فهرست مطالب

نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات - پیاپی 12 (زمستان 1395)

فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات
پیاپی 12 (زمستان 1395)

  • 268 صفحه، بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/05/10
  • تعداد عناوین: 20
|
  • سخن نخست
  • نقد اطلاع رسانی
  • جلالی دیزجی صفحه 7
    عنوان رشته ای علمی که پیشینه تاریخی طولانی به قدمت تمدن انسان بر روی کره خاکی دارد و درون مایه اصلی آن نیاز و تلاش فکری و علمی انسان یعنی اطلاعات و دانش است، چندین مرتبه تغییریافته و اخیرا در داخل کشور به علم اطلاعات و دانش شناسی تبدیل شده است. هر تغییری در عنوان برای بیان ایده ای جدید شکل گرفته و ریشه در مسائل گوناگونی دارد. این تغییرات با هدف ایجاد سازگاری بیشتر با محیط و توصیف و تبیین شرایط و مسائل موجود قلمرو موضوعی صورت گرفته است. اطلاعات و دانش همواره هسته اصلی این رشته در تحولات دانشی انسان، در پی تغییرات عموما اجتماعی و فناورانه در دسترس بوده و تغییر عنوان نیز ناشی از آن است. متخصصان رشته متناسب با هر تحولی، بستر سازی لازم را برای درک بیشتر فلسفه، ماهیت، هویت و کارکرد رشته و رابطه آن با سایر علوم به منظور ارتباطی پایدار و سازنده فراهم آورده اند. واژه دانش مستتر در علوم کتابداری و اطلاع رسانی تا سه دهه اخیر عموما از بعد اطلاعی و عینی موردتوجه علوم بوده و سپس به واسطه بستر فکری هرمنوتیک تفسیر دیگری یافت و دامنه مفهومی آن در بعد دانشی و انتزاعی اهمیت زیادتری پیدا کرد و تحولات علمی دیگر را رقم زد. اثر در دست نقد با عنوان بازشناختی از دانش شناسی: جستارهایی در علم اطلاعات و دانش شناسی در پاسخ به نیازهای حرفه ای و پرسش های جدید مربوط به ماهیت رشته در ارتباط با بعد دانشی آن و توجیه تغییر جدید عنوان به علم اطلاعات و دانش شناسی در کشور نوشته شده است. نوشته حاضر می کوشد تا با دیدی انتقادی ابعاد متفاوت محتوایی و ساختاری آن را بازگو کند.
    کلیدواژگان: فلسفه کتابداری، فلسفه اطلاعات، فلسفه دانش شناسی، علم اطلاعات، دانش شناسی، نقد اطلاعات و دانش شناسی
  • میترا صمیعی صفحه 27
    استانداردها مدارکی دربرگیرنده قواعد و رهنمودها یا ویژگی هایی برای فعالیت ها یا نتایج آنها هستند که به منظور استفاده مکرر عمومی، ایجاد هماهنگی و وحدت، توسعه تفاهم، تسهیل ارتباطات، صرفه جویی در اقتصاد ملی، حفظ سلامت و ایمنی عمومی، و گسترش مبادلات بازرگانی داخلی و خارجی فراهم آمده و توسط سازمان معتبری تصویب شده باشند .کتاب رهنمودهای ایفلا برای کتابخانه های سیار که شامل استانداردها و رهنمودهای کتابخانه سیار است، توسط کمیته کتابخانه های عمومی و کمیته استاندارد ایفلا در سال 2010 نوشته شده است. این کتاب ضمن تعریف مفهوم کتابخانه های سیار، رهنمودهای جامعی درباره راه اندازی این نوع کتابخانه ها توسط دولت های محلی و ملی، خدمات این نوع کتابخانه ها به اقشار مختلف (ازجمله کودکان، مدارس، افراد خانه نشین، بازنشستگان و...)، پشتیبانی مالی و ترابری، مشخصات فنی وسایل نقلیه، کارکنان، مجموعه سازی، تبلیغات و... ارائه کرده است. نقد پیش رو به معرفی کتاب رهنمودهای ایفلا برای کتابخانه های سیار و نقاط قوت و ضعف آن اختصاص دارد.
    کلیدواژگان: استانداردها، رهنمودها، کتابخانه های سیار، ایفلا
  • افروز همراهی صفحه 37
    کتاب سیبرنتیک: نظریه عمومی کنترل مکانیسم ها در سیستم های مکانیکی و ارگانیکی به مطالعه تعامل میان انسان و ماشین، انسان و انسان، ماشین و ماشین و انواع مختلف و متنوعی از سیستم ها بر مبنای اصول بازخورد، کنترل و ارتباطات می پردازد. با توجه به این که سیبرنتیک بر بنیاد کل گرایی استوار است با نظریه عمومی سیستم ها آغاز می شود؛ چراکه نگرش کلی مستلزم کنترل روابط میان اجزاء کل و دریافت اطلاعات از آن است تا در جهت تعدیل و تصحیح خطاها و کج روی ها، نظارتی مناسب صورت گیرد. علم سیبرنتیک که ازنظر نویسنده بخشی از علوم منطق صوری اتومات های طبیعی و مصنوعی است در تمامی فصل ها با مثال هایی در قالب سیستم های طبیعی، مصنوعی و اجتماعی تعیین شده است. کتاب از مفاهیم عام سیبرنتیک از قبیل فلسفه، تاریخچه، مفاهیم و اجزاء شروع و به مصداق هایی از آن در علم ارتباطات و اطلاعات و سیستم های اجتماعی خاتمه یافته است؛ اما به طورکلی موضوع به یک شاخه علمی محدود نشده است و کلیه علاقه مندان به حوزه علم سیبرنتیک می توانند از این کتاب استفاده کنند.
  • پیمان جلیل پور صفحه 49
    گسترش روزافزون تعداد و شمارگان نشریه های ادواری از یک سو و استقبال و استفاده گسترده جامعه از این نشریه ها در اغلب کشورهای دنیا، از جمله ایران، نشانه ای از اهمیت قابل توجه این نوع منابع دانش است. به جرات می توان بیان داشت آن چه بیش از سایر تحولات در پیش برد جامعه و نیز گسترش دانش نقش داشته و دارد نشریه های ادواری است. نشریه های ادواری کودکان جزئی از خواندنی های کودکان است. خواندنی های کودکان طیف وسیعی از نوشته های مربوط به کودکان را در بر می گیرد که شامل روزنامه ها و مجله ای ادواری است. با این حساب، کتاب «نشریات کودک و نوجوان» به نوعی فهرست نگاری مطبوعات کودک و نوجوان ایران پس از انقلاب اسلامی است که پدیدآوران کتاب سعی کرده اند فهرست و اطلاعات نشریات کودک و نوجوان را در قالب کتابی پژوهشی ارایه نمایند که در این نوشتار، پس از ارائه مقدمه ای، به معرفی کتاب، معرفی پدیدآوران کتاب، محسنات و کاستی های کتاب پرداخته شده و نمونه هایی از مدخل های نشریات کودک و نوجوان آورده شده است.
    کلیدواژگان: فهرست نگاری مطبوعات، نشریات کودک، نشریات نوجوان، پس از انقلاب اسلامی
  • محمدعلی حکیم آرا صفحه 57
    یک راه برای توصیف و فهم پدید ه هایی که به حوزه خاص همچون مدیریت رسانه مربوط می شود، تولید مدل و آزمون آن است. بر پایه آن چه در مقدمه کتاب آمده، هدف زمینه چینی برای رسیدن به مدلی جهت دستیابی به شهرت رسانه ای در واحد مرکزی خبر سازمان صداوسیما بیان شده است. ساده سازی ها در حوزه های مختلف علوم انسانی، ازجمله در مدیریت رسانه، از مشکلات عدم گسترش علوم و پیشرفت جامعه ما در این زمینه است. نویسندگان این کتاب کوشیده اند نه تنها مباحث مندرج در حوزه شهرت رسانه ای را در متن بگنجانند؛ بلکه به یک نمونه پژوهشی نیز اشاره کنند. با تاکید بر وجه ارتباطی و کسب شهرت، کتاب حاضر کوششی است برای برجسته کردن وجه سازمانی رشته مدیریت رسانه. چگونگی اشاره به مفاهیم و متغیرها، فقدان شواهد پژوهشی به ویژه، پژوهش های داخلی، در کنار مشکلات مربوط به ارجاع به منابع، درجه کتاب را از یک متن آموزشی کامل، به یک متن کمک اموزشی تنزل داده است. با تمام انتقادات، با توجه این که در این زمینه کتاب های فراوان در دسترس نیست، مطالعه کتاب به دانشجویان توصیه می شود.
    کلیدواژگان: مدیریت رسانه، شهرت رسانه ای، سرمایه شهرتی، اعتبار رسانه، قابلیت اعتماد
  • نقد ارتباطات
  • علی اصغر محکی صفحه 75
    روابط عمومی را دانش، هنر، مهارت و مجموعه ای از فعالیت های برنامه ریزی شده می دانند که به افراد و سازمان ها کمک می کند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی را که با آن ها سروکار دارند به دست آورند. سرشت فعالیت روابط عمومی، ارتباط است. این ارتباط، از دیدگاه نظری «علم» است، از جنبه عملی و اجرایی خود «فن» و از جنبه خلاقانه و زیبایی شناختی «هنر». وقتی روابط عمومی از منظر سازمان و مدیریت واکاوی می شود، به تعابیر کارکردی و تمثیلی همچون مغز متفکر، قلب تپنده، دست اجرا، پای پیشرفت، گوش شنوا، چشم بینا و زبان گویای سازمان می رسیم. روابط عمومی را همچنین، آیینه تمام نمای سازمان، جایگاه دریافت و انتقال اطلاعات، شبکه هوشیار و پل ارتباطی سازمان با افکار عمومی و مخاطبان خاص وعام دانسته اند. این چشم انداز وسیع و آرمانی در تلقی فلسفی اندیشمندان از مفهوم روابط عمومی، با برداشت سطحی و نادقیق غالب مدیران و سازمان های ما سازگار نیست؛ بنابراین، کتاب شناخت روابط عمومی، سعی داشته است تا مهم ترین برداشت های نظری رایج درباره تعریف، جنس و فعالیت های معمول روابط عمومی را گرد آورد تا از این رهگذر، برداشت ها و نگرش های معمول از این مفهوم را دقیق تر با ابعاد و جنبه های گسترده روابط عمومی آشنا سازد. در این نوشته ضمن معرفی کتاب، امتیازها و کاستی های کتاب مشخص شده است.
    کلیدواژگان: ارتباطات، روابط عمومی، رسانه، سازمان، مدیریت، برنامه ریزی، تبلیغ، انتشارات، پژوهش، خبر و نویسندگی
  • اسماعیل افقهی صفحه 81
    کتاب مدیریت رسانه: نگاهی نو، با پذیرش اصول علم مدیریت عمومی ، به بیان تفاوت ماهوی بین کمپانی رسانه ای و سایر بنگاه های تجاری و صنعتی می پردازد و عنوان می کند که ادبیات مدیریت رسانه، متفاوت از ادبیاتی است که در مدیریت عمومی تولید می شود. نویسنده این تفاوت را با تمرکز بر ویژگی های اختصاصی وسایل ارتباط جمعی به ویژه در سازمان های رسانه ای بزرگ همچون سازمان صداوسیما نشان می دهد. مولف در اثبات ادعای خود به انسان واره بودن رسانه تاکید دارد و اظهار می کند که ویژگی های انسانی در مدیریت یک کمپانی رسانه ای نقش اساسی را ایفا می نماید. در این کتاب به دیدگاه های مختلف همراه با مدیریت رسانه توجه شده است و نظریه های مدیریت رسانه و مطالعات ارتباطی نیز گنجانده شده است.
    کلیدواژگان: مدیریت رسانه، نظریه های رسانه، مفهوم انسان وارگی رسانه
  • حسین امجدی صفحه 89
    کتاب آینده پژوهی رسانه، تالیف هادی البرزی دعوتی و احمد کوهی اصفهانی با هدف تولید محتوای نظری و کاربردی درخصوص آینده پژوهی رسانه به رشته تحریر درآمده است. با توجه به این که رسانه های گوناگون با فناوری های مختلف در فضای صنعت رسانه موجود بوده و هر روز نیز در این فضای پرتلاطم، فناوری های جدیدی که نویدبخش ایجاد کانال های ارتباطی جدید در میان مخاطبان است، ظهور می کنند؛ لذا تدوین استراتژی های لازم برای مواجه با این تغییرات، نیازمند پیش آگاهی از روند آن ها و سپس تدوین مسیر هایی مناسب است. آینده پژوهی رسانه می تواند در این مهم به مدد اهل فن بیاید. نوشتار پیش روی تلاش دارد تا ضمن معرفی این اثر، کتاب را با رویکردی نقادانه بررسی قرار کند و ضمن معرفی نقاط قوت، به نقاط قابل بهبود آن نیز به جهت غنی ترشدن ویرایش های بعدی اشاره نماید.
    کلیدواژگان: آینده پژوهشی، رسانه ها، آینده پژوهشی رسانه، هادی البرزی دعوتی، احمد کوهی اصفهانی
  • نقد حوزه ی بین رشته ای
  • علیرضا نوروزی صفحه 101
    تقابل و نبرد روش‏های پژوهش باعث شده که صاحب نظران، پژوهشگران و مدرسان درس روش تحقیق، روش‏های پژوهش را به دو دسته یا رویکرد کمی و کیفی تقسیم ‏کنند. برخی طرفدار کمی، برخی طرفدار کیفی و گروهی هم رویکرد بینابینی و آمیخته را درپیش گرفته اند. نویسندگان کتاب حاضر با عنوان روش پژوهش کیفی کاربردی (در علوم اجتماعی و علوم رفتاری) رویکرد کیفی را در پیش گرفته اند که در این نوشتار نگاهی بر آن خواهیم داشت.
    کلیدواژگان: روش تحقیق، پژوهش، پژوهش کیفی، پایان نامه نویسی
  • آیدا مجاور، فرشید دانش صفحه 109
    مدیریت دانش و فعالیت های مرتبط با آن، در سازمان ها کارکردهای متعددی دارد. جوامع علمی و تجاری هر دو بر این باورند که سازمان ها با قدرت دانش می توانند برتری های بلندمدت خود را در عرصه های رقابتی حفظ کنند. هدف این مقاله نقد و بررسی کتاب آموختن پرواز: یادگیری مدیریت دانش کاربردی از سازمان های پیشرو و یادگیرنده نوشته گریس کالیسون و جف پارسل است. نگارندگان این مختصر، پس از ذکر مقدمه ، به معرفی نویسنده و مترجمان کتاب پرداخته اند و در ادامه، جایگاه و مزایای اثر و کاستی‏ های آن را بیان کرده اند و در انتهای مقاله نیز نتیجه گیری کلی ارائه داده اند.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، مدیریت دانش کاربردی، یادگیری سازمانی نقد و بررسی
  • حمید قاضی زاده صفحه 121
    امروزه مبحث مدیریت دانش جزء مباحث کلیدی است که به فراخور مفاهیم ذاتی خود، بهره گیری از آن در اکثر سازمان ها و مراکز به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. در همین راستا متون و منابعی نیز هستند که راهنمای مناسبی جهت ارائه اطلاعات مناسب با موضوع مدیریت دانش به شمار می روند. کتاب مبانی و اصول مدیریت دانش، یکی از منابعی است که با موضوع مبانی و اصول مدیریت دانش، انتشار یافته است. طی این بررسی تلاش شد تا ابعاد گوناگون آن ازلحاط کتاب شناسی اثر، اهداف، مخاطبان، جایگاه و محتوای آن در بوته نقد و بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی نشان داد که هرچند می توان از نظر ویژگی هایی مانند میزان پوشش و جامعیت موضوعی، وجود نظم و خلاصه سازی مطالب و نمایش آن ها در یک جدول مشخص و طرح مباحثی نظیر مدیریت نوآوری دانش، به کتاب نمره قابل قبولی داد، اما وجود کاستی هایی از قبیل ارائه نمودار و جدول ها بدون استناد به منبع اصلی، عدم رعایت سجاوندی (نقطه گذاری) و تطبیق فعل و فاعل، وجود اشتباهات تایپی، عدم یکدستی در فهرست منابع و نبود نمایه در انتهای کتاب، جایگاه علمی این اثر را با ابهام مواجه کرده و نمی تواند حامل پیام مثبتی برای مخاطب در انتخاب این کتاب باشد.
    کلیدواژگان: مبانی مدیریت دانش، دانش سازمانی، انواع دانش، چرخه مدیریت دانش، مدل مدیریت دانش
  • نقد شفاهی
  • صفحه 135
    در نهاد آدمی غرایز مختلف مادی و معنوی همانند غریزه کمال طلبی، خیر دوستی، زیبایی خواهی، هنردوستی و دین داری وجود دارد که مجموعه این کشش‏ ها، پاسخگوی نیازهای متفاوت انسان است.
    بی تردید هنر جایگاه و کارکرد بااهمیتی در جامه ما یافته است، افزایش روزافزون شمار هنروران و خواستاران هنر و گسترش دامنه فعالیت های هنری، نیازهای اطلاعاتی و معرفتی گوناگونی را به وجود آورده که متاسفانه غالبا بی پاسخ مانده اند. دایره المعارف هنرکتابی است نوشته رویین پاکباز که توسط انتشارات فرهنگ معاصر با هدف در دسترس گذاشتن اطلاعات لازم و مفید در این حوزه چاپ شده است. نخستین ویراست آن در سال 1378 به چاپ رسیده است. ویراست جدید «دایره المعارف هنر» در سه جلد تدوین شده و دو جلد بدنه مجموعا شامل 537 مدخل، 1143 تصویر سیاه وسفید و 374 تصویر رنگی است. جلد اول این مجموعه در 876 صفحه علاوه بر معرفی، پیشگفتار، منابع و راهنمای استفاده، مدخل های «الف تا س» را در خود جای داده است. جلد دوم نیز مدخل های «ش تا ی» را در 822 صفحه شامل می شود. همچنین جلد سوم تاریخ شناسی، مضمون شناسی و نمایه ها را در 580 صفحه دربر می گیرد. گستره این دایره المعارف شامل مقولات نقاشی، پیکره سازی، طراحی گرافیک، عکاسی، رسانه های نو، تصویرگری، چاپگری و طنزنگاری است. همچنین در جلدهای سه گانه آن اطلاعات سودمندی در زمینه های طراحی صنعتی، معماری، خوشنویسی، سفالگری و برخی هنرهای سنتی می توان یافت. با توجه به اهمیت این اثر بدیع، نشست این شماره فصلنامه را با حضور صاحب نظران و کارشناسان، به نقد و بررسی آن اختصاص داده ایم.
  • شایسته ترجمه
  • گلنسا گلینی مقدم صفحه 155
    در فرهنگ دانشوری و پژوهشگری، بررسی تاثیر پژوهش، همواره یکی از مسائل موردتوجه بوده و در سال های اخیر اهمیت بیشتری یافته است. کتابداران سال ها در چرخه ارتباطات علمی و پژوهشی و سنجش تاثیر این فعالیت ها نقش مهمی ایفا کرده اند. در چند دهه گذشته، رشد شاخص های مربوط به سنجش تاثیر پژوهش، تحت تاثیر فناوری اطلاعات و خلق محیط های نوین ارتباطی به شدت فزونی گرفته، به طوری که از کتاب سنجی به علم سنجی و اکنون به آلتمتریکس (دگرسنجی) رسیده است. کتابی که در این مقاله در مورد آن بحث شده، به سه حوزه نام برده و نقش هر کدام در سنجش تاثیر پژوهش پرداخته است. ناشر کتاب، انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی آمریکاست که شاخه ای از انجمن کتابداری آمریکا محسوب می شود.
    کلیدواژگان: کتاب سنجی، علم سنجی، آلتمتریکس، تاثیر پژوهش، کتابداران
  • شایسته خواندن
  • اعظم نجفقلی نژاد ورجوی، علی صادق زاده وایقان صفحه 165
    سخن از شیفتگی، همنشینی و همزیستی با کتاب و مطالعه است. سخن از یاران کتاب و شدت شیفتگی آن ها به این ذخیره و سرمایه زندگی است. همان ها که کتاب را بهترین یار و همدم خود می پندارند. در یک کلام، سخن از شیفتگان کتاب است. اثری که سراسر شیفتگی به کتاب و مطالعه و خواندن را متذکر می شود و انسان را به وادی دیگری رهنمون می کند که وصف آن جز با خواندن حقایق مطرح شده در کتاب، قابل توصیف نیست. این مجال معرفی و نقد کتابی است که سراسر آن سخن از مردانی است که حتی برای خریداری و تهیه کتاب یا مجموعه ای نفیس، منزل خود را می فروختند تا آن را به دست آورند، غیر از کتاب مونس و الفتی نداشتند و بیشتر اوقاتشان به مطالعه، تعلیم، تعلم، تالیف و تصنیف گذشت. معرفی تعداد بی شماری از آثار تالیف شده توسط شیفتگان کتاب، اشاره ای گاه مختصر و گاه مفصل به زندگی نامه آنان؛ ارائه اطلاعات مفید درباره محتوای آثار و تالیفات عاشقان کتاب، ارائه اطلاعات تاریخی درباره وقایع عصر شیفته کتاب، فهرست تفصیلی مطالب در انتهای کتاب، کتابنامه، نمایه اعلام و ارجاعات دقیق و مفصل درون متنی به صورت پانویس ازجمله مزایای بارز این اثر است. عدم برقراری توازن در ارائه اطلاعات مربوط به شیفتگان کتاب: عدم نظم و یکدستی کامل در ارائه کلیه مطالب، عدم تبیین کامل دلایل شیفتگی برخی از شیفتگان، اشکالات نگارشی، مشخص نبودن تاریخ انتشار برخی از منابع و عدم یکدستی تدوین اسامی در نمایه از کاستی های اثر فوق است.
    کلیدواژگان: شیفتگان کتاب، مطالعه، خواندن، کتاب، شیفتگی
  • نقد دیروز
  • دانش ستوده راد صفحه 177
    کتاب خدمات اینترنتی در کتابخانه های عمومی شامل 13 فصل در 230 صفحه است. مطلب آغازین کتاب، پیشگفتار مختصری از سفارش دهنده ترجمه اثر- اداره کل پژوهش و نوآوری نهاد کتابخانه های عمومی- است. هدف این مقاله نقد و بررسی کتاب خدمات اینترنتی در کتابخانه های عمومی نوشته چارلز مکلور و پائول ایگر، ترجمه مریم آذرگون و مهناز جعفری است. در این مطلب پس از ذکر مقدمه ای مختصر، نویسنده و مترجمان کتاب معرفی می شوند. در ادامه جایگاه اثر در میان آثار مشابه، مزایای اثر و کاستی های آن بیان و در پایان نتیجه گیری کلی ارائه می شود.
    کلیدواژگان: خدمات اینترنتی، کتابخانه های عمومی، کتابخانه ها و اینترنت، اینترنت و مراجعه کنندگان کتابخانه
  • جستار
  • محمدعلی زکی صفحه 185
    مفهوم هویت در سال های اخیر، به شدت متاثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده و فضای مجازی، نقشی پررنگ در شکل گیری یا تغییر هویت کاربران، به ویژه جوانان در ایران داشته است. هویت به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های زندگی اجتماعی، به شدت تحت تاثیر دنیای مجازی اینترنت است. هدف تحقیق حاضر بررسی نسبت بین اینترنت و هویت در ایران است. براین اساس، 38 مقاله علمی-پژوهشی کمی (شامل 918 صفحه) در زمینه اینترنت و هویت در ایران طی سال های 1382 تا پایان فروردین ماه 1396 تجزیه وتحلیل ثانویه شد. اطلاعات تحقیق با استفاده از پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، نشریات علمی ایران و پایگاه های اختصاصی الکترونیکی مجلات علمی- پژوهشی مصوب وزارت علوم گردآوری شده اند. پژوهش دریافته که بیشترین تحقیقات کمی به ترتیب به چهار گرایش پژوهشی اینترنت و هویت های ملی (11 مورد)، اجتماعی (5 مقاله)، فرهنگی (5 مورد) و دینی (3 مقاله) جوانان در ایران اختصاص داشته است. نتایج تحقیق معرف آن است که اینترنت به مثابه میدان هایی برای فراغت مجازی جوانان تلقی شده و علاوه بر آن جوانان ایرانی درخلال استفاده از اینترنت در معرض تغییرات هویتی قرار گرفته اند. به واسطه استفاده اینترنت هویت های مدرن رشد کرده و همچنین هویت بازنمایی شده است؛ لیکن زمینه کاهش انواع هویت های گوناگون (ملی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و...) جوانان را فراهم کرده است. همچنین اینترنت سبک های زندگی جوانان را به شیوه های جدید زندگی دیجیتال پیوند زده و باعث توجه بیشتر جوانان به اوقات فراغت و تغییر نحوه گذران اوقات فراغت کاربران شده است.
    کلیدواژگان: اینترنت، هویت، تحلیل ثانویه، مجلات علمی، ایران
  • معصومه نیک نیا، یزدان منصوریان صفحه 207
    معنابخشی فرایندی است که افراد به کمک آن به تجربیات زیسته خود معنی می بخشند. نخستین بار گروه پارک در دهه 1970 در مطالعات خود در زمینه تعامل انسان و کامپیوتر این مفهوم را معرفی کرد. سپس برندا دروین در حوزه علم اطلاعات و ارتباطات آن را به کار برد و مدتی بعد نیز ویک در مطالعات سازمانی خود از آن بهره گرفت. این مقاله به مقایسه سه نظریه مطرح در حوزه رفتار اطلاعاتی به تبیین روابط مفهومی موجود میان آن ها و مفهوم معنا پرداخته است. در این پژوهش ابتدا مبانی نظری و رویکردهای سه نظریه «معنابخشی»، «معنابخشی سازمانی و کاربرد اطلاعات» و «نظارت و کم اثرکردن» در حوزه رفتار اطلاعاتی بررسی و روابط مفهومی موجود تبیین شده است. بر این اساس، روش این پژوهش مطالعه کتابخانه ای و سندی با رویکرد تحلیلی و مفهومی است. نتایج این بررسی نشان می دهد نظریه معنابخشی دروین زیربنای نظریه معنابخشی سازمانی ویک است. معنابخشی دروین بیشتر بر فرد تکیه می کند و آن را امری درونی برای فرد تلقی می کند، درحالی که این موضوع در سال های اخیر و گسترش مطالعات، بیشتر بر فرایند معنابخشی، فارغ از فردی یا گروهی بودن آن تاکید شده است و ویک بیشتر به معنابخشی گروهی توجه کرده است. استعاره مثلثی دروین با نظریه میلر منطبق است؛ زیرا فرد در ظرف زمان و فضا دچار شکاف اطلاعاتی شده است. به نوعی میلر در این نظریه معنابخشی، دو گروه از کاربران را (ناظران و کم اثرکنندگان) تشریح می کند. نظریه های معنابخشی روند حرکتی را از فردگرایی به جمع گرایی داشته اند و در این میان پژوهشگران دیگری نیز موقعیت های مختلف کاربران را که بر معنابخشی تاثیرگذارند، بررسی کرده و در آن حوزه ها نیز نظریه پردازی نموده اند.
  • ترجمه: فائزه سادات طباطبایی امیری صفحه 225
    مقاله حاضر با هدف کاربرد رایانش ابری در کتابخانه دیجیتالی، ابتدا رایانش ابری را توصیف می کند و وضعیت فعلی رایانش ابری در کتابخانه دیجیتالی را تجزیه وتحلیل می نماید؛ سپس معماری رایانش ابری در کتابخانه دیجیتالی را مطرح و استفاده از رایانش ابری در کتابخانه های دیجیتالی را به طور خلاصه بیان می کند. در پایان، نویسنده آینده بهبود در کتابخانه های دیجیتالی را با استفاده از فناوری رایانش ابری توضیح می دهد.
    کلیدواژگان: منابع اطلاعاتی، کتابخانه دیجیتالی، سرور
  • فاطمه پازوکی صفحه 241
    با تغییرات گسترده فناورانه، ابزارهای سازماندهی دانش به شکل های متعدد از قالب الکترونیکی تحول یافتند. از این رو، با تغییرات و تنوع در این ابزارها و محتوای گوناگون منابع تلاش شده تا هریک از ابزارهای محیط سنتی با محیط جدید و همچنین هریک از ابزارها در محیط جدید با یکدیگر همخوان شوند. با وجود این، این ابزارها در محیط الکترونیکی و وب پایه در زمینه سازماندهی دانش محدودیت های عملکردی دارند. بر این اساس، فناوری نوین در جستجوی ابزارها و روش ها به شیوه ای است که قابلیت های سازماندهی، جستجوپذیری مفاهیم و روابط میان آنها و بازیابی دانش در محیط جدید را افزایش دهند. این در حالی است که فراداده و میانکنش پذیری در پایگاه های اطلاعاتی و منابع الکترونیکی مطرح و به صورت گسترده مطرح می شود. مواجهه با این تغییرات ناگزیر و حرکت به سمت ارتباط میان انواع داده ها شتابان است. این مقاله در نظر دارد با تعریفی روشن از فراداده و میانکنش پذیری آنها به اهمیت این موضوع در پایگاه های اطلاعاتی و فهرست های پیوسته پردازد. تا با بیان این تغییرات و تبیین چشم انداز پیش رو در محیط داده های پیوندی در بستر ذخیره و بازیابی اطلاعات، با نگاه عمیق تری به مدیریت داده های عظیم و ارتباط آن با دیگر داده ها پرداخته شود.
    کلیدواژگان: فراداده، میانکنش پذیری، پایگاه های اطلاعاتی، محیط الکترونیکی