نشریه صوت و ارتعاش
پیاپی 7 (بهار و تابستان 1394)

صدای توربین های بادی از جمله ریسک فاکتورهای محیطی سلامت انسان است و از مهمترین پاسخ های انسان به آن، آزردگی صوتی ناشی از آن می باشد. در این مقاله اثر صدای توربین های بادی بر آزردگی صوتی شاغلان نیروگاه بادی منجیل بررسی شده است. برای این منظور، شاغلان نیروگاه بادی منجیل در سه گروه تعمیرات، حراست و اداری بررسی و تراز معادل صوت برای هر یک از گروه ها براساس استاندارد ایزو 9612 اندازه گیری می شود. میزان آزردگی صوتی افراد با استفاده از روش ایزو 15666 تعیین شده است. براساس نتایج، میانگین آزردگی صوتی افراد 6 به دست آمد و تعمیرکاران نسبت به دو گروه دیگر آزردگی صوتی بیشتری دارند. میانگین سن و سابقه کار افراد به ترتیب 8/ 30 و 1/ 14 سال بود و افرادی با سن و سابقه کار بیشتر، آزردگی صوتی بیشتری را تجربه کردند. همچنین صدا، سن و سابقه کار ارتباط مثبت و معناداری با آزردگی صوتی دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان می دهد که تاثیر مواجهه صوتی بر آزردگی شاغلان از تاثیر سن بیشتر است و در حضور سن و صدا، سابقه کار تاثیری بر آزردگی ندارد. چون این مقاله نخستین تحقیق در میان شاغلان نیروگاه های بادی در سطح دنیاست، ارتباط مواجهه - پاسخ برای صدای توربین های بادی و آزردگی صوتی حاصل در این مقاله نیاز به اعتبارسنجی در سایت های نیروگاهی بادی متفاوت در محدوده ترازهای صدای پایین تر و بالاتر به منظور تعیین نقطه برش و محدوده صحت نتایج دارد.

صحبت کردن و شنیدن مهم ترین رفتار های ارتباطی در اکثر محیط های آموزشی است. به طور کلی شرایط اکوستیکی مناسب در یک فضای آموزشی را می توان راحتی ارتباط صوتی در آن فضا بین دانش آموزان و نیز بین آموزگار و دانش آموز دانست. مشخصه های فیزیکی اساسی در اکوستیک کلاس درس، که تعیین کننده وضوح گفتار هستند، بر میزان دریافت، تمرکز شنوندگان و به طور کلی یادگیری تاثیرگذارند. مهم ترین این مشخصه ها شامل نوفه زمینه، زمان واخنش و شاخص انتقال گفتار می باشند. در این مقاله، به منظور بررسی مشخصه های تعیین کننده کیفیت اکوستیکی کلاس درس، نوفه زمینه و زمان واخنش اندازه گیری شده است. برای بررسی بیشتر شرایط اکوستیکی از روش مدلسازی استفاده شده است. نرم افزار مورد استفاده نیز نرم افزار ادئون است. به دلیل نزدیک بودن نتایج زمان واخنش به دست آمده از روش شبیه سازی و اندازه گیری، می توان از ادئون برای پیشگویی زمان واخنش محیط های آموزشی استفاده کرد. همچنین با استفاده از این نرم افزار، شاخص انتقال گفتار در کلاس درس تعیین می شود. مقدار تعیین شده نشان می دهد با اینکه زمان واخنش در این کلاس در حد مجاز است، وضوح گفتار در حد متوسط می باشد.

صحبت کردن و شنیدن مهم ترین رفتار های ارتباطی در اکثر محیط های آموزشی است. به طور کلی شرایط اکوستیکی مناسب در یک فضای آموزشی را می توان راحتی ارتباط صوتی در آن فضا بین دانش آموزان و نیز بین آموزگار و دانش آموز دانست. مشخصه های فیزیکی اساسی در اکوستیک کلاس درس، که تعیین کننده وضوح گفتار هستند، بر میزان دریافت، تمرکز شنوندگان و به طور کلی یادگیری تاثیرگذارند. مهم ترین این مشخصه ها شامل نوفه زمینه، زمان واخنش و شاخص انتقال گفتار می باشند. در این مقاله، به منظور بررسی مشخصه های تعیین کننده کیفیت اکوستیکی کلاس درس، نوفه زمینه و زمان واخنش اندازه گیری شده است. برای بررسی بیشتر شرایط اکوستیکی از روش مدلسازی استفاده شده است. نرم افزار مورد استفاده نیز نرم افزار ادئون است. به دلیل نزدیک بودن نتایج زمان واخنش به دست آمده از روش شبیه سازی و اندازه گیری، می توان از ادئون برای پیشگویی زمان واخنش محیط های آموزشی استفاده کرد. همچنین با استفاده از این نرم افزار، شاخص انتقال گفتار در کلاس درس تعیین می شود. مقدار تعیین شده نشان می دهد با اینکه زمان واخنش در این کلاس در حد مجاز است، وضوح گفتار در حد متوسط می باشد.

عمارت عالی قاپو در شهر اصفهان به دلیل معماری باشکوهش شهرتی جهانی دارد. اما دلیل اصلی شهرت این عمارت، طبقه فوقانی آن است که به اتاق موسیقی معروف است. در این مقاله به کمک دستگاه اندازه گیری 2260 تراز صدا[1] و زمان واخنش فضای موجود اندازه گیری و با معیارهای استاندارد مقایسه شده است. نتایج حاکی از آن است که زمان واخنش بنا در مقایسه با نمودار زمان واخنش بهینه در حد مطلوبی قرار دارد. علاوه بر هندسه خاص فضا، تنگ بری های این اتاق نیز نقش کاوک را ایفا می کنند که در بهبود فرکانس های پایین این فضا موثرند.

چرخ دنده ها به عنوان یکی از منابع مهم تولید صدا و ارتعاش در سیستم های قوای محرکه خودرو شناخته می شوند. بررسی علل ایجاد سروصدا و روش های حذف یا کاهش آن در جعبه دنده، در زمره مسائل مهم صنعت خودروسازی محسوب می شود که به تازگی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا دلائل ایجاد سروصدا در جعبه دنده مورد بحث قرار می گیرد. سپس عوامل مهم و اثرگذار که منجر به بهبود یا تشدید این حالت می شود مطالعه می گردد. در ادامه، روش های گوناگون کاهش سروصدا مطرح می شود. در پایان این نتیجه حاصل می شود که در جعبه دنده های تجاری نمی توان سروصدا را به کلی حذف کرد، بلکه می توان تا اندازه ای کاهش داد یا اینکه تا سرحد امکان نامحسوس یا قابل تحمل نمود. همچنین طراحی چرخ دنده ها و پوسته جعبه دنده به ترتیب تاثیر به سزایی بر ایجاد و نشر صدا دارد.

در این مقاله روش های عددی برای تعیین فرکانس های طبیعی تیرهای دورانی بررسی شده است. برای این منظور، ابتدا معادلات حاکم بر تیرهای دورانی ارائه می شود. سپس روش های عددی، شامل روش های مودهای فرضی و جرم های متمرکز معرفی می شوند؛ در این دسته بندی روش های رایلی ریتز، گالرکین و لاگرانژ زیرمجموعه روش های مودهای فرضی و روش های مایکل استاد و المان محدود زیرمجموعه روش های جرم های متمرکز می باشند. پس از معرفی تمامی روش های یادشده، در ادامه روش های مودهای فرضی به زبان متلب و روش های جرم های متمرکز به زبان فرترن کدنویسی می شوند و با مقاله ای که دارای نتایج تحلیلی دقیقی با استفاده از سری های فروبنیوس می باشد مورد ارزیابی قرار می گیرند. در نهایت مشخص می شود که نتایج جرم های متمرکز تطابق خوبی دارند که از این میان، روش المان محدود بهترین روش جهت محاسبه فرکانس های طبیعی تیرهای دورانی است.

در سیستم های میکروفلوئیدی، میکروپمپ ها نقش اصلی انتقال مواد را برعهده دارند. نحوه حرکت و ارتعاش دیافراگم از مهمترین پارامترهای موثر در بازده میکروپمپ است. کنترل حرکت دیافراگم موجب کنترل حرکت مایع می شود. در این مقاله رفتار این المان شبیه سازی شده است. میکروپمپ مورد بررسی یک سیستم مکانیکی است که در آن نیروی الکترومغناطیسی موجب حرکت ارتعاشی دیافراگم می شود. تغییرات جریان عبوری از سیم پیچ، نیروی مغناطیسی متغیر را به جریان مایع تبدیل می کند. در این میان نحوه تاثیر فرکانس بر ارتعاشات دیافراگم و در نتیجه بر میزان انتقال مایع از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله اثر این پارامتر بر بازده سیستم مورد بررسی قرار می گیرد.

در این مقاله انژکتور چرخشی هم محور دارای حفره (انژکتور حفره پشتی) به منظور جلوگیری از وقوع ناپایداری های فرکانس بالا در موتورهای راکتی سوخت مایع بررسی می شود. برای بررسی و تحلیل تاثیر انژکتور حفره پشتی به عنوان یک جاذب اکوستیکی، این انژکتور به صورت یک رزوناتور یک چهارم موجی ملاحظه شده است. همچنین حجم و شکل حفره هوای انژکتور چرخشی بررسی شده است. از جمله نتایج رویکردهای تحلیلی و آزمایشی، تنظیم دقیق انژکتور حفره پشتی با مودهای ناپایدار محفظه احتراق است تا بتواند به عنوان جاذب عمل کند. همچنین بازده میرایی با اندازه گیری تجربی نرخ میرایی برآورد شده است. نتایج نشان می دهد که استفاده از انژکتورهای مدل، دامنه قله را در فرکانس های ناپایدار محفظه بدون انژکتور کاهش می دهند. همچنین موقعیت شعاعی انژکتورهای مدل در صفحه انژکتور اندازه گیری و مشخص شد که در بازده میرایی بسیار موثر است. اگر انژکتور در مرکز صفحه انژکتور نصب شود، به سختی مودهای مماسی خالص و ترکیب آنها را میرا می کند.

در این مقاله ضمن بیان اهمیت و جایگاه انجام آزمون مودال در سازه های هوایی و نقش آن در اخذ گواهینامه های پروازی، به شرح روند و چگونگی اجرای این آزمون روی یکی از سطوح کنترل یک هواپیمای جت آموزشی پرداخته شده است. برای انجام آزمون مودال این سازه از دو رویکرد تحریک با چکش (تحریک ضربه) و تحریک با لرزاننده الکترودینامیکی استفاده شده است. نتایج حاصل از این دو روش حاکی از انطباق و همگرایی فرکانس های طبیعی به عنوان یکی از نتایج مهم حاصل از آزمون مودال بوده و علاوه بر آن شکل مودها نیز انطباق بسیار مناسبی با یکدیگر دارند. همچنین، در این پژوهش برای اجرای مناسب آزمون و تعیین نقاط مناسب تحریک و پاسخ، آنالیز مودال عددی نیز انجام شده است. مقایسه نتایج آزمون تجربی و آنالیز عددی نشان می دهد که مدل اجزای محدود این سطح کنترل نیازمند اصلاح و به روزرسانی است.

اقیانوس به عنوان محیطی سیال، امواج صوتی را در خود منتشر می کند. همچنین، نحوه انتشار امواج صوتی در دریا با نیمرخ سرعت صوت ارتباط نزدیکی دارد. توزیع سرعت صوت در اقیانوس به وسیله پدیده های صوتی و چگالی (دما و شوری) مشخص می شود. جبهه ها، پیچک ها و دیگر ویژگی های دینامیکی آب دریا نیز می توانند انتشار سیگنال های صوتی را تحت تاثیر قرار دهند. در این مقاله با استفاده از داده های اندازه گیری شده، که در سال 2003 م و در فصل پاییز در بخش جنوبی دریای خزر (سواحل بابلسر) توسط پژوهشگاه علوم اقیانوس شناسی و جوی اندازه گیری و ثبت شده اند، روند تغییرات فشار اکوستیکی با استفاده از داده های اندازه گیری شده دما و شوری در حالت مستقل از برد (تنها یک نیمرخ سرعت صوت وارد شده است) و در محیط نرم افزار متلبمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که با نصب منبع صوتی در عمق 6 متری از سطح دریا (بالای لایه ترموکلاین)، یک کانال صوتی به دلیل اثر وارونگی ریز دمایی روی نیمرخ سرعت صوت شکل می گیرد. در این حالت، منطقه کور برای عمق های بیشتر از 30 متر و بردهای بالاتر از 2700 متر نیز تشکیل می گردد. همچنین، با قراردادن منبع اکوستیکی در عمق های 40 متری (وسط ترموکلاین) و 52 متری (پایین ترموکلاین) مشاهده شد که پرتوهای صوتی به سمت بستر دریا خمیده و به صورت حرکات زیگزاگ در محیط منتشر می شوند. در این حالت به نواحی بالای منبع صوتی، انرژی صوتی بسیار کمتری نفوذ می کند و سبب تشکیل نقاط کور وسیعی در این مناطق می گردد.