فهرست مطالب

فصلنامه علوم و فنون بسته بندی
پیاپی 10 (تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1391/05/23
  • تعداد عناوین: 8
|
  • وحید قنبری*، سید مهدی جعفری، شیلان رشید زاده صفحه 4
    فرآوری اسپتیک به پر کردن محصول استریل در ظروف از قبل استریل شده و به دنبال آن دربندی غیر قابل نفوذ در شرایط و فضای استریل اطلاق می شود. امروزه فرآوری و بسته بندی اسپتیک به عنوان یک فناوری جایگزین و کارآمد در تولید فرآورده های قابل استریل شدن در صنایع غذایی توسعه چشمگیری پیدا کرده است. در این تحقیق به صورت کاربردی به بررسی تحول تاریخی این فرآوری، استریل کردن مواد غذایی مورد فرآوری، استریل کردن مواد بسته بندی و سطوح تجهیزات و همچنین استریل کردن منطقه اسپتیک پرداخته شده است. در ادامه به متداول-ترین روش های اسپتیک در صنایع غذایی اشاره شده است و در پایان مزایا و محدودیت های اصلی این فرآوری مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: فرآوری اسپتیک، بسته بندی و دربندی
  • سمیرا فیضی*، ناصر صداقت صفحه 16
    شیر ترکیبی مایع است که در کلیه مراحل حملونقل نیاز به ظرف دارد. نخستین رشد معنی دار بسته بندی شیر در اواخر قرن 19 ایجاد شد. تغییرات طعمی و زمان ماندگاری شیر پاستوریزه و فراپاستوریزه تحت تاثیر شرایط فرایند، مواد بسته بندی و رشد میکروبی هستند. بد طعمی عاملی تاثیرگذار بر کاهش مصرف سرانه شیر می باشد. گسترش بدطعمی به درصد چربی شیر، نفوذ نور و اکسیژن، اندازه و جنس بسته بندی بستگی دارد. بطری های پلی اتیلن ترفتالات شفاف برای شیر پاستوریزه که سریعتر مصرف می شود، مناسب ولی برای شیر فراپاستوریزه مناسب نیستند؛ اما در صورت ایجاد خواص ممانعت کنندگی کافی در برابر نور در آن ها به منظور جلوگیری از بدطعمی اکسیداسیون نوری برای نگهداری طولانی مدت شیر مناسب می باشند. پوشش های چندلایه با خاصیت ممانعتکنندگی برای بسته بندی شیر پاستوریزه و فراپاستوریزه مناسب هستند که قابلیت حفظ طعم طبیعی شیر را دارند، از جمله:(پلیاتیلن با دانسیته پایین LDPE/ مقوا/ پلیاتیلن با دانسیته پایین/ پلیپروپیلن PP، پلیاتیلن با دانسیته پایین/ مقوا/ پلیاتیلن با دانسیته پایین/ اتیلن وینیل الکل EVOH/ پلی اتیلن با دانسیته پایین و پلی اتیلن/ مقوا/ پلی اتیلن PE/ آلومینیوم/ پلی اتیلن).
    مقوای مورد استفاده باید مناسب برای بسته بندی شیر و دارای خاصیت ممانعتکنندگی مطلوب باشد. بسته بندی انعطاف پذیرنیز از طریق فرایند کواکستروژن محصول را در طی حمل و نقل، عرضه و نگهداری محافظت می کند؛ این بسته بندی ها حاصل اتصال دو لایه یا بیشتر به شبکه چند لایه هستند. پلی اتیلن با دانسیته پایین خطی یا ترکیب آن با پلی اتیلن با دانسیته پایین جهت کیسه با قابلیت دوخت حرارتی در شیر به کار می روند. در صورت نیاز به ممانعت کنندگی بالا در برابر اکسیژن به منظور دستیابی به زمان ماندگاری طولانی مدت از کیسه های پلی آمید استفاده می شود.
    کلیدواژگان: شیر پاستوریزه و فراپاستوریزه، طعم، بسته بندی، پلاستیک و زمان ماندگاری
  • حسن صراف جوشقانی* صفحه 30
    استفاده از سامانه بسته بندی هوشمند به منظور عیب یابی قبل از مصرف، تحول مثبتی در ارائه خدمات فنی، در حین حمل و نقل و ذخیره سازی تا مصرف به شمار می رود. بدین شکل که با تعبیه واحد الکترونیکی مناسب در بسته بندی، به صورت دوره ای یا موردی، اطلاعات فنی اجزا و قطعات موشکی، شناسایی، تحلیل و در صورت بروز خطا، هشدارهای لازم به طور خودکار به یک مرکز خدمات مشترک مخابره می شود و یا به-صورت دستی و مشاهده نشانگر واحد کنترل الکترونیکی بسته بندی توسط کاربر به مرکز خدمات و اطلاعات مزبور ارایه می گردد. این موضوع از یک طرف باعث جلوگیری از بروز عیوب بیشتر و نهایتا آماده به کاری مداوم موشک خواهد شد. از سوی دیگر باعث از باعث از رده خارج شدن و برگشت دادن موشک تامینی خواهد شد.
    به این صورت که بعد از شناسایی واحد کنترل الکترونیکی که در بخشی از بسته بندی نصب می شود و بررسی فرایند عیب یابی اقلام موشکی- قبل از لانچ کردن و به کارگیری – نتایج به مرکز خدمات مخابره، دسته بندی و تحلیل می شود تا نهایتا مدیریت رفع عیوب به صورت یکپارچه یا موردی عمل نموده و اقدامات اصلاحی و تعمیری مورد نیاز صورت گیرد. در این مقاله جهت غلبه بر موانع به-کارگیری این سامانه با بررسی رویکردهای موجود و تشریح تفصیلی سامانه عیب یابی آن، نحوه عملکرد کارکردهای آن در ایجاد شبکه ایمن حمل و نقل و ذخیره سازی تا مصرف تشریح می شود.
    همچنین پیشینه و معماری این سامانه در «بخش بسته بندی» و «بخش مرکز خدمات مشترک» و همچنین مزیت های آن بیان شده است. بدین طریق نحوه تشکیل پرونده الکترونیکی عیب-یابی و سلامت هر یک از اقلام موشکی خریداری شده و اجزای آن از طریق خروجی-های سامانه بسته بندی هوشمند حاصل خواهد شد.
    کلیدواژگان: مهمات، هوشمند، بسته بندی، موشک، عیب یابی از راه دور
  • شیرین کیا *، حبیب الله میرزایی، سید مهدی جعفری صفحه 42
    در طب سنتی فعالیت ضد میکروبی عصاره گیاهان مختلف بر روی باکتری ها و قارچ ها شناخته شده بود. از زمان های قدیم گیاهان دارویی به عنوان رنگ دهنده و عوامل طعم دهنده غذا مورد استفاده قرار می گرفتند. از عصاره گیاهان برای جلوگیری از بیماری های ناشی از غذا و فساد مواد غذایی استفاده می شد. با استفاده از بسته بندی فعال که با محیط و محصول در تعامل است می توان عمر مفید، ایمنی و خواص حسی محصول را افزایش داد و کیفیت محصول را حفظ نمود.
    این بسته بندی ها قادر به مهار اکسیژن، رطوبت یا اتیلن هستند. همچنین می توانند اتانول و طعم را در بسته بندی منتشر کنند و فعالیت ضد میکروبی از خود نشان دهند. سیستم ضد میکروبی از طریق انتشار گاز، پوشش با عوامل ضد میکروبی و اختلاط با مواد افزودنی ضد میکروبی می توانند اثرات خود را اعمال نمایند.در این مقاله فعالیت ضد میکروبی گیاهان در غلظت های 1، 5، 10 و 20 % در فیلم خوراکی بر پایه نشاسته تاپیوکا- آلژینات بر روی سویه-های مختلف شامل 3 گونه اشرشیاکلی، 2 گونه سالمونلا تیفیموریوم، باسیلوس سرئوس، لیستریا مونوسیتوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، ویبریو پاراهمولیتیکوس، باسیلوس سابتیلیس، ویبریوپاراهمولیتیکوس، لیستریا مونوسیتوژنز و 2 سوش سودوموناس مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج پژوهشگران در بین روش های استخراج عصاره از گیاهان دارویی بهترین روشی که بیشترین میزان فعالیت ضد میکروبی را از خود نشان می داد مربوط به روش استخراج الکلی بود، بعد از آن روش های استخراج با آب گرم و اولتراسونیک در مقام دوم و سوم قرار می گرفتند. موثرترین عصاره گیاهان دارویی جهت فعالیت ضد میکروبی، مربوط به عصاره گیاهان هیبیس کیوس سبدریفا لینا و پیپر بیتر لینا می-شد. حساس ترین میکروارگانیسم ها نسبت به این عصاره های گیاهی ویبریو پاراهمولیتیکوس و یرسینیا آنتروکولیتیکا می باشد و مقاوم ترین میکروارگانیسم باسیلوس سابتیلیس است.
    دمای نگهداری بر روی فعالیت ضد میکروبی این فیلم ها تاثیر گذار است. به طور کلی عصاره گیاهان دارویی در فیلم خوراکی نشاسته تاپیوکا-آلژینات (شکل 1) دارای اثرات ضد میکروبی خوبی است که برای گسترش ماندگاری یا بهبود ایمنی ماده غذایی به کار می رود فقط باید تعامل بین غلظت عصاره و طعم و مزه در غذا مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: گیاهان دارویی، فعالیت ضد میکروبی و پوشش خوراکی
  • هاشم رهامین *، محراب مدهوشی، محمدرضا دهقانی فیروزآبادی صفحه 56
    بسته های چند لایه امروزه به طور گسترده ای در بسته بندی مواد نوشیدنی مانند آب میوه ها، شیر و حتی آب مورد مصرف قرار می گیرد و هر سال میزان قابل توجهی از دور ریزهای آن در سطح جهان تولید می گردد که علی رغم غیرقابل مصرف بودن در صنایع دیگر، سبب آلودگی محیط زیست نیز می گردد. در این مقاله به تشریح پانل ساخته شده از دور ریزهای بسته های چند لایه بدون استفاده از چسب و روکش شده با چوب گردو پرداخته شده و خواص فیزیکی و خمشی آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان داد که می توان با دور ریزهای بسته های چندلایه بدون استفاده از هیچ چسبی، پانل ساخت و مقاومت پانل به دست آمده در حد قابل قبول و بر اساس استاندارد متعارف برای سایر پانل های لیگنوسلولزی نظیر تخته فیبر می باشد.
    کلیدواژگان: دور ریزهای بسته های چند لایه، پانل، جذب آب و واکشیدگی ضخامت
  • سعیده امینی هرندی*، مهدی کاشانی نژاد، محمد گوهریان، صبیحه علی زاده صفحه 64
    گز یکی از فرآورده های غذایی سنتی ایران است. ترکیبات گز تفاوت مشخصی با سایر شیرینی ها و تنقلات مشابه دارد. در تهیه گز از انواع روغن، نشاسته و آرد استفاده نمی شود. در شرایط نگهداری نامطلوب تغییراتی در رنگ، مزه و بوی این محصول ایجاد می شود که ممکن است ناشی از اکسایش در مغزها باشد. از طرفی در صورت عدم بسته بندی مناسب، گز در مناطق با رطوبت محیطی پایین، خشک و در مناطق با رطوبت محیطی بالا، نرم و چسبنده می شود. در این تحقیق راهکارهایی در رابطه با کاهش مشکلات مذکور شامل بررسی فرایند اکسایش مغزها، استفاده از اتمسفر اصلاح شده و جاذب های اکسیژن برای کاهش اکسایش و بسته-بندی با خاصیت ممانعتی بالا برای کاهش افت رطوبت در گز مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: گز، بسته بندی، اکسایش، اتمسفر اصلاح شده، جاذب اکسیژن، خاصیت ممانعت بالا، فیلم و پوشش خوراکی
  • نیره کریمی*، یحیی مقصودلو صفحه 74
    جهت بسته بندی قارچ دکمه ای به فیلم های بسته بندی با نفوذ پذیری بالا نسبت به اکسیژن و دی اکسید کربن نیاز می باشد. فیلم های پلاستیکی نظیر PVC به علت افت وزن (و بنابراین ارزش اقتصادی) و تغییرات بافت برای قارچ دکمه ای نامطلوب می باشند. بنابراین می-توان از فیلم های پلی اولفین (PD 941و PD 961) استفاده نمود. همچنین از فیلم های جدید برای گسترش MAP می توان به مواد آب دوست مانند فیلم های تهیه شده از محصولات کشاورزی یا فیلم های مصنوعی ساخته شده از پلی اتیلن، پلی استر یا پلی اتر آمید اشاره نمود. فیلم گلوتن گندم نسبت به فیلم سنتزی برای محدود کردن دی اکسید کربن در داخل بسته و حفظ شرایط تازگی قارچ ها بسیار مطلوب می باشد. در این مطالعه تاثیر نوع فیلم بسته بندی بر خواص کیفی قارچ مانند ترکیب گاز داخل بسته ها، رنگ، کاهش وزن و رسیدگی در طی نگهداری ارزیابی می گردد.
    کلیدواژگان: قارچ دکمه ای، فیلم بسته بندی، ویژگی های کیفی و اتمسفر اصلاح شده
|
  • Vahid Ghanbari, Seid Mahdi Jafari, Sh Rashidzadeh Page 4
    Aseptic processing is defined as steril product filling in pre-sterilized containers followed by hermetic sealing in a sterile environment. Aseptic processing and packaging has made great developments as a flexible and efficient technology for production of sterilizable products in food industries. In this study, the historical developments of the application form processing, sterilization of processed foods, sterilization of equipment and packaging materials, and also sterilization of aseptic zones has been investigated. In resumption, the most common aseptic methods in the food industry and the advantages and limitations of this process are examined.
    Keywords: Aseptic processing, packaging, sealing
  • Samira Feyzi*, Naser Sedaghat Page 16
    As milk is a liquid compound, it needs containers at every stages of movement. The first significant development in milk packaging created at the end of nineteenth century. The flavor changes and shelf life of pasteurized milk and ultra pasteurized milk are affected by processing conditions, packaging materials and microbial growth. Off-flavor is an effective factor on reduction of milk quality. Off-flavor development in milk depends on fat content, light and oxygen permeation, container size and packaging materials. Clear polyethylene terphthalate bottles are suitable for pasteurized milk which is consumed faster, but they aren’t suitable for ultra-pasteurized milk that needs long shelf life unless we create sufficient light barrier in PET bottles in order to avoid photo-oxidation off - flavor. One type of suitable packaging for pasteurized milk and ultra-pasteurized milk is a packaging which is laminated cardboard with barrier properties and are able to maintain the natural milk’s flavor such as: (LDPE /Card board /LDPE /PP, LDPE /Cardboard /LDPE /EVOH /LDPE, and PE /Card board /PE /AL-foi l/PE), the cardboard must be suitable for milk packaging and have good barrier properties. Multilayer flexible packagings are produced by co-extrusion processes and can protect products during shipping, display, and storage. These packagings are the combining of two or more layers into a composite web. LLDPE or it’s combination with LDPE is used for milk pouches. If oxygen barrier is required for long shelf life, then Poly-amid could be used.
    Keywords: Pasteurized milk, ultra pasteurized milk, packaging, flavor, plastic, shelf life
  • Hassan Sarraf Jrshqany* Page 30
    The use of smart packaging systems for troubleshooting before use, a new transformation during transport and storage is presented in this paper, after introducing an electronic control unit which is part of the package installation, troubleshooting, how to send the results to certain transmission services. Transmission services, data classification and analysis to operate and eventually managed to fix defects and corrective actions need some repairs to be done. In this paper, history and architecture of this system in the packaging sector and the services and its benefits has been expressed. The electronic filing through the troubleshooting items for each missile and its components through smart packaging system output is obtained.
    Keywords: Ammunition, packaging, intelligent, missile, troubleshooting remote
  • Shirin Kia, Habibollah Mirzaei, Seid Mehdi Jafari Page 42
    Antimicrobial activity of plant extracts in traditional medicine on bacteria and fungi has been identified. Medicinal plants have been used since ancient times as a food coloring and flavoring agents. Also, plant extracts have been used for the prevention of diseases caused by food borne pathogens. With the use of active packaging that can interact with the environment and product, increased shelf life, safety and sensory properties of the product can be achieved and continued to maintain product quality. Antimicrobial activity of medicinal plant extracts (including Andrographis paniculata (Burm.f.)Wall. ex Nees, Curcuma zedoaria (Christm.) Roscoe, Garcinia mangostana L, Hibiscus sabdarifa L, Musa sapientum L, Nelumbo nucifera Gaertn, Piper betle L, Psidium guajava L and Punica granatum L) in tapioca starch - alginate based on edible films against food related bacteria (including 3 strains of Escherichia coli, 2 strains of Salmonella Typhimurium, Bacillus cereus, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus, 1 strain of Bacillus subtilis, Vibrio parahaemolyticus, Yersinia enterocolitica, and 2 strains of Pseudomonas sp) was studied. According to research results, the most effective medicinal plant extracts were Hibiscus sabdariffa Linn and Piper betle Linn (antimicrobial activity of plant extracts). The most sensitive microorganisms to plant extracts were Vibrio parahaemolyticus and Yersinia enterocolitica. Bacillus subtilis was the most resistant microorganisms. Storage temperature was impressive on the antimicrobial activity of these films.
    Keywords: Herb, antimicrobial activity, edible coatings
  • Hashem Rahamin, Mehrab Madhoushi, Mohammad Reza Dehghani Firuzabadi Page 56
    Nowadays, Tetrapack packaging materials are widely used in beverages such as juice, milk and water packaging applications. Each year a significant amount of waste is producing in the world which are non-recyclable in other industries and will also cause environmental pollution. This paper outlines the panels made from Tetrapack waste and investigation of physical and bending properties of these panels. The results showed that the panel can be made with Tetrapak waste, without adhesive and the panel resistances are acceptable due to the standard for other cellulosic panels such as fiber board.
    Keywords: Tetrapak waste, panel, walnut veneer, physical properties, bending properties
  • S. Amini Harandi*, M. Kashani¬Nejad, Mohammad Goharian, Sabihe Alizade Page 64
    Gaz is one of the traditional food products. Ingredient of Gaz has certain differences compared with other sweets & snacks, which in the preparation of them no oils, starch and flour is used. Adverse color, taste and odor in Gaz may has been created by oxidation in nuts at store condition. On the other hand, Gaz becomes dry in inappropriate packaging at areas with low humidity and becomes soft and sticky, in wet areas. In this review, the solutions has been offered for reduction of this problem such as the use of modified atmosphere, oxygen absorber, high barrier packaging and edible film and coating.
    Keywords: Gaz, packaging, oxidation, MAP, oxygen scavengers, high barrier packaging, edible film, coating
  • Nayereh Karimi*, Yahya Maghsoudlou Page 74
    For button mushrooms packaging, the packaging films with high permeability to oxygen and carbon dioxide are required. Permeability of plastic films such as PVC lead to loss of weight (and thus economic value) and textural changes are undesirable for button mushroom. So packaging film of polyolefins (PD 941 and PD 961) can be used. Also the new film, hydrophilic materials such as films made from agricultural products or synthetic films such as poly ethylen, poly ester or poly ether amid are used. In this paper, effect of different packaging films on the qualitative properties such as container gas composition, weight loss, color and maturity during storage were measured.
    Keywords: Button mushroom, packaging film, qualitative characteristics, MAP