فهرست مطالب

آموزش و سلامت جامعه - سال دوم شماره 3 (پاییز 1394)

مجله آموزش و سلامت جامعه
سال دوم شماره 3 (پاییز 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/13
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمود قاسمی، لیلا سبزمکان* صفحات 1-11
    سابقه و هدف
    مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل خطر ساز مهم و افزایش دهنده بار کلی بیماری ها در دنیا به شمار می رود. با توجه به روند رو به افزایش مصرف دخانیات، پژوهش حاضر با هدف تبیین تجارب دانش آموزان دبیرستانی از تعیین کننده های مصرف و عدم مصرف دخانیات (سیگار و قلیان) بر اساس تئوری انگیزش محافظت انجام شد.
    مواد و روش ها
    مطالعه حاضر یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد که به مدت پنج ماه از اول آذر ماه تا پایان فروردین ماه سال1394 در دبیرستان های پسرانه شهرستان نوشهر انجام شد. داده ها به صورت مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند و فردی از 21 دانش آموزان پسر دبیرستانی شامل 7 نفر مصرف کننده سیگار، 7 نفر مصرف کننده قلیان و 7 نفر بدون مصرف هرگونه ماده دخانی به دست آمد. آنالیز داده ها با استفاده از روش آنالیز محتوا کیفی هدایت شده(تئوری محور) صورت گرفت.
    یافته ها
    تحلیل داده ها منجر به استخراج تعداد 99 کد اولیه گردید که در 9 طبقه از پیش تعیین شده تئوری انگیزش محافظت شامل (حساسیت درک شده، شدت درک شده، ترس، خودکارآمدی درک شده، هزینه پاسخ، کارآمدی پاسخ درک شده، پاداش درک شده بیرونی، پاداش درک شده درونی، انگیزش محافظت) قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که مهمترین پیش بینی کننده های مصرف دخانیات سازه های هزینه پاسخ و پاداش های درک شده بالا و مهمترین پیش بینی کننده های عدم مصرف دخانیات حساسیت درک شده و شدت درک شده و خودکارآمدی بالای دانش آموزان بودند.
    نتیجه گیری
    یافته های پژوهش نشان داد فشار همسالان، حضور در جمع دوستان مصرف کننده دخانیات و نبود تفریحات جایگزین از مهمترین عوامل مصرف دخانیات در بین دانش آموزان می باشند. بنابراین پیشنهاد می گردد برنامه ریزان حوزه سلامت، مداخلات جامعی را به منظور بهبود عوامل فردی و محیطی موثر در مصرف دخانیات طراحی و اجرا نمایند تا بتوانند مصرف سیگار و قلیان را کاهش دهند.
    کلیدواژگان: تئوری روانشناسی، سیگار، دانش آموزان، مصرف دخانیات
  • نرگس مرشد، ایران داوودی، محمد بابامیری* صفحات 12-18
    سابقه و هدف
    با توجه به شیوع اختلال لجبازی-نافرمانی در کودکان و تبدیل شدن آن به اختلال های دیگر در صورت برطرف نشدن آن؛ هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی درمانی به روش گروهی بر علائم اختلال لجبازی- نافرمانی کودکان بود.
    مواد و روش ها
    این مطالعه مداخله ای و از نوع نیمه تجربی بود. در این پژوهش با روش نمونه گیری خوشه ای30 نفر انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری شامل سیاهه رفتاری کودک (CBCL)، ماتریس های پیشرونده ریون کودک، فرم گزارش معلم (TRF) و یک مصاحبه بالینی با والدین بود. آزمودنی ها طی 8 جلسه 60 دقیقه ای که به صورت هفتگی برگزار می شد، در معرض مداخلات بازی درمانی قرار گرفتند. آزمودنی ها در سه مرحله پیش از آغاز مداخله، پس از اتمام مداخله و با فاصله دو ماه از اتمام جلسات به عنوان پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS18 و روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج تحلیل مانکوا نشان داد که علائم اختلال لجبازی- نافرمانی به گزارش والد و به گزارش معلم در گروه آزمون بازی درمانی گروهی در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس آزمون کاهش معنی داری داشت (P<0.001). همچنین بعد از دو ماه پیگیری نتایج هم چنان پابرجا بود.
    نتیجه گیری
    این یافته ها اثربخشی بازی درمانی گروهی را برای کاهش علائم کودکان دارای اختلال لجبازی- نافرمانی نشان می دهد و بر این اساس استفاده از این روش درمانی در مورد این کودکان به درمانگران توصیه می شود.
    کلیدواژگان: کودک، بازی درمانی گروهی، اختلال لجبازی، نافرمانی
  • توحید بابازاده، نیره زیبایی، لیلی شعبانی، فاطمه مرادی* صفحات 19-27
    سابقه و هدف
    بیماری ایدز، یکی از مشکلات بهداشتی در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه می باشد. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر روش همسان بر میزان آگاهی، نگرش و قصد رفتاری مرتبط با ایدز در دانش آموزان دختر دبیرستان های منطقه 14 شهر تهران انجام شده است.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه نیمه تجربی 330 نفر از دانش آموزان دختر به صورت تصادفی چندمرحله ای از بین 18 مدرسه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه دارای روایی و پایایی قابل قبول استفاده گردید. قبل از اجرای مداخله از دو گروه کنترل و مداخله پیش آزمون گرفته شد و اطلاعات لازم درباره آگاهی، نگرش و قصدرفتاری نسبت به رفتارهای پیشگیری کننده ایدز برای طراحی و اجرای مداخله بدست آمد. سپس برنامه آموزشی اجرا و پس از 3 ماه پرسشنامه ها جهت سنجش تاثیر مداخله مجددا تکمیل شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری -21SPSS و آزمون های آماری تی مستقل، تی زوجی، کای اسکوئر، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد.
    یافته ها
    پس از آموزش تغییرات معنی داری در میانگین نمرات آگاهی، نگرش و قصد رفتاری گروه مداخله مشاهده شد (0.001>P). سن با نگرش و قصد رفتاری با آگاهی و نگرش همبستگی مستقیم معنی داری داشت. آگاهی و نگرش قادر به پیش بینی 41 درصد تغییرات قصد رفتاری در دانش آموزان بودند.
    نتیجه گیری
    یافته های مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از روش همسان در مداخلات آموزشی می تواند در افزایش آگاهی و بهبود نگرش و قصد رفتاری نسبت به رفتارهای پیشگیری کننده از ایدز، موثر باشد.
    کلیدواژگان: نگرش، ایدز، آموزش بهداشت، آگاهی، دانش آموزان
  • محمود کریمی*، محمد طاهر، ندا فیاضی، سحر بیاتی، الهه رضایی، فریده رهنما صفحات 28-35
    سابقه و هدف
    اگر چه رژیم غذایی سالم و متعادل در سراسر زندگی مهم است اما در دوران بارداری برای سلامت مادر و جنین از اهمیت بیشتری برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف تعیین باورهای موثر بر رفتارهای تغذیه ای زنان باردار تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی ساوه انجام شده است.
    مواد و روش ها
    مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی بوده که در آن 260 نفر از زنان باردار به روش نمونه گیری چند مرحله ای از مراکز بهداشتی درمانی وابسته به دانشکده علوم پزشکی ساوه انتخاب و وارد مطالعه شدند. در پژوهش حاضر روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه تنظیم شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع و موانع درک شده، خود کارآمدی و راهنمای عمل) و چک لیست عملکرد در خصوص تغذیه صحیح در دوران بارداری بود. داده ها با استفاده از مصاحبه سازمان یافته جمع آوری و در نهایت با استفاده از نرم افزار 21SPSS و با کمک آزمون های آماری نظیر تی مستقل و آنالیز واریانس یکطرفه تجزیه تحلیل شدند.
    یافته ها
    میانگین سنی شرکت کنندگان 5±27.4 و میانگین سن حاملگی2.4± 5.5 بود. بین منافع و موانع درک شده، حساسیت و شدت درک شده، و خودکارآمدی درک شده با رفتارهای تغذیه ای زنان باردار همبستگی معنی داری ملاحظه شد (0.05>P). به علاوه بین متغیر های سطح سواد، وضعیت اشتغال و تعداد بارداری بارفتارهای تغذیه ای اختلاف معنی داری مشاهده شد (0.05>P).
    نتیجه گیری
    با توجه به اینکه میانگین نمره سازه های مدل اعتقاد بهداشتی در زنان باردار در حد متوسط بود، بنابراین برای بهبود سلامت مادر و کودک، یک برنامه آموزشی دقیق بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی برای بالا بردن حساسیت و شدت درک شده و همچنین افزایش خود کارآمدی و منافع درک شده به همراه از بین بردن موانع درک شده پیشنهاد می گردد.
    کلیدواژگان: نگرش، بارداری، رفتار تغذیه ای، زنان
  • فهیمه اردشیری لردجانی*، طیبه شریفی، محمد قاسمی پیربلوطی صفحات 36-43
    سابقه و هدف
    یکی از انواع هوش ها که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته، هوش معنوی است که موجب می شود فرد در برابر رویدادها و حوادث زندگی بینشی عمیق بیابد و از سختی و چالش های زندگی نهراسد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش گروهی به روش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش هوش معنوی زوجین شهر اصفهان بود.
    مواد و روش ها
    پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود که در بین زوجین ارجاع داده شده به شوراهای حل اختلاف شهر اصفهان انجام گردید. نمونه آماری این پژوهش شامل 32 زوج بود که به روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس انتخاب شده و به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گمارده شدند. سپس گروه آزمایش مداخلات آموزشی مربوط به تحلیل رفتار متقابل را در طی 10 جلسه آموزشی دریافت نمودند، در حالی که گروه کنترل از دریافت این مداخله در طول فرآیند پژوهش بی بهره بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008) بود. داده های جمع آوری شده بوسیله تحلیل کواریانس توسط بسته نرم افزاری SPSS20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    نتایج تحلیل چند متغیره نشان داد آموزش تحلیل روابط متقابل توانسته منجر به افزایش معنی دار مولفه های تفکر وجودی انتقادی و تولید معنای شخصی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پس آزمون شود (0.001>P).
    نتیجه گیری
    طبق یافته های این مطالعه می توان گفت مشاوره گروهی به شیوه تحلیل ارتباط متقابل، روش مناسبی برای افزایش هوش معنوی زوجین و در نهایت افزایش رضایتمندی آنان بوده که می توان با آموزش آن به ارتقاء کیفیت معنویت زوجین پرداخت.
    کلیدواژگان: زوجین، تحلیل رفتار متقابل، هوش معنوی
  • حسین ایزدی راد*، ایرج ضاربان صفحات 44-52
    سابقه و هدف
    سواد سلامتی عبارت است از مهارت هایی شناختی، اجتماعی که تعیین کننده انگیزه و قابلیت افراد در دستیابی، درک و به کارگیری اطلاعات به طریقی که منجر به حفظ و ارتقاء سلامت آن ها گردد. افراد با سواد سلامت ناکافی، وضعیت سلامتی ضعیف تری دارند. از این رو هدف این مطالعه، تعیین وضعیت سواد سلامت و ارتباط آن با وضعیت سلامت عمومی، استفاده از خدمات درمانی و اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه بود.
    مواد و روش ها
    این مطالعه توصیفی- تحلیلی بر روی 400 نفر از جمعیت 18 تا 65 سال شهر های بلوچستان انجام گردید. نمونه گیری بصورت خوشه ایچندمرحله ای انجام شد. داده ها با استفاده از ابزار سنجش سواد سلامت عمومی گردآوری شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS18 و با بکارگیری آزمون های آماری من ویتنی و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
    یافته ها
    تنها 32 درصد شرکت کنندگان از سواد سلامت کافی برخوردار بودند. سطح سواد سلامت ناکافی در افراد با سنین بالا، میزان تحصیلات کمتر، درآمد پایین تر و زنان شایع بود. در این مطالعه، ارتباط آماری معنی داری بین سطح سواد سلامت و مراجعه به پزشک، انجام رفتارهای پیشگیرانه و وضعیت سلامت عمومی دیده شد. افراد با سطح سواد سلامت بهتر، وضعیت سلامت عمومی خود را بهتر ارزیابی کردند، همچنین بیش از سایرین نسبت به انجام رفتارهای پیشگیرانه مبادرت ورزیدند.
    نتیجه گیری
    با توجه به پایین بودن سطح سواد سلامت گروه هدف، مداخلات آموزشی به منظور توسعه مهارت های سواد سلامت در جامعه ضروریست. تا بدین طریق بتوان تاثیرات منفی سطح سواد سلامت پایین را در جامعه کاهش داد.
    کلیدواژگان: سواد سلامت، خدمات بهداشتی، وضعیت سلامت عمومی
  • فاطمه شبیری، الهام حسامی *، بتول خداکرمی، علیرضا سلطانیان صفحات 53-61
    سابقه و هدف
    استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است که با ایجاد اختلال ساختاری در استخوان، زمینه را برای شکستگی استخوان مستعد می سازد. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر مشاوره بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر همدان در سال 1394 انجام گردید.
    مواد و روش ها
    مطالعه حاضر نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود که بر روی 80 زن مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی که به صورت تصادفی به دو گروه 40 نفره آزمون و کنترل تقسیم شده بودند، انجام گرفت. داده ها از طریق پرسشنامه استاندارد FFQ و دو پرسشنامه خودساخته دیگر جمع آوری و در سه مرحله (قبل، بلافاصله بعد و دو ماه بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 و روش های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شدند.
    یافته ها
    بین دو گروه قبل از مطالعه تفاوت معنی داری از نظر سن، سن منارک، تحصیلات، شغل و BMI وجود نداشت. قبل از مداخله تفاوت معنی داری بین میانگین نمرات سازه های مختلف این مدل در دو گروه مشاهده نشد. اما بعد از مداخله در گروه آزمون، میانگین نمره آگاهی و سازه های مختلف مدل به طور معنی داری افزایش پیدا کرد.
    نتیجه گیری
    مدل اعتقاد بهداشتی می تواند در بالا بردن آگاهی، ایجاد حساسیت و درک شدت از پیامدهای یک بیماری یا یک رفتار غیر بهداشتی و درک منافع و موانع انجام یک رفتار صحیح و بهداشتی و انجام آن رفتار، مفید باشد.
    کلیدواژگان: مدل اعتقاد بهداشتی، پوکی استخوان، پیشگیری، زنان
|
  • Mahmoud Ghasemi, Leila Sabzmakan* Pages 1-11
    Background And Objectives
    Tobacco use is one of the most important risk factors that increases the burden of diseases worldwide. Based on the increasing speed of tobacco use¡ the aim of the present study was to explain the experiences of high school students about the determiners of use and non-use of tobacco (cigarettes and hookah) based on the theory of protection motivation.
    Materials And Methods
    The present study is a qualitative study based on content analysis that has been carried out for five months from 22¡ November of 2014 to 20¡ April of 2015 on male high schools in Noshahr. Data were collected in the form of semi-structured interviews from 21 male high school students of whom 7 smoked cigarettes¡ 7 used hookah and 7 of them did not use any type of tobacco. Data analysis was carried out through the use of directed qualitative content analysis.
    Results
    Data analysis led to the extraction of 99 primary codes that were categorized into 9 predetermined levels of protection motivation theory including perceived sensitivity¡ perceived intensity¡ fear¡ perceived self-efficacy¡ response expense¡ efficiency of the perceived answer¡ external perceived reward¡ internal perceived reward¡ protection motivation. The findings of the study showed that the most important predictors for the use of tobacco were the structures of response expense and high perceived rewards and the most important predictors for non-use of tobacco were perceived sensitivity¡ perceived intensity and high self-efficacy of students.
    Conclusions
    the findings of the present study showed that the pressure from peers¡ being present in a group using tobacco and the absence of alternative recreational activities are among the most important factors of using tobacco. So¡ it is suggested that planners of the health department take the comprehensive interventions to improve effective individual and environmental factors of using tobacco so that they could reduce smoking cigarettes and hookah.
    Keywords: Psychological Theory, Smoking, Students, Tobacco Use
  • Narges Morshed, Iran Davoodi, Mohammad Babamiri Pages 12-18
    Background And Objectives
    With regard to the prevalence of Oppositional-Defiant Disorder in children and converting to the other disorders, if left untreated, this research aims to investigate the effectiveness of group play therapy on oppositional-defiant disorder symptoms among children.
    Materials And Methods
    This study is interventional and quasi-experimental research. In this study based on cluster sampling method, 30 participants were selected and randomly assigned to the experimental and control groups. The tools discussed here included Child Behavior Checklist (CBCL), Raven's Progressive Matrixes, Teacher Report Form (TRF) as well as a clinical interview with parents. Play therapy was provided weekly by group for the participants, in sixty-minute eight sessions. Participants were assessed in three stages of pre- interference post- interference and after two month intervals from completing sessions. SPSS18 and multi-variables covariance analysis method were used for analyzing data.
    Results
    The results obtained by Mancova analysis showed that there was a significant decrease in oppositional defiant-disorder symptoms in comparison with control group reporting by parents and teacher (P
    Conclusions
    The results indicated the efficiency of group play therapy on decrease of oppositional defiant disorder symptoms among children. Accordingly using this treatment method on children was recommended to the therapists.
    Keywords: Child, Play Therapy, Attention Deficit, Disruptive Behavior Disorders
  • Mahmood Karimy*, Mohammad Taher, Neda Fayazi, Sahar Bayati, Elaheh Rezaei, Farideh Rahnama Pages 28-35
  • Fahimeh Ardeshiri, Lordejani*, Taebeh Sharifi, Mohammad Ghasemi, Pirbloti Pages 36-43
  • Fatemeh Shobeiri, Elham Hesami*, Batul Khodakarami, Alireza Soltanian Pages 53-61