فهرست مطالب

تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی - پیاپی 34 (زمستان 1396)

نشریه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
پیاپی 34 (زمستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/11/28
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سید احمد حسینی کازرونی صفحات 6-7
    پاسداری از حیثیت زبان و قومیت امری است ضروری و تسلیم شدن محض در برابر اندیشه و تفکرات غرب بدون تامل کاری است عبث و ناشایست زیرا ایرانیان در درازنای تاریخ حیات خود هیچ گاه تحت تسخیر اندیشه های سلطه جویانه غربیان نشده و پیوسته از اصالت فرهنگی و نجابت معنویت انسان دوستانه خود دفاع کرده است.
    در شعر و نثر معاصر گاهی نابسامانی هایی مشاهده می شود که حکایت از افراط و تفریط در هر دو جانب می نماید، «جدال کهنه و نو تازگی ندارد و مایه نگرانی نیست، همیشه اندیشه های تازه و بالنده با عادات و مقررات گذشته کشمکش داشته است، و تعارض بسیاری از آثار ارجمند ادبی نیز محصول همین برخوردها بوده است و در این هنگامه، همواره گروهی نام جوی و کم استعداد را نیز می توان یافت، بدیهی است ادبیات فارسی دارای سنت های قویم و مغتنم ولی در غنای ادب گذشته زیستن کفایت نمی کند، هم آثار ارجمند سنتی عزیز و گران قدر تواند بود و هم آنچه بدیع ولی هنرمندانه عرضه شود و در هر دو لطف معنی بدرخشد.» (یوسفی، غلامحسین 2526، برگ هایی در آغوش باد :505).
    بدون تردید ادبیات معاصر فارسی مسیر خود را با گذر زمان و عبور از خیزاب های روزگار طی خواهد کرد و میراث ارزشمند شاعران فارسی را زاینده و پوینده تر خواهد کرد ادب فارسی از زمانی که پیوندش را از درباریان گست و به مردم روی آورد و به خواسته های نهفته و سرکوب شده آنان در طول سده های متوالی پرداخت به نحو مطلوبی تحسر خود را از جراحت های وارده بر مردم آشکار ساخت و از خشونت طبقه ظالم بر مظلوم پرده برداشت، با ذهن و زبان و کلمات آنان سخن گفت، محتوای سخن خود را از عشق ها و شادی ها، مهجوریت ها و فراق ها و تمنیات انسانی همنوعان لبریز و مالامال کرد، دیگر سخن از سلطانیات و بزم های شاهانه و وصف شبستان ها و مضحکه امیران از کشتار مردم بی گناه نبود، هر چه بود انسان بود و مردم گرایی، فضیلت ها و انسان دوستی ها.
    باشد که در این زمستان، وجدان های پاک سلام ها را پاسخ دهند و عزت دانایان و سخن سنجان روزگار را گرامی دارند.
    با احترام
    استاد زبان و ادبیات فارسی
    دانشگاه آزاد اسلامی – واحد بوشهر
    زمستان 1396
  • عسکری ابراهیمی جویباری * صفحات 8-26
    تمثیل، همچون ابزاری تاثیر گذار، همواره در متون ادبی و بویژه عرفانی سبب آفرینش آثاری ارشمند و بدیع است، گاه یک حقیقت تاریخی و کم نمود، مانند دلبستگی سلطان محمود به روی و موی غلام خود، ایاز موجب آفرینش زیباترین جلوه هنری و فکری می شود. آنچه که بیش از همه بر غنای این داستان ها می افزاید، خلاقیت و هنر آفرینی شاعران عارف مسلک، نظیر عطار و مولوی است که در تشریح اندیشه های بلند عرفانی خود، با بیان افسانه های تمثیلی و جذاب به این عشق صوری، جنبه آسمانی و الهی دادند و محمود را تمثیلی از حضرت حق و ایاز را نماد بنده ای مجذوب دانستند که یک دم از حضور غافل نیست و رشک و غیرت او به محبوب هم مثال زدنی است و در عین حال، فراست و کیاست ایاز سبب شد که به واسطه عبرت از گذشته بی مقدار خود، آفت غرور را از خود دور کند و با عنایت حضرت حق که محمود تمثیلی از آن است، به ارج و قربی برسد و گاه محمود، تمثیل انسان کامل است و ایاز مثال سالک و توجه بیش از حد سلطان به او حسادت اطرافیان را بر می انگیزد که یادآور ارتباط تنگاتنگ مولانا و شمس و حسادت اطرافیان است.
    کلیدواژگان: تمثیل، محمود، ایاز، متون عرفانی، داستان های تمثیلی
  • هاله اژدرنژاد، احمد رضا یلمه ها * صفحات 27-45
    تمثیل از انواع ارزشمند ادبی است که در ادب فارسی کاربرد دیرینه ای دارد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی تمثیل و انواع تمثیل آن، در چهار داستان کلیله و دمنه و مرزبان نامه است. داستان های «موش و گربه» و «زاغ و مار» از کلیله و دمنه و داستان های «موش و مار» و «موش با گربه» از مرزبان نامه است. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، نمودار بسامدی نیز رسم شده است. حاصل بررسی های انجام شده این است که هر سه گونه فابل، پارابل و اگزمپلوم در این داستان ها یافت شد و در این میان غلبه با اگزمپلوم بوده است. از میان انواع اگزمپلوم، مثل، ضرب المثل و تحریف شده آن، سخنان و امور مشهور یافت شد. همچنین فابل و اگزمپلوم در کلیله و دمنه بسامد بیشتری داشته است.
    کلیدواژگان: تمثیل، انواع تمثیل، کلیله و دمنه، مرزبان نامه
  • مسعود پاکدل، آزاده ستوده * صفحات 46-64
    تمثیل یعنی تشبیه معقول به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولا یکسان و برابر است، چنان که در علم «بیان» هم آمده تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می کنند، تا آنجا که گفته اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر نماد هم از اصطلاحاتی است که با تمثیل ارتباط دارد. قدما در پرداختن به صور خیال به دو شیوه رفتار کرده اند. به این معنی که یا به صورت ناقص وارد این بحث شده اند و آن را از دیگر صنایع شعری جدا نکرده اند و یا اینکه تنها به جزئیات تقسیم بندی صور خیال به شیوه علمی که هیچ سازگاری با شعر ندارد، پرداخته اند. تحقیق حاضر، درصدد شناخت نمودهای تمثیل و نماد است و این که تمثیل و نماد در شعر سیمین بهبهانی تا چه اندازه و به چه حالتی تاثیر گذاشته است. به نظر می رسد شاعر در تمیثل های خود از اعضای بدن، عناصر طبیعی و وضعیت زندگی و روحی خود بسیار بهره برده است.
    کلیدواژگان: تمثيل، سيمين بهبهاني، نماد
  • محمدرضا شعبانی *، عبدالحسن فرزاد صفحات 65-85
    یکی از آثار داستانی زنده یاد زرین کوب، «تکدرخت» است که برای نخستین بار در سال 1347 در مجله یغما به چاپ رسید. «تکدرخت» داستانی «نمادی- فلسفی» است و جزء ادب غنایی که با نثری زیبا، ساده و شیوا نوشته شده، در این مقاله، ضمن بررسی مواضع مهم داستان، درخواهیم یافت؛ تکدرخت، ماجرای شخصیت تمثیلی نویسنده داستان و نقد حال استاد زرین کوب است. «تکدرخت» موجودی تنها است، که تا یادش هست، در برابر باد ایستادگی و مقاومت نشان داده بود، پس از سخنهایی که میان او و پیردرخت و صخره وحشی رد و بدل می شود در می یابد، که راز زندگی و حقیقت هستی در نظرش، ایستادگی، مقاومت و سرانجام «ورود به عرصه بی نیازی» و نزدیک گشتن به قلمرو خدایان است و او این مسائل را با تکامل تدریجی فکری و فلسفی در می یابد و فرجام کار تکدرخت رسیدن به چنین عرصه ای است.
    کلیدواژگان: تکدرخت، عبدالحسین زرین کوب، خدا، مرگ، عشق
  • مرضیه غزنوی *، عباسعلی وفایی، ملک محمد فرخزاد صفحات 86-112
    در دوره ای که «جهان وطنی» به شدت تبلیغ می شود، پاسداشت عناصر هویت بخش بومی و قومی، امری اجتناب ناپذیر و شایسته می نماید که بار این مهم را بسیاری از هنرمندان، شاعران و نویسندگان کشورها بر دوش می کشند. این پژوهش برآن است تا نشان دهد که «منوچهر آتشی» شاعر بلندآوازه جنوب در فضای سرشار از تبلیغات بنیان برافکن که از همه سو افکار را تسخیر کرده است، چگونه توانسته هویت بومی و منطقه ای خود را در فضای بیکرانه شعر ماندگار سازد. بررسی ها نشان می دهد که آتشی برای نگهداشت عناصر هویت بخش بومی و منطقه ای خود، از بستر تمثیل سود جسته و با نقل روایت و ذکر خاطرات از گذشته ای بس دور تا زمان حاضر، هویت بومی را در شعرش خوانا و تاثیرگذار کرده است. سپس با تلفیق بین لغات، اصطلاحات، ضرب المثل ها و واژگان بومی منطقه خود با زبان رسمی فارسی، به این توانایی دست یافته تا هویت بومی و اقلیم و در نهایت اشعار خود را ماندگار سازد.
    کلیدواژگان: منوچهر آتشی، تمثیل در شعر معاصر، هویت بومی، شعر معاصر
  • نازنین فرزاد، عبدالحسین فرزاد * صفحات 113-129
    مردم سرزمین ویتنام که سال ها تحت استعمار غرب بودند در جنگی خانمان برانداز، علیه نیرومندترین ارتش جهان یعنی آمریکا، آن چنان پایداری و مقاومتی ازخود نشان دادند که در تاریخ معاصر جهان، به عنوان نمونه ای بی بدیل از مقاومت ملتی کوچک در برابر بزرگترین قدرت نظامی جهان، معرفی شدند. رمان «هون دات»، اثر «آنه دوک»، اثری واقع گرایانه است که اقتدار و پایداری مردمان دهکده ای کوچک را در برابر ارتش آمریکا و خائنان داخلی، به نمایش می گذارد. در این جا، دهکده ی «هون دات» نمادی از خود سرزمین ویتنام است. تاکید نویسنده بر شرکت همه، در مبارزه با دشمن است. او براین باوراست که حتی یک روستایی ساده هم در شرایط دفاع از وطن، می تواند سرنوشت پیکار را به نفع هم میهنان تغییر دهد. رمان «هون دات»، همچون پایداری مردم ویتنام، با امید آغاز می شود و با پیروزی پایان می یابد.
    کلیدواژگان: ویتنام، آنه دوک، هون دات، تمثیل و نماد، ادبیات پایداری
  • رضا موسی آبادی *، مهدی نوروز، بتول فخراسلام صفحات 130-148
    سید اشرف الدین گیلانی معروف به نسیم شمال از شاعران برجسته عصر مشروطه است که شعر و رسالت شاعری خود را در به تصویر کشیدن مشکلات اجتماعی و جریان های سیاسی عصر خویش به کار گرفت. وی با وجود خفقان و استبداد حکام خودکامه قاجار، توانست افکار انسانی و اندیشه های آزادی خواهانه خود را با استفاده از فنون بلاغی به ویژه تمثیل و ارسال مثل به گوش بیداردلان جامعه برساند. پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، جلوه های تمثیل و ارسال مثل را در اشعار نسیم شمال بررسی نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد نسیم شمال به دلایل سیاسی و خفقان حاکم بر زمانه خویش و گاه به دلیل زیبایی سخن و تاثیرگذاری بیشتر از آرایه ادبی تمثیل و ارسال مثل استفاده کرده است؛ لذا تمثیل های امروزی در دیوان او بسامد بالایی دارد و همین شیوه باعث دلنشینی و شکوه مندی زبان شعری وی شده است.
    کلیدواژگان: نسیم شمال، تمثیل، ارسال مثل، مشروطه
|
  • Askari Ebrahimi Jouibari * Pages 8-26
    Miracle as an effective tool in literary and especially mystical texts, has created a valuable and original work. Sometimes a historical and rare fact like attachment of the king Mahmud to the face and hair of his servant Ayyaz caused creation of the most beautiful artistic and intellectual masterpiece. What adds to the richness of these stories is the creativity and art of the most famous mystical poets such as Attar and Molavi who, in the description of their long mystical thoughts by expressing the allegorical and fascinating legends, bestowed this formal love, the divine and divine and heavenly aspect. Mahmud is considered as the allegory of God and Ayyaz as a symbol of a attracted slave.Ayyaz never forgets God even for a second and his envy ad prejudice to beloved is wonderful.Meanwhile intelligence and intuition of Ayyaz caused that due to lessons from the past, he took away the pride and with the help of God who Mahmud is allegory of this, be honored. Sometimes Mahmoud is analogy of perfect man and Ayyaz is example of devotee, so king’s overwhelming attention to him caused jealous of people around him, which reminds close relationship between Maulana and Shams.
    Keywords: Allegory, Mahmud, Ayyaz, mystical texts
  • Haleh Ajdarnejad, Ahmad Reza Yalameha * Pages 27-45
    Allegory is one of the essentioal litrary geners which in Persian literature has a long application, so the aim of this study was to investigate allegory and it types in the four stories of Calileh Va Demneh and Marzban Nameh. The story of “cat and mouse” and “raven and snake” of Calileh Va Demneh and “rats and snakes” and “mouse and cat” from Marzban Nameh. This study was a descriptive-analytic one, through which the frequency graph was also plotted. The results indicated that all three types of Fable, Parabl and Exemplum are available in the stories and exemplum had the highest frequency. Variant type of exemplum, like, proverb and its distorted versions were also available. The frequency of exemplum and fable was high in Calileh Va Demneh.
    Keywords: Allegory, Types of allegory, Calileh Va Demneh, Marzban Nameh
  • Masoud Pakdel, Azadeh Sotoodeh * Pages 46-64
    Allegory refers to a rational simile –compound- and lexically synonyms to allegory simile and proverbs that it is considered in rhetoric as allegory simile, allegory and proverb. In other words, some state that the base of Indian style is on the allegory, and symbol is a term associated to allegory. The scholars have studied imaginations in two forms, in fact they have considered it incompletely and didnt attempt to separate it from other elements or they only have studied details of imagination elements scientifically-unlike poem-. The aim of present study is to state allegory and symbol elements and consider them in poems of Simin Behbahani. It seems that poet used natural elements and her lifestyle emotions and body organs in allegories.
    Keywords: Allegory, Simin Behbahani, symbol
  • Mohammad Reza Shabani *, Abdol Hossein Farzad Pages 65-85
    One of Zarrinkoob’s stories, May he be remembered, is The Lone Tree which was first published in Yaghma in 1347. The Lone Tree is a philosophic story in nature written in a beautiful, simple, fluent prose. In this article, while examining the important parts of the story, well find out The Lone Tree is the allegorical character for the writer of the story.
    The Lone Tree is a solitary being who has with stoop wind ever since it can recall, and after some words it has with the old tree and the wild rock, it realizes that the secret of life and the truth of existence resistance, perseverance, and eventually entering independence area and approaching gods realm; he finds out about all these as the gradual perfection of his thoughts and philosophy takes place, and finally The Lone Tree gets to such an area.
    Keywords: The Lone Tree, Abdolhossein Zarrinkoob, death, Love, God, approaching independence
  • Marzieh Ghaznavi *, Abbas Ali Vafaei, Malek Mohammad Frrokhzad Pages 86-112
    In a period when “Homeland world” is heavily advertised, the protection of native and ethnic identity elements is inevitable and deserves to be borne over by many artists, poets and writers of countries. This research seeks to show that how Manuchehr Atashi, the prominent poet of the south in a space full of overwhelming propaganda that has captured thoughts, has been able to sustain his native and regional identity in an unlimited space of poetry. Studies show that Atashi has used Allegory to maintain his native and regional identity elements and has made the native identity legible and effective in his poetry by quoting narratives and mentioning memories from the past to present time. Then by combining the words, idioms, proverbs and native vocabulary of his region with official Persian language has achieved the ability to retain his native identity, region and poetry.
    Keywords: Manuchehr Atashi, Allegory in contemporary poetry, native identity, contemporary poetry
  • Nazanin Farzad, Abdolhosein Farzad * Pages 113-129
    People of Vietnam country that was colonized by west for years, in a ruinous battle against the most powerful military of the world that is to say united states of America showed such resistance that in contemporary world history were introduced as a unique example of a small nation resistance.“Hon Dat” novel by “Anh Duc” is a realistic work that shows power and resistance of small village against USA army and also internal traitors. In this case, “Hon Dat” is a symbol of the land of Vietnam. In this novel, the author’s emphasis is on every body’s participation against enemy. He believes that even a simple rural can change the end of the war into compatriots favor.”As same as the resistance of the people of Vietnam, Hon dat” starts with hope and ends with victory.
    Keywords: Vietnam, Anh duc, Hon?Dat, Allegory, Symbol, Resistance literature
  • Reza Musabadi *, Mahdi Novrooz, Batol Fakhrsalam Batol Fakhrsalam Pages 130-148
    Sayed Ashrafodin Gilani who is known as Nasim Shomal is one the most noticeable poets in democratic age which devoted his poem and prophecy into the social problems and political movements of his age. Despite the oppression and tyranny of Qajar’s authoritarian rulers, he presented his human and liberalism thoughts with humor and using rhetorical techniques especially exemplum and proverb that were mostly political into the heart of the society. Exemplum and proverb is one of the most beautiful and accurate method of artistic speech and is louder than truth because in that human mind is transferred from essential into the requirement. Exemplum and proverb is one of the most important way of making beauty in poetry and the most natural way of expressing the ideas which can be founded many of its examples in Quaran, ancient belief, social customs, public speech and etc. Exemplum and proverb like metaphor moves from real into the unreal but it keeps its trye meaning, in such a way that the scholars believe that the true meaning in irony is allowed. Allegory is talking ironically and so-called resembling something into something else into the mind, omitting moshabah and replacing moshabaho be. So the present research aims to study exemplum and proverb in Nasim Shomal poems based on descriptive-analytical method.
    Keywords: Nasim Shomal, Exemplum, Proverb, Constitutional