصادی در اولویت نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران میباشد. ایجاد شرکت های دانش بنیان، توسعه پارک های علم و فناوری دانشگاه ها و رسیدن به دانشگاه های کارآفرین از جمله راهبردها و راهکارهای نیل به این اهداف است. رشته ها و دانشگاه های هنری نیز از این مهم مستثنا نبوده، بلکه با توجه به داشته های بومی و میراث فرهنگی غنی کشور بسیار مهم و راه گشا می باشند. لذا به دلیل شرایط ویژه حرفه های هنری، دانشگاه نیازمند کاربست الگویی خاص در امر کارآفرینی هنر و فرهنگ است. در این مقاله به تدوین الگویی مناسب و کارآمد بومی جهت ایجاد دانشگاه های هنری کارآفرین با محوریت مشارکت اتاق های بازرگانی و صاحبان کارگاه های اقتصادی پرداخته شده است.
    در گام نخست با معرفی مفهوم اساسی کارآفرینی دانش بنیان به مطالعه و بررسی الگوها و مدلهای کارآفرینی دانشگاه های برجسته دنیا (ام آیتی و استنفورد) پرداخته و نکات علمی اجرایی در این زمینه اخذ شده است. در گام بعدی به بررسی مختصر سابقه کارآفرینی در ایران پرداخته و مقایسه آن با مدلهای مذکور انجامگرفته است. سپس با مطالعه نظام و روند عمومی آموزش هنری و سنتی بومی و نیز امکانات و خلاهای موجود در نظام آموزشی جاری در مراکز آموزش هنری، به تدوین الگویی جهت استفاده دانشگاه ها و مراکز آموزشی هنر پرداخته شده و در نهایت به صورت میدانی الگوی پیشنهادی در تعداد21 کارگاه فعال مرکز کارآفرینی دانشگاه هنر اسلامی تبریز مورد آزمایش قرارگرفته است. بهرهگیری از تجارب حرفهای کارگاه های تولیدی در کنار آموزشهای علمی دانشگاه با محوریت اتاق بازرگانی، تقویت جوانب عملی دانشجویان هنر در زمینه های تولیدی و در نهایت گسیل افراد آموزشدیده به بازار کار، از طرفی بستر کارآفرینی فراهم شده و از طرف دیگر نوآوری و خلاقیت در بازار سرمایه تضمین میگردد.
    کلیدواژگان: کارآفرینی دانش بنیان، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن، بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط، دانشگاه های هنری، مرکز کارآفرینی دانشگاه
  • بررسی نقش دانشگاه کارآفرین در رشد هنر و توسعه صنایع هنری / به استناد تعریف سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه ای اتحادیه اروپا از دانشگاه کارآفرین
    محمد علیشاهی، بهنام زنگی*، قاسم رمضانپور نرگسی صفحه 89
    کارآفرینی طی دهه های اخیر به ادبیات اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی کشورها وارد شده است. از آنجا که نقش دانشگاه ها در پردازش، اصلاح رویه و به روز رسانی مفاهیم نوپدید کمتر از نقش آنها در ابداع و معرفی تعاریف و مفاهیم جدید نیست، از دانشگاه کارآفرین انتظار می رود تا در تبیین، بومی سازی، توسعه، ارتقا و نهادینه سازی کارآفرینی نقش منحصر به فرد خود را ایفا کند. بازدارنده های کارآفرینی هنر در ایران طیفی از علل بیرون از جامعه هنری و عوامل درونی این جامعه را در بر می گیرد و جامعه هنری در تولید و عرضه اثر از مخاطرات و ناکارآمدی هایی رنج می برد که هر یک، حاصل عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متعددی هستند. کارآفرینی به عنوان یکی از عوامل برونرفت از این تنگنا، نیازمند آموزش است و تفاوت عمده آموزش آن با سایر رشته ها این است که محصول این رشته کارکردی بین ارشته ای داشته و زمینه های ایجاد ارزش و تولید ثروت را در علوم و رشته های مختلف فراهم می آورد. دانشگاه کارآفرین هنری در ایران نیز بر اساس الزاماتی که به آن اشاره شد، میتواند به عنوان محرک و عاملی مهم در شکل گیری و نهادینه شدن رفتار و خصلت کارآفرینانه در دانش آموختگان و دانشجویان تلقی شود.
    سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه ای و کمیسیون اتحادیه اروپا طی مطالعه ای که در سال2012 انجام داده، با تاکید بر آموزش کارآفرینی در سطوح مختلف، دستیابی به مفهوم دانشگاه کارآفرین و کسب ویژگی های لازم از سوی دانشگاه ها برای تبدیل شدن به دانشگاه کارآفرین و الزامات دستیابی به این ویژگی ها را معرفی کرده است. این مقاله با مطالعه الزامات مورد اشاره اتحادیه اروپا، مفهوم دانشگاه هنری کارآفرین و نقش آن را در کارآفرینی هنری در ایران بررسی کرده و عملکردها و نتایجی را معادل این الزامات در رابطه با کارآفرینی هنر در ایران معرفی میکند.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، دانشگاه کارآفرین، کسب و کار هنر، کارآفرینی هنر، صنایع هنری، الزامات دانشگاه کارآفرین
  • شرکت های هنربنیان و توسعه ی اقتصادی / راه اندازی مرکز رشد رسانه های دیجیتال در اصفه ان
    لیلا سادات میرصفیان، حمیدرضا شش جوانی* صفحه 99
    فرایند توسعه اقتصادی به سمت اقتصاد دانش بنیان و عمده شدن سهم بخش خدمات تغییر کرده است بنا به گزارش انکتاد (UNCTAD) بیش از یک چهارم از درآمد ناخالص اتحادیه اروپا از طریق صنایع خلاق و شرکت های هنربنیان بوده است. در این راستا هماهنگ با تغییرات جهانی و با درک این ضرورت اسناد بالاسری کشور ما نیز بر حرکت به سمت کسب درآمد ناخالص ملی از بخش خدمات تاکید کرده است.
    این مقاله سعی دارد امکان راه اندازی و کسب درآمد از رسانه های دیجیتال به عنوان زیرشاخه های صنایع خلاق را بررسی کند و ببیند آیا امکان ارایه ی برنامه ای راهبردی برای شهر اصفهان وجود دارد؟
    این مقاله را می توان همچون نمونه ی اولیه ای دانست که طی آن امکان راه اندازی و ایجاد درآمد برای مراکز مشابه دیگر در زمینه ی صنایع خلاق در کشور بررسی شده است.
    کلیدواژگان: اقتصاد دانش بنیان، کارآفرینی فرهنگی، شرکتهای هنربنیان، صنایع خلاق، رسانه های دیجیتال
  • میترا افضل*، محمدعلی قره، نرگس آیدین فر صفحه 105
    بسیاری از سازمان ها مادامی که فشارهای محیطی و رقابتی فشرده آن ها را مجبور نکند به کارآفرینی سازمانی توجه ندارند. به همین علت و با تغییرات پیچیده بازار، فرصت کافی برای نهادینه کردن کارآفرینی سازمانی نداشته و دچار مشکلات پیچیده می شوند. در این پژوهش سعی شده سبک شناسی یازده مرحله ای کاربردی و با کمترین مقاومت سازمانی طرح شده و با استفاده از مورد کاوی مشاهده تحقیقات کتابخانه ای و زیر سیستم های ادیزس به سرمنزل مقصود دست یافت. در مقاله حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی قوام یافته است، کارآفرینی به عنوان فرآیندی که در آن غالبا کارآفرینان فعالیت اقتصادی کوچک و جدیدی را به سرمایه گروه خود اضافه کنند، تعریف می شود. توسعه کارآفرینی در بخش هنر به عنوان یکی از راهکارهای اجرایی برای دستیابی به توسعه اقتصادی است که نتیجه آن ایجاد اشتغال، کاهش بیکاری و توسعه اقتصادی در این بخش خواهد بود.
    موانع کارآفرینی هنری در ایران و ارایه راهکارهای اثربخش در توسعه کشور و محدودیت های متعددی که برای حرکت به سوی توسعه کارآفرینی در سازمان ها وجود دارد، در این مبحث بررسی شده است. این موانع ناخواسته بوده و اغلب مخرب هستند که سازمان را از ادامه فعالیت کارآفرینانه باز می دارند. نتایج اصلی تحقیق به افزایش سطح فعالیت های کارآفرینانه و توسعه کارآفرینی در یک جامعه هنری اشاره دارد. راهکارهای رفتاری، با هدف ایجاد نگرش، دانش و مهارت و ایجاد تغییر؛ - راهکارهای ساختاری، با هدف ارتقای زیرساخت های دولتی برای توسعه کارآفرینی؛ - راهکارهای زمینه ای، که هدف آن افزایش آگاهی عمومی برای توسعه کارآفرینی در سطوح مختلف جامعه می باشد؛ از دستاورد های دیگر این تحقیق است.
    کلیدواژگان: بومی سازی، خلاقیت، سازمان کارآفرینی هنری، توسعه اقتصادی هنر
  • شعبانعلی قربانی*، قباد کیانمهر، محمد تقی آشوری صفحه 111
    امروزه رشته های هنری و صنایع دستی بسیاری که دارای پیشینه ای کهن و پرافتخار بوده اند به دلیل عدم نوآوری، فقدان اندیشه و عدم تطابق با نیازهای زیباییشناسانه و کاربردی معاصر، به تدریج جایگاه خویش را در بین مخاطبان داخلی و خارجی از دست داده و منسوخ می گردند و رشته های باقی مانده را نیز توان و یارای رقابت با محصولات روزافزون، باکیفیت، ارزان تر و متنوع تر فرهنگ های غریب شرقی و غربی نیست. این امر موجب از بین رفتن زمینه های بسیار بالقوه و بالفعل موجود، هم در زمینه ی ایجاد اشتغال و کارآفرینی و هم در رشد و توسعه صنایعدستی و یافتن بازارهای جدید در این حوزه ها گردیده است.
    این پژوهش به دنبال مطالعه و تعریف اهمیت، جایگاه، کارکردها و قابلیت های «طراحی» در نوآوری و رشد و توسعه تولید محصولات و کارآفرینی در حوزه های مرتبط با صنایعدستی و هنری کاربردی است. بدین منظور با توجه به وجود تعاریف و مفاهیم گوناگون از طراحی، در همین راستا با استفاده از روش واژه شناسی علمی (ترمینولوژیک) نسبت به تعریف معنا و مفهوم طراحی اقدام گردیده است. در این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی نسبت به مطالعه ی اهمیت، جایگاه و کارکردهای طراحی، اقدام و نقش طراحی در رشد و توسعه ی کارآفرینی در صنایع دستی مورد بررسی قرارگرفته است.
    در این خصوص این نتیجه به دست آمد که امر طراحی می تواند در کنار احیا و حفاظت از طرح های اصیل سنتی ایرانی- اسلامی، در امروزین ساختن این طرح ها، متناسب با کاربرد، ذوق و سلیقه های جدید، موثر باشد. نهایتا این که «طراحی» می تواند بهعنوان یک کاتالیزور در تحریک و تدوام رشد گروه های موجود فعال در حوزه ی صنایع دستی و هنرهای کاربردی عمل نموده و کمک کند تا با ارزیابی صحیح راه حل های گذشته، به پاسخ نیازهای زندگی معاصر دست پیدا کرد.
    کلیدواژگان: طراحی، صنایع دستی، هنرهای کاربردی، کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری
  • یادداشت
  • علی حق* صفحه 119
    اشاره: فارغ از مجادله های سنتی در عرصه فلسفه هنر از قبیل مواردی اینگونه که آیا هنر باید معطوف به کسب درآمد باشد یا نه؟ همچنین آیا ناب و فاخر بودن و ماندن هنر متکی به نداشتن انگیزه بازاری و مادی است؟ آنچه طی سالهای اخیر با شروع سطحی از نوگرایی بازار محور، هنر، هنرمندان و هنردوستان را در ایران دچار چالش کرده، کشف قیمت منطقی، تضمین اصالت اثر مورد معامله، کاهش سطح نکول یا عبارت صریحتر کلاهبرداری های رایج در معاملات آثار هنری، است. هرچند طی سالهای اخیر برخی حراجی های خارجی و گاه داخلی سعی کردهاند نقش بازارهای کارایی را ایفا کنند، ولی هنوز جای خالی یک بازار متشکل خود انتظام که ظرفیت برقراری به هنگام ارتباط بازار داخلی با بین المللی را داشته باشد، احساس میشود. کمبودی که از آن به عنوان مهمترین ابزار تضمین انباشت سرمایه و سرمایه گذاری در عرصه هنر و رفع تنگناهای مالی موجود برای فعالان این عرصه یاد میشود.
    ازاین رو مطلب حاضر در پی آن است که ضمن ارایه رابطه هنر و کارآفرینی، فرآیند کارایی را برای عرضه و دادوستد آثار هنری معرفی کند.
  • مقاله پژوهشی
  • دکترتکتم فرمانفرمایی* صفحه 123
    اشاره: تعامل میان کارآفرینی در حوزه هنر و اقتصاد هنری محدود به افزایش درآمد سرانه و انباشت سرمایه نیست، بلکه این روند میتواند موجب تغییرات ساختاری عمدهای در توسعه فرهنگی و گسترش ظرفیت رشد کشور گردد، به شکلی که توزیع عادلانه امکانات و فرصت های فرهنگی برای تمامی شهروندان را مهیا نماید و نهایتا منجر به بهبود ساختار اجتماعی جامعه گردد (ششجوانی، 1387: 112). بنابراین در این مقاله با رویکردی اسنادی به بررسی کارآفرینی هنری با فعالیتهای هنری همچون حراجی ها و نقش آن در توسعه فرهنگی پرداخته شده است که در نهایت منجر به نتایج و پیشنهادهای عملیاتی شد؛ مبنی بر اینکه توسعه پایدار در حوزه هنر بدون ایجاد کارآفرینی هنری محقق نمیشود. هرکجا که کارآفرینی رواج بیشتری دارد، اقتصاد رقابتیتر و پویاتری در بازار هنر نیز وجود دارد و هرقدر که نرخ فعالیتهای کارآفرینانه هنری بالاتر باشد؛ انباشت سرمایه، تولید ناخالص ملی و کیفیت زندگی اجتماعی بالاتری وجود خواهد داشت که لازمه تحقق این موارد، وجود بستر مناسب قانونی و حقوقی از سوی سیاست گذاران و برنامه ریزان راهبردی حوزه فرهنگ و هنر کشور است.
  • مقاله مروری
  • سیده اعظم موسوی خرد* صفحه 127
    در اا ، او زن در ل ش و و در آن، آن رو و ا، رآدر در م اد ال، در م اد ل از راه آوری و د آو ان ی در ر و ادی، ت رد ز ا؛ ان رآرا در رن اوزی از ا رادی دی ر ب دو از ری ری و ن م را در ان رآو دن ا دا.
    امروزه استفاده از رایانه زندگی بشر را در تمامی وجوه دگرگون ساخته است. مطالعات انجام شده در ارتباط با برنامه های توسعه اغلب کشورها نشاندهنده محوری بودن نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در اینگونه برنامه هاست. فناوری را میتوان بهعنوان ابزاری نیرومند و قوی برای ارتقای کیفیت و کارآیی آموزش مورد استفاده قرار داد. با توجه به اینکه نظام آموزشی وظیفه بسیار سنگینی را بر عهده دارد، و با توجه به نوظهور بودن سیستم آموزش الکترونیکی، لازم است در اثربخشی و اجرای فعالیتهای آن، مطالعات جامع و وسیعی صورت گیرد. نظر به اهمیت و ضرورت بهکارگیری سیستم آموزشی و همچنین اثربخشی کیفیت آن، در مقاله حاضر ضمن اشاره به موضوع آموزش کارآفرینی، تجارت الکترونیکی، پست، بیمه، کارآفرینی از طریق تجارت الکترونیکی و در نهایت عوامل مهم موفقیت در اثربخشی تجارت الکترونیکی، مباحث مذکور جمعبندی شده و پیشنهادات مرتبط با آن برای تحقیقات بیشتر در این زمینه ارایه میشود.
    کلیدواژگان: کارآفرینی، کارآفرینی هنر، تجارت الکترونیکی، آموزش کارآفرینی
  • سپیده سیدموسوی* صفحه 133
    یکی از مباحث اساسی که در تبیین جایگاه هنر در نظام آموزشی به آن توجه جدی شده است مبحث ناظر به مفهوم، ماهیت و دامنه سواد است. هر نظام آموزشی از دیرباز سواد آموزی را از کارکردهای مهم خود دانسته و آنرا پاسخی به نیاز اساسی بشر یعنی میل به دانستن به شمار آورده است. اما پاسخ به این خواسته بشری گستره نامحدودی از علوم و دانش را در بر می گیرد که با گذشت زمان و تغییراتی که در ساختار جامعه بشری پدید میآید هماهنگ بوده و توانایی سیراب ساختن این عطش پایانناپذیر را داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی تاثیر آموزش مستمر در ترویج کارآفرینی در هنر و پاسخ به سوالاتی همچون چگونگی تاثیر کیفیت آموزشی بر کارآفرینی هنر، جایگاه کارآفرینی در سرفصل های آموزشی و نقش فرهنگ جامعه نسبت به تولیدات هنری تهیه شده است. چنانچه در نتیجه بررسی ها مشخص می شود بررسی مداوم سرفصل های آموزشی، تقویت پذیرش فرهنگی، تبلیغات مناسب رسانهای و پژوهش های ایده آفرین میتوانند آموزش را به سمت وسوی حرفه ای شدن و کارآفرینی در هنر سوق دهند.
    کلیدواژگان: آموزش، تربیت هنری، زیبایی شناسی، اثر هنری، ایجاد ارزش، کار آفرینی، نیازهای اساسی، پذیرش فرهنگی، اقتصاد هنر