فهرست مطالب

سیاست های راهبردی و کلان - پیاپی 13 (بهار 1395)

نشریه سیاست های راهبردی و کلان
پیاپی 13 (بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/03/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • میترا عزتی، سید محمد میرکمالی، لیلا صادقی* صفحه 1
    (صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست)
    در بند 9 سیاست های کلی امور فرهنگی، علمی و فناوری سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 تاکید بر سازماندهی و بسیج امکانات و ظرفیت های کشور در جهت افزایش سهم کشور در تولیدات علمی جهان دارد از اینرو یکی از اشتیاق های مدیران مراکز دانشگاهی و آموزش عالی در زمینه تقویت فرایندها و پیاده سازی مدیریت دانش می باشند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی برای پیاده سازی مدیریت دانش و ارائه الگوی استقرار مدیریت دانش در دانشگاه ها می باشد. برای تحقق هدف نخست (شناسایی عوامل کلیدی) از روش کیفی و تحلیل محتوا و برای ارائه مدل استقرار مدیریت دانش از تکنیک مدل سازی ساختاری/تفسیری استفاده شده است. داده ها از طریق مصاحبه با 25 تن از خبرگان علمی که دارای آثار علمی از قبیل مقاله، کتب و یا پروژه های مدیریت دانش بوده اند، گردآوری شده است. داده ها پس از تجزیه و تحلیل به 11 متغیر کلیدی و 162 مقوله حائز اهمیت تلخیص گردیده است. از نتایج اصلی پژوهش، ایجاد مدلی در شش سطح تاثیر گذاری است که در آن مولفه های استراتژی و اهداف سازمان، فرهنگ و محیط بیرونی دارای بیشترین اثرگذاری بر پیاده سازی مدیریت دانش به عنوان مولفه تاثیر پذیر تعیین گردیده است. در این میان سطوح پنج تا دوم مدل شامل مولفه های، ساختار، سرمایه های فکری، رهبری و مدیریت، منابع مالی، آموزش و فنآوری، منابع انسانی به عنوان عوامل اثرگذار و اثرپذیر در استقرار مدیریت دانش در دانشگاه شاخته شده است.
    کلیدواژگان: استقرار مدیریت دانش، دانشگاه، سند چشم اندار
  • سید نظام الدین مکیان *، عفت طاهرپور، پروانه زنگی ابادی صفحه 25
    امید به زندگی، از جمله شاخص های مهمی است که نه تنها خود متاثر از مولفه های متعددی می باشد، بلکه بیانگر وضعیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی هر جامعه نیز می باشد. امید به زندگی در بدو تولد، معرف متوسط سال هایی است که یک نوزاد به دنیا آمده و عمر خواهد کرد. مقاله حاضر با استفاده از روش رگرسیونی با رویکرد داده های ترکیبی به بررسی هزینه های صرف شده سلامت بر امید به زندگی در کشورهای اسلامی می پردازد. داده های این مطالعه مربوط به 39 کشور منتخب اسلامی می باشد. بر اساس تقسیم بندی پایگاه اطلاعات بانک جهانی این کشورها به دو گروه کشورهای درآمد سرانه بالا و درآمد سرانه پایین تفکیک شده اند. داده ها و اطلاعات از پایگاه اطلاعات بانک جهانی و سازمان بهداشت جهانی، استخراج شده است و دوره زمانی مورد بررسی از سال 2013- 1995 می باشد. نتایج حاصل از تخمین درهر دو گروه کشورها علیرغم تئوری اقتصادی، بیانگر رابطه منفی بین متغیر امید به زندگی و مخارج بهداشتی افراد می باشد. مخارج بهداشتی دولت، در کشورهای با درآمد سرانه بالا رابطه مثبت و در گروه کشورهای با درآمد سرانه پایین رابطه منفی با متغیر امید به زندگی دارد. هم چنین رابطه مثبت بین متغیر امید به زندگی با هر یک از متغیرهای آموزش، بهبود منابع آبی و درآمد ملی سرانه برقرار است.
    کلیدواژگان: امید به زندگی، هزینه سلامت، کشورهای اسلامی
  • مرتضی عزتی*، رسول کوهکن، حسن حیدری صفحه 41
    بیکاری یکی از مشکلات اساسی اقتصاد در کشورهای مختلف، از جمله ایران می باشد و پیشنیاز برطرف ساختن این مشکل، شناسایی عوامل موثر بر آن می باشد. در این پژوهش اثر متغیرهای اقتصادی نرخ رشد اقتصادی، تبعیض اقتصادی و نسبت موجودی سرمایه به نیروی کار و متغیرهای جمعیتی همچون مهاجرت و نسبت نرخ مشارکت مردان به نرخ مشارکت زنان بر روی نرخ بیکاری در استان های ایران بررسی می شود. داده های این پژوهش داده های استانی برای دوره زمانی 1384 تا 1392 است و مدل پژوهش با روش پانل دیتا برآورد شده است که بر پایه آن اثرگذاری متغیرها بر روی نرخ بیکاری روشن شده است. از متغیرهای وارد شده در مدل، شاخص تبعیض اقتصادی بین منطقه ای را با استفاده از متغیرهای مختلف از جمله بودجه جاری و سرمایه ای استان ها، وسعت، جمعیت، بی-سوادی، بیکاران، ارزش افزوده و امید به زندگی محاسبه شده و نتایج گویای آن هستند که معناداری اثر تبعیض اقتصادی بر روی نرخ بیکاری استان ها، چندان اطمینان بخش نیست (85 % است) داشت.
    کلیدواژگان: تبعیض اقتصادی، نرخ بیکاری، رشد اقتصادی، پانل دیتا
  • فاطمه مهربانی*، فرشته عبداللهی، مهدی بصیرت صفحه 65
    موانع قانونی در انجام فعالیتهای اقتصادی منجر به کاهش کارآفرینی و فعالیتهای کارآفرینانه، سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال، تولید و نهایتا رشد اقتصادی می گردد. مطالعه حاضر با بکارگیری روش داده های مقطعی پویا و برآوردگر گشتاور تعمیم یافته به بررسی و مقایسه اثر شاخص های فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی برای یک نمونه منتخب از 44 کشور عضو منا و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه طی دوره زمانی 2012-2006 می پردازد.
    نتایج این بررسی بیانگر آن است که رشد اقتصادی ایران بدلیل فقدان محیط کسب و کار مناسب از شرایط مناسبی برخوردار نمی باشد. از سوی دیگر بررسی شاخص های فضای کسب و کار حاکی از آن است که این شاخصها در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب از جایگاه مناسبی برخوردار نمی باشند. همچنین بررسی حاضر بیانگر وجود یک رابطه مثبت و معنادار بین بهبود فضای کسب و کار و رشد اقتصادی می باشد. در مورد کشورهای منا از بین شاخص های فضای کسب و کار بیشترین اثر بر رشد اقتصادی مربوط به شاخص انحلال (0.18) و کمترین اثر مربوط به شاخص تجارت فرامرزی (0.027) می باشد. این در حالی است که برای کشورهای OECD بیشترین اثر مربوط به شاخص شروع کسب و کار (0.35) و کمترین اثر مربوط به شاخص پرداخت مالیات (0.12) می باشد. در حالیکه شاخص پرداخت مالیات برای کشورهای منا دارای اثر منفی (0.23-) بر رشد اقتصادی می باشد. زیرا با بدتر شدن فضای کسب و کار رشد اقتصادی کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: فضای کسب و کار، رشدی اقتصادی، گشتاور تعمیم یافته
  • علی فلاحتی، اسعد الله رضایی*، احمد نریمانی، مرضیه احمدی صفحه 97
    این مقاله به بررسی روش های موجود برای تخمین تولید بالقوه و به تبع آن شکاف تولید برای اقتصاد ایران می پردازد. این روش ها را می توان به دو رویکرد اقتصادی (با استفاده از تابع تولید) و آماری (با استفاده از سری های زمانی) طبقه بندی کرد. به دلیل پیچیدگی روش های اقتصادی و به جهت در دست نبودن اطلاعات لازم، در این مقاله از تکنیک های آماری و روش های فیلتریگ سری های زمانی (روش های فیلترینگ هودریک- پرسکات، کالمن و باند- پس) برای تخمین متغیرهای مورد نظر برای اقتصاد ایران در طی دوره 1345-1392 استفاده شده است. در روش فیلترینگ باند- پس مشاهدات بسیاری را در ابتدا و انتهای از دست می دهیم، به همین جهت برای ارائه نتیجه گیری کلی برای ایران، تنها از نتایج بدست آمده از دو روش فیلترینگ هودریک- پرسکات و کالمن استفاده کردیم. به همین منظور میانگین تولید بالقوه بدست آمده از دو روش فوق را به عنوان تولید بالقوه ایران و تفاضل آن از تولید واقعی را به عنوان شکاف تولیدی در نظر گرفته ایم.
    نتایج به دست آمده حاکی از روند نامنظم شکاف تولید ناخالص داخلی ایران در طی دوره 1345-1392 می باشد. همچنین نتایج به خوبی تحولات اقتصاد ایران اعم از شوک های نفتی، انقلاب، جنگ تحمیلی و برنامه های اقتصادی اجرا شده را نشان می دهد.
    کلیدواژگان: تولید ناخالص داخلی بالقوه، شکاف تولید، روش های فیلترینگ هودریک، پرسکات، کالمن و باند، پس
  • صالح قویدل *، مسعود صوفی مجید پور، انوش شعبانی صفحه 115
    در این تحقیق با استفاده از جدول ضرایب مستقیم و غیر مستقیم (لئون تیف) داده-ستانده سال 1390 مرکز پژوهش های مجلس، اثر واردات خودرو بر اشتغال در صنعت خودرو شبیه سازی شده است. نتایج نشان می دهد که بخش خودروسازی کشور با بخش هایی از اقتصاد که دارای اشتغال بالا هستند بیشتر از بخشهایی که دارای اشتغال پایین هستند، ارتباط دارد. به طوری که دو ضریب تاثیر اشتغال و جبران خدمات 44 درصد همبستگی دارند. بنابراین افزایش واردات خودرو و یا کاهش موانع واردات منجر به کاهش فرصتهای شغلی در بخش خودرو (به صورت مستقیم) و بخشهای دیگر به همراه دارد. در بخش خودرور اگر واردات 100 میلیون تومان افزایش یابد جبران خدمات یا همان اشتغال به صورت ارزشی 8 میلیون تومان کاهش می یابد. دو سناریو می توان در پیش گرفت، سناریوی اول اینکه صنعت مذکور دارای مزیت نسبی است در این حالت نباید نگران واردات خودرو و تاثیر آن بر اشتغال بود. سناریوی دوم اینکه صنعت مذکور دارای مزیت نسبی در کشور نیست در این حالت قطعا این نگرانی وجود دارد و این تحقیق یک راهکار برای کاهش این نگرانی ارائه می کند. این راهکار در راستای سیاستهای کلی نظام در بخش صنعت به ویژه لغو امتیازات خاص و انحصارات غیر ضرور است. صنعتی که در یک کشور مزیت نسبی ندارد قطعا باید کوچک و در نهایت از اقتصاد محو شود، حال اگر دولت یا هر نهاد دیگری که متولی صنعت خودرو در کشور است در مقطعی از زمان به کاهش تعرفه ای واردات خودرو بپردازد، باید هزینه خروج از صنعت را نیز بپردازد، که مهمترین آن کاهش اشتغال است، در این تحقیق مشخص شده که چگونه می توان این هزینه را به حداقل رساند.
    کلیدواژگان: داده، ستانده، اشتغال، واردات، خودرو سازی
  • اعظم قزلباش*، سلمان ستوده نیا، محمد دانش نیا، حسین احمدی راد صفحه 137
    امروزه حفظ، گسترش و ارتقای سلامتی در جوامع بشری در زمره اساسی ترین و کلیدی ترین سیاست ها برای ایجاد و توسعه عدالت اجتماعی در کشور ها تلقی می شود. از یک سو انسان سالم محور توسعه پایدار است و از سوی دیگر سلامتی برای بهره مند شدن انسان ها از مواهب توسعه ، امری ضروری است، در نتیجه توجه به سلامتی و تلاش برای حفظ، ارتقا و گسترش آن، همواره یک اولویت محسوب می شود.
    یک بعد از ابعاد اصلی اقتصاد سلامت مطرح می شود، تعیین کننده های اجتماعی و اقتصادی سلامت است برای این منظور این تحقیق به دنبال این هدف است که رابطه تفاوت دهک های درآمدی بر سلامت را مورد مطالعه قرار دهد. مسائل اجتماعی و اقتصادی و مشکلاتی نظیر فقر، بیکاری و بی سوادی، قطعا به عنوان مشکل در تمام کشورهای دنیا با ابعاد متفاوتی وجود دارند شاخص های مورد استفاده، شاخص میرایی و امید به زندگی است که سنجه مستقیمی از وضعیت سلامت هستند و افق آشکارتری را جهت مقایسه وضعیت سلامت در کشورها ایجاد می کنند آمار و اطلاعات مورد نیاز برای داده های کلان اقتصادی، اطلاعات و ارقام منتشر شده از سوی بانک مرکزی و سالنامه آماری مرکز آمار ایران برای دوره زمانی 1390-1357 به صورت سالیانه بدست آمده است و بر اساس سال پایه 1376 می باشند.
    نتایج تحقیق نشان داد، کاهش نسبت درآمد دو دهک پایین درآمدی به دو دهک بالای درآمدی ایران تآثیر منفی بر شاخص سلامت ایران دارد.
    کلیدواژگان: سلامت، الگوهای اقتصاد سنجی، شاخص فلاکت، ایران
  • مجید یاسوری *، مریم سجودی صفحه 169
    مناطق استراتژیک، کشورهای تاثیر گذار در این مناطق و پیش بینی رفتار و حرکت این کشور ها و به طور کلی واکاوی و بررسی آن ها از جهات مختلف؛ یکی از دغدغه های فکری اندیشمندانی از حوزه های مختلف بوده است. در این بین ایران به عنوان یک کشور منطقه ای می تواند بیشتر از قدرت ملی و جغرافیایی خود نقش ایفا نماید؛ این نقش در سیاست و نظم منطقه ای تاثیرگذار خواهد بود و اگر این نقش به عینیت و سرانجام برسد عامل مهمی برای ارتقای موقعیت و سامان دهی گرایش سیاست خارجی ایران در سال های آینده خواهد بود. جامعه ی آماری مورد نظر در این پژوهش، کشور های واقع در منطقه ی آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه کوچک، خلیج فارس و افغانستان و پاکستان می باشند. هدف این پژوهش تعیین نقش، جایگاه و موقعیت استراتژیک ایران در شاخص های مختلف بین کشور های منطقه در شرایط فعلی می باشد؛ تا تصویر گر نحوه ی حرکت و ادامه ی مسیر ایران برای دستیابی به هدف سند چشم انداز در افق 1404باشد؛ بدین منظور رتبه ی کشور ایران با سایر کشور های واقع در منطقه مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته است.با توجه به توانمندی ها یی بالقوه ای که جهت تحقق بخشیدن به آرمان های سند چشم انداز دارد، علی رغم پیشرفت های مناسب در برخی از زمینه ها، تا دستیابی به رتبه برتر منطقه فاصله زیادی دارد و در شرایط فعلی نیازمند تقویت و تجهیز خود در اکثر شاخص هایی است که معرف توسعه و پیشرفت می باشند.
    کلیدواژگان: ایران، نقش استراتژیک، موقعیت برتر در منطقه، کشورهای منطقه
|
  • S. Mohammad Mirkamali, L. Sadeghi* Page 1
    In clause nine of the general policies of cultural, scientific and technological visions of the Islamic Republic of Iran in 1404 emphasis on organizing and resources and capacities mobilizing in the country in order to increase the country's share of world academic production, so the enthusiasm of managers at universities and higher education institutes is in improving their processes and implementing knowledge management. Accordingly, the aim of this study is to identify the key factors for implementing knowledge management and presenting a model of knowledge management in the universities. To achieve the first objective (identifing the key factors), we use qualitative methods and a structral/interpretative modeling technique to present knowledge management model. Data have been gathered by interview of 25 people of academic experts with academic activites such as articles, books and knowledge management projects. After analysing data have been summarized into eleven key variables and 162 important issues. The result of this study is to create a model of six components of affecting that as result, strategy and goals of the organization, culture and external environment have the highest impact on the implementation of knowledge management was determined as a component effectiveness. Between the second and fifth level of model consists of five components, structure, capital, knowledge, leadership and management, financial resources, education and technology, human resources as factors and their effects on knowledge management at the University.
    Keywords: Knowledge Management, university, vision
  • N. Makiyan* Page 25
    Life expectancy is an important indicator which is not only affected by various components but also is an index of cultural, social, economical and health situations of every country. To analyze life expectancy in selected Islamic countries, this investigation used a regression analysis with Panel Data method. These countries are divided into two groups: high and low per capita income countries. The period of investigation is from 1995-2013.
    The results of the study indicate that there is a negative and significant relation between life-expectancy and individual’s health expenditure in both groups of the countries. Also, government’s health expenditure has a positive relation with life-expectancy in high per-capita income countries, but, a negative relation in low per-capita income countries. Moreover, results show that there are positive relation between life expectancy and education, improvement in water resource and per-capita income.
    Keywords: Keywords: Life Expectancy, Health Expenditure, Islamic Countries
  • M. Ezati* Page 41
    Unemployment is one of the fundamental economic problems in various countries, including Iran, a prerequisite resolve this problem, identify the factors affecting it. The effect of economic variables, economic growth, economic discrimination and the ratio of capital to labor and demographic variables such as immigration and the participation rate of women on men's participation rate, the unemployment rate in the provinces of Iran. The data provincial data for the period 1384 to 1392, and the model is estimated using panel data based on variables that impact on the unemployment rate has been turned on. The variables in the model, economic discrimination between the regional index using variables such as current and investment budgets of provinces, area, population, illiteracy, unemployment, value-added and life expectancy is calculated and the results indicate that the significant; economic effects of discrimination on the provincial unemployment rate, is not reassuring (85%) had. key word: Unemployment, economic discrimination, economic growth, panel data.
    Keywords: key word: Unemployment, economic discrimination, economic growth, panel data
  • Fatemeh Mehrabani*, Fereshteh Abdollahi, Mehdi Basirat Page 65
    Regulatory barriers to doing economic activities lead to reducing entrepreneurship and entrepreneurial activities, investment, job creation, and ultimately economic growth will decrease. Thus, deregulation and structural adjustment in the laws and regulations in terms of improving the business environment is one of the main priorities to achieve economic growth and development.
    According to above, main purpose of this paper is investigating the effect of doing business (DB) indicators on economic growth by using panel data method and GMM estimator, for Iran, OECD and MENA countries during 2006-2012.
    The main findings of our investigation are: First, Iran economic growth has decreased in recent years. Second, studying and comparing Iran DB indicators with MENA and OECD countries show that they are low and Iran's ranking is undesirable. Third, the results show a robust support for the claim that the improvement in DB indicators will lead to an increase in the economic growth.
    About MENA countries, dissolution index (RI=0.18) has the greast effect on ecomicgrowth and least effect is related to cross-border index(0.027). However, for OECD countries the greatest and least effects are belong to starting business index (SB=0.35) and tax payment (PT=0.12). while the PT index has negative effect (-0.23) on MENA countries economic growth. Because worsening business environment leads to decreasing economic growth.
    Keywords: Business, economic growth, GMM
  • Asaad Allah Rezaee* Page 97
    The present article seeks to estimate the potential production and the production gap for the Iranian economy for the time period of 1966-2013. The available approaches for the purpose could be classified as economic (based on production function) and statistical (based on time series) methods. The economic approaches are ignored due to their complexity and unavailability of the required data. From among the statistical methods, the Band-Pass approach is decided to be eliminated as it misses some observations at the extremes of time series. So the remaining two filtering methods of Hodrick- Prescott and Kalman are recognized appropriate for the purpose.
    The potential production of the Iranian economy is estimated by the H-P and K methods for the time period of 1966-2013. The difference between the estimated potential production and the actual production shows the production gap.
    The resulted figures demonstrate an irregular trend of production/GDP gap. Also the results clearly reflect the impacts of the major local events such as the Islamic revolution, the imposed (Iran-Iraq) war, the oil shocks and the economic plans.
    Keywords: potential GDP, Output gap, Hodrick, Prescott mrthod
  • S. Ghavidel* Page 115
    In this study, we using direct and indirect coefficients of Input - Output table from SCI 2001, and simulated the effect of imports on employment in the automotive vehicle. The results show that relationships between automobile sector with some sectors with high employment has more than sectors that have low employment. Therefore, increasing imports cars or decreasing barriers of import has leads to significant disturbances job opportunities in automotive sector (directly) and other sectors (indirectly). Therefore, if the government at a time to reduce import tariffs on Auto, it should also pay costs for out of the industry. It is important that the loss of employment. But the relationship can be reduced section 41 and other economic sectors, employment costs at least be reduced. If government decided to exit of industry this paper is important supposed for reduce disturbances.
    Keywords: Input, Output, Employment, Automobile, Import
  • A. Ghezelbash* Page 137
    Today, maintain, expand and improve the health of human communities among the most basic and most important policies for the development of social justice in the country are considered to be. On the one hand, healthy people-centered sustainable development for the benefit of human health and the benefits of development, it is essential, As a result, attention to health and efforts to maintain, upgrade and expand it, is always a priority.
    A major economic dimensions of the screw proposed health, social and economic determinants of health, For the purpose of this study is to examine the relationship between income deciles The aim is to examine the health, Social and economic issues and problems such as poverty, unemployment and BySvady, surely as there are different aspects of the problem in all countries. Indicators used, the attenuation index and life expectancy is a direct measure of health status and prospects for comparing health status in a country obviously moved. Stats for macroeconomic data, facts and figures published by the Central Bank and Statistics Center of Iran Almanac for the period 1390-1357 is obtained on an annual basis and are based on a 1376 base year.
    Keywords: health, Econometrics framework, Misery index, Iran
  • M. Yasuri* Page 169
     Iran as a regional country can play an important role using its national and geographical power. this role will be influential in politics and regional order and if the role is accomplished it will be an important factor for promoting the position and organizing the orientation of Iran's foreign policy in the coming years. The population considered in this study is the countries located in the region of Central Asia, the Caucasus, Small Middle East, Persian Gulf, Afghanistan and Pakistan. The aim of this study is to determine the role, status and strategic position of Iran in the different indicators among regional countries in the current situation, so that it image the procedure of movement of Iran and continuation of its path for achieving the goals of Iran’s vision plan on horizon 1404. Hence the rank of Iran among the other regional countries are compared and evaluated. The method of study is cross-sectional analysis and library method of data collection is used based on documentations provided by international organizations. Studies show that there are significant differences between the regional countries on the ground of possessing the studied indicators. Despite good progress in some parts, according to Iran’s long-term plan to reach the top spot in the area and also the capabilities and potential advantages to realize the aspirations of plan vision, Iran is far from achieving the regional top ranking and in the current situation needs to strengthen and equip the most of indicators that represent its development.
    Keywords: Iran, strategic role, top positions in the region, regional countries