فهرست مطالب
مجله تعامل انسان و اطلاعات
سال یکم شماره 3 (پاییز 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/11/15
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 172-173طبیعت عمده مطالعات تعامل انسان و اطلاعات مبنایی کارکردگرایانه و عملی دارد که می تواند منشعب از نظریات جامعه مدرن و پسامدرن باشد. با توجه به آثار دریافتی و مطالعاتی که اخیرا در برخی مجلات داخلی منتشر شده است می توان علاقه مندی پژوهشگران ایرانی برای به کارگیری رویکردها و دیدگاه های پست مدرن را هم در این حیطه مشاهده کرد. در این راستا ما شاهد گسترش و تکثر روش های پژوهش در مطالعات مرتبط در حوزه تعامل انسان با اطلاعات هستیم بطوریکه دامنه روش های بررسی وجوه تعاملات انسان با هر آنچه می توان آن را اطلاعات نامید، از روش های صرف کمی به روش های کیفی و آمیخته تسری پیداکرده است. این گستردگی روش شناسانه، متاثر از تنوع جهان بینی های پژوهشگران، باعث شده تا همزمان با فزایندگی تولید مقالات، شاهد تنوع روش های بکار گرفته شده در مطالعات دریافتی هم باشیم. به نظر می رسد توجه به اصول متنوع روش شناسی غرب و توجه تقریبا نوظهور پژوهشگران کتابدار به مباحث جامعه شناسی، مبانی روان شناسی شناختی و همچنین جامعه شناسی علم در این فرایند بی تاثیر نبوده باشد.
کلیدواژگان: تعامل انسان و اطلاعات -
صفحات 173-182زمینه و هدفتعامل انسان و اطلاعات، چه به لحاظ کاربرد در زندگی روزمره و چه از منظر جهت گیری پژوهش ها، وابسته به پیش فرض هایی است که درباره چیستی اطلاعات پذیرفته می شوند. این پیش فرض ها گاه آنچنان بداهت می یابند که برای تحقیق درباره پدیده های جدید اجتماعی، بازگشت به تعاریف و تلقیات اولیه انسان درباره اطلاعات ضرورت می یابد. کالاسازی اطلاعات و تعریف آن به عنوان چیزی عینی، امروزه جزو پیش فرض های بدیهی است. مقاله حاضر تلاش دارد تا با استفاده از «نظریه انتقادی»، پیش فرض های یاد شده در تعریف اطلاعات را نقد کند و دسته بندی جدیدی از تعاریف موجود درباره اطلاعات به دست دهد.روشروش مقاله حاضر، سندی و رویکرد آن تحلیل مفهومی است. برای باز کردن یک مفهوم یا ارائه تحلیل های بدیل درباره آن، با استفاده از روش سندی مستندات اصلی که پایه استدلال هستند جمع آوری می گردند و با تکیه بر آن ها، مفاهیم موجود تحلیل و نقد، و مفاهیم جدید بسط داده می شوند.یافته هابررسی تعاریف اطلاعات با عینک نظری «نظریه انتقادی» نشان می دهد که آن دسته از تعاریفی که پیش فرض آن ها از اطلاعات، عینی بودن آن است، به کالاسازی اطلاعات و انحصار آن منتهی می شوند که مقدمه ای است برای برتری دادن به فرد در برابر جمع و مزیت قائل شدن به تسلط در برابر مشارکت. بنابراین همه تعاریفی که چنین پیش فرضی دارند (تعاریف نشانه شناختی عین باور و تعاریف شناختی) اسارت آور تلقی می گردند و همه تعاریفی که اطلاعات را امری ذهنی و زبانی می دانند (تعاریف نشانه شناختی ذهن باور و تعاریف گفتمانی) رهایی بخش دانسته می شوند.نتیجه گیریتعاریفی از اطلاعات که به کالاسازی آن منتهی می شوند، به تحقیقاتی درباره اطلاعات می انجامند که به محتوای تعامل اطلاعاتی می پردازند و نتایج آن تحقیقات عموما آمادگی لازم برای به کارگیری جهت کنترل اجتماعی را دارند. در عوض، تعاریفی از اطلاعات که در برابر کالایی سازی آن مقاوم هستند، منجر به تحقیقاتی می شوند که به ساختار تعامل اطلاعاتی می پردازند و تمام ساختارهای ایجادکننده تعاملات اطلاعاتی ناسالم را بررسی و نقد می کنند.
کلیدواژگان: تعریف اطلاعات، نظریه انتقادی، رهایی بخشی، کالاسازی اطلاعات، نقد اطلاعات -
صفحات 183-190زمینه و هدفهدف این مقاله تمرکز بر دو مفهوم اصلی در حوزه رفتار اطلاعاتی، یکی کلمه «اطلاعات» به عنوان کوچک ترین و در عین حال اساسی ترین مفهوم در موضوع رفتار اطلاعاتی و دیگری خود مفهوم «رفتار اطلاعاتی» است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که ظهور کلمه «اطلاعات» به قرن 14 میلادی و آثار چاوسر باز می گردد. پیشینه همچنین نشان می دهد که درباره معنای واقعی این مفهوم توافق نظر وجود ندارد و هر مولف و اندیشمندی این واژه را آن گونه که می خواهد یا درک می کند، تفسیر نموده است. در نتیجه، تا کنون 29 معنا و برداشت مختلف از این واژه و مفهوم پیشنهاد شده است. به نظر می رسد که مشکل موجود ناشی از کاربرد چندگانه این واژه در رشته ها و حوزه های مختلف است. به علاوه، در مورد ماهیت، معنا، و منشا واژه ی کلی «رفتار اطلاعاتی» نیز توافق وجود ندارد. اندیشمندان تفسیرهای خود را درباره این مفهوم بر اساس درک شخصی خود دارند.روشروش پژوهش مرور پیشینه و بررسی متون است.یافته هایافته های این مطالعه نشان می دهد که ظهور کلمه «اطلاعات» به قرن 14 میلادی و آثار چاوسر باز می گردد. پیشینه همچنین نشان می دهد که درباره معنای واقعی این مفهوم توافق نظر وجود ندارد و هر مولف و اندیشمندی این واژه را آن گونه که می خواهد یا درک می کند، تفسیر نموده است. در نتیجه، تا کنون 29 معنا و برداشت مختلف از این واژه و مفهوم پیشنهاد شده است. به نظر می رسد که مشکل موجود ناشی از کاربرد چندگانه این واژه در رشته ها و حوزه های مختلف است. به علاوه، در مورد ماهیت، معنا، و منشا «رفتار اطلاعاتی» نیز توافق وجود ندارد.نتیجه گیرینتایج این مقاله تاکیدی است بر اهمیت رفتار اطلاعاتی به عنوان یک قابلیت غریزی، اجتماعی- شناختی. در این مقاله نشان داده شد که ما در آغاز مسیری هستیم که به درک ماهیت پیچیده ی رفتار اطلاعاتی از جمله منشا، تکامل، و توسعه آن خواهد انجامید.
کلیدواژگان: اطلاعات، رفتار اطلاعاتی، اطلاع یابی، غریزه، قابلیت های انسان -
صفحات 191-203زمینه و هدفاین مقاله رفتار فرمول بندی مجدد عبارت جستجوی کاربران را با توجه به سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر، وظیفه جستجو و میزان تجربه در محیط وب بررسی می کند.روشاین پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و با ابزار مشاهده اجرا شده است. تعداد 321 عبارت جستجو از 44 آزمودنی تحلیل شد. ابزارهای گردآوری داده ها آزمون سبک شناختی رایدینگ، پرسشنامه تجربه وب و وظایف جستجو بودند.یافته هانتایج نشان داد افراد جزئی نگر از تعداد عبارت جستجوی بیشتر و طولانی تری نسبت به کلی نگرها و افراد باتجربه بالا از تعداد عبارت بیشتر و کوتاه تری نسبت به افراد باتجربه پایین برای تکمیل وظایف استفاده کردند. پنج روش (جدید، افزودن، جایگزینی، حذف، تکرار) در فرمول بندی مجدد عبارت جستجو شناسایی شد. بین مقوله افزودن و جایگزینی کلمات همبستگی قوی مشاهده شد. از نظر روش فرمول بندی مجدد عبارت جستجو در دو سبک شناختی کلی نگر و جزئی نگر و میزان تجربه تفاوت مشاهده شد و جزئی نگرها در فرمول بندی مجدد عبارت جستجو فعالانه تر از کلی نگرها عمل کردند. همچنین براساس نوع وظیفه مشخص شد که با پیچیده تر شدن وظایف، تعداد عبارت های جستجو برای تکمیل وظایف بیشتر می شود. استفاده از روش «حذف» کلمات در عبارت جستجو بعد از عبارت جستجوی «جدید» و «افزودن» کلمات به عبارت جستجو متداول تر است.نتیجه گیریدرک اینکه چگونه کاربران عبارت های جستجوی خود را فرمول بندی می کنند و چه عواملی بر فرمول بندی عبارت جستجوی آنان موثر است می تواند از یک سو به پژوهشگران تعامل انسان و اطلاعات و توسعه دهندگان نظام های بازیابی اطلاعات در توسعه مدلی تعاملی تر و کاربرمدارتر برای جستجو کمک کند و از سوی دیگر به کاربران در ارائه پیشنهادهای موثرتر برای فرمول بندی دقیق تر عبارت جستجو که منعکس کننده نیاز واقعی آنان است و نیز بازیابی نتایج مرتبط تر یاری رساند.
کلیدواژگان: فرمول بندی مجدد عبارت جستجو، سبک شناختی کلی نگر، سبک شناختی جزئی نگر، تجربه وب، وظیفه جستجو، رفتار اطلاعاتی انسان -
صفحات 204-215زمینه و هدفپژوهش پیش رو، در تلاش است تا پیشنهادی برای طراحی نظریه رفتار اطلاعاتی پرس و جو بنیاد ارائه نماید.روشدر این راستا، از یک سو نظریه رشد شناختی پیاژه و نظریه سازند گرایی دیویی و از سوی دیگر پداگوژی یادگیری پرسش و جو بنیاد تحلیل شدند. سپس، با اشاره ای به مدل های رفتار اطلاعاتی که مبتنی بر دو نظریه پیش گفته است و با بهره گیری از روش استدلال قیاسی تلاش شد مدلی مفهومی پیشنهاد طراحی گردد. این پژوهش تفسیری با روش کتابخانه ای و با بهره گیری از تکنیک تحلیل محتوای کیفی به انجام رسید.یافته هااگر بر پایه بحث هایی که در این مقاله ارائه شده پذیرفته شود که افراد در مقطع های سنی مختلف توانمندی های شناختی متفاوتی دارند و شناخت را از طریق تجربه فعال به رشد می دهند، آنگاه برای فعال شدن در فرایند یادگیری نیاز به تجربه هایی مناسب میزان رشد شناختی خود دارند. تفاوت در میزان رشد شناختی کودکان آنها را به یادگیرندگانی منحصر به فرد تبدیل می کند که هر یک نیازمند تجربه فعال است.نتیجه گیریدر مقاله حاضر پیشنهاد مقدماتی طرح مدل رفتار اطلاعاتی پرس و جو-بنیاد ارائه شد. بنابر مدل مفهومی ارائه شده، یادگیری فعال، پراکتیس های پرس و جو بنیاد آزاد و روش های شخصی سازی شده برای پاسخ به نیازهای یادگیری و شناختی ماهیتی اطلاعاتی دارند. از این رو، رفتار اطلاعاتی پرس و جو بنیاد کودک است که میزان و چگونگی موفقیت او در فرایندهای پیش گفته را تعیین خواهد کرد. آزمون این فرض در راستای نظریه پردازی در پیوند با رفتار اطلاعاتی پرس و جو بنیاد پیشنهاد کلیدی پژوهش حاضر است.
کلیدواژگان: اطلاع یابی، پداگوژی، یادگیری پرس و جو مدار، مدل های اطلاع جویی -
صفحات 217-224زمینه و هدفپژوهش حاضر به بررسی عوامل ایجادکننده احساسات منفی از جمله ترس، عدم قطعیت و اضطراب در فرآیند اطلاع یابی می پردازد.روشدر این پژوهش که به روش کتابخانه ای انجام شده است، منابع موجود در موضوعات مرتبط با اضطراب کتابخانه ای، اضطراب اینترنتی، اضطراب رایانه ای، اطلاع یابی، اطلاع جویی و بازیابی اطلاعات که در آن ها به عوامل ایجادکننده احساسات منفی در جستجوگران اطلاعات اشاره شده است، مورد مطالعه قرار گرفته و این عوامل استخراج شدند.یافته هاعوامل ایجاد کننده احساسات منفی کاربران در چهار گروه عوامل مربوط به منابع اطلاعاتی، عوامل مربوط به رایانه، اینترنت و پایگاه های اطلاعاتی، عوامل مربوط به کتابخانه و عوامل مربوط به فرآیند جستجوی اطلاعات دسته بندی و بررسی شده اند.نتیجه گیریاحساسات منفی در حین فرآیند اطلاع یابی می تواند بر نتایج این فرآیند تاثیرگذار باشد. عوامل مورد اشاره در مقاله حاضر می توانند از سوی طراحان نظام های اطلاعاتی و کتابداران مورد استفاده قرار گرفته تا احساسات منفی کاربران در فرآیند اطلاع یابی را شناسایی کرده و آن را به حداقل برسانند.
کلیدواژگان: اطلاع یابی، جستجوی اطلاعات، اضطراب، عدم قطعیت -
صفحات 225-234زمینه و هدفجستجوی اطلاعات رفتاری است که از تعامل بین جستجوگر و نظام های اطلاعاتی پدید می آید و این تعامل پویا در محیطی رخ می دهد که از آن به عنوان زمینه یا عوامل زمینه ای نام می برند. این پژوهش به بررسی لایه هایی که از عوامل موثر در شکل گیری زمینه و تاثیر آن بر نتیجه تعامل کاربر با گزینه جستجوی بصری در پایگاه اطلاعاتی ابسکو هستند، می پردازد.روشداده ها از 28 مصاحبه نیمه ساختاریافته با دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کتابداران اطلاع رسان پزشکی گردآوری و با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، با استفاده از نظریه گراندد تئوری تحلیل شد.یافته هاطبقات کلی و اندیشه محوری شناسایی شده در این پژوهش عبارتند از: خصیصه های جستجو، تسهیلات نمایش، بازیابی اطلاعات: دسترس پذیری و استفاده پذیری نتایج، ویژگی های کلی (فردی- شخصیتی) کاربر، ارائه ویژگی های منحصربه فرد (ارائه گزینه های بیشتر و قابل دسترس در صفحه پایگاه).نتیجه گیریاین پژوهش همراستا با بسیاری از پژوهش های انجام شده با در نظر گرفتن ابعاد زمینه (مکان، شخص، یا شی)، به ضرورت درک واقعیت عوامل زمینه ای در بهبود تعامل کاربر در جستجوی وبی پرداخته است. هر یک از وجوه تعامل کاربر با گزینه جستجوی بصری قبل از هر چیز نیازمند شناخت عوامل زمینه ای می باشد. اهمیت شناخت عوامل زمینه ای تاثیر گذار در جستجوی بصری در بهبود رویکردهای انتخابی است.
کلیدواژگان: زمینه، رفتار اطلاع یابی، جستجوی بصری، پایگاه ابسکو -
صفحات 235-245زمینه و هدفاز جمله مکان هایی که نظام های خدمات بافت آگاه می تواند بسیار مفید واقع شوند، کتابخانه ها است. هدف از این پژوهش، دست یافتن به تعریفی منسجم از نظام های بافت آگاه و کاربردهای آن به ویژه در کتابخانه های دیجیتال است.روشاین پژوهش به صورت مروری و با استفاده از روش کتابخانه ای و جستجوی مقالات و کتاب های الکترونیکی در وبگاه ها و پایگاه های اطلاعاتی مربوط انجام و اطلاعات آن از مطالعه این منابع فراهم شده است.یافته هایافته های این بررسی نشان می دهد خدمات بافت آگاه در کتابخانه های دیجیتالی، با شناخت شرایط خاص هر کاربر مانند مشخصات و ویژگی های فردی،موقعیت زمانی، مکانی و جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات وی می تواند به ارائه خدمات هوشمند و مناسب بپردازد.نتیجه گیریکتابخانه های دیجیتال، همواره در حال تحول و حرکت رو به جلو هستند و باید بتوانند خود را با تغییرات مداوم هماهنگ کنند. مجهز شدن کتابخانه ها به خدمات بافت آگاه باعث می شود که آنها بدون محدودیت زمان و مکان، به بهترین نحو نیاز اطلاعاتی کاربران خود را برآورده سازند.
کلیدواژگان: بافت آگاه، کتابخانه های دیجیتال، نظام های بافت آگاه، الگوهای بافت آگاه، برنامه های کاربردی، معماری بافت آگاه
-
Pages 172-173
-
Pages 173-182Background And AimHuman-information interaction, either in every day life or in research approaches, depends on pre-assumptions about “what information is”. Sometimes this pre-assumptions become axiomtic in a way that we must return to primary concerns about them to explore new social phenomenas. Information as an object is one of pre-assumptions. In this paper, the mentioned pre-assumptions are criticized by means of “Critical Theory” and new taxonomy of definitions on information is introduced.MethodDocumentary research method is used for gathering evidences and conceptual analysis approach is used for studing, investigating and reasoning across them.ResultsReflections about definitions of information by means of “Critical Theory” lenz shows that those definitions that see information as an object, leads to commodification of information that is an introduction to preference of private vs. common and domination vs. participation. Thus all definitions that have such a pre-assumption are slavery definitions and all definition that see information as subjective and lingual entity are emancipatory ones.ConclusionResearch approaches that arise from commodificatory definitions of inform
-
Pages 183-190Background And AimThis paper reviews the two major concepts in the field of information behavior (IB), namely "information" and "information seeking."MethodA documentary research method and review of the literature were used.ResultsThe word information is the smallest particle and the most essential element in the area of information behavior. The second one is the phrase "information behavior" itself. Review of the literature shows that the word information dates back to the 14th century when it emerged in the works of Chaucer. It is also revealed that there is no consensus about the real meaning of this concept, and every author and scholar may interpret it as he/she wishes or understands so that up to 29 meanings have emerged so far. The problem seems to arise due to the multiplicity of this word in many different disciplines. Also, the umbrella term information behavior is not agreed upon its nature, meaning, and origin either. Scholars have their own interpretations based on their personal understandings.ConclusionBased on this paper, focusing on the importance of information behavior as an important instinctive, socio-cognitive ability. Further, the paper emphasizes that we are just beginning to understand the complex nature of information behavior including its origin, evolution and development.Keywords: Information, Information behavior, Information, seeking behavior, Instincts, Humans'
-
Pages 191-203Background And AimThe basic aim of the present study is to investigate users’ query reformulation behavior with regard to wholistic-analytic cognitive styles, search task type, and experience variables in using the Web.MethodThis study is an applied research using survey method. A total of 321 search queries were submitted by 44 users. Data collection tools were Riding’s Cognitive Style Analysis test, Web experience questionnaire, and three search tasks.ResultsResults indicated that analytic formulated more queries and longer than wholistic to complete search taks and hi-experienced users formulated more queries and shorter than low-experienced users in completing their tasks. We identified five methods of query reformulation types: New, Add, Replace, Remove, Repeat. Strong correlations were observed between Add and Replace. Results indicated that there were significant different between query reformulation behavior of wholist and analytic and analytic users seemed to be better than their wholist peers in query reformulations. Also findings showed that the more complex tasks, the more number of search quries to complete tasks. The New and Add dominated amongst the query formulations while performing Web searching.ConclusionFuture HCI researchers and IS developers can utilize the study results to develop interactive and user-cantered search model, and to provide context-based query suggestions for users.Keywords: Query reformulation behavior, Wholistic cognitive style, Analytic cognitive style, Web experience, Human Information behavior
-
Pages 204-215Background And AimThis study attempts to propose a suggestive model for theorising in the field of Inquiry-Based Information Behaviour (IBiB).MethodTo achieve the research aim, Piaget’s Cognitive Development Theory, Dewey’s Constructivist Theory, as well as IBL Pedagogy were analysed. Taking into account the current information behaviour models and theories which are developed based on the so called theories, we employed deductive reasoning to propose our suggestive model. Methodologically, this interpretivist study is done based on library method and implemented qualitative content analysis technique.ResultsAdmitting different cognitive competencies in different age-groups as well as the role of active experience in cognitive development, each child needs her own customized cognitive-appropriate experience to be able to engage with the learning process. The specific style and rate of cognitive development makes children unique learners.ConclusionThe proposed preliminary conceptual model showed that active learning, open inquiry-based practices, and children’s personalized methods for responding to learning and cognitive needs, all have information ethos. And, children’s IBiB determines the extent to which they could succeed in the above processes. Testing this hypothesis, the IBiB theory which explains this phenomenon needs to be developed.Keywords: Information seeking, pedagogy, enquiry, based learning, information seeking models
-
Pages 217-224Background And Aimthe current study aims to determine factors which may cause negative feeling such as fear, uncertainty and anxiety during information seeking process.MethodIn this review paper, different library resources and databases were searched in the areas of library anxiety, Internet anxiety, computer anxiety, information seeking, information searching and information retrieval to elicit factors which may cause information seeking anxiety.ResultsPotential causes of information seeking anxiety were grouped and reviewed in 4 different categories, namely factors associated with information resources, factors associated with computers, the Internet and databases, factors associated with libraries and factors associated with information seeking process.ConclusionNegative feelings during information seeking process may negatively affect the results of this process. By being aware of the causes of information seeking anxiety, librarians and information systems’ administrators will be in a better position to provide instructions and services which is effective to reduce levels of anxiety during information seeking process.Keywords: Information seeking, Information Searching, Anxiety, Uncertainty
-
Pages 225-234Background And AimInformation seeking is interactive behavior of searcher with information systems and this active interaction occurs in a real environment known as background or context. This study investigated the factors influencing the formation of layers of context and their impact on the interaction of the user with search option dialoge in EBSCO database.MethodData from 28 semi-structured interviews with graduate students and medical information librarians were collected and coded whith open, axial and selective methods using grounded theory approach.ResultsIdentified general catagories and central ideas in this study include: features’ search, facility to display data: availability and usability of results, general features (personality and character) of the user, presenting unique features (offering more options in database pages).ConclusionThis research in line with previous ones and with regard to the underlying dimensions of context (place, person, or object), investigaed the need to understand factors for improvement of user’s interaction with the Web search. All dimensions of the user interactions with visual search option require understanding the context’s underlying factors. Identification of contextual factors affecting visual search improves users’ search strategy approaches.Keywords: Context, information behavior, visual search, EBSCO
-
Pages 235-245Background And AimAmong the places that context-aware systems and services would be very useful, are libraries. The purpose of this study is to achieve a coherent definition of context aware systems and applications, especially in digital libraries.MethodThis was a review article that was conducted by using Library method by searching articles and e-books on websites and databases.ResultsFindings of this study indicate that context-aware services in digital libraries by understanding specific conditions of each user - such as demographic characteristics, time position, location and collecting and analyzing of its data - could provide smart and appropriate services.ConclusionDigital libraries are constantly evolving and moving forward and must coordinate themselves with on-going changes. Equipping libraries with context-aware services lead them to best meet information needs of their users, without limitation of time and place.Keywords: Context, aware, digital libraries, context, aware systems, context, aware models, application pro, grams, context, aware architecture