فهرست مطالب

فصلنامه سیاستهای مالی و اقتصادی
سال یکم شماره 4 (زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/12/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • همایون شیرازی، خدیجه نصراللهی صفحات 5-24
    از معماهایی که در مطالعات اقتصاد بین الملل وجود دارد قابل پیش بینی بودن نرخ ارز است. در دهه های گذشته تصور بر آن بوده که مدل های اقتصادی (به ویژه مدل های پولی) اساسی ترین ابزار پیش بینی نرخ ارز هستند. عملکرد ضعیف این مدل ها در پیش بینی نرخ ارز و حمایت ضعیف مطالعات تجربی از آنها باعث شد که نسبت به مفید بودن آنها در پیش بینی تردید جدی به وجود آید. هدف این مطالعه پیش بینی نرخ ارز با استفاده از الگوهای پولی مختلف و مقایسه نتایج حاصل از این الگوها با مدل گام تصادفی است. ابتدا با استفاده از آمارهای موجود مدل های پولی در نظر گرفته شده در دوره زمانی (2008-1973) با استفاده از روش VECM برآورد گردیده اند و پس از آن نرخ ارز با استفاده از این مدل ها برای دوره (2011-2009) محاسبه شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مدل گام تصادفی عملکرد بهتری در مقایسه با مدل های پولی دارد، همچنین مدل پولی فرانکل-دورنبوش قادر است پیش بینی های بهتری را در مقایسه با مدل های پولی فرنکل- بیلسون، فرنکل-بیلسون با در نظر گرفتن انتظارات عقلایی و مدل فرانکل-دورنبوش با در نظر گرفتن انتظارات عقلایی ارائه دهد.
    کلیدواژگان: مدل های پولی، مدل گام تصادفی، VECM، پیش بینی نرخ ارز، مدل فرانکل، دورنبوش
  • سجاد ابراهیمی صفحات 25-44
    منابع مالی در سیستم های مالی دنیا از 2 کانال بانک و بازار سرمایه تخصیص داده می شود که هر یک دارای ویژگی های خاص خود میباشند و شرایط خاصی نیز در بخش حقیقی اقتصاد به وجود می آورند. در این مطالعه ضمن بررسی دیدگاه های مختلف درخصوص بانکمحور و بازار محور بودن سیستم مالی و با استفاده از آمار و اطلاعات این خصیصه ساختار مالی ایران از ابعاد مختلف بررسی و با ساختار 52 کشور دیگر بین سال های (1388-1385) مقایسه می شود. بر اساس نتایج شاخص های محاسبه شده ساختار مالی ایران بانکمحور است و البته در سال های اخیر به دلیل سیاست های خصوصیسازی و سیاستهای حمایتی از بازار سرمایه، ساختار مالی ایران از لحاظ کارایی و فعالیت از بانکمحور بودن فاصله گرفته و بازار محورتر شده است. در مجموع، پس از خصوصی سازی از طریق بورس بازار سرمایه ایران تقویت شده و میتوان گفت که از بانکمحور بودن نظام مالی تا حدودی کاسته شده و بازار مالی ایران به سوی بازار سرمایه تمایل یافته است.
    کلیدواژگان: بازار مالی، بانکمحور بودن، بازار محور بودن، بازار سرمایه، بانک
  • اعظم کاظمی، مجید بیک، الهام هادیان، فاطمه حکیمی صفحات 45-72
    بسیاری از کشورهای در حال توسعه با کمبود سرمایه و منابع مالی مواجه هستند. این کشورها از جمله ایران برای جبران کمبود سرمایه و منابع مالی مورد نیاز خود نیازمند جلب سرمایه های خارجی هستند. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری خارجی و رتبه بندی آنها با استفاده از روش TOPSIS می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر عبارتست از اساتید دانشگاه و مسئولین)افراد مسئول در کارخانجات و شرکت های تولیدی که برخی مدیر عامل این کارخانجات بودند که هم در زمینه دانشگاهی تخصص داشتند و هم با سرمایه گذاران خارجی مرتبط بودند) و کارشناسان سرمایه گذاری و اقتصادی دستگاه های اجرایی امور اقتصادی و دارایی، استانداری، صنعت معدن و تجارت، اتاق بازرگانی استان یزد که به تعداد 39 نفر می باشند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه و در مورد تجزیه و تحلیل داده ها برای رتبه بندی از تکنیکTOPSIS استفاده شده است. نتایج حاصل از رتبه بندی 33 عامل شناسایی شده، به ترتیب اولویت، نرخ ارز، امنیت سرمایه گذاری، نرخ انتظاری بازگشت سرمایه، وجود سیاست های حمایتی دولت از سرمایه گذاری خارجی، امکان نقل وانتقال آزادانه سرمایه و وجود زیرساخت های اقتصادی نظیر جاده، انرژی، بنادر، اینترنت و... می باشند.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نرخ ارز، امنیت سرمایه گذاری، نرخ انتظاری بازگشت سرمایه، وجود زیرساخت های اقتصادی
  • باقر ثانی صفحات 73-94
    جمع آوری مالیات ها همواره از مسائل مهم در کشورهای در حال توسعه می باشد. اگر وقفه جمع آوری مالیات ها طولانی و سیستم مالیاتی این کشورها انعطاف ناپذیر باشد تورم درآمد های حقیقی مالیاتی را کاهش می دهد. با توجه به تاثیر نرخ تورم بر درآمدهای حقیقی مالیاتی (فرضیه تانزی) در این مقاله با استفاده از داده های سالانه طی سال های (1390-1357) طول وقفه مالیاتی در ارتباط با مالیات بر مشاغل در استان تهران مورد بررسی قرار گرفته و حساسیت سیستم مالیاتی نسبت به تغییرات سطح عمومی قیمت ها بررسی گردیده است. به منظور بررسی کشش و طول وقفه مالیاتی از ابزارهای مدل خودرگرسیون برداری (VAR) اعم از آزمون یوهانسون و مدل گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) برای تخمین استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد میزان وقفه برای مالیات اخذ شده مشاغل در استان تهران معادل 22/1 سال یا به عبارت دیگر 14 ماه و کشش قیمتی درآمدهای مالیاتی برابر با 52/0 بوده است. وجود تنگناهای موجود در قانون مالیات های مستقیم، قصور و کوتاهی مودیان مالیاتی در انجام تکالیف قانونی و مشکلات اجرایی از مهم ترین عوامل بروز وقفه و پایین بودن کشش می باشد، بنابراین نرخ تورم درآمدهای حقیقی مالیاتی مشاغل در استان تهران را کاهش داده است.
    کلیدواژگان: اثر تانزی، درآمد مالیاتی مشاغل، انعطاف پذیری، وقفه درآمد مالیاتی، کشش قیمتی درآمد مالیاتی
  • آسیب شناسی نظام مالیاتی
    علیرضا نظری، ایمان فدایی صفحات 95-110
    آسیب شناسی نظام مالیاتی کشور در چارچوب ارکان سه گانه آن نشان دهنده نقاط ضعف هر یک از ارکان می باشد و این نقاط ضعف از علل ناکارامدی نظام مالیاتی می باشند. در ارتباط با رکن قوانین و مقررات مالیاتی می توان نقاط ضعفی از جمله پیچید گی و عدم جامعیت، وجود معافیت های کلی، گسترده و در عین حال ناکارامد، ضعف در ضمانت های اجرایی و محدودیت در پایه های مالیاتی را احصاء نمود. در خصوص سازمان اجرایی یا دستگاه مالیات ستان به عنوان مجری قوانین و مقررات مالیاتی نیز می توان به نقاط ضعفی همانند ضعف در زیرساخت های فناوری اطلاعات و به تبع آن عدم به کارگیری گسترده از فناوری اطلاعات در انجام امور، عدم وجود و بهره مندی از پایگاه جامع اطلاعات مودیان، عدم ارتباط اطلاعاتی و آماری میان تشکیلات اجرایی، ساختار تشکیلات اجرایی گسترده مبتنی بر الگوی پیمانه ای و فرایندهای ناکارامد مالیاتی را ذکر نمود. در ارتباط با مودیان مالیاتی که در واقع همان مخاطبان دستگاه مالیات ستان می باشند بررسی ها نشان از وضعیت نامطلوب تمکین مالیاتی به ویژه تمکین داوطلبانه آحاد مردم کشور نسبت به نظام مالیاتی دارد که ریشه آن علاوه بر نواقص موجود در 2 رکن دیگر تا حدود زیادی در فرهنگ جامعه نهفته است. برایند ناکارامدی ارکان سه گانه نظام مالیاتی منجر به بروز مشکلات و چالش هایی برای این نظام گردیده که تداوم آنها در سالیان متمادی آنها را به ویژگی ها و مشخصات نظام مالیاتی کشور تبدیل نموده است که از جمله آنها می توان به نسبت پایین مالیات ها به تولید ناخالص داخلی، سهم پایین مالیات ها در منابع عمومی دولت، سهم پایین مالیات ها در تامین هزینه های جاری دولت، هزینه های بالای وصول مالیات، تمکین نامناسب مالیاتی آحاد جامعه، عدم تنوع پایه های مالیاتی و ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی، روش سنتی تشخیص و وصول مالیات، معافیت های مالیاتی گسترده و ناکارامد، وجود وقفه های مالیاتی و ضعف نظام اطلاعات مالیاتی اشاره نمود.
    کلیدواژگان: آسیب شناسی، نظام مالیاتی، نسبت مالیات ها به تولید ناخالص داخلی، سهم مالیات ها در منابع عمومی دولت
  • مروری بر مبانی انتقادی نظریه تعادل عمومی اقتصاد نئوکلاسیک
    علی زاهدطلبان، یکتا اشرفی، مهدی خداپرست صفحات 111-130
    وجود قیمت و مقدار تعادلی در همه بازارها موضوع اصلی مبحث تعادل عمومی است.مفهوم و معنای تعادل والرسی در مبادله را می توان به شکل ریاضی و برحسب مجموعه توابع تقاضای مازاد ارائه کرد.یک تعادل والراسی در مبادله، مجموعه ای از قیمت های غیرمنفی را به نمایش می گذرد، هنگامی که هیچ مازاد تقاضایی مثبت نباشد.از وجود قیمت و مقدار تعادلی، در تمام بازارها موضوع اصلی مبحث تعادل عمومی است. از ویژگی های اصلی الگوهای تعادل عمومی این است که تعاملات آحاد اقتصادی تنها از طریق مکانیزم قیمت انجام می گیرد. در نظریه تعادل عمومی نارسایی های متعددی وجود دارد از جمله اینکه احتمال ترجیحات غیر مستقل، انتخاب های ناقص و غیرقابل انتقال و محدب نبودن تقاضا و تولید وجود دارد. به علاوه، منحصر به فرد بودن نظریه های تعادل تنها می توانند بر اساس فروضی به دست آیند که غیرقابل قبول و کاملا محدود هستند. نواقص و محدودیت های دیگری نظیر واقع نمایی فروض و غیر واقعی بودن برخی از آنها، کاربرد محدود آن فقط برای حالت رقابت کامل، تجرید و تعمیم گرایی بیش از اندازه، ایستایی تجزیه و تحلیل های این نظریه و قائل شدن نقش و قدرت افسانه ای برای قیمت در فضای قیمت– مقدار که تنها متغیر برون زا در این نظریه محسوب می شود، از این ایرادها به شمار می آید. از نظر مکتب نهادی مهم ترین ایراد نظریه تعادل عمومی، ماهیت ایستای آن است. نهادگراها معتقدند یک گزاره کلی و قطعی برای همه جا و همه چیز وجود ندارد زیرا فهم هر پدیده وامدار چگونگی عملکردش در گذشته و تاثیر و تاثراتی است که از نهادهای گوناگون پذیرفته و بنابراین دانش از این نظر امری جزئی تلقی می شود. از نظر نونهادگرایان نیز با وجود هزینه مبادلاتی مثبت، سازوکار قیمت ها به تنهایی موجب تخصیص کارای منابع نمی شوند و می بایست به نقش نهادها به خصوص نظام های حقوقی و مالکیتی در کاهش هزینه مبادله و تخصیص منابع و ضرورت مطالعات میان رشته ای توجه کرد.
    کلیدواژگان: اقتصاد نئوکلاسیک، تعادل عمومی، مکتب تاریخی، نهادگرایان
  • صفحات 131-154
    تلاطمات ارزی تاثیرات نامطلوبی بر عملکرد متغیرهای اقتصادی و کلیت ثبات اقتصاد برجای می گذارد. عدم قطعیت در روند قیمت های نسبی، کوتاه شدن افق سرمایه گذاری ها، ایجاد اخلال در فرآیندهای تصمیم گیری و سلب توان برنامه ریزی در آینده و خدشه دار شدن اعتبار بانک مرکزی از تبعات تلاطمات ارزی است. پس از فاصله گرفتن نرخ ارز بازار آزاد از نرخ رسمی ارز از اواسط 1389 تلاطمات به نسبت شدیدی در مقاطعی از سال های 1390 و 1391 در بازار ارز کشور پدیدار گشت. مطالعه حاضر درصدد است تا بر اساس نسل اول مدل های بحران ارزی به توضیح دلایل و نحوه شکل گیری تلاطمات ارزی کشور از نیمه دوم 1389 و تداوم آن بپردازد (کروگمن، 1979). بر این اساس، تحریم های غرب علیه کشور عامل اصلی شکل گیری تلاطمات ارزی و ورود تقاضای سوداگری به بازار ارز و همچنین تشدید روزافزون آن از ناحیه نقدینگی های مضر انباشت شده طی سال های گذشته مهم ترین عامل تداوم آن بوده است. به علاوه، آنچه سبب شد تا تحریم های اقتصادی نظام ارزی کشور را به شدت متاثر سازد عدم شکل گیری نظام ارزی و بازار ارزی عمیق و کارا در اقتصاد ایران طی سال های گذشته بوده است.
    کلیدواژگان: بحران ارزی، ساختار ارزی کشور، تحریم های اقتصادی، مدیریت بازار ارز، بازار رقابتی ارز
|
  • Mr Homayoun Shirazi, Dr Khadijh Nasrollahi Pages 5-24
    Predictability of the exchange rate is one of the puzzles in international economics studies. During the past decades، it has been assumed that the economic models (especially monetary models) are the main instruments for the exchange rate forecasts. The poor performance of these models in forecasting exchange rate in addition to the weak support of empirical studies caused serious doubts arise in the usefulness of the monetary models. The purpose of this study is to forecast Iranian exchange rate using some monetary models and comparing the estimated results with Random Walk model. First، the considered monetary models have been estimated by VECM method for 1973-2008. Then، the exchange rate has been forecasted with the data during 2009-2011. The results show that comparing to other monetary models، Random Walk could forecast the exchange rate more accurately. In addition، compared to Frankel-Bilson، Frankel- Bilson with rational expectations and Frankel- Dornbusch monetary model with rational expectations، Frankel-Dornbusch monetary model has better forecasting.
    Keywords: Monetary Models, Random Walk Model, VECM, Forecasting Exchange Rate, Frankel, Dornbusch Model
  • Sajad Ebrahimi Pages 25-44
    Funds in financial system have allocated through two important channels، bank and capital market. Each channel affects the real economy through its special properties. In this study، different viewpoint of bank based or market based financial system have been investigated. In addition، different aspects of Iran’s financial system structure have been analyzed and compared with financial structure of some 52 countries. Results showed that Iran’s structure of financial system is bank-based.
    Keywords: Financial Market, Bank, Based, Market, Based, Capital Market, Bank
  • Azam Kazemi, Majid Beik, Elham Hadian, Atemeh Hakimi Pages 45-72
    Many developing countries are facing shortage of capital، and financial resources. These countries، including Iran، need to attract foreign investment to compensate the lack of capital، and financial resources. The purpose of this study is to identify factors which affect the foreign investment attraction and rank them، using the TOPSIS method. The study population is 39 persons، including of university professors and experts in finance and economic officials of the executive government، industry and commerce، Economic and Finance Affairs and Yazd Chamber of Commerce. Data collection was done through questionnaire and the TOPSIS techniques has been used for data analysis and ranking the factors. The rating of 33 factors are respectively as follow، exchange rates، investment security، the expected rate of capital return، a supportive government policies against foreign investment، free movement of capital possibility and the existence of economic infrastructure such as roads، energy، ports and Internet.
    Keywords: Investment, Foreign Direct Investment, Exchange Rates, Investment Security, Expected Rate of Capital Return, Economic Infrastructure
  • Bagher Sani Pages 73-94
    Collecting taxes has bean always a matter of great importance in the developing countries. If tax collecting has long breaks and you have an inflexible tax system in the country، inflation would reduce the real tax income. Due to the impact of inflation on real tax revenues (Tanzi hypothesis)، using annual data during (1978-2011) the length of the business tax income breaks in Tehran Province and sensitiveness of the tax system to the changing of the prices general level have been studied in this dissertation. Vector Auto regressive (VAR) tools such as Johansson and Generalized moments Model (GMM) have been used to assess the traction and tax breaks. The results show the amount of tax breaks for businesses in Tehran province، is equivalent to 1. 22 years، in other words a 14-month price elasticity of tax revenues equals to 0. 52. There are limitations in the direct tax law، taxpayers’ delinquency and operational issues are the most important causes of delay and low stretch. So the inflation has reduced the actual business tax income in the Tehran province.
    Keywords: Tanzi Effect, Business Tax Income, Tax Income Breaks, Price Elasticity of Tax Revenue
  • Pathology of Iran's Tax System
    Ali Reza Nazari, Iman Fadaei Pages 95-110
    A pathological examination of Iran’s tax system in a framework guided by its three pillars indicates systematic flaws in all these pillars and furthermore argues the inefficiency of the tax system. Inefficiencies in rules and regulations include complexity and incomprehensiveness، lavish and inefficient tax exemptions، inefficient necessary enforcements in execution of law، and limited tax base. Tax collector organizations flaws include weaknesses in the information infrastructures، and consequently، its limited utilization، the absence of comprehensive data base of tax payers، lack of informational and statistical relations among executive bodies، organization-wide performance-based model of modularity and inefficient taxation processes. According to our investigations in the taxpayers’ side، there are flows such as inappropriate conditions of taxpayer compliance especially by the general public which is mainly rooted in flaws in other two pillars and social culture of them. Overall flaws of the three pillars of tax system had brought about challenges and issues for the system and had turned into the tax system specifications. Some of these challenges are lower tax to GDP ratio، lower share of tax in government income، lower share of tax in government current expenditure، higher costs of tax collection، inappropriate compliance with tax rules by the public، undiversified nature of tax bases and inappropriate tax revenue composition، traditional and outdated tax levy practices، lavish and inefficient tax exemptions، lags in tax collection and flawed tax information system.
    Keywords: Pathology, Tax System, Tax to GDP Ratio, Share of Tax in Government Incomes
  • The Critique of General Equilibrium Theory in Neoclassical Economics
    Ali Zahedtalaban, Yekta Ashrafi, Mehdi Khodaparast Pages 111-130
    The equilibrium amount and price are main debates of General Equilibrium Theory. One of main features of General Equilibrium Theory is that interactions of economic'' units could only done through the price mechanism. General equilibrium theory has several failures، including the possibility of partial non-independent preferences، incomplete and non-transferable choices and non-convex demand and production. Moreover، the uniqueness of the equilibrium theories could only be obtained based on the assumptions which are unacceptable and quite limited. The General Equilibrium Theory has some other failures and limitations such as its limited operation only in the perfect competition setting، pretending to have real assumptions despite the fact that some of them are not، oversized abstraction and generalization، the static nature of its analysis، believing in legendary role and power for the price as the only exogenous variable of the theory. General equilibrium theory’s static nature is its main defect from the institutional school point of view. The institutionalisms believed that there is no definite and general statement for everywhere and everything، because understanding a phenomenon depends on its operation in the past and influence of various institutions، so from this perspective the knowledge is not very important. In view of new institutionalism in spite of positive transaction costs، the price mechanism alone would not lead to efficient allocation of resources and the role of institutions، especially legal regime and property rights in reducing transaction cost، in resource allocation and the need for interdisciplinary studies should be noted.
    Keywords: Neoclassical Economics, General Equilibrium, Historical School, Institutionalism
  • Pages 131-154
    Exchange rate volatility has adverse impact on economic variables and macroeconomic stability. For instance، great uncertainty in relative prices، investment horizon reduction، disrupting decision making processes and tarnishing central bank’s reputation are consequences of exchange rate volatility. Since mid-2010 non-official exchange rates increased and from that time on، there have been some volatility in exchange market. This study explains the origin and reasons of these volatilities and their continuity over time according to first generation of currency crisis. The results show that the imposed sanctions against Iran’s financial sector is the origin of volatilities and speculative attacks result from cumulative harmful liquidity are reason of their continuity. Moreover، the lack of efficient and deep exchange rate system intensified the impact of sanctions on exchange market.
    Keywords: currency crisis, economic sanctions, exchange rate market management, competitive exchange rate market