فصلنامه نقد کتاب علوم اجتماعی
پیاپی 12 (زمستان 1395)

در سال 1322، در محله منیریه تهران متولد شد؛ تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رساند و با دیپلم رشته ریاضی، فارغ التحصیل شد. این طورکه در خاطراتش می گوید، در ماجرای کودتای 28 مرداد، حدودا 9 ساله بود، اما خاطرات آن روزها را به خوبی به یاد دارد؛ همین خاطرات بود که او را کنجکاو کرد تا به رشته های فنی پشت کند و وارد رشته جامعه شناسی شود: «محاکمه دکتر مصدق و تبعیدش به احمدآباد را به خاطر دارم. کم کم بزرگ می شدم اما همیشه این سوال در ذهنم بود که ماجرای 28 مرداد چه بود و چه شد. کنجکاو شده بودم که جبهه ملی چه فعالیت هایی می کند و چه برنامه هایی دارد.» در سال 1339 فضای باز سیاسی نسبی ایجاد شد؛ زمانی که محمد جوان دانش آموز دبیرستان بود. در آن روزها میتینگی در جلالیه تهران (پارک لاله کنونی) برگزار شده بود که براساس گفته های مطبوعات آن زمان حداقل 200هزار نفر در آن شرکت کرده بودند. او هم به عشق شنیدن سخنرانی دکتر غلامحسین صدیقی، بنیان گذار جامعه شناسی ایران به آن جا رفته بود: «سخنران دیگر دکتر سنجابی، از سران جبهه ملی بود. دکتر صدیقی، استاد جامعه شناسی بود اما به خاطر ارادتی که به دکتر مصدق پیدا کرده بود، وارد سیاست شد. خیلی مجذوب سخنرانی دکتر صدیقی شدم و چون شنیده بودم ایشان پدر جامعه شناسی و علوم اجتماعی ایران است، گرایشی از درونم به این رشته حاصل شد و مطالعه در این زمینه را شروع کردم.» با این حال به عنوان کسی که دیپلم ریاضی گرفته بود، برای ادامه تحصیل، ابتدا در دانشکده فنی کنکور دادم؛ اما قرار شد در آن سال نیمی از پذیرفته ‏شدگان، سال بعد به دانشگاه بروند. به رشته معماری هم علاقه مند بودم ولی آزمون طراحی، امتحان سختی برایم بود. در همان روزها، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اعلام کرد که علاوه بر دانشجوهای فعلی، برای ترم پیش رو، 40 دانشجوی دیگر هم می پذیرد: «این هم ابتکار مرحوم دکتر صدیقی بود که در آن زمان مدیریت گروه علوم اجتماعی را به عهده داشت. ایشان معتقد بودند شاید کسانی که دیپلم ریاضی یا طبیعی دارند هم بخواهند وارد رشته علوم اجتماعی شوند. من هم مدت کوتاهی که تا کنکور مانده بود، در خانه نشستم و درس خواندم. به لطف خدا قبول شدم و این طور بود که در سال 1342 وارد رشته علوم اجتماعی شدم؛ که در آن زمان یکی از گروه های آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران محسوب می شد.»
دکتر محمد میرزایی، اکنون عضو هیئت ممیزه دانشگاه تهران است؛ پیش از آن نیز عضو شورای انتشارات دانشگاه تهران بود. شورایی که پیش از انتشار کتاب ها و مقاله ها، صحت و کیفیت آن ها را بررسی می کند. او رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران نیز هست. در کارنامه دکتر میرزایی حدود دو دهه ریاست دانشکده علوم اجتماعی و مدیرگروهی رشته جمعیت شناسی به چشم می آید. او اکنون هم چنان استاد درس های تخصصی رشته جمعیت شناسی در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد است.

غرب چگونه غرب شد؟عنوان کتابی است از دکتر صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران که در آن به بررسی علل پیشرفت در غرب می پردازد. وی در این کتاب، غرب شدن غرب را محصول چند صدسال پیشرفت و ترقی اروپا از قرون وسطی به بعد می داند. این کتاب شامل 9 فصل است و به اوضاع غرب قبل و بعد از رنسانس می پردازد. کتاب با نگاهی مستند و انتقادی، علل اصلی رشد و پیشرفت غرب را شرح می دهد و در چهار محور، عوامل موفقیت غرب در برخی از حوزه های مادی، اقتصادی و پیشرفت های فن آورانه را بررسی و ادعاهای آن ها را نقد، بررسی و تحلیل می کند. در فصل اول کتاب، در مورد ماهیت و تاریخ اشاعه اروپامداری بهعنوان بدنه اصلی باورهای رایج درباره اروپا بحث می شود. فصل دوم نظریه خیزش خودبنیاد اروپا را به عنوان هسته اصلی گفتمان مربوط به برتری اروپایی ها و معجزه آن ها را مورد تحلیل قرار می دهد. در فصل سوم تاریخ جهان و جغرافیای تاریخی قبل از 1492 را بررسی می کند و سعی دارد نشان دهد که اروپا در آن زمان هیچ گونه برتری بر دیگر مناطق و تمدن ها نداشته است. در فصل چهارم بحث می کند که استعمارگری پس از 1492، فرآیندی اصلی بود که به ترقی و مدرن شدن و توسعه یافتگی اروپا و بعدها امریکا منجر شده است و از طرف دیگر به توسعه نیافتگی آسیا؛ آفریقا و آمریکای لاتین انجامیده است. این مجموعه در پی آن است تا اثبات کند که اروپا تقدم و یا برتری تاریخی بر آن چه که امروز «جهان سوم» نام گرفته، ندارد.
مطلب حاضر مربوط به نشستی است که درباره جنبه های مختلف کتاب با حضور سجاد نوروزی روزنامه نگار و کارشناس اندیشه سیاسی و نویسنده کتاب به بحث و نقد پرداخته است.

کتاب هابرماس و روشنفکران ایرانی از نخستین کتاب هایی است که با تمرکز بر چگونگی ارتباط روشنفکران ایرانی با اندیشه های یک نظریه پرداز بزرگ اروپایی نوشته شده است. تهیه کنندگان این اثر برای ارزیابی شیوه های ارتباط روشنفکران ایرانی با اندیشه های هابرماس، از مصاحبه های هدف دار و ساختارمند با شانزده تن از روشنفکران و فعالان برجسته سیاسی بهره گرفته اند. سوال های اساسی مصاحبه ها متمرکز بر علت رجوع این روشنفکران به اندیشه های هابرماس و پرسش از نحوه بهره گیری از آن اندیشه ها در کنش گری سیاسی یا پژوهش های علمی و نیز حدود آشنایی آن ها با کلیات تفکر هابرماس است. در این نوشته پس از اشاره ای به دامنه و جهت موضوعات طرح شده در این مصاحبه ها، مروری بر برخی ازاجزا اصلی نظریه های هابرماس صورت گرفته است.

کتاب سال های مهاجرت حزب توده ایران در آلمان شرقی؛ پژوهشی براساس اسناد نویافته، نوشته قاسم شفیع نورمحمدی است که در سال 1395 به همت انتشارات موسسه فرهنگی هنری جهان کتاب در شمارگان 770 نسخه و 376 صفحه منتشر شده است. نکته بسیار مهم در این کتاب آن است که نویسنده تحلیل هایش را مستند به اسنادی کرده که خود آن ها را برای نخستین بار از آلمانی به فارسی برگردانده است. کتاب شامل دو بخش تحلیل (با دوازده فصل به اضافه مقدمه و منابع) و اسناد (مشتمل بر 54 سند، سه سند فارسی و پنجاه ویک سند ترجمه شده از متن آلمانی) و بالاخره چند تصویر از اسناد فارسی و محل های اقامتی حزب توده در آلمان شرقی است. انگیزه اصلی نویسنده، آشناکردن خوانندگان با حزب توده ایران در دوران مهاجرت در آلمان شرقی و به تبع آن، آشنایی مستند با وقایع درونی حزب و واکنش سازمان امنیت (اشتازی) و دولت آلمانی شرقی درباره این وقایع است. کتاب فوق، کتابی خواندنی است و مانند همه کتاب های خوب، دارای نکات قوت و ضعفی است که نگارنده در متن به آن ها پرداخته است.

نوشتن از جمله فنونی است که ما دانشگاهی ها، به اعتبار شغل مان باید بدانیم. درست مثل راننده ای که می داند چطور سبقت بگیرد. چطور فاصله خود را با دیگر اتومبیل ها تنظیم کند. اما دقیقا به خاطر نسبت تکنیکالی که با نوشتن داریم، اغلب قادر به نوشتن نیستیم. نوشته هامان، اکثرا تکرار و تکرار و تکرارند. بیشتر کار خودمان را راه می اندازند برای گرفتن امتیازات و ترفیعات دانشگاهی. این سنخ از نوشتن را به دانشجویانمان هم منتقل می کنیم. به دقت مواظبت می کنیم دانشجو در مفهوم و سبک نگارش، خدایی نکرده ابتکاری نکند و از مرزهای تعریف شده در کتب و جزوات درسی، گامی فراتر ننهد.
وظیفه ما انتقال مطالب منتشرشده در کتب و نشریات به جزوات دست نویس دانشجوهاست. داشجویان هم وظیفه ای جز آن ندارند که مطالب دست نویس شده را دوباره بازیافت کنند و به مقالات چاپ شده تبدیل کنند. استادان اگر مواظبت نکنند و اجازه دهند دانشجو خلاقیتی از خود بروز دهد، خیلی زود پشت سر گذاشته می شویم.
کتاب پیش نگارش دکتر حمیدرضا رحمانی دهکردی از این حیث به جد هشداردهنده است. کتاب کوچک و کم حجمی است، خیلی ساده و روان نگاشته شده. از هر بحث نظری و تئوریکی تهی است. هیچ گنده گویی در کتاب نیست. به ظاهر یک کتاب آموزشی و کارگاهی است. اما برای ما ناگفته هایی هم انگار دارد. در فضایی که ما در آن بزرگ شده ایم و روال هایی که شخصیت ما را ساخته، اشارات آموزشی این کتاب، زمزمه های تازه ای دارد.

تلاش زنان و مردان برابری خواه مصری در استیفای حقوق اجتماعی زنان به عنوان مهم ترین دلیل اصلاح وضعیت اجتماعی و خانوادگی زنان این کشور، نقطه اصلی مباحث کتاب جنبش معاصر زنان در مصر؛ تلاش برای استیفای حقوق اجتماعی است. مولف کوشیده است تا گزارشی از پیوند جنبش های ملی گرایی، ضداستعماری و حقوق زنان در این کتاب ارائه کند. گزارشی که به لحاظ اهمیت مصر در میان کشورهای عرب و مسلمان واجد تاملی مضاعف است. آن چه در قرن معاصر بر کشورهای مسلمان و در راس آن کشوری همچون مصر گذشته، گواه پیشرفت هایی است که نه تنها مورد توجه مورخان بلکه مورد واکاوی کارشناسان علوم اجتماعی نیز قرار گرفته است. رویدادهایی که سبب ساز آگاهی جمعی و به تبع آن رشد و پیشرفت اجتماعی شده و توده زنان مصری را متوجه تفاوت هایی فاحش و البته قابل اصلاح در جایگاه و حقوق آنان در دنیای امروز کرده است.

کتاب برنامه ریزی و قدرت در ایران: ابوالحسن ابتهاج و توسعه اقتصادی زیر سلطه شاه، تألیف دو تن از خبره ترین اقتصاددانان مدرسه مطالعات اقتصادی لندن، پروفسور فرانسیس بوستاک و جفری جونز است که به همت پازوکی و حبیبی، به فارسی ترجمه و در سال 1395 از سوی انتشارات کویر روانه بازار شده است. مطالعه این کتاب، می تواند بخشی از زوایای تاریخ اقتصادی ایران را بازگو کند. در این کتاب طی فصول مختلف از یک سو، زندگی خانوادگی ابتهاج یکی از چهره های تأثیرگذار از اواخر دهه 1930 تا اوایل دهه 1960 بررسی شده و از سوی دیگر، پس از برکناری از سازمان برنامه و زندانی شدن وی به دلیل انتقادات از شاه و دولت های خارجی حامی وی به خصوص ایالات متحده آمریکا، به بررسی فعالیت ها و تلاش های او و عدم توجه و استفاده حکومت جمهوری اسلامی، از توان و تجربه وی به عنوان کارآفرین اجتماعی سیاسی تقویت کننده موقعیت بانک ملی و پایه گذاری سازمان برنامه و دوران پایانی پرداخته شده است. در مجموع، کتاب از جهت محتوایی و علمی و به ویژه تاریخی سودمند و قابل استفاده است، که در عین حال می تواند نکات آموزنده ای را حتی برای دست اندرکاران نظام جمهوری اسلامی به ارمغان آورد.

علیه افسردگی ملی: می 68 در فرانسه و معنای سرپیچی کتابی است مرکب از هشت مصاحبه از ژولیا کریستوا فیلسوف، منتقد ادبی، روانکاو، فمینیست و رمان نویس بلغاری فرانسوی و یک درآمد از فیلیپ پتی به ویراستاری سیلور لوترنژه. این کتاب را مهرداد پارسا که پیش از این کتاب شش کتاب دیگر از این نویسنده را نیز ترجمه کرده بود، به فارسی برگردانده و انتشارات شوند در پاییز 95 در 138 صفحه آن را چاپ کرده است. این نوشتار سعی دارد به سنجش محتوایی و صوری آن در جهت بسط و گسترش دانش بپردازد.

کتاب درسی دانشگاهی با سابقه دو دهه تحقیقات در ایران، به بررسی علمی و موشکافانه منابع درسی و آموزشی موسسات و مراکزآموزش عالی می پردازد و به موضوعاتی هم چون معرفی، ویژگی ها، ابعاد، شیوه نگارش و تدوین و طراحی و همچنین روش های نقد و ارزیابی منابع درسی دانشگاه توجه دارد که البته برحسب رشته های دانشگاهی و خصوصا دروس مبانی، بر اهمیت و ابعاد گوناگون آن افزوده می شود. تحقیقات پراکنده چهل ساله کتاب های مبانی جامعه شناسی در ایران نشان از نقش محوری و کلیدی کتاب مبانی جامعه شناسی در فرآیند تدریس و آموزش مفاهیم جامعه شناسی داشته است. کتاب مبانی جامعه شناسی تالیف مایکل هیوز و کرولین کرولر که یکی از زبده ترین کتاب های درسی رشته جامعه شناسی در جامعه امریکا قلمداد می شود، به همت مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی ترجمه شده و با توضیحات و ملحقات علی محمد حاضری از طرف انتشارت سمت در تابستان سال 1395 در 569 صفحه به چاپ رسیده است. دانشجویان برای درک محیط اجتماعی به سرعت در حال تغییر و زندگی در آن باید بنیان محکمی از مفاهیم و دیدگاه های جامعه شناسی داشته باشند و کتاب حاضر اطلاعات لازم برای چنین هدفی را برای دانشجویان فراهم می کند. ویژگی های پنج گانه معرفی شده در بخش نتیجه گیری مقاله نشان از غنای مطالب و جامعیت کتاب بوده و می توان آن را جایگزینی مناسب و مطلوب از نظر کمی و کیفی در حوزه مبانی جامعه شناسی در ایران معرفی و ارزیابی کرد که البته این معرفی، زمانی کامل خواهد شد که پس از چندین دوره آموزشی مورد نقد و ارزیابی کارشناسانه دقیق قرار گیرد. توضیحات مشروح، لازم و کافی محتویات مطالب آموزشی کتاب به گونه ای است که نیاز علمی، آگاهی نظری و همچنین تسلط فکری خواننده بر مباحث اساسی جامعه شناسی را فراهم می کند. کتاب معرفی شده می تواند به عنوان اثری جدید و ارزشمند در حوزه علوم اجتماعی مورد استفاده پژوهشگران، برنامه ریزان فرهنگی اجتماعی و کارشناسان علوم اجتماعی در ایران قرار گیرد.

کتاب جنبش های اجتماعی (پدیدآیی، فراز و فرود) آمیزه ای از تالیف و ترجمه است. بخش تالیف آن، مقدمه ای است مفصل تر از متن و با هدف پاسخگویی به پرسش هایی که جنبش های اجتماعی جدید در اذهان ایجاد کرده اند. بخش ترجمه نیز، منتخبی پنج درصدی از ویراست دوم کتاب (2009) است که توسط جف گودوین و جیمز جاسپر تدوین شده است. نسخه انگلیسی کتاب مجموعه مقاله هایی است از نویسندگانی از کشورهای مختلف که جنبه های نظری و تجربی جنبش های اجتماعی کلاسیک، معاصر و جدید را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهند. در نگارش مقدمه کتاب که در شرایطی دشوار و محدودیت دسترسی به منابع و مآخذ نوشته شده، قواعد مقدمه نویسی و اصول مقاله نویسی رعایت نشده، این امر از اعتبار و ارزش آکادمیک متن و امکان بهره برداری علمی از آن کاسته است. ترجمه بخش های منتخب متن انگلیسی نیز هرچند هنرمندانه صورت گرفته و تصویری کلی از بخش های مختلف کتاب به خواننده ارائه می دهد، اما گزیده گرایی به تعادل بین مباحث نظری و تجربی که رویکرد اصلی متن انگلیسی است، لطمه زده و درکی دقیق و جامع از مقالات مستقل کتاب و به ویژه تجربه های بررسی شده را به خواننده ارائه نمی کند.

کتاب مطالعات گردشگری، ترجمه و تالیفی است که براساس دستنامه ای با همین عنوان، صورت گرفته است. این کتاب دارای سه بخش کلی و یک پیش گفتار است؛ فصلی نیز به «معرفی کتاب از نگاه دیگران» اختصاص یافته که درباره نسخه اصلی کتاب است. نویسندگان تلاش کرده اند رویکردها و موضوعات اساسی حوزه مطالعاتی گردشگری را گرد بیاورند.

محمد فتح الله گولن امروزه در سراسر جهان به عنوان روشنفکری تاثیرگذار شناخته می شود. از او با عنوان پدر اسلام اجتماعی در ترکیه یاد می شود، اما دامنه نفوذش فراتر از مرزهای ترکیه است. قدرت تاثیرگذاری گولن به حدی است که از فعالیت های او و هوادارانش به «جنبش گولن» تعبیر می شود. گولن در راس شبکه ای با عضویت تعداد زیادی از سرمایه داران، بازرگانان و دانشمندان قرار دارد که از طریق اداره برخی شرکت ها و نهادها، شبکه وسیعی از مراکز انتشاراتی، مدارس، دانشکده ها، شرکت های سرمایه گذاری و مراکز فرهنگی در داخل و خارج از ترکیه را تحت پوشش دارند.
کتاب هلن رز ایباف با استفاده از نظریه «بسیج منابع» دریچه ای برای شناخت جنبش گولن و تبیین چرایی شکوفایی و توفیق این جنبش گشوده است. این کتاب همراه با تحلیل بستر تاریخی و سیاسی ترکیه، که موعظه های گولن در آن ها نقش بسته است و نیز درک مفاهیم اسلامی در ترکیه نظیر بخشش، نیکوکاری، رستگاری و خدمت به جامعه، شناختی از جنبش گولن به دست می دهد.

برساخت گرایی اجتماعی رویکردی از نظریه و پژوهش اجتماعی است که تجربه روزمره در حیطه هایی چون شخصیت، سکسوالیته، سلامت و سایر مفروضات نظری اساسی اجتماعی را مورد بحث قرار می دهد. دیده انتقادی به شیوه های درک جهان از جمله درک هایی که بدیهی تلقی می شوند اساس کار این رویکرد است. رویکردی که نقطه مقابل رویکردهایی همچون اثبات گرایی و تجربه گرایی است. برساخت گرایی اجتماعی، نگرشی انتقادی به دانش متعارف مبتنی بر مشاهده عینی و بی طرفانه از جهان را پی می گیرد و آن ها را به چالش می کشد؛ و برای موفقیت در عرصه این چالش، رویکردهای پژوهشی تفسیری را ترجیح می دهد. تکیه بر رویکردهای پژوهشی تفسیری، غالبا این واکنش را به دنبال دارد که برساخت گرایی اجتماعی رویکردی کاملا تخیلی است. در عین حال، چهار رویکرد تحلیل مکالمه، روان شناسی گفتمانی، منابع تفسیری و تحلیل فوکویی گفتمان، روش های اصلی برساخت گرایی اجتماعی هستند که بر پایه آن ها، عرصه هایی نوین در نظریه و پژوهش های اجتماعی پدید می آید.

بدون وابستگی به نظریه، داشتن جهان بینی و نگرش خاص، ممکن نیست. نظریه ها پایه شناخت جهان و واقعیات موجودند. این کتاب با ارائه یک نظریه میان برد سعی در بسط و گسترش نظریه ها در جامعه شناسی و افزایش سطوح انتزاع دارد و به محققین پیشنهاد می کند که نظریه هایی عام و فراگیری را مطرح کنند. در هر فصل خواننده با مواد جهت نظریه سازی آشنا می شوند و نویسنده مرحله به مرحله خواننده را به ساختن یک نظریه نزدیک تر می کند. در واقع باید گفت کتاب به آموزش اهمیت توسعه نظریه، تکنیک های اصلی مورد استفاده در ساخت نظریه ها و برخی از مسائل اساسی که در زمینه نظریه سازی و نظریه آزمایی وجود دارد، می پردازد.

مطالعات فرهنگی یک حوزه مطالعاتی میان رشته ای است که طیفی از نظریه ها و روش ها را دربرمی گیرد. بخشی از این طیف را پژوهش هایی درباره فرهنگ عامه معاصر تشکیل می دهد که جان استوری نویسنده کتاب مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، تحت عنوان هشت فصل به آن پرداخته است. فصل ها با عناوین تلویزیون، داستان های عامه پسند، فیلم های عامه پسند، روزنامه ها و مجلات عامه پسند، موسیقی عامه پسند، مصرف کالا در زندگی روزمره و جهانی شدن و فرهنگ عامه نگاشته شده است. در نگاه کلی به هر یک از فصل ها می توان دریافت که مصرف محصولات رسانه ای حول دو محور لذت یا توده وارگی قرار گرفته است. نگاه جزئی تر به محتوای این کتاب در دل پژوهش هایی گنجانده شده که درباره مطالعات محتوای فیلم، رمان، موسیقی، مجلات و روزنامه ها صورت گرفته است.

پدیدارشدن امر ارتباطات و انفجار اطلاعات در گستره نامحدود مکان و زمان و شکستن مرزهای تفکر در لحظه و حال، به حدی است که دستاوردهای علمی و تحقیقی و تغییر در نظریه ها را به آنی و لحظه و ثانیه ای رسانده است. در چنین دوران فرازیستی که جامعه جهانی، به مفهوم و معنای کامل و روشن همزیستی و پیوستگی جهانی می اندیشد و اندیشه و معرفت و فرهنگ و معنویت جوهر انسانی را در ارتباط با هم و در همزیستی و تعامل یافته ها و انتقال فناوری ها و تولیدات و غیره می شمارد، به طوری که حتی در ادبیات جهانی، صحبت از آفرینش و ابداع واژگان مشترک جهانی در تمام زبان هاست، سخن از قومیت و قوم و قومیت داری، نوعی گریز از واقعیت و عدم درک حرکت تاریخی جهان است.

با آگاهی از این که گسترش رویکرد پژوهشی و پدیدآوردن دانش در علوم اجتماعی ازجمله نیازهای کنونی کشور می باشد، در این نوشتار به معرفی و بررسی چهار کتاب به روز و مرجع روش پژوهش در علوم اجتماعی می پردازیم تا دانشجویان و پژوهش گران هرچه بیشتر با منابع اصلی که پژوهشگران علوم انسانی و اجتماعی در سراسر دنیا بیشتر به آن ها ارجاع می دهند آشنا شوند. این کتاب ها با به کاربستن یک رویکرد کمی و با بهره مندی از نرم افزار پابلیش آور پریش و جستجو در پایگاه داده گوگل از بین هزاران کتاب نگاشته شده درزمینه روش پژوهش، با توجه به معیار شمار ارجاعات انتخاب شده اند. در بررسی این کتاب ها به معرفی نویسنده، توضیح درباره کتاب، ویژگی های آن، فصل ها و درون مایه، و تناسب کتاب با نیازهای دانشجویان در مقاطع گوناگون آموزشی می پردازیم.

با بررسی اجمالی، یافتن کتابی هرچند ساده و مقدماتی درباره وجه اثباتی اسلامی ایران، بسیار دشوار است و اغلب نوشتارهای موجود، درباره وجه سلبی انقلاب اسلامی بوده و در آن گفته نشده است که این انقلاب، پس از آن که با مجموعه ای از پدیده های زمانه خود، به مشکل برخورد و با آن ها بنای مبارزه را گذاشت، در صدد برساختن چه دنیای دیگرگونه ای بود؛ بلکه حتی اصول و حوادث واقعه برای این انقلاب نیز با استفاده از چارچوب های خود آن تحلیل نشده و نمی شود. کمتر محققی در مقابل این پرسش قرار می گیرد که «آیا می توان براساس چارچوب های انقلاب اسلامی، گونه ای از آزادی، استقلال، مبارزه و ظلم ستیزی، فرهنگ، اقتصاد، قراردادهای اجتماعی و دیگر امور و شئون زندگی اجتماعی را فراتر از توصیه های اخلاقی، بازسازیم؟» مشخصا چنین نیست و در تاویل این الفاظ، یا به لیبرالیسم یا به مارکسیسم ارجاع داده شده ایم؛ گویی آن تلاطمی که حداقل یک دهه سراسر کشور قدرتمند و نفوذناپذیر ایران را درنوردید و زندگی مردم را زیر و رو کرد و برخلاف تمامی پیش بینی ها و تحلیل ها، نظام ساخت یافته و موردحمایت پیشین را اسقاط کرد و نظمی نو به جای آن پیشنهاد داد و مستقر کرد، همه از جنس شور و غوغا و احساسات بود که پس از فرونشستن آن، باید برای حوزه های مختلف این نظام، از این و آن، حتی بدون هیچ پرسشی نسخه گیری کرد. کتاب انقلاب و نظریه اجتماعی، گامی است در مسیر توجه دادن به وجوه اثباتی نهضت اسلامی ایران؛ هرچند در این مسیر، گام ها بسیاری پیش رو داریم.

امروزه جمعیت شناسی به عنوان یکی از رشته های مهم علوم اجتماعی نقش قابل توجهی در شناخت عمیق مسائل جمعیتی در راستای سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی دارد. سابقه این رشته در دنیا به قرن هفدهم میلادی، ولی در دانشگاه تهران به دهه 1340 برمی گردد. در دهه های اخیر تحولات چشمگیری در آموزش و پژوهش جمعیت شناسی صورت گرفته است. با توجه به اهمیت مسائل جمعیتی در کشور، به ارزیابی جایگاه این رشته در ایران و جهان می پردازیم. دکتر عباسی شوازی استادتمام گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران و رئیس موسسه مطالعات جمعیتی است. وی دوران کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه تهران و دوره دکترای جمعیت شناسی را در دانشگاه ملی استرالیا گذراند. دکتر عباسی شوازی در 15 سال اخیر تحقیقات متعددی در حوزه های مختلف جمعیتی به انجام رسانده، و یکی از جمعیت شناسان مشهور در سطح ملی و بین المللی محسوب می شود. علاوه بر فعالیت های آموزشی، وی سوابق اجرایی ازجمله مدیریت گروه آموزشی جمعیت شناسی دانشگاه تهران، ریاست بخش جمعیت شناسی موسسه مطالعات اجتماعی و ریاست موسسه مطالعات جمعیتی کشور را در کارنامه خود دارد. وی بنیان گذار انجمن جمعیت شناسی آسیاست، و طی سال های 2009 تا 2012 به عنوان نائب رئیس و رئیس منتخب این انجمن فعالیت کرد. ایشان تابه حال بیش از 100 مقاله و اثر علمی به زبان فارسی و انگلیسی منتشر کرده است. دکتر عباسی شوازی برنده جوایز علمی ارزشمندی از جمله جایزه مقاله برتر انجمن جمعیت شناسی استرالیا، جایزه جهانی کتاب جمهوری اسلامی ایران، جایزه جمعیت سازمان ملل، جایزه مولف برتر بین المللی دانشگاه تهران، و جایزه پژوهشگر برتر کشور در سال 1395 است. آن چه در پی می آید، مصاحبه با دکتر عباسی شوازی پیرامون ارزیابی جمعیت شناسی در سطح ملی و بین المللی است.

ساختارهای نابرابری در کانادا براساس سن، طبقه، جنس، قومیت و نژاد سازماندهی شده است. نابرابری دربرگیرنده قدرت و توانایی افراد یا گروه ها برای اعمال خواسته هایشان (با مقاومت یا عدم مقاومت) بر دیگران می باشد. ایدئولوژی بعد مهمی از نابرابری تلقی می شود. دخالت دادن باورهای اجتماعی در مورد آن چیزی که درست است مردم بر مبنای جنس، طبقه، نژاد یا سن انجام دهند، برای برخی مزیت و برای دیگران عیب تلقی می شود.
شواهد نشان می دهد که نابرابری به چگونگی توزیع منابع مادی و فرهنگی و اجتماعی مربوط می شود و همچنین مبین آن است که افراد براساس تجربه به مفاهیمی چون جنس، طبقه ، نژاد و سن معنی می بخشند.
این کتاب 395 صفحه ای شامل دو بخش می باشد. بخش اول شامل هفت فصل و بخش دوم شامل شش فصل است.
هر فصل کتاب با یک مقدمه آغاز می شود و در انتهای هر فصل سوالاتی برای تفکر انتقادی پیرامون مبحث ارائه شده مطرح می شود. همچنین در پایان هر فصل واژه نامه، منابعی جهت مطالعه بیشتر و وب سایت های مربوطه آورده شده است.

دکتر سیدجواد میری، جامعه شناس برجسته کشور که حوزه کاری مطالعاتی خود را ادیان، فلسفه و تاریخ علم بیان می کند، در رشته جامعه شناسی از دانشگاه بریستول لندن موفق به اخذ مدرک دکترا شد و سپس در همان دانشگاه به تدریس پرداخت. وی در کنار رشته جامعه شناسی، تحصیلاتی نیز در زمینه مطالعات ادیان، فلسفه علم و روان شناسی دین در خارج از ایران داشته است. کتاب هایی چون روایت های موازی در علوم انسانی، تاملی بر فقر تئوریک در علوم انسانی ایران، ما و فارابی، و نگاهی مردم شناسانه به چین و روسیه در جغرافیای سیاسی ایران از جمله آثار او است که در سال 94 منتشر شده است.
وی حدود هفت سال پیش به دعوت دکتر گلشنی (رئیس دانشکده فلسفه علم در دانشگاه شریف، و رئیس پژوهشگاه علوم انسانی) برای یک دوره سه ماهه تدریس فلسفه علم به زبان انگلیسی در دانشگاه شریف به ایران آمد که به گفته خود، این سه ماه تبدیل به هفت سال شد و هم اکنون در پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات فرهنگی مشغول به فعالیت، تدریس و پژوهش است.
دکتر میری تاکنون حدود 48 کتاب تالیف کرده که از این تعداد، حدود 33 کتاب به زبان انگلیسی و 15 اثر به زبان فارسی است.
آخرین تالیف وی در سال 95، کتاب وهابیت و خشونت گرایی اسلامی از منظر جامعه شناسی است که در این کتاب نگاه به آینده وضعیت روابط ایران و عربستان دارد. گفتگوی زیر حول محور این کتاب انجام شده که از نگاه خوانندگان می گذرد.