فهرست مطالب

نقد کتاب هنر - پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1395)

فصلنامه نقد کتاب هنر
پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1395)

  • 324 صفحه، بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1395/09/18
  • تعداد عناوین: 26
|
  • سرمقاله
  • علی بوذری صفحه 3
  • نقد شفاهی
  • صفحه 5
    نشست نقد و بررسی مجموعه کتاب های «گلستان هنر» در تاریخ 24 خرداد 1395 در محل سرای اهل قلم در خانه کتاب با حضور منتقدان، ناشر و برخی نویسندگان، احسان الله شکر اللهی، حسن حامدی، توکا ملکی، علی اصغر میرزایی مهر، کیانوش معتقدی، امیر سقراطی و... برگزار شد. آنچه در ادامه آمده، گزارشی از این نشست است.
  • نقد تالیف
  • دلارام کاردار طهران صفحه 33
    کتاب مرکب خوشنویسی، تالیف زهرا سلطانی، حمید فرهمند بروجنی و عباس عابد اصفهانی در نیمه دوم سال 1394 توسط انتشارات گلدسته در اصفهان به چاپ رسیده است. اکثر مطالب این کتاب، برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد زهرا سلطانی با عنوان «فن شناسی و آسیب شناسی مرکب مشکی و قهوه ای در آثار خوشنویسان معاصر و بررسی تاثیر افزودنی عسل در ویژگی های بصری مرکب» است که در دو بخش «بررسی مرکب و آسیب های آن» و «مرکب در میان ملل متخلف» در قالب کتابی تنظیم شده است. از مهم ترین کاستی های این کتاب، می توان به کلی بودن تقسیم بندی بخش ها، عدم پرداختن به صحبت درباره پژوهش های معاصر که در این زمینه صورت گرفته اند، عدم داشتن نمایه های طبقه بندی شده، چاپ سیاه وسفید که باعث شده تصاویر، کارایی خود را از دست بدهند و همچنین غلط های املایی، نگارشی و دستوری اشاره کرد.
    کلیدواژگان: نسخه شناسی، مرکب و مرکب سازی، خوشنویسی (ابزار و تجهیزات)
  • بنفشه مقدم صفحه 41
    در میراث مکتوب فارسی، رساله هایی در باب پیشه وران و هنر ایشان وجود دارد که بیشتر آن ها در شبه قاره، تالیف شده است. برخی از این رساله ها در باب صنعت خاصی هستند و برخی از منظر دینی و عرفانی به صنایع نگاه کرده اند. گونه دوم را اغلب «فتوت نامه» و گاه، «کسب نامه» خوانده اند. رساله گل کاری در مورد معماری و بنایی در هند است. در این رساله به پیشینه معماری در قصص دینی و اهمیت و ارزش آن پرداخته شده و به اذکار و ادعیه ای اشاره می شود که هنگام کار باید به زبان آورد تا به تقدس پیشه خویش نیز واقف گشت.
    کلیدواژگان: متون قدیمی، بنائی، گل کاری، فتوت نامه، هند (معماری)
  • سید محمدحسین مرعشی صفحه 55
    در میراث مکتوب فارسی، رساله هایی در باب پیشه وران و هنر ایشان وجود دارد که بیشتر آن ها در شبه قاره، تالیف شده است. برخی از این رساله ها در باب صنعت خاصی هستند و برخی از منظر دینی و عرفانی به صنایع نگاه کرده اند. گونه دوم را اغلب «فتوت نامه» و گاه، «کسب نامه» خوانده اند. رساله گل کاری در مورد معماری و بنایی در هند است. در این رساله به پیشینه معماری در قصص دینی و اهمیت و ارزش آن پرداخته شده و به اذکار و ادعیه ای اشاره می شود که هنگام کار باید به زبان آورد تا به تقدس پیشه خویش نیز واقف گشت.
    کلیدواژگان: متون قدیمی، بنائی، گل کاری، فتوت نامه، هند (معماری)
  • هما افراسیابی صفحه 61
    در این مقاله، تلاش شده است پس از معرفی کتاب نگاشت توضیحی نظریه های تاریخ معماری و هنر، به بررسی و نقد اثر و شیوه گردآوری و تنظیم اطلاعات آن پرداخته شود. همچنین در این بررسی، پیشنهادهایی جهت سهولت دسترسی پژوهشگران به مباحث مطرح شده در کتاب، مطرح گردیده است. امید است علاقه مندان و پژوهشگران به این حوزه، پس از مطالعه مقاله به ارزیابی دقیقی از این کتاب دست یابند.
    کلیدواژگان: کتابشناسی، معماری (تاریخ)، هنر (تاریخ)، نظریه درباره هنر، نظریه درباره معماری
  • کیوان موسوی اقدم صفحه 73
    کتاب دو جلدی نود سال نوآوری در هنر تجسمی ایران، نوشته جواد مجابی در سال 1395 توسط نشر پیکره به چاپ رسیده است و به بررسی تاریخ هنر تجسمی ایران در بستر فرهنگ و اجتماع از 1300 تا 1379 می پردازد. این کتاب که باید در سال 1380 به چاپ می رسید، به دلایلی که مجابی علاقه ای به بازگو کردن آن ها ندارد، در نهایت در سال 1395 به چاپ رسیده است. نود سال نوآوری در هنر تجسمی ایران در جلد اول، شامل 40 فصل می شود که به بررسی جریان های تاثیرگذار هنر تجسمی ایران و رابطه آن با زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ایران می پردازد و در جلد دوم به صورت مشخص به معرفی هنرمندان مهم این دوره پرداخته است. در این نوشته، تنها جلد اول مورد بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: هنر معاصر (ایران)، هنرهای تجسمی، هنرهای تجسمی (تاریخ)، نوگرایی (هنرهای تجسمی)
  • سید عمادالدین قرشی صفحه 89
    انتشار کتاب شورآفرین خلوت گزیده به قلم سید امیر سقراطی در خصوص زندگی و (نقد) آثار کیومرث کیاست از طراحان و کاریکاتوریست های خلاق دهه پنجاه اتفاق مبارکی در حوزه تاریخ شفاهی هنر ایران، بالاخص حوزه کاریکاتور محسوب می شود. کیاست، آرتیستی صاحب سبک در حیطه کاریکاتور روشنفکری و جریان موسوم به موج نو کاریکاتور ایران است. هنرمندی که توانایی و استعدادش در هنرهای تجسمی، او را تنها محدود به ژانر کارتون و کاریکاتور نکرده و در کنار خلق آثار طراحی گرافیک، نقاشی، تصویرگری، کاریکاتور و... به فعالیت در حوزه آموزش و نقد هنر نیز پرداخته و می پردازد. می توان اذعان داشت که وی در خلال تمام سال های کاری، ازجمله کاریکاتوریست هایی بوده که هرگز به سمت کاریکاتور با شرح، عامه پسند و اصطلاحا بازاری، کشیده نشده و همواره در طراحی ها و طنز ترسیمی خود به مفاهیمی فراتر از شوخی های عامیانه نظر داشته است. به واقع کیاست با رویکرد و نگاهی مستقل به طراحی کارتون و کاریکاتور، همچون بزرگانی چون اردشیر محصص، رضا شبیری و... نخبه گرا و صاحب امضاء محسوب می شود. مولف در پی انتشار این کتاب، کوشیده است تا بر اساس مستندات، از پس پنج دهه فعالیت مستمر اما کم تر دیده شده هنرمند محجوب و خلوت گزیده، فرصت مغتنمی را در اختیار علاقه مندان و پژوهشگران این عرصه جهت بررسی دقیق انتقادی و علمی کارنامه هنری وی قرار بدهد. تلاشی در جهت برطرف کردن کمبودهای کتاب های مرجع تاریخ هنر معاصر ایران که از این ناگفته ها سرشار است. در این مجال، به معرفی کتاب و نقد نقاط ضعف و قوت آن خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: کیومرث کیاست، کاریکاتوریست های ایرانی، کاریکاتورها و کارتون های ایران، نقاشی کارتون
  • کیومرث صادقیان صفحه 105
    رازهای خط و نقاشی خط: نگاهی به آثار رضا مافی، سومین کتاب از مجموعه رازهای خط است که به قلم کاوه تیموری منتشر شده است. مقاله حاضر از منظر تحلیل شکلی و محتوایی، این کتاب را مورد بررسی و نقد قرار می دهد.
    کلیدواژگان: رضا مافی، خوشنویسی، خوشنویسان ایرانی (سرگذشتنامه)، نقاشی خط
  • محمد جواد محمد حسینی صفحه 119
    کتاب موسیقی در فلسفه و عرفان یک مقدمه کوتاه: با نگاهی به باورپذیری آراء برای جوانان امروز به قلم دکتر محمدرضا آزاده فر است توسط مرکز در سال 1395 منتشر شده است. از آنجایی که مباحث این کتاب پیشتر در قالب یک مقاله توسط مولف کتاب منتشر شده است، این مقاله تلاش دارد تا با مقایسه میان کتاب حاضر و مقاله مذکور، نحوه تبدیل مقاله به کتاب را در نمونه حاضر مورد بررسی قرار دهد. پس از آن، اشکالات محتوایی و ویراستاری و نقطه قوت کتاب، مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان هم بر لزوم این نوع نگرش به موسیقی که مولف کتاب هم از آن بهره برده، تاکید شده است.
    کلیدواژگان: موسیقی (تاریخ و نقد)، موسیقی ایرانی (تاریخ و نقد)، موسیقی و فلسفه، عرفان و موسیقی
  • نقد ترجمه
  • مریم صلح کننده، علی شیخ مهدی صفحه 133
    در فرایند تولید فیلم های زنده سینمایی و انیمیشنی، روش ها و فنون به کار گرفته شده، با اهمیت بوده و نوع فناوری و روش ها می تواند تاثیر بسزایی در کیفیت آثار سینمایی داشته باشد. انیماتیک که بخشی از فرایند پیش تولید محسوب می شود، در واقع راه حلی برای مشکلات موجود در این فرایند است. برای نمونه، یکی از مزایای به کارگیری انیماتیک، انتقال بهتر و سریع تر دیدگاه کارگردان به عوامل فیلم است. در میان منابع لاتین و فارسی، کتابی با این عنوان منتشر نشده است و تنها در میان متون کتاب های لاتین تخصصی انیمیشن، یک پاراگراف تا یک صفحه، درباره انیماتیک نوشته شده است. در نتیجه، این کتاب می تواند مرجع مناسبی برای این تکنیک در تولید فیلم باشد.
    در این کتاب، علاوه بر بیان تعاریفی درباره معنای «انیماتیک»، درباره کاربردها و تکنیک های تهیه آن هم نگاشته شده است. در این مقاله، سعی خواهد شد کیفیت و ساختار موضوع و محتوای کتاب برای خوانندگان آن تحلیل گردد.
    کلیدواژگان: فیلم نامه های مصور، متحرک سازی کامپیوتری، جلوه های ویژه، فیلم های کارتون
  • کامران افشار مهاجر صفحه 147
    هدف از این مقاله، نقد کتاب تایپوگرافی مجازی است که اخیرا توسط انتشارات کتاب آبان منتشر شده است؛ به این بهانه، نویسنده مقاله، پژوهش و مطالعه ای در مورد پیشینه تایپوگرافی به روش توصیفی داشته است. جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، به صورت کتابخانه ای بوده است.
    در پایان، چنین نتیجه گرفته شده که علاوه بر اشکالات فیزیکی مطرح شده در مقاله، نواقص دیگری در مفاهیم ارائه شده و نیز ترجمه وجود دارد که ضرورت دارد در چاپ دوم کتاب، برطرف شوند؛ اما مطالعه کتاب فعلی برای دانشجویان دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد ارتباط تصویری و علاقه مندان و دست اندرکاران تایپوگرافی، سودمند است و توصیه می شود.
    کلیدواژگان: طراحی گرافیک (چاپ)، تایپوگرافی (روش های قدیمی)، تایپوگرافی مجازی، فونت های کامپیوتری
  • علی اتحاد صفحه 159
    هنر همچون درمان، کتابی است که به واسطه ابزارهای زیبایی شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی و تحلیل گفتمان، تلاش می کند هنر را از منظری دیگرگونه بنگرد و این امکان را فراهم آورد تا دیگران هم خود را به این چشم انداز نزدیک کنند. این کتاب برای مخاطب عام علاقه مند به هنر نگاشته شده و مولفان آن تلاش کرده اند با برخورداری از زبانی آسان فهم و معاصر و در عین حال با به کار بردن مثال های بسیار از بدنهٔ تاریخ هنر، هنر را به عنوان ابزاری برای درمانگری معرفی کنند و این سازوکار را به مخاطبانشان بیاموزند تا از این راه دست به «خود درمانی» بزنند.
    کلیدواژگان: هنر (درک و ارج گذاری)، روان شناسی هنر، هنر درمانی، روان درمانی
  • مهناز احمدی صفحه 167
    کتاب گرایش های هنر مدرن، تالیف سم فیلیپ Phillips Sam برشی از تاریخ و سبک های هنری است. نویسنده، هدف از تالیف را صرفا، «ارائه راهنمایی کلی برای معرفی شناخته شده ترین و مشهورترین این طبقه بندی ها» عنوان کرده است (ص. 6). همچنین عدم پرداختن به برخی از مکاتب و هنرمندان را این گونه توضیح داده است: «به برخی مکاتب در این کتاب، پرداخته نشده و تنها دلیل آن، درک نادرست یا درک نکردن روح زمانه هنرمندان از سوی آن هاست» (همان). از برخی هنرمندان مهم در این کتاب، نامی به میان نیامده است؛ زیرا «طبقه بندی آن ها تحت یک مکتب یا «ایسم» خاص، اندکی مشکل بود» (همان).
    با توجه به روش مولف در نگارش کتاب که به شیوه فرهنگ نامه است، مقاله حاضر در پی تایید یا تکذیب اطلاعات ارائه شده نیست؛ زیرا هیچ گونه تحلیل ساختاری، اجتماعی یا فلسفی در مورد دلایل ظهور یا به بن بست رسیدن سبک های هنر،ی صورت نگرفته است؛ هم چنین نگرش تازه ای درباره سبک، هنرمند یا اثر هنری، عنوان نشده، تمامی موارد، بازگفت دوباره آن چیزی است که در کتاب های معتبر تاریخ هنر شاهد هستیم. به همین دلیل در کنار مشکلاتی که بر ترجمه متن وارد است، مقاله بر ضرورت یا عدم ضرورت چاپ این گونه آثار در ایران نیز می پردازد. در بررسی ها با رجوع به کتاب های معتبر منتشرشده در این زمینه به مقایسه موارد اختلاف، خواهیم پرداخت.
    کلیدواژگان: هنر (درک و ارج گذاری)، هنر نوین (قرن 20م، )، هنر نوین (قرن 21م، )، هنر (سبک ها و مکتب ها)
  • پوران زینالی صفحه 181
    اثر کنونی درباره هنر و معماری سلسله فاطمیان، یعنی فرمانروایان آفریقای شمالی و مصر از سال 297 567ق./ 909[i] 1171م. به رشته نگارش درآمده است.
    از آنجا که امروزه در ایران، کم تر شاهد چاپ پژوهش های ژرف و تاثیرگذار در حوزه هنر اسلامی هستیم، اثر کنونی که رساله ای است تک جلدی درباره هنر فاطمیان، گوهری ارزشمند در عرصه مطالعات هنر اسلامی به شمار می رود. در مقایسه آگاهی های تاریخی این اثر با دیگر آثار مشابه، باید یادآور شد که معمولا پژوهشگران حوزه هنر اسلامی از بخش تاریخی، سرسری می گذرند و بیشتر در قالب مقدمه و به گونه ای کلی به شرایط و اوضاع تاریخی می پردازند؛ اما اثر کنونی از این نظر نیز درخور توجه است زیرا مولف در آن درک کاملی از شرایط متغیر دوره فاطمیان به دست می دهد.
    [i] آغاز خلافت فاطمیان در این کتاب به اشتباه 999 چاپ شده است.
    کلیدواژگان: معماری فاطمی (آفریقای شمالی)، معماری فاطمی (مصر)، هنرهای تزئینی فاطمی (آفریقای شمالی)، هنرهای تزئینی فاطمی (مصر)
  • مجید آزادی احمدآبادی صفحه 191
    در این مقاله، تلاش شده تا با ارائه مختصری از بخش های مختلف کتاب طراحی گرافیک چیست؟ به قلم کوئنتین نیوئرک و ترجمه مرجان زاهدی و با ارائه نقاط مثبت و منفی کتاب، مخاطب بتواند درک درستی از مفاهیم و اصول طراحی گرافیک پیدا کند. به همین منظور در ابتدا با استفاده از نظرات بزرگان این رشته هنری، تعاریفی از هنر و طراحی گرافیک ارائه شده و به نقش گرافیک در تبلیغات و چگونگی تحول طراحی، اشاره می شود. در بخش دیگری، زبان دیداری و تعاریف مربوط به آن، مورد توجه قرار گرفته است؛ همچنین سعی بر آن بوده تا تعاریف و کاربردهای موضوعات دیگری مانند قوانین، آناتومی، حروف دیجیتال، تایپوگرافی، گرید، تصویرها و قواعدی که در این کتاب به آن ها اشاره شده، مورد نقد و بررسی قرار بگیرند.
    کلیدواژگان: گرافیک، هنر تجاری، طراحی گرافیک (چاپ)، ترسیم و طراحی
  • بهمن ایران پور صفحه 199
    نقد و تحلیل یک اثر، این امکان را پدید می آورد که مخاطب، بیش از پیش وارد جهان اثر شود و لذت به مراتب بیشتری را از مواجه با آن کسب کند؛ مقاله پیش رو سعی می کند از خلال تحلیل کتاب راهنمای نگارش تحلیل فیلم، بحث هایی را پیرامون امکان تحلیل فیلم و ضرورت ها و پیش نیازهای یک تحلیل، مطرح کند. اینکه چگونه می توان یک فیلم را تحلیل کرد و برای اینکه بتوان به تحلیلی درست از یک اثر سینمایی دست پیدا کرد، چه مقدماتی مورد نیاز است، از مواردی هستند که در این جا به آن ها خواهیم پرداخت. تیموتی کوریگان Timothy Corigan در این کتاب، تلاش کرده است اصولی را ترسیم کند که بتوان با استفاده از آن ها مسیر و شیوه کلی نقد و تحلیل فیلم را به شکلی ساده و ابتدایی به مخاطبان عموما دانشگاهی توضیح داد. در عین حال، کوریگان سعی کرده است در کنار آن اصول و قواعد، مواد اولیه و دستمایه هایی را فراهم کند که با کمک آن ها مخاطب، راه و چاه های نوشتن تحلیلی استاندارد را فرابگیرد.
    کلیدواژگان: نقد فیلم، نقد سینمایی، سینما (ارزشیابی)، سینما (نقد و تفسیر)
  • مهدی نصرالله زاده صفحه 207
    در مقاله پیش رو تلاش شده تا با بررسی کتاب ضرورت تئا تر: هنر تما شا کردن و تما شا یی بودن و بیان ویژگی های محتوایی این اثر، به بیان نظریات وودراف Woodruff و مقایسه آن با نظریات مطرح شده توسط ارسطو در دورانی قبل تر از او پرداخته شده و به یک جمع بندی در این زمینه دست یافت.
    کلیدواژگان: مایش (مقاله ها و خطابه ها)، نمایش (جنبه های اجتماعی)، نمایش (جنبه های روان شناسی)، نمایش (تاریخ و نقد)
  • نقد موجز
  • ستاره نوتاج صفحه 221
    پیدایش رسانه های ارتباطی جدید در قرن بیستم، موجب شکل گیری مطالعات تصویری به عنوان رشته ای مستقل شد. تا پیش از آن، «مطالعات تاریخ هنر» تنها رشته آکادمیکی بود که به تصاویر توجه داشت و در رشته های دیگر، صرفا در حکم ابزار به شمار می آمدند. از زمان رنسانس و شکل گیری تاریخ هنر، کلیه تصاویر با معیارهای هنری سنجیده می شدند. مطالعات تصویری، دیگر به دو بخش «تصاویر هنری» و «غیر تصویری» تقسیم نمی شوند؛ بلکه خود تصاویر به جای هنر در کانون توجه قرار می گیرند. مباحث مطالعات تصویری را نباید صرفا در چارچوب رشته ای خاص، همچون تاریخ هنر یا فلسفه گنجاند؛ بلکه برای تحلیل تصاویر، لازم است از امکانات رشته های گوناگون بهره گرفته شود. با طرح این مباحث، این پرسش مطرح شد که آیا تاریخ هنر، خود در حکم یک «علم تصویر عمومی» است؟
    سه رویکرد متفاوت برای پاسخ به این پرسش وجود دارد. هانس بلتینگ Hans belting و هرست بردکامپ Horst Bredekamp ازجمله مورخان هنری هستند که به علم تصاویر، توجه دارند. آن ها به این پرسش، پاسخ مثبت می دهند و باور دارند هنر، نسبت به تصاویر در وجه دوم اهمیت قرار دارد. در این رویکرد، تمام تصاویر را می توان با رهیافت تصویری تاریخ هنر بررسی کرد. مدافعان رویکرد دوم افرادی چون گوتفرید بوهم Gottfried Boehm و ویکتور آی. استویکیتا Victor I. Stoichita متخصصان تصویری هستند که به تاریخ هنر توجه می کنند. در این رویکرد همانند رویکرد اول تصاویر، موضوع اصلی تاریخ هنر دانسته می شوند و در پرتو مفهوم تصویر به هنر پرداخته می شود. در رویکرد سوم، مورخان هنری، بخش عمده ای از مباحث علم هنر را بخشی از موضوعات علم تصویر به شمار می آورند و باور دارند بررسی و مطالعه تصاویر در حقیقت پرداختن به مباحث تاریخ هنر است. ولفگانگ کمپ Wolfgang Kemp ازجمله مدافعان این رویکرد است.
  • افسانه قانی صفحه 225
    در کتاب ورنی، تالیف شهروز جدید مغانلو، ورنی «نوعی زیرانداز یکرو یا گلیم فرش نمای بدون پرز تعریف شده است که به سبک پود پیچی بافته می شود» (ص. 12). این دستبافته، هم سادگی سبک گلیم و هم ظرافت و زیبایی قالی را دارد. ورنی به عنوان نوعی زیرانداز، مفرش یا وسیله حمل اسباب و اثاث منزل، عمدتا در منطقه کوچ و استقرار عشایر شاهسون در آذربایجان و برخی نواحی پیرامون، نظیر شهرستان های پارس آباد، گرمی و مشکین شهر استان اردبیل و شهرستان های اهر و کلیبر استان آذربایجان شرقی، توسط عشایر و برخی روستاییان، بافته می شود.
  • نقد دیروز
  • حمیدرضا توسلی صفحه 229
    اولین نظام نوشتاری واقعی را سومریان در حدود 5200 سال پیش در بین النهرین اختراع کردند؛ صور ابتدایی خط: تصویرنگارها، اندیشه نگارها و واژه نگارها. اختراع خط، فرایندی تدریجی بوده است که مراحل اولیه آن را می توان نشانه ها و نقاشی های باقی مانده بر دیواره غارها دانست. نقاشی های دیواره غار آلتامیرا Altamira در شمال اسپانیا یا غار لاسکو Lascaux در فرانسه، بیش از بیست هزار سال قدمت دارند.
  • مهدی حق شناس صفحه 235
    انتشار کتاب های ترجمه و تالیف با موضوع «طراحی شخصیت های کارتونی» به بیش از صد عنوان در ایران رسیده و مرتبا در حال افزایش است؛ به طوری که در چند سال اخیر، توجه به این موضوع از سوی مترجمان، طراحان، دانشگاه ها و ناشران، شکل جدی تری گرفته است. پژوهش حاضر، ضمن بررسی و ارائه شرح مختصری از محتوای کتاب تالیفی اصول طراحی شخصیت در انیمیشن، از سر نقد، نگاهی به مطالب آن داشته و کوشش می کند تا برخی ویژگی ها و کاستی های آن را از منظر پاسخ به نیازهای آموزشی و حرفه ای، مورد ارزیابی قرار دهد. شیوه گردآوری اطلاعات در مقاله به صورت مشاهده آثار طراح در کتاب بوده و تجزیه وتحلیل داده ها به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. نتایج حاصل، حاکی از آن است که نویسنده کتاب در مسیر عملی طراحی ها تلاش قابل تقدیری داشته اما متاسفانه عدم رویکرد پژوهشی و پرداختن تخصصی به مباحث، کتاب مورد بحث را به آرشیوی تصویری تبدیل کرده است؛ ضعفی که اغلب کتاب های تالیفی این زمینه با آن مواجه هستند.
    کلیدواژگان: نقاشی کارتون، ترسیم و طراحی (فن)، متحرک سازی، برنامه های کارتونی
  • شایسته ترجمه
  • کیانوش معتقدی صفحه 249
    از میان انواع هنرهای کاربردی، شاید سفالینه ها یکی از مهم ترین دستاوردهای مسلمانان در طول دوران اسلامی به حساب بیایند. به همین سبب در یک قرن گذشته به واسطه کشف هزاران قطعه سفال (انواع ظروف، کاشی و پیکره ها) در خلال اکتشافات باستان شناسی و همین طور رونق بازار اشیاء عتیقه، امروزه در بیشتر مجموعه ها و موزه های هنر اسلامی در سراسر دنیا، تالار سفالینه ها جزو با ارزش ترین و پربازدیدترین بخش های یک موزه بشمار می آید. از سوی دیگر و به دلیل توجه خاص موزه داران و کارشناسان هنر اسلامی (از چند دهه پیش تاکنون) به پژوهش و مطالعه در خصوص پیشینه، سبک شناسی، مبانی طراحی و تحلیل شیوه های ساخت و تولید آثار سفالین جهان اسلام، کتاب ها و کاتالوگ های متعددی با موضوع سفالگری در سرزمین های اسلامی و به خصوص ایران منتشر شده که در بیشتر موارد، کلکسیون موجود در یک یا چند موزه به عنوان دست مایه اصلی کار (جامعه آماری) انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته؛ این شیوه پژوهش در حوزه مطالعات هنر اسلامی از دیرباز تاکنون به دفعات مورد تقلید قرار گرفته و روایت های مختلفی از تاریخچه شکل گیری و توسعه انواع تکنیک های سفالگری در کشورهای اسلامی را پیش روی ما می گذارد.
  • کیانوش معتقدی صفحه 251
    هنر کاشی کاری، یکی از جذاب ترین تزئینات وابسته به معماری ایرانی است و سده هاست که به عنوان اصلی ترین عنصر برای زیباسازی بناهای مختلف مذهبی، کاخ ها و خانه ها همواره مورد توجه هنرمندان و سفارش دهندگان این آثار بوده است.
  • گوناگون
  • زهره ترابی، شهام اسدی صفحه 253
    پیچیدگی ها و دشواری های دنیای مدرن و فرصت های اندک انسان امروز که هر روز در تداوم صنعتی شدن بیشتر و بیشتر در گرداب مدرنیته غرق می شود، باعث شده تا انسان بیشتر به گذشته و داشته های خود اهمیت داده و سعی در رسیدن به آرمان ها و ایده آل های گذشته خویش داشت باشد؛ تا به نحوی هویت واقعی و گمشدهٔ خویش را در این دریای پرتلاطم مدرن بیابد. نمادسازی و نمادپردازی، پلی است برای هر فرد تا با توجه به اسطوره ها بتواند در این راه قدم بردارد و بدان دست یابد. در این میان، نظریات گوناگونی دربارهٔ نمادگرایی مطرح شده و هم به آرای سنت گرایان و هم به آرای فلاسفه غرب، پرداخته شده است. چراکه نمادگرایی در عرصهٔ آفرینش هنری، نقش به سزایی دارد؛ اما این را هم نباید فراموش کرد که پرداختن به نمادها باعث پیچیده تر شدن طرح می شود؛ اما در آخر، کار را منسجم تر و با معناتر می کند. به لحاظ هنری، «نمادگرایی» هنری است برای بیان واقعیات؛ یا حالات نامشهود و ناشناخته ای است که به مدد آن ها می توان به دنیای نامرئی قدم گذاشت و به رمز و راز هستی پی برد. دنیای نمادها، دنیای محدودپذیری نیست و تا بی کران وجود آدمی و هستی ادامه دارد؛ چراکه نمادها در تقابل ذهنی هنرمند با اشیا به گونه نامحدود شکل می گیرند و در حالت کلی، نماد، کلیتی است که معنای سمانتیکی و قابل درک معنوی در خود پنهان دارد؛ اما تبیین آن بستگی به ادراک فرد دارد؛ چراکه هر فرد، ظرف معنایی خاصی دارد و نسبت به آن شکل واجد شرایط برای خود در ذهن مجسم می دارد و نظریات گوناگون حول این امر نشان از تفاسیر متنوعی است هرکس برای خود ارائه می دهد.
    کلیدواژگان: نماد، نمادگرایی، نشانه شناسی، معماری
  • میگان آل. بنتن ترجمه: ملودی رستگار صفحه 297
    جلدهایی باز می شوند و صفحاتی ورق می خورند که عمدتا از کاغذ ساخته شده اند ولی در بسیاری از صفحات آن ها جمله و کلمه ای نیست. سایر صفحات با تکه هایی از عکس های قدیمی، لفافه آب نبات، و قطعاتی از گل های خشک شده کلاژ شده اند؛ یا پیچک هایی از ریسمان و روبان از وسط آن ها پایین می آیند؛ یا هنگامی که صفحه ای ورق می خورد، دسته ای مجلل از فنرهای تا شده و پرتاب می شوند و همه آن در یک پوشش مخملی و گلدوزی شده، جای گرفته است. آیا این یک کتاب است؟ آیا هنر است؟ آیا یک کتاب، وقتی پیغام هنرمند را بیش از یا به جای نویسنده انتقال می دهد، هنوز یک کتاب است؟ در گالری ها و موزه ها و کتابخانه های هنری امروز، معمول است از جلوی چنین اشیاء جذابی که «کتاب های هنرمندان» نامیده می شوند، عبور کنیم و زمزمه ای مشتاق یا غمناک از پرسش های این چنینی به گوشمان بخورد. طی قرن گذشته و به خصوص از دهه 1950 میلادی، هنرمندان تجسمی، کتاب را به عنوان رسانه ای جدید پذیرفتند و با صفحات، شیء، و خود مفهوم کتاب، به عنوان وسیله ای برای بیانی هنرمندانه رفتار می کنند. بسیاری از علاقه مندان به کتاب از این فعالیت پرشور و اغلب مبتکرانه و برانگیزنده، استقبال می کنند؛ چون باور دارند این امر، کمک کرده است تا کتاب، دوباره جذابیت خود را بازیابد؛ به خصوص در کنار پیش بینی های نگران کننده ای که از جایگزین شدن آن با جانشینان الکترونیکی، خبر می دهد. سایرین طعنه می زنند و کتاب های هنرمندان را تنها به عنوان هنر در قامت کتاب رد می کنند: این کتاب ها به هیچ روی کتاب های «واقعی» نیستند.