فهرست مطالب

نشریه صوت و ارتعاش
پیاپی 13 (بهار و تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/04/04
  • تعداد عناوین: 10
|
  • فرزاد آیتاللهزاده شیرازی ، حامد شهابی، محمد محجوب صفحات 3-12
    فرایند به دست آوردن انرژی موجود در محیط و تبدیل آن به انرژی الکتریکی قابل استفاده، برداشت انرژی نامیده می شود. مواد پیزوالکتریک و ابزارهای الکترومغناطیس از روش های اصلی برداشت انرژی هستند که در این پژوهش از هر دو روش استفاده شده است. در چند سال گذشته تحقیقات زیادی در این حوزه و به طور خاص استحصال انرژی از ارتعاشات محیطی صورت گرفته است. در این مقاله، مکانیزمی برای تولید الکتریسیته از ارتعاشات سیستم تعلیق یک موتورسیکلت ارائه می گردد. ناهمواری سطح جاده یک ورودی اتفاقی به سیستم تعلیق موتورسیکلت وارد می نماید که موجب ارتعاش آن و اجزای متصل می گردد. برای شناسایی طیف فرکانسی و محاسبه فراوانی فرکانسی از دستگاه آنالایزر ارتعاشی استفاده شده و سیگنال های ارتعاشی از جاده گرفته شده است. با بررسی داده های گرفته شده فرکانس 15هرتز، بیشترین فراوانی را در طیف فرکانسی برای موتورسیکلتی که با سرعت 30 کیلومتر بر ساعت در حرکت است، دارد. این فرکانس به عنوان فرکانس رزونانس مکانیزم الکترومغناطیس درنظر گرفته شده است. مکانیزم پیزوالکتریک به صورتی درنظر گرفته شده که در فرکانس های بالاتر رزونانس داشته باشد به گونه ای که سیستم برداشت انرژی در بازه وسیع تری از طیف فرکانسی خروجی الکتریکی داشته باشد. سیستم در مقیاسی که قابلیت استفاده در یک موتورسیکلت نمونه را داشته باشد، ساخته شده است. سیستم به طور آزمایشگاهی تست گردیده و توان خروجی آن در بازه فرکانسی صفر تا 50 هرتز به دست آمده است.
    کلیدواژگان: برداشت انرژی، مکانیزم الکترومغناطیس، مکانیزم پیزوالکتریک، ارتعاشات موتورسیکلت
  • سیدعلی ابراهیمیان ، حمیدرضا حاجی باقری صفحات 13-22
    در این تحقیق تعیین قابلیت آزمون نشرآوایی (آکوستیک امیشن [i]) در تعیین محل نشتی گاز در خط لوله انتقال گاز سراسری ایران با قطر خارجی56 اینچ و فشار psi1050، ارزیابی شد. با توجه به اعلام گزارش وجود نشتی ppm1500 در لوله به طول 8/37 متر محصور داخل غلاف بتنی (ccw [ii]) ، با عنایت به گازدار بودن خط لوله، عدم امکان قطع جریان و همچنین هزینه بالای تخریب غلاف بتنی، با استفاده از آزمون نشرآوایی، احتمال وجود نشتی در غلاف بتنی و تخمین موقعیت آن ارزیابی شد. در این آزمون در دو سر لوله خارج از غلاف بتنی با نصب حسگرهای پیزوالکتریک عملیات داده برداری جهت شناسایی منابع صوتی ناشی از نشتی موجود انجام شد. پس از مکان یابی داده های دریافتی با توجه به مشخصات اصلی سیگنال نشتی یعنی RMS و زمان ماندگاری، محل نشتی ردیابی و شناسایی شد. نتایج آزمون حاکی ازعدم وجود نشتی گاز در غلاف بتنی بوده و موقعیت نشتی در محلی خارج از آن شناسایی گردید. با حفاری محل تخمین زده شده توسط نشرآوایی ، نشتی موجود در سر جوش محیطی [iii] ، به علت ترک طولی بر روی جوش در ساعت 6 لوله مشاهده شد. که پس از تخلیه گاز خط لوله، جوش تعمیر و هیچ آسیبی به غلاف بتنی وارد نشد.
    کلیدواژگان: لوله انتقال گاز، نشر آوایی، نشتی، غلاف بتنی، ترک طولی
  • مریم سادات شرافت، محسن تابان، محمد دیده بان صفحات 23-32
    فضاهای آموزشی نقش اساسی در رشد و تعالی سرمایه های انسانی یک کشور دارند؛ از این رو شناخت و بررسی کیفیت این فضاها بسیار حائز اهمیت است. سنجش کیفیت این فضاها مستلزم توجه جدی به مرحله ی ارزیابی به عنوان جزئی مهم از فرایند طراحی و بهره برداری ساختمان ها است. ارزیابی پس از بهره برداری [i] ، فرایند ارزیابی ساختمان ها با شیوه ای نظام مند و دقیق است و زمانی انجام می شود که مدتی از ساخت و بهره برداری ساختمان ها گذشته است. زمینه های مختلف عملکرد یک ساختمان می توانند از موضوعات مورد بررسی در ارزیابی پس از بهره برداری باشند. کیفیت محیط داخلی دربرگیرنده چهار عامل کیفیت نور، دما، صوت و هوا است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کیفیت محیط داخلی کلاس های آموزشی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ابتدا نظر کاربران در مورد کیفیت این فضاها از طریق نظرسنجی مورد پرسش قرار گرفت. طبق نتایج پرسشنامه، بیشترین میزان نارضایتی کاربران مربوط به کیفیت آکوستیکی محیط بود. در مرحله بعد برای بررسی درستی این نتیجه، نوفه زمینه با استفاده از دستگاه صدا سنج اندازه گیری شد. نتیجه حاصل از ارزیابی، نظر کاربران مبنی بر پایین بودن کیفیت آکوستیکی محیط را تایید می کرد. نتیجه ارزیابی این ساختمان به عنوان نمونه ای از ساختمان های آموزشی رایج در ایران، بیانگر احتمال وجود مشکلات جدی در این زمینه و اهمیت پرداختن به پژوهش های بیشتر برای رفع مشکلات موجود است.
    کلیدواژگان: کیفیت محیط داخلی، ارزیابی پس از بهره برداری، ارزیابی شرایط آکوستیکی، شرایط فیزیکی کلاس درس
  • کامیار موقرنژاد ، امیر حسین تقی پور صفحات 33-38
    امواج صوتی از نوع امواج مکانیکی هستند که به کمک ارتعاش مولکول ها در سیالات جابه جا می شوند، از این رو سرعت صوت به پارامترهای عملیاتی از قبیل دما، فشار، دانسیته و ویسکوزیته سیال وابسته است. با توجه به وابستگی سرعت صوت به پارامترهای ترمودینامیکی مختلف سیالات و سهولت دستیابی به این پارامتر به خصوص در شرایط ترمودینامیکی بحرانی اندازه گیری این پارامتر از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه یک روش اندازه گیری سرعت صوت با فرکانس پایین ارائه شده است. اساس کار این روش بر مبنای روش اندازه گیری صوت به کمک پالس– اکو می باشد. در این پژوهش سیستم تولید پالس به کمک یک ژنراتور پالس کاملا بومی و قابل برنامه نویسی کار می کند. به علاوه به منظور اطمینان از انرژی کافی پالس به منظور عبور از فضای نمونه، پالس تولید شده توسط یک مدار تقویت کننده، تقویت می شود. از سوی دیگر به دلیل تضعیف پالس های دریافتی در سوی دیگر سلول نمونه، پالس دریافتی طی سه مرحله تقویت می شود. به منظور اطمینان از عملکرد مناسب دستگاه ساخته شده، سرعت صوت در مایعاتی شامل آب، نرمال هگزان، نرمال هپتان در محدوده دمایی15/303 تا 15/333 کلوین و در فشار اتمسفریک اندازه گیری و سپس مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر ارائه شده در مراجع مقایسه شد. درصد خطای نسبی مشاهده شده در محدوده 1/1 - % و 74/2% قرار گرفت.
    کلیدواژگان: سرعت صوت، فرکانس پایین، تقویت کننده، زمان پرواز
  • رسول کریمی، محمد ابونجمی صفحات 39-55
    امروزه کیفیت محصولات غذایی و کشاورزی نقش اساسی در انتخاب و خرید این محصولات ایفا می کند. کیفیت درونی از اصلی ترین شاخص های انتخاب محصول است که به روش های ظاهری (بینایی، بویایی، لامسه) قابل تشخیص نیستند. بنابراین برای کیفیت سنجی درونی روشی نیاز است که بدون آسیب رساندن به بافت محصول در کمترین زمان ممکن و با بالاترین دقت توانایی تشخیص را داشته باشد. از این رو روش پردازش سیگنال های صوتی در درجه بندی، جداسازی و بافت سنجی مورد استفاده قرار می گیرد. در این بررسی کاربرد سه روش مرسوم پالس، ضربه آکوستیک، ارتعاش آکوستیک در تشخیص کیفیت درونی محصولات کشاورزی با استفاده از پردازش سیگنال های صوتی برای محصولاتی مانند کیوی، هندوانه، پسته، انبه و… ذکر شده است. نتایج حاصل از این پژوهش ها نشان دهنده این است که روش پخش آوایی [i] توانایی بالایی برای تشخیص بافت و کیفیت داخلی محصولات کشاورزی به صورت غیرمخرب دارا بوده و با پیشرفت علم الکترونیک می تواند درکنار آن سیستم های برخط جداسازی و تشخیص کیفیت راه اندازی گردد.
    کلیدواژگان: سیگنال صوتی، غیرمخرب، کیفیت سنجی درونی، محصولات کشاورزی
  • سحر صادقی ، علی مالکی صفحات 56-65
    از موضوعات مهم در ثبت پتانسیل برانگیخته حس تنی حالت ماندگار (SSSEP [i]) ، چگونگی اعمال تحریک می باشد. گرفتن موتور در دست سوژه، سبب تغییر شکل لرزش آن می شود. استفاده از ابزارهای گوناگون به منظور اتصال موتور به انگشت نیز مانع حرکت آزادانه موتور شده و با احتمال تغییر سطح تماس موتور با انگشت در حین آزمایش همراه است. هدف این مقاله، معرفی تجهیزی جدید به منظور اعمال موثر تحریک لرزشی می باشد. سیستم ارائه تحریک شامل یک موتور لرزشی و تجهیز اسفنجی جدیدی جهت اعمال تحریک می باشد. تحریک لرزشی در فرکانس های 21، 23 و 25 هرتز به انگشت اشاره دست سوژه اعمال گردید. بازشناسی فرکانس با روش های CCA [ii] و LASSO صورت پذیرفت و میانگین صحت بازشناسی برای پنجره های زمانی هشت، چهار و دو ثانیه ای گزارش گردید. نتایج نشان داد جایگذاری موتور درون پایه و قرارگیری انگشت بر روی سطح پایه، موجب کاهش فشار انگشت بر لرزش موتور، حرکت آزادانه موتور و پایداری سطح تماس می شود. استفاده از اسفنج در طراحی پایه نیز با اعمال تحریک جانبی در کنار تحریک مستقیم، کارآیی را افزایش می دهد. با استفاده از تجهیز پیشنهادی، امکان اعمال تحریک به شیوه موثر در سیستم های رابط مغز-رایانه (BCI [iii]) مبتنی بر پتانسیل برانگیخته حس تنی حالت ماندگار (SSSEP) فراهم گردیده است.
    کلیدواژگان: واسط مغز- کامپیوتر (BCI)، پتانسیل برانگیخته حس تنی حالت ماندگار (SSSEP)، موتور لرزشی، تحریک لرزشی موثر
  • مهدی شهریاری ، مهدی حمزه ای صفحات 66-76
    در این مقاله با استفاده از آنالیز طیفی در نرم افزار انسیس به تعیین تنش های حاصل از ارتعاش پمپ پرداخته می شود. مدل استفاده شده در این تحقیق شامل پمپ و سیال عبوری از آن می باشد. پمپ مدل شده در این جا از نوع گریز از مرکز بوده که دارای ساختاری حلزونی شکل است. شرکت سازنده این پمپ KSB و مدل آن KWP K350-400 است. همچنین، در این تحقیق پروانه پمپ مدل شده و اثر دیگر اجزا ی پمپ به صورت شرایط مرزی بر روی آن اعمال می گردد. برای این کار با استفاده از برهم کنش سیال-سازه در هنگام ورود سیال به پمپ و کاهش فشار آن در ورودی پروانه پمپ فرایند کاویتاسیون در پمپ را شبیه سازی کرده و با استفاده از روش کوپل دو طرفه ی سیال با سازه، ارتعاشات به وجود آمده از این پدیده محاسبه می گردند. پس از آن ارتعاشات به وجود آمده ناشی از کاویتاسیون در پمپ توسط آنالیز طیفی در پمپ شبیه سازی شده و تنش های به وجود آمده محاسبه می گردند.
    کلیدواژگان: آنالیز طیف فرکانسی، ارتعاشات، پمپ گریز از مرکز، کاویتاسیون
  • صفحات 77-81
    انجمن آکوستیک و ارتعاشات ایران اقدام به تالیف یک واژه نامه جهت معادل های فارسی اصطلاحات انگلیسی حوزه آکوستیک و ارتعاشات نموده است. این واژه نامه برای استفاده اساتید، دانشجویان و کارشناسان صنعت بسیار مفید خواهد بود. در این شماره از مجله علمی ترویجی، بخش اول واژه ها حضور خوانندگان عزیز معرفی می گردد. لطفا نظرات اصلاحی خود را در مورد معادل فارسی واژه ها یا افزودن واژه های جدید به ایمیل دکتر علی اصغر جعفری (مولف واژه نامه) ارسال نمایید. [email protected]
  • مهدی بکرانی ، وحید حمیتی واقف صفحات 82-103
    روش های نوین آزمون غیرمخرب، مبتنی بر تصویربرداری فراصوتی با استفاده از آرایه های فازی می باشند. با توجه به تنوع روش های تصویربرداری، بررسی و مقایسه آنها تاکنون کم تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی انواع روش های تصویربرداری فراصوتی، شبیه ساز آزمون غیرمخرب معرفی می شود. این شبیه ساز علاوه بر پیاده سازی روش های تصویربرداری فراصوتی، به یک سخت افزار تصویربرداری فراصوتی ساخته شده در آزمایشگاه مرتبط می شود و امکان مقایسه روش های مختلف را از منظر کیفیت تصویر، میزان نویز زمینه، دقت تشخیص عیوب، سرعت اجرا و میزان پیچیدگی محاسباتی فراهم می آورد. قابلیت تنظیم کلیه پارامترهای مرتبط با تصویربرداری فراصوتی، امکان شکل دهی پرتو و آستانه گذاری، و همچنین سهولت استفاده از آن، از جمله ویژگی های مهم این شبیه ساز است. نتایج استخراج شده از این شبیه ساز در یک مطالعه موردی نشان می دهند میزان نویز زمینه تصویر در روش تمرکز کامل مبتنی بر شکل دهی پرتو برابر با dB 3/19- است که نسبت به روش متعارف تمرکز کامل به میزان dB14 بهبود یافته است. همچنین تابع شدت روشنایی حفره در روش تمرکز کامل [i] (TFM) متعارف به میزان dB 2/2 بهتر از روش مبتنی بر شکل دهی پرتو است که به معنای حساسیت بیشتر در تشخیص حفره ها و عیوب می باشد.
    کلیدواژگان: آرایه فازی فراصوتی، شبیه ساز تصویربرداری فراصوتی، آزمون غیرمخرب، شکل دهی پرتو، روبش
  • محمود ابراهیمی ، شکوه عطاری لر صفحات 104-119
    تمام مواد چه زنده و چه غیر زنده دارای تحرک و فرکانسی ویژه بوده که از فرکانس های دیگر تاثیر گرفته و تاثیر می گذارند. سلول های زنده دارای فرکانس های مخصوص بخود بوده و نسبت به فرکانس های اعمالی پاسخ می دهند، درحالیکه، فرکانس هایی که در تعادل و توازن با بافت زنده نباشند، موجب بیماری می شوند. با استفاده از ابزارهای درمان فرکانسی می توان این عدم توازن ها را قبل از اینکه منجر به بیماری شوند، اصلاح نمود. این ابزارها مکمل روش های درمان مدرن بوده و هیچگونه عوارض جانبی ندارند. نبود اثرات جانبی و تاثیر فرکانس ها بر بیماری بسیارجالب توجه بوده و بنظر می رسد که راهی طولانی جهت درک بهتر و استفاده بیشتر از این تکنولوژی در پیش است. در این مقاله تلاش شده است بطور خلاصه با انواع روش های مبتنی بر فرکانس درمانی چه از نوع فرکانس های صوتی و چه نوری آشنایی اولیه حاصل شده و راه برای تحقیقات جدیدی در این زمینه ها گشوده شود. درمان هایی از نوع صوتی، فراصوتی، سونودینامیکی، ژن درمانی، آپوپتوزدرمانی، بهبود بازده شیمی درمانی و موزیک درمانی معرفی شده است. بعلاوه، درمان های نوری از قبیل فوتودینامیک درمانی نیز بررسی شده است. این روش ها قادرند به تنهایی و یا همزمان با داروهای دیگر در درمان انواع بیماری های روانی، شنوایی، دیابت، سکته، سرطان، بیماری های عروقی، عفونت ها، پوکی استخوان، انسداد شریان های قلبی، آب سیاه یا گلوکوم، آسیب های عصبی، زخم های پوستی و شکستگی های استخوان بکار گرفته شوند.
    کلیدواژگان: فرکانس درمانی، صوت درمانی، نوردرمانی، فراصوت درمانی، سونودینامیک