فهرست مطالب

نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات - پیاپی 11 (پاییز 1395)

فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات
پیاپی 11 (پاییز 1395)

  • 269 صفحه، بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/01/25
  • تعداد عناوین: 20
|
  • سخن نخست
  • نقد اطلاع رسانی
  • مرتضی کوکبی صفحه 5
    احمد شعبانی از اعضای قدیمی هیئت علمی علم اطلاعات و دانش شناسی و شاغل در گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان است. می توان او را که از فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی و درجه استاد تمامی دارد، از نویسندگان پر انتشار ایران به حساب آورد. زهره میرحسینی نیز که دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و فارغ التحصیل همین دانشگاه است، از جمله صاحب نظران رشته مذکور به شمار می رود. به این ترتیب، ترکیب نویسندگان کتاب مقدمه ای بر علم اطلاعات و دانش شناسی گویای آن است که آنان صلاحیت لازم برای تالیف این کتاب را دارند؛ اما علی رغم صلاحیت نویسندگان و ارزش کتاب، ایرادهایی در آن وجود دارد که اشاره به آن ها در صورتی که مورد پذیرش نویسندگان قرار گیرد، شاید بتواند در آینده کتابی بهتر و سودمندتر به جامعه علم اطلاعات و دانش شناسی ارائه کند. نقد و بررسی کتاب مذکور از اشکالات محتوایی آغاز خواهند شد و با اشاره به برخی از نکته های نگارشی و دستوری پایان خواهند یافت. دیدگاه نهایی نگارنده سطرهای حاضر درباره کتاب نیز در پایان ارائه می شود.
    کلیدواژگان: علم اطلاعات، دانش شناسی، کتابخانه، کتابداری
  • یعقوب نوروزی صفحه 15
    استانداردهای مختلفی با توجه به ظهور محیط های جدید اطلاعاتی از جمله وب در دنیای کتابداری و آرشیو ایجاد شده اند. هر یک از این استانداردها تلاش می کنند در ذخیره مناسب محتوای اطلاعاتی تاثیرگذار باشند. بنابراین پژوهش ها و تالیفات مختلفی در این زمینه صورت گرفته است که کتاب حاضر نیز جزء این مقوله است. هدف کتاب، معرفی برخی از معروف ترین و کاربردی ترین استانداردهای ذخیره و حفاظت است. روش به کار رفته در این کتاب مروری و توصیفی است که با بهره گیری از منابع مختلف و به روش سندی نگارش شده است. کتاب در اکثر موارد فاقد جنبه تحلیلی و مقایسه ای در رابطه با استانداردهای معرفی شده است. از نکات قابل توجه کتاب، در کنار هم قرار دادن استانداردهای کتابداری و آرشیو است که در اغلب منابع مربوط به علم اطلاعات، به وجه آرشیوی آن کم تر توجه می شود. همچنین کتاب توانسته است با نثری روان و شیوا مطالب را ارائه دهد که از این لحاظ هم می تواند دستاورد برای مولف آن باشد.
    کلیدواژگان: استانداردهای فراداده ای، ذخیره اطلاعات، کتابخانه های دیجیتالی، فناوری اطلاعات، دسترسی اطلاعات
  • امیر رضا اصنافی صفحه 27
    مقاله حاضر به نقد و بررسی کتاب آموزش راه دور و کتابخانه های دیجیتال پرداخته است. ولی چالش عمده اثر حاضر، تاکید بر مقالات ترجمه شده یا گردآوری مقالات با عمق کم است که بعضا برخی مقالات با یکدیگر هم پوشانی محتوایی دارند. انسجام چندانی در مطالب مطرح شده در کتاب حاضر به چشم نمی خورد و به عبارت دیگر می توان بیان داشت کتاب فاقد سلسله مراتب یا نظم موضوعی است. پرداختن به نقش کتابداران در آموزش الکترونیکی، محوری ترین نقطه کتاب است، به گونه ای که در متون مشابه چنین امری خیلی کم رنگ مشاهده می شود. نکته دیگری که باید به آن اشاره نمود این است که در این کتاب، بخش نتیجه گیری در اکثر مقالات مشابه یکدیگر است و از عبارات تکراری استفاده شده است. هرچند کتاب حاضر از معدود متونی است که به طور اختصاصی به محوری بودن نقش کتابداران در آموزش الکترونیکی اشاره کرده است اما آن چه به عنوان نقاط ضعف مطرح می شود می تواند در ویرایش های بعدی اثر مورد توجه قرار گیرد. بااین حال، کتاب حاضر می تواند مورداستفاده دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی قرارگیرد.
    کلیدواژگان: آموزش الکترونیکی، آموزش مجازی، آموزش از راه دور، کتابخانه های دیجیتال
  • پیمان جلیل پور صفحه 35
    در عصر حاضر که حجم انتشارات رو به افزون است و پژوهش گران در دست یابی به اطلاعات مورد نظرشان با مشکلاتی رو به رو و در بعضی موارد دچار اضطراب اطلاعاتی شده اند، چکیده ها نقش اساسی را در مقابله با پیامدهای فزونی و یا انفجار اطلاعات ایفا می نمایند. چکیده در نشریات ادواری، ابزاری است ارزشمند در جهت دست یابی به نتایج پژوهش ها و آگاهی رسانی از موضوعات علمی و تخصصی روزآمد به پژوهش گران و متصدیان علم و پژوهش. هم چنین، چکیده ها با کمک به تلخیص اطلاعات، در روند ذخیره، اشاعه، و بازیابی، نقش سازنده ای در دسترسی به اطلاعات ایفا می کنند. ازاین رو، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در راستای پاسخ گویی به نیازهای پژوهش گران و کارشناسان و ارائه تازه ترین اطلاعات علمی و فنی در کوتاه ترین زمان، کتاب دستنامه چگونگی تنظیم چکیده در نشریات ادواری را در سال 1394 تهیه کرده است که توسط انتشارات نامه پارسی به چاپ رسیده است. در این نوشتار، پس از ارائه مقدمه ای به معرفی پدیدآور کتاب، معرفی کتاب، جایگاه کتاب در میان کتاب های مشابه، و نقد کتاب پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: چکیده، چکیده نویسی، نشریات ادواری، دستنامه
  • نقد ارتباطات
  • محمد علی حکیم آرا صفحه 43
    روان شناسی رسانه به مطالعه علمی تاثیرات تعاملی میان انسان و رسانه می پردازد و افزون بر مطالعه مناسبات میان انسان و رسانه، به دنبال فهم رفتار ارتباطی آدمی در گستره رفتارهای فردی و اجتماعی است. این حوزه مطالعاتی به عنوان شاخه چهل و ششم روان شناسی، در سال 1986، در انجمن روان شناسی آمریکا (APA) به رسمیت شناخته شد و با گذشت 30 سال از عمر آن، هنوز در ایران توجه شایسته ای به آن نشده است. کتاب روانشناسی رسانه، تالیف دکتر فاطمی راد و همکاران (1395) سومین کتابی است که با این عنوان به فارسی منتشر شده است. گرچه امید می رفت این کتاب بتواند جای خالی بسیاری از مباحث در این زمینه را پر کند و منبع معتبری برای دانش پژوهان باشد؛ اما با توجه به نحوه نگارش، غیرمستند بودن مباحث و غیرتحلیلی بودن آن، این انتظارات را برآورده نکرده است. امیدواریم که این کوشش ها ادامه یابند.
    کلیدواژگان: روانشناسی رسانه، تعامل انسان رسانه
  • مهدی جعفری خانقاه صفحه 53
    کتاب روزنامه آذربایجان: نخستین روزنامه طنز و فکاهی در ایران؛ در بر گیرنده باز چاپ 23 شماره از روزنامه آذربایجان است که در فضای پر التهاب دوره مشروطه نقش پر رنگ و ارزنده ای در آگاه سازی جامعه و مبارزه با استبداد داشته است. روزنامه آذربایجان با استفاده از چاشنی طنز در کنار متن ساده و قابل فهم، فساد و ناکامی های حاکمان مستبد را به تصویر می کشید. بازچاپ این نشریه می تواند به لحاظ تاریخ نگاری طبقه دهقانان در مبارزه با نظام فئودالی در آذربایجان منبع ارزشمندی به شمار رود. این روزنامه به عنوان نخستین روزنامه فکاهی فارسی زبان و پیشتاز روزنامه های منتشرشده به زبان ترکی آذری مخاطب را از دریچه طنز با رویدادهای سیاسی و اجتماعی آن دوره آشنا می سازد و نقش تاثیرگذار مطبوعات طنز را در تحولات اجتماعی نشان می دهد.
    کلیدواژگان: تاریخ روزنامه نگاری ایران، نخستین روزنامه طنز و فکاهی ایران، روزنامه آذربایجان، مطبوعات تبریز، مطبوعات دوره مشروطه
  • زهرا کروبی صفحه 61
    هارولد لاسول سیاست گذاری عمومی را یک برنامه طراحی شده از اهداف، ارزش ها و اقدامات می داند. آستن رنی آن را به منزله خطوط تعیین شده اقدامات یا بیان خواسته ها تعریف کرده است (لستر و استوارت،1381: 5). می توان گفت سیاست گذاری عمومی، روش های راهنمای تصمیم گیرندگان در جامعه است (الوانی،20:1374). سیاست گذاری رسانه ای یکی از حوزه های سیاست گذاری عمومی است که تاکنون به طور علمی در داخل کشور ما در ادبیات حوزه سیاست گذاری و رسانه به آن پرداخته نشده است. در این نوشتار به معرفی نویسنده و مطالب کتاب سیاست گذاری رسانه ای می پردازیم که می توان گفت جزء اولین کتاب های تالیف شده در این حوزه است. نویسنده دکترای مدیریت رسانه ای است و سابقه قابل توجهی در طرح مباحث نظری و تئوریک مدیریت رسانه ای در قالب مقاله ها و کتاب های منتشرشده دارد. کتاب سیاست گذاری رسانه ای تالیف ایشان از اولین کتاب ها در حوزه مطالعاتی مربوطه در داخل کشور است. در این کتاب نویسنده تلاش کرده تا مفاهیم نظری حوزه سیاست گذاری رسانه ای را در قالب 12 فصل ارائه کند. نوشتار حاضر نقدی است بر این کتاب که سعی شده است با هر دو رویکرد مثبت و منفی، ساختار و محتوای کتاب نقادی شود.
    کلیدواژگان: رسانه، سیاست گذاری، سیاست گذاری رسانه ای
  • علی کاشفی خوانساری صفحه 69
    مطبوعات، اخبار و مطالب مربوط به کتاب، بهترین آیینه اخبار و تحولات فرهنگی به شمار می روند. شناسایی مطالب مربوط به کتاب در مطبوعات فارسی، در تحلیل های تاریخی، بررسی جایگاه افراد و آثار، سیاست گذاری، آینده پژوهی و... موثر خواهد بود. کتاب موردنقد از این منظر راه گشا و ارزشمند است. با این حال، کاستی هایی در کار نویسنده و ناشر کتاب مشاهده می شود.
    کلیدواژگان: مطبوعات فارسی، کتاب، نقد، مشروطه، قاجاریان، ویراستاری
  • نقد حوزه بین رشته ای
  • بهنام رمضانی نژاد صفحه 77
    نشرپژوهی و نشرشناسی از جمله پژوهش های مغفول مانده در ایران است. اغلب دست اندرکاران متقدم نشر در ایران و سرامدان این صنعت، زندگی حرفه ای و تجربه های خود را مستند نکرده اند. نبودن تحصیلات دانشگاهی فراگیر در زمینه ی نشر نیز خود یکی دیگر از کاستی های چشمگیر است. از این رو، تاریخ نشر ایران، و به خصوص تاریخ شفاهی نشر ایران، به ویژه نشر کتاب، ناگفته های بسیار دارد. به سبب همین کاستی ها، برخی از نشر پژوهان، در یکی-دو دهه اخیر، معدود پژوهش هایی را اغلب به صورت تاریخ شفاهی انجام داده اند. مجموعه مشاهیر نشر کتاب ایران یکی از تازه ترین پژوهش ها در این خصوص است که در قالب تک نگاری های مختصر، خواننده را با زمینه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و خانوادگی مشاهیر نشر در ایران و شیوه های کاری آنان در انتشار و چاپ و توزیع و فروش کتاب و نشریه آشنا می کند. بدین ترتیب، این مجموعه ماخذی نو و مستند برای تاریخ نشر کتاب ایران است. بررسی مجموعه، نقاط قوت و ضعفی را آشکار می کند که با درنظر داشتن مشکل پژوهش هایی از این دست، در این نوشته به آن پرداخته شده است. ارائه داده های گاه دست اول و دیریاب، به همراه پرداختن به ظرایف حرفه ی نشر، از قوت های مجموعه است که جا دارد در ویراست های بعدی تقویت شود؛ هم چنین کم توجهی به بنیاد ویرایش در سامان دادن مجموعه از کاستی های چشمگیر است و ضروری می نماید، در ادامه انتشار مجموعه، برای آن چاره ای اندیشیده شود.
    کلیدواژگان: نشرپژوهی، تاریخ نشر، تاریخ شفاهی، مشاهیر نشر، کتاب، کتاب فروشی، ناشر، ویرایش
  • حمید محسنی صفحه 89
    کتاب تاریخ ترجمه در ایران: از دوران باستان تا پایان عصر قاجار براساس دو رویکرد در این مقاله، معرفی و نقد می شود: الف) معرفی کلی اثر و جایگاه آن در مطالعات ترجمه؛ ب) نقد و بررسی اثر، به خصوص براساس برخی از نظریه های ترجمه. محقق در این کتاب از میان کارکردها و جنبه های مختلف ترجمه بیشتر بر انتقال فرهنگی از راه ترجمه تاکید داشته است. به همین دلیل، ترجمه را در بستر اجتماع و رویدادهای مهم اثرگذار بر آن مطالعه کرده است. تاثیر احتمالی ترجمه بر برخی از جنبه های اجتماع نیز مطرح شده است. داده های فراوانی جمع آوری و در بستر رویدادهای اجتماعی و فرهنگی تحلیل شده است. فرضیه اقتدار و نسبت آن با اوج و فرود ترجمه و انتقال دانش را می توان مهم ترین نتیجه این داده ها دانست. در واقع، راهبر اصلی پژوهش و نقطه اوج آن، کندوکاو در همین زمینه و نشان دادن همبستگی بین این دو متغیر در کل اثر بوده است. ترکیب شواهد و رخدادهای اجتماعی با داده هایی که اغلب مرتبط با شاهکارهای ادبی تاریخی و جهانی هستند (همراه با روایت جذاب نویسنده) محتوای کتاب را برای هر خواننده ای جذاب کرده است. طرح سوال و خلاءهای پژوهشی، همراه با فرضیه سازی از جاذبه های این کتاب برای پژوهشگران حوزه مطالعات ترجمه، جامعه شناسی، تاریخ، علم سنجی، برنامه ریزان و سیاست گذاران نشر و انتقال علوم و فنون و مطالعات بین رشته ای است.
  • قاسم آزادی احمد آبادی صفحه 105
    روایت کردن تجربیات، ابزار مناسبی به منظور سهیم کردن آن ها با دیگران به عنوان یک نتیجه یا فرایند بوده و پژوهش روایتی، یک راهبرد پژوهشی است که براساس آن، پژوهشگر زندگی افراد را مطالعه می کند. مقاله حاضر به معرفی و نقد و ارزیابی کتاب روایت در پژوهش های علوم اجتماعی: معرفی روش های کیفی می پردازد. کتاب، ساختار منطقی و منظمی دارد که از تاریخچه شروع شده و به کاربردها منتهی می شود. حوزه موردمطالعه این کتاب، گستردگی زیادی داشته و امکان بسط بیشتر از حجم این کتاب دارد اما از آن جا که نویسنده، تجربیات مفیدی در این خصوص داشته تلاش کرده تا حد ممکن کار جامعی ارائه دهد. منابع و مآخذ اصل کتاب در جایی ذکر نشده و تنها به ارجاع درون متن بسنده شده است. نداشتن نمایه موضوعی، دسترسی آسان به محتوای کتاب را قدری مشکل می سازد. مخاطب این کتاب می تواند استادان، دانشجویان و پژوهشگران حوزه های مختلف علوم اجتماعی (که موضوع پژوهش آن ها افراد و شرح حال هاست) ازجمله جامعه شناسی، ارتباطات، روان شناسی، مدیریت، اقتصاد و علم اطلاعات و دانش شناسی باشند.
    کلیدواژگان: پژوهش روایتی، روایت، پژوهش های علوم اجتماعی، روش های کیفی، مصاحبه روایی
  • نقد نقد
  • عبدالرضا نوصروزی چاکلی صفحه 121
    هدف اصلی این مقاله، پاسخ به نقد کتاب آشنایی با علم سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه ها) است که در شماره های 7 و 8 فصل نامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات منتشر شد. به منظور فراهم شدن امکان مقابله بهتر ادعاهای ناقد با واقعیت های موجود، در این مقاله از همان نظم و ترتیب مقاله ناقد استفاده شده و به همان ترتیب به تمام انتقادهای وی پاسخ داده شده است. به علاوه، این مقاله به نقدهایی که ناقد بدون استناد به پشتوانه های علمی درخصوص حوزه علم سنجی و نویسندگان ایرانی این حوزه مطرح کرده اند نیز پاسخ داده است. در مجموع، استدلال ها، مستندات و شواهد ارائه شده حاکی از آن است که کلیه استنادها و ترجمه های انجام شده در کتاب، صحیح بوده و مدل ها و تحلیل های مولف نیز نشانگر نوآوری های موجود در کتاب است و همگی با دیدگاه های رایج در مبانی علم سنجی، مطابقت دارد. در مقابل، ناقد لغزش هایی در زمینه ارائه آمارهای غیرواقعی، بی توجهی به نقاط قوت کتاب، نادیده گرفتن تعریف های عملیاتی و توضیحات مولف، وارونه جلوه دادن مفاهیم و اندیشه ها و تلاش برای پنهان نگاه داشتن نوآوری های کتاب مرتکب شده است. هم چنین، بیان ناقص و نیمه تمام جمله های کتاب، برداشت های نادرست از تحلیل های مولف، بی توجهی به مسائل هم استنادی، در نظر نگرفتن پدیده ناپایداری پیوندهای وبی و معرفی نکردن نقد منتشر شده قبلی درباره این کتاب، از دیگر نشانه های دلسوزانه نبودن نقد ایشان محسوب می شود. علاوه بر این، وجود شواهدی مبنی بر به کارگیری الفاظ نامناسب، بیان پس زمینه هایی از مولف که به متن کتاب ارتباطی نداشته و هم چنین استفاده از لحن و زبان تند در نگارش نقد، همگی گواه آن است که ناقد حتی در پاره ای از موارد پا را از حیطه نقد فراتر نهاده و ضمن عدول از اخلاق نقدنویسی، حقوق مولف کتاب را نیز رعایت نکرده است.
  • نقد شفاهی
  • صفحه 161
    بیش از یک دهه است که جهانی شدن به موضوعی بسیار مهم و قابل توجه برای تمامی اندیشمندان، سیاست مداران و برنامه ریزان تبدیل شده است. با توجه به تغییر و تحولاتی که فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نگرش مردم به زمان و مکان ایجاد کرده و بسیاری از رخدادها، محدودیت های جغرافیایی سابق را نداشته و به مسئله ای جهانی تبدیل شده اند، آشنایی با موضوع جهانی شدن امری حیاتی است. دانشنامه جهانی شدن، که زیر نظر پروفسور جورج ریترز در سال 2012 منتشر شده و در سال 1395 به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است، می تواند منبع بسیار مناسبی برای آشنایی علاقه مندان باشد. دانشنامه حاوی بیش از 600 مدخل است که 411 تن از استادان و محققان برجسته علوم اجتماعی آن را تدوین کرده اند. این اثر به خوبی آشکار می سازد که دایره ای وسیع از مفاهیم و نظریه ها درباره مفهوم جهانی شدن شکل گرفته است و دانشمندانی از رشته های علمی مختلف به آن وسعت بخشیده اند. اکنون زمانی است که می توان از ضرورت وجود یک دانشنامه برای جهانی شدن سخن گفت زیرا به اندازه کافی مفاهیم و نظریه هایی فراهم آمده اند که گردآمدن آن ها در یک جا حائز اهمیت خواهد بود. با توجه به اهمیت انتشار ترجمه دانشنامه جهانی شدن، که در نوع خود اثری ارزشمند و بدیع است، نشست این شماره فصلنامه را با حضور صاحب نظران و کارشناسان حوزه مرجع نگاری، به نقد و بررسی آن اختصاص داده ایم.
  • نقد شناسی
  • فرانکلین اوبنگ اودوم ترجمه: اسماعیل جعفرپور صفحه 189
    فشارها برای انتشار یا نابودی و اخیرا برای رویت پذیری یا ناپدیدی، فرهنگ خواندن و تفکر انتقادی را که از لحاظ تاریخی در قلمرو نقد کتاب بوده، به حاشیه رانده است. امروزه نقد کتاب صریحا توسط نظام بوروکراتیک دانشگاهی به عنوان امری بی اهمیت تلقی شده و به دلایلی نظیر آسان بودن نگارش و به تبع آسانی نشر، خلاصه صرف بودن، اظهارات ستایش گونه و غیرانتقادی، حقه های بازاریابی و استناددهی پایین، طرد شده و در میان وظایف علمی دانشگاهی، کم اهمیت ترین تلقی می شود. تحلیل دیالکتیکی تاریخی نشان می دهد که تحقیر نقد کتاب به طور ضمنی در ارتباط با ویژگی های غیرانتقادی آن است. تناقضی در وضع موجود هست، این که دانشگاهیان انتظار خدمتگزاری دارند؛ اما از خدمت دهی دلسرد شده و این منجر به خودخواهی آنان می شود. از این رو نوشتن نقد کتاب، نه تنها به دلیل کاربردهای بسیار علمی و اجتماعی، بلکه به دلایل سیاسی و اخلاقی نیز بسیار مفید است.
    نویسنده ضمن بیان جایگاه فعلی نقد کتاب و دلایل عدم توجه به آن، به سیر تاریخ طولانی نقد از دهه 1650 پرداخته است. وی با استفاده از روش ماتریالیسم تاریخی و متد دیالکتیک مارکسیستی به برجسته سازی نقش و مسئولیت نقد کتاب در برابر منتقد، نویسنده کتاب، جامعه علمی و عامه مردم می پردازد. در ادامه نویسنده شیوه های مختلف نقد کتاب را بررسی کرده است. در نهایت نگارنده ضمن بیان مزایای متعدد نقد کتاب، نتیجه می گیرد که نقد کتاب می تواند در کسب ایده و گردآوری مجدد ایده ها، ارتقاء مهارت های پژوهشی و نگارشی، توسعه مهارت های ارزیابی و شناخته شدن فرد در رشته ، یاری جامعه علمی جهت درک اهمیت کتاب های جدید و شناخت روش های نوین ارائه شده در کتاب های جدید، مجاب کردن کمیته های ارتقاء، برای ارتقای سطح پژوهشگران و در نهایت در جهت برحذر داشتن یا جلب توجه عموم مردم به کتاب های جدید کمک کننده باشد]مترجم[.
    کلیدواژگان: نقد کتاب، تاریخ نقد کتاب، نوشتن نقد کتاب، روش های نقد کتاب، مزایای نقد کتاب
  • شایسته ترجمه
  • گلنسا گلینی مقدم صفحه 203
    سواد اطلاعاتی اصطلاحی است که از مدت ها قبل توسط کتابداران و سایر گروه ها به کار گرفته شده است. باید توجه کرد که واژه «سواد» عام تر از سواد اطلاعاتی است و سواد انواع مختلفی دارد. از بین آن ها در این کتاب به سه نوع سواد شامل سواد اطلاعاتی، سواد علمی و سواد دانشگاهی بیشتر توجه شده است. سواد اطلاعاتی خود مسیر پر پیچ و خمی را در طول تاریخ طی کرده است و درباره آینده آن نیز گمانه زنی هایی صورت می گیرد. کتابی که نقد آن را پیش رو دارید، ضمن توجه به زمینه تاریخی سواد اطلاعاتی تلاش می کند، آینده سواد اطلاعاتی را در پرتو تحولات فناوری، به ویژه ارتباط آن با حوزه پژوهش 2 ترسیم کند و پیوند قوی تری بین سواد اطلاعاتی و پژوهش 2 برقرار سازد.
    کلیدواژگان: سواد اطلاعاتی، پژوهش 2، کتابخانه های دانشگاهی
  • جستار
  • عبدالصمد کرامت فر، حمزه علی نور محمدی صفحه 213
    برای اولین بار در سال 2001 فهرستی منتشر شد که بیش از 7000 محقق را که در یکی از 21 حوزه اصلی علوم و علوم اجتماعی، بر مبنای حوزه های به کار رفته در شاخص های اساسی علم که بیشترین استناد را داشتند، معرفی کرد. اخیرا تامسون رویترز رویکرد خود برای انتخاب محققان برتر را تغییر داده است. در این مقاله، پس از معرفی ای اس آی به عنوان مبنای انتخاب محققان پراستناد، روش جدید انتخاب محققان پراستناد معرفی شده است و پس از مقایسه روش سابق و فعلی، محققان پراستناد ایرانی 2014 و 2015 معرفی خواهند شد.
    کلیدواژگان: محققان پراستناد، تامسون رویترز، ای اس آی، یک درصد برتر، متفکرین علمی جهان
  • امیر رضا اصنافی، مریم رحمانی صفحه 223
    شبکه های اجتماعی تحقیقاتی به عنوان ابزاری قابل استفاده جهت معرفی، برقراری ارتباط، اشتراک دانش تخصصی و تجارب و مدیریت تولیدات علمی محققان هستند. رشد روزافزون شبکه های اجتماعی تحقیقاتی و گستردگی خدمات این نوع رسانه ها و نقشی که در توسعه و تسهیل فعالیت های علمی و پژوهشی محققان دارد، باعث شده بسیاری از پژوهشگران به عضویت و ایجاد پروفایل تخصصی در این شبکه ها، تمایل داشته باشند. این پژوهش به روش کتابخانه ای و با هدف معرفی شبکه های اجتماعی تحقیقاتی و قابلیت های آن ها انجام شده است. بعد از مطالعه و بررسی متون مشخص شد، ریسرچ گیت، آکادمیا و مندلی به عنوان مهم ترین شبکه های اجتماعی تحقیقاتی معرفی شده اند. از مهم ترین قابلیت های شبکه های اجتماعی تحقیقاتی می توان به قابلیت تعیین هویت، شناسایی سایر محققان، تعامل و برقراری ارتباط، انتشار اطلاعات، اشتراک اطلاعات، جستجوی اطلاعات، مدیریت اطلاعات، روزآمد نگه داشتن محقق، ارزیابی فعالیت های پژوهشی و تنظیمات شبکه اشاره کرد. بنابراین شبکه های اجتماعی تحقیقاتی، شیوه های کار پژوهشگران را دگرگون ساخته اند ، فرایند اشتراک گذاری دانش را تسریع بخشیده و الگوهای جدید تعاملات و ارتباطات علمی را ایجاد کرده اند.
    کلیدواژگان: شبکه های اجتماعی تحقیقاتی، ریسرچ گیت، آکادمیا، مندلی
  • اکبر مجیدی صفحه 243
    هدف این مقاله تحلیل و بررسی مفروضات فلسفی زیرین رده بندی مردمی و مزایا و مشکلات به کارگیری آن به عنوان یک رویکرد جدید در سازماندهی دانش است. سیستم های سازماندهی دانش سنتی از مفروضات فلسفه اثبات گرایی پیروی می کنند و کارایی آن ها در محیط وب کنونی با چالش هایی رو به روست. درباره رده بندی مردمی اجمالا باید گفت که: رده بندی مردمی مبتنی بر نسبیت گرایی فلسفی و هرمنوتیک است. این رویکرد امکان مشارکت کاربران در برچسب گذاری و سازماندهی اسناد وب را فراهم می کند و علی رغم فرصت هایی که در محیط مشارکتی وب برای افراد و متخصصان اطلاعات و دانش فراهم می کند، از مسائل و مشکلات نسبیت گرایی رنج می برد.
    کلیدواژگان: رده بندی مردمی، فوکسونومی، سازماندهی دانش، هرمنوتیک، نسبیت گرایی فلسفی
  • هارون آیدریس ترجمه: حمید امان اللهی نیک صفحه 263
    طرح های رده بندی نقش اساسی و پررنگی در سازماندهی، نمایش، بازیابی و دست یابی به منابع دانش در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ایفا می کنند. این طرح های رده بندی در حوزه های مختلف دانش به اندازه کافی گسترش یافته اند و به طور نسبی نیازهای این حوزه ها را برآورده کرده اند. با این حال، در برخی از حوزه ها عناصر، شماره ها و گسترش های لازم و کافی درنظر گرفته نشده است. نمونه بارز این حوزه ها حوزه دانش اسلامی (مربوط به مباحث اسلامی و دین مقدس اسلام) است که به درستی به آن پرداخته نشده است. هدف این مقاله تشریح این مسئله و ارائه راه حل هایی بالقوه برای آن است.
    شیوه‏ های کلی بررسی در این پژوهش، شیوه‏ای انسان شناسانه و مبتنی بر روش ‏های ژرفانگر است؛ لذا گردآوری داده ها در چنین پژوهشی مستلزم حضور در میدان تحقیق و تماس با جامعه مورد بررسی، توصیف، گردآوری و ثبت اطلاعات از خلال چارچوب های ذهنی این گروه های قومی بوده است. در این روش برای گردآوری داده ها از تکنیک های مرسوم در روش تحقیق کیفی، نظیر مطالعه اسنادی و مصاحبه از 16 دانشمند حوزه کتابداری و اطلاع رسانی کشورهای پاکستان، هند، مالزی، ایران، عربستان صعودی، مصر، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و کانادا استفاده شده است.
    تعدادی از رویکردهای رده بندی کتابخانه ای تلاش هایی را پیرامون نقص این طرح ها در رده بندی دانش و انتشارات حوزه موضوعی اسلام از جمله طرح های گسترش و بومی سازی انجام داده اند. جزییات برخی از این تلاش ها در متن ارائه شده است. طیف وسیعی از اصلاح های ممکن برای طرح های رده بندی موجود توسط محققان و دانشمندان پیشنهاد شد و رئوسی از آن چه برای ایجاد طرح های تازه و مستقل موردنیاز است، مطرح گردید و درنهایت، ایده ها و راهکارهای مناسب برای ارائه و توسعه این طرح ها ارائه شد.
    کلیدواژگان: سازماندهی دانش، اسلام، دانش اسلامی، طرح های رده بندی، فهرست نویسی، کتابخانه
|
  • Morteza Kowkabi Page 5
    Ahmad Shabani is a longtime member of the faculty of information science and knowledge studies, working in Isfahan University. Graduated from Islamic Azad University and as a full professor, he can be considered as an author with many works in this field. Zohre Mir-Hosseini, also an associate professor of, and graduated from, Islamic Azad University, North Tehran, is one of experts in the field. Thus, they deserve to write an introduction to Information Science and Knowledge Studies. But Despite the professionality of the authors and book values, there are objections which writers can accept and apply to bring perhaps a better and more beneficial book to the community of information science in future. Book Review starts from content and goes to some writing and grammatical mistakes at the end. The final comment about the book comes at the end of review.
    Keywords: Information Science, Knowledge Studies, Library, Librarian
  • Yaqub Nowrouzi Page 15
    Different standards articulated with regard to the emergence of new information environments in the world of libraries and archives like Web. Each of these standards attempt to store the information content appropriately. Thus, several research and publications has been done in this regard which this book is part of this category. The aim of the book is presentation of the most famous and useful storage and protection standards. The method used in this book, includes overviews and descriptions which utilizes various sources and is written by Sandy. In most cases Book lacks the analytical and comparative aspect in relation to the introduced standards. One of the remarkable aspect of the book is gathering library and archive standards besides each other, since the ar- chiving issue got less attention in many sources related to information. Also the book offer contents in eloquent prose which it can be another achievement for its author.
    Keywords: Metadata standards, data storage, digital libraries, information technology, information access
  • Amir Reza Asnafi Page 27
    This article reviews the book “distance learning and digital libraries”. But major challenges of current essay is emphasis on translated articles or gathered articles with shallow depth which sometimes overlapping each other. There is little cohesion in the material presented in the book, in other words it can be said that the book has no hierarchical or thematic order. Addressing the role of librarians in e-learning is the central point of the book which is very inconspicuous part in the similar texts. Another point should be mentioned is that in this book the Conclusion section are similar in most of the articles and repetitive phrases are used. Although this book is one of the few texts which specifically referred to the centrality of the role of librarians in e-learning, but what comes as weaknesses could be addressed in later editing work. However, this book can be used for undergraduate and graduate students in field of Information Science and Knowledge Studies.
    Keywords: E-learning, Virtual learning, Distance learning, Digital libraries
  • Peyman Jalilpur Page 35
    In present time the volume of publications increasingly grows, and researchers’ access to information is difficult and in some cases have been anxious for these issues, Abstract play key role in coping with the consequences of accelerated or blast of information. Also, abstracts summarizing information to help in the process of storage, dissemination and retrieval. And besides it play a constructive role in access to information. Therefore, Regional Information Center for Science and Technology in order to help researchers and experts, presented the latest scientific and technical information in the shortest time, into the “Handbook on how to set Abstract in periodicals” in 1394, has been published by Persian letter publishing. In this paper, after introduction we introduce the author of the book, the book, position of this book among similar and book reviews.
    Keywords: Abstract, Abstracting, Periodicals, Handbook
  • Mohammad Ali Hakimara Page 43
    Media psychology is the scientific study of interaction between humans and media. More than study of the relationship between humans and media, it studies communicative behaviors of the human in the range of individual and social behaviors. The field of study is regarded as the forty-sixth branch of psychology in 1986 by the American Psychological Association (APA). But after over 30 years old, it gets no proper attention in Iran yet. Media psychology book, written by Dr. Fatemi- Rad et al (1395) is the third book with this title which is published in Persian. Although, we hoped this book fill the void of many topics in this field and turn to a credited source for students and researchers, but according to the style of writing, and the fact that this book is not documented and analytical, it vanished the expectations. We hope that this works continue.
    Keywords: Media psychology, interaction of human, media
  • Mehdi Jafari Khanqah Page 53
    Book Azerbaijani newspaper: first Comics newspaper in Iran; comprises reprinted 23 issue of the newspaper Azerbaijan that has valuable role in constitutional period in informing the community and fighting authorization. By using humor in the simple and understandable texts, Azerbaijan newspaper showed corruption and failure of tyrants. This reprinted publication may be a valuable resource in history class, to show the peasantry struggle against the feudal system in Azerbaijan. The newspaper as the first comic newspaper in Persian and Vanguard newspaper of Azeri Turkish, introduce the audience by social and political events of the era via humor and show the importance of comic newspaper in evolution of social media.
    Keywords: History of Iranian journalists, The newspaper comics Iran, The newspaper of Azerbaijan, Tabriz press, Press in the constitutional period
  • Zahra Karroubi Page 61
    Harold Lasswell thinks public policy is designed as a program of objectives, values and actions. Austin Reni define it as determined line of actions or expressed wishes. It can be said that the public policy guide decision-makers in society. Media policy is one of the areas of public policy which has not taken attention in the scientific literature in the field of policy and media in our country so far. In this paper, we introducethe author and the book media policy that can be said is one of the first books written in this field. The author is PhD in media management and has remarkable background in theoretical issues management by many articles and books. His Book media policy is one of books in this field of studies in the country. In this book, the author tries to present theoretical concepts in the field of media policy in 12 chapters. This article is critique of this book tried with both positive and negative approach review the structure and content of the book.
    Keywords: Media, policy, Media policy
  • Ali Kashefi Khansari Page 69
    Press, news and views related to Books are the best Mirror of cultural developments. Identifying the contents related to Books in Persian press is effective in historical analysis, evaluating the position of individuals, policy and futurology. The subject of current criticism is useful and valuable from this perspective. However, there are shortcomings in the work of the author and the publisher.
    Keywords: Persian press, Books, Critique, Constitutional, Qajar, editing
  • Behnam Ramezaninezhad Page 77
    Research on Publication are of neglected research eras in Iran. Most of the early practitioners in publication and excellence in this industry have not documented their experiences. The lack of a comprehensive university education in publishing is another significant shortcomings. Hence, the publication in Iran and especially oral history publication of Iranian, especially publication of books, has many data to offer. Because of shortcomings, some researchers, in last two decades, have been done few studies often in the form of oral history. Collection of Fame of Iran Publication is one of the most recent study on this issue, in the form of Brief monographs, offer to reader the cultural, social, political and familial context of Fame Publishing in Iran and their practices in publishing and printing, distribution and sale of books. Thus, this series is new documented source for the history books in Iran. Evaluation of strengths and weaknesses reveals what problem happened in this kind of research. Providing first-hand and revealing hidden data, as well as dealing with the intricacies of the publishing profession, are the strengths of the collection, which could be strengthened in the next editions. But, less attention to the editing issues is one of remarkable shortcomings which is necessary to be solved in continuation of the series.
    Keywords: Research on publication, Publication history, Oral history, Fame in publishing, Books, Bookstore, Publisher, Edit
  • Hamid Mohseni Page 89
    History of translation in Iran: From Antiquity to the end of the Qajar period would be introduced and criticized in this article, based on two approaches: A) general introduction of the book and its position in translation studies; B) Review the book, particularly on the basis of some theories of translation. In this book, the researcher was looking for cultural transmission from different aspects and functions of research. For this reason, the translation has been studied in the context of society and major events affecting it. The possible impact of translation on some social aspects also has been proposed. Many data collected and analyzed in the context of social and cultural events. Authority Thesis and its relation to the rise and fall of translation and knowledge transfer can be considered the most important result of this data. In fact, the director of research and the culmination of the investigation is demonstrating the correlation between these two variables in book. The combination of evidence and social events among with historical data that is often associated with literary masterpieces (along with fascinating narration of writer) made it an attractive book for every reader. Making questions and research gaps, combined with theorizing made the useful for researchers of translation studies, sociology, history, scientometrics, planners and policy makers of science and technology dissemination and transfer and interdisciplinary studies.
    Keywords: Translation history, Iran, Abdul Hossein Azarang, theories of translation, Book Review
  • Qasem Azadi Ahmadabadi Page 105
    Narrating the experience is a perfect tool to share them with others as a result or process and the narrative research is a strategy of research by which the researcher will study people’s lives. This paper introduce critic and valuate the book “narrative in social science: the introduction of qualitative methods”. Book has logical structure that starts from history and ends in applications. The study scope of this book is wide and the further expansion of the volume of the book was possible, but author had valuable practices in this regard so tried to offer comprehensive outlook. References of the book is not mentioned at the end there is just inter textual reference. The absent of A thematic profile makes difficult to access the content of the book. The audience of this book can be professors, students and researchers in various fields of social sciences (the subject of biographies), including sociology, communications, psychology, management, economics and science of knowledge and information.
    Keywords: The narrative research, Narrative, Social science, Qualitative, Narrative interviews
  • Abdulreza Nouroozichakoli Page 121
    The main purpose of this article is responding to criticism of the book “Introduction to scientometrics (principles, concepts, relations and roots) ” published in numbers 7 and 8 in Quarterly Review of Books information and communication. In order to provide the best possible confrontation of critic claims with reality, this critic’s article is based on the critic text order. In addition, this article respond to the reviews that critic cites against other writers without scientific backing. In total, reasoning, documentation and evidence suggests that all citations and translations done in the book, was right and the author’s analyzes and models are innovations in the book, and all are in common views on the foundations of scientometrics. In return, the critic slip on «providing false data», «ignoring the strengths of the book», «ignoring the operational definitions and explanations of the author», «misrepresent the concepts and ideas» and «an attempt to conceal the innovations of the Book». Also, “stated incomplete and unfinished sentences of the book, ‘’ misperceptions of the author’s analysis”, “neglect the issues of co-citation”, “ neglecting phenomenon of instability in the web links” and “the introduction of non-cash previously about the book” are other signs that his criticism is not compassionate. In addition, there is evidence of “inappropriate use of words”, “ expression of background of the author with no relevant to the text book “ and “harsh tone and language when writing Review”, all are critical evidence that the critic not only failed in criticism but also violate the author’s right.
    Keywords: A bibliometric, Scientometric Basics, Introduction to scientometrics, Ethics of criticism
  • Golnesa Glyni Moghaddam Page 203
    Information literacy is a term that has been used by librarians and other groups. It should be noted that the word “literacy” is more general than information literacy; and literacy has various types. Among them, in this book, three types of literacy including information literacy, scientific literacy and academic literacy got more attention. Information literacy has its own self-winding path through history and there are speculations about it in future. The book, which is under current criticism, by respecting the historical context of information literacy efforts, presents the future of information literacy in the light of changes in technology, specially its relationship with research and also, build a stronger link between information literacy and research area.
    Keywords: Information literacy, Research 2.0, University Libraries
  • Abdulsamad Keramatfar, Hamzehali Noormohammadi Page 213
    In 2001, for the first time, a list was published to introduce more than 7,000 researchers who are best in one of the 21 key areas of science and social sciences, based on Essential Science Indicators used in the areas with the most citations. Thomson Reuters most recently has changed its approach in selection of top researchers. In this paper, after introducing the ISI as the basis for highly cited researchers, we introduce the highly cited researchers based on new method; and after comparison of current and former method, the highly cited researchers in Iran in 2014 and 2015 will be introduced.
    Keywords: The highly cited researchers, Thomson Reuters, ISI, A higher percentage, Scientific thinkers of the world
  • Amir Reza Asnafi, Maryam Rahmani Page 223
    social networks can be used as a tool for introducing research, communication, sharing knowledge and experiences and scientific production management of researchers. The growth of social research networks and the extent of this type of media and its role in the development and facilitate of scientific services and research activities, led many researchers to join and create specialized profiles in these networks. This study used library method and aimed to introduce social research networks and their capabilities. After study and review literature we found, Research gate, academia and Mendel’s are most important social networks. Some most important features of social research network are ability to self-identification, identify other researchers, interaction and communication, dissemination of information, information sharing, information search, information management, keeping up to date research, evaluation research activities and network settings. Thus, social research network has changed the researchers work practices, accelerated the process of sharing knowledge and created new patterns of scientific interaction and communication.
    Keywords: Research social networks, Research Gate, Academia, Mendel
  • Akbar Majidi Page 243
    this article aims to analyze the underlying philosophical assumptions of Folksonomy and the benefits and problems of using it as a new approach to organizing knowledge. Traditional knowledge organization systems follow the assumptions of positivism philosophy and its function facing challenges in the current web environment. Folksonomy, broadly to say, is based on philosophical relativism and Hermeneutics. This approach allows users to tag and organize Web documents, and despite of opportunities of participation in the web-based collaborative environment for individuals and professionals knowledge, suffers from problems of relativism.
    Keywords: Folksonomy, Knowledge organizing, Hermeneutics, Philosophical relativism