فهرست مطالب

علوم و فنون مرزی - پیاپی 18 (پاییز 1395)

نشریه علوم و فنون مرزی
پیاپی 18 (پاییز 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/09/28
  • تعداد عناوین: 7
|
  • میرنجف موسوی، فاطمه سادات کهکی، محمد صفری صفحات 1-21
    تحقیق حاضر نقش بسیج در تامین امنیت پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان غربی را موردبررسی قرار می دهد. روش شناسی این پژوهش، تحلیلی - توصیفی و پیمایشی می باشد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی (استفاده از ابزار پرسشنامه) می باشد. در این پرسشنامه اطلاعات مربوط به سوالات عمومی به صورت باز و دو ارزشی و چند ارزشی و برای سوالات تخصصی از طیف لیکرت شامل پنج گزینه (خیلی کم – کم- متوسط-زیاد-خیلی زیاد) استفاده شد. در این راستا جامعه آماری تحقیق مناطق مرزی استان آذربایجان غربی می باشند و حجم نمونه تعداد 200 پرسشنامه است که به صورت نمونه گیری تصادفی ساده با توزیع پرسشنامه از مردم این مناطق جمع آوری شده است. شاخص های موردبررسی نقش بسیج در تامین امنیت پایدار مناطق مرزی شامل 5 مولفه: نقش فرهنگی، نقش اجتماعی، نقش سیاسی، نقش اقتصادی و نقش امنیتی در قالب 25 گویه هستند و برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزارهای GIS10.1، SPSS 20 و LISREL8.8 استفاده شد. نتایج تحقیق تاییدکننده نقش بسیج در تامین مناطق مرزی در حالت معنی داری بسیار بالا است و نشان می دهد که بسیج با کمک و سازندگی و شناسایی ضعف ها و تهدیدها در ایجاد همبستگی و تحرک توسعه در شهرها و روستاهای مناطق مرزی به ایفای نقش می پردازد و درنهایت در شکل گیری تامین امنیت پایدار مناطق می تواند نقش قابل توجهی داشته باشد.
    کلیدواژگان: بسیج، مناطق مرزی، امنیت پایدار، آذربایجان غربی
  • محمد حقگو، احمد سوری، مسعود سلطانی، حمیدرضا محمدزاده مهنه صفحات 23-49
    عوامل انسانی در محیط کاری در معرض فشارهای روانی و عصبی زیادی قرار دارند که آثار سوء فراوانی بر عملکرد آنان می گذارد. انگیزش شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است. انگیزه و رضایت شغلی عاملی است که سبب افزایش کارآیی و نیز احساس رضایت فردی می گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین عوامل موثر بر تقویت انگیزه شغلی کارکنان کادر فرماندهی دریابانی چابهار انجام شده است. تحقیق حاضر ازنظر هدف جزءتحقیقات کاربردی واز نظر ماهیت جزء تحقیقات پیمایشی است. روش این تحقیق ، توصیفی- تحلیلی است. حجم کل جامعه 550 نفر بوده که نمونه شامل 230 نفر از کارکنان فرماندهی دریابانی چابهار به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از « پرسشنامه محقق ساخته» جمع آوری شدندکه پایایی ابعادآن براساس آلفای کرونباخ بالای 7/0 محاسبه شد وروایی آن به شیوه روایی محتوا مورد تایید اساتیدصاحب نظر قرارگرفت.به منظورتحلیل داده ها به منظور بررسی فرضیه های مورد نظر از آزمون t تک نمونه ای و برای تعیین اولویت های عوامل نیز از آزمون فریدمن استفاده شده است. تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق نشان می دهد ویژگی های فردی ، شغلی، نوع کار و ویژگی های خانوادگی کارکنان کادر فرماندهی دریابانی چابهار بر تقویت انگیزه شغلی آنان تاثیر مثبتی دارد. بر اساس یافته های این پژوهش، چنین بر می آید که ارتقای کارکنان در ابعاد ویژگی های فردی ، شغلی و نوع کار انان و همچنین کمک به وضعیت معیشیتی و توجه به ابعاد خانوادگی انان می تواند تاثیر مثبتی در ارتقای انگیزه شغلی کارکنان داشته باشد همچنین فرضیه پنجم تحقیق رد شد یعنی اینکه اولویت های انگیزشی کارکنان فرماندهی دریابانی چابهار متفاوت از هم نمی باشد.
    کلیدواژگان: انگیزه، انگیزه کاری، تقویت انگیزه، انگیزه کارکنان مرزبانی
  • محمد مهدی پرهیزگار، سعیده سیادت، علیرضا پیر علی صفحات 51-78
    تحولات و دگرگونی های جامعه امروزی، سازمان ها را وادار ساخته تا برای زیستن در محیط متغیر و بی ثبات پیرامون خود به خلاقیت روی آورده و اهداف، گرایش ها و علایق خود را در راستای دستیابی به آن هدایت نمایند. از دیگر سوی، خلاقیت خود نیازمند فضایی مناسب است که ترکیب مطلوبی از عوامل مختلف را در شرایطی معین برای نیل به اهدافی خاص فراهم می آورد. لذا هدف مقاله حاضر، بررسی تطبیقی نقش تعدیلی فرجه سازمانی بر رابطه جوسازمانی و خلاقیت در پلیس مرزبانی ناجا می باشد. پژوهش حاضر از انواع پژوهش های پیمایشی و در سطح تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی کارکنان پلیس مرزبانی ناجا در استان های بوشهر و هرمزگان تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده فرمول کوکران 366 نفر تعیین شد و از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. بر اساس یافته ها، بین دو متغیر جوسازمانی و خلاقیت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، ضمن اینکه متغیر فرجه سازمانی بر چگونگی رابطه این دو متغیر دارای نقش تعدیل کننده می باشد. همچنین بر اساس یافته های تحقیق متغیر خلاقیت درحالی که با بعد حمایت دارای بیشترین رابطه مثبت معنادار و با بعد همبستگی دارای رابطه مثبت و معنادار است با بعد فشار کاری دارای رابطه معکوس می باشد. عطف به رابطه مثبت و معنادار بین جوسازمانی و نوآوری، هر چه محیط و جوسازمانی منعطف تر باشند و مدیران قادر باشند آزادی عمل بیشتری برای کارکنان فراهم آورند میزان خلاقیت و نوآوری در کارمندان بیشتر خواهد بود. همچنین با توجه به رابطه مثبت بین جوسازمانی و نوآوری به وسیله فرجه سازمانی، سطح بهینه ای از فرجه برای سازمان مناسب است.
    کلیدواژگان: خلاقیت، جوسازمانی، فرجه سازمانی، پلیس مرزبانی
  • محمدصادقی، محمود دهقان صفحات 79-104
    قاچاق کالا یکی از انواع قاچاق است که تقریبا در تمام مناطق مرزی کشور وجود دارد. اما در مناطق مرز دریایی استان هرمزگان به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و نزدیکی به مراکز اقتصادی کشور امارات متحده عربی بیشترین قاچاق کالا وجود دارد. هدف مقاله بررسی ارتباط بین عوامل اجتماعی و اقتصادی و ارتکاب به قاچاق کالا در شهرستان میناب است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نوع پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و برداشت میدانی استفاده شده است. درروش میدانی از طریق تکمیل پرسشنامه و مشاهده حضوری اطلاعات موردنیاز گردآوری شده است. تمام افراد بالای 18 سال شهرستان میناب جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. حجم نمونه تحقیق از طریق فرمول کوکران محاسبه و برابر با 383 نفر است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات به صورت کمی و با استفاده از آزمون T در نرم افزار spss انجام شد. نتایج تحقیق بیانگر ارتباط معنادار بین اشتغال و بیکاری، فقر، محرومیت منطقه و سطح تحصیلات با ارتکاب به قاچاق کالا است. یعنی هرچه نرخ بیکاری بالاتر، وضعیت فقر بدتر و به طورکلی محرومیت منطقه بیشتر زمینه ارتکاب به قاچاق در این منطقه بیشتر می شود. و بسیاری از قاچاقچیان کالا از روی فشار اقتصادی و بیکاری مجبور به این کارشده اند و رنج و خطر آن را به جان خریده اند. یکی از پیامدهای قاچاق برای این افراد تنزل جایگاه اجتماعی آن ها بین مردم است. مهم ترین راهکارهای اساسی ریشه کنی پدیده قاچاق به ویژه قاچاق کالا در این شهرستان محرومیت زدایی از طریق ایجاد فرصت های اشتغال پایدار و مبارزه با فقر است.
    کلیدواژگان: قاچاق کالا، عوامل اجتماعی و اقتصادی، مرز، شهرستان میناب
  • علی شماعی، ماریا مرادی، محمد نظری صفحات 105-129
    گردشگری یکی از ارکان مهم توسعه و پیشرفت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... است. استراتژی توسعه گردشگری در مناطق مرزی به منظور نگه داشت جمعیت و تامین امنیت و ارتقاء تعاملات اجتماعی دارای اهمیت و ضرورت خاصی است. شهرستان سرپل ذهاب به عنوان یکی از شهرستان های مرزی استان کرمانشاه باوجود قابلیت های گردشگری و جاذبه های توریستی فراوان از توسعه و پیشرفت قابل قبولی برخوردار نیست. هدف این پژوهش تبیین توان های گردشگری در این شهرستان به منظور توسعه پایدار این ناحیه از کشور ازلحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. جمع آوری داده و اطلاعات از طریق روش های اسنادی و میدانی به ویژه مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه انجام شده است. پردازش داده ها و اطلاعات با مدل SWOT و QSPM صورت گرفته است. نتایج به دست آمده مشخص می سازد این شهرستان از توان های اکو توریستی قابل توجهی برخوردار است. بعد از توان های اکو توریستی، گردشگری تاریخی- فرهنگی که در پنج دهستان این شهرستان و حومه های آن موجود است زمینه های مساعدی برای توسعه گردشگری فرهنگی – تاریخی فراهم است. پیشنهاد می گردد به منظور تعادل بخشی ناحیه ای برنامه ریزی جامع و مدیریت بهینه گردشگری، توسعه زیرساخت های گردشگری اعم از مراکز استراحتگاهی و خدماتی، اطلاع رسانی و آموزش گروه های فعال در گردشگری و بازاریابی داخلی و خارجی در برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت شهری موردتوجه قرار گیرد.
    کلیدواژگان: گردشگری، گردشگری مناطق مرزی، تعادل بخشی ناحیه ای، شهرستان سرپل ذهاب، توسعه
  • داود مزاری، سروش امیری، داود دعاگویان صفحات 131-160
    گرایش به وهابیت در مرزنشینان شرق کشور سال هاست که یکی از دغدغه های مسئولین سیاسی و امنیتی است و بدین جهت پیشگیری از نفوذ تفکرات و اندیشه های مخرب وهابیت درگرو شناخت عواملی است که موجب گسترش و ترویج این نحله در کشور شده است. شناخت این عوامل در کنترل های ناامنی و جرائم بسیار موثر است. با توجه به ویژگی موضوع موردبررسی، در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی با تکنیک جمع آوری داده ها به صورت پیمایشی استفاده می شود. ازاین رو ابتدا توصیفی از وضعیت موجود نفوذ گروه های تکفیری در شهرستان خواف ارائه می شود و سپس با استفاده از روش پیمایشی، اطلاعات از جامعه آماری جمع آوری می گردد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه کارشناسان، مدیران و فرماندهان انتظامی و مرزبانی، دستگاه های قضایی و نهادهای سیاسی-امنیتی استان با محوریت شهر خواف می باشد که البته مطالعات اولیه حجم جمعیت جامعه را حدود 290 نفر نشان می دهد. بر این اساس بر پایه جدول مورگان تعداد نمونه ها 165 نفر برآورد شد که به تعداد 180 نفر برای گرایش نمونه ها به نرمال بودن ارتقاء یافت. در خصوص نمونه گیری از جامعه آماری از روش نمونه گیری احتمالی سیستماتیک استفاده می شود و در نهایت نیز داده ها با استفاده از آزمون تی و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در این تحقیق نفوذ گروه های وهابی و تکفیری در بین مرزنشینان خواف، (گرایش و جذب مرزنشینان به گروه های تکفیری و وهابیون) به عنوان متغیر وابسته و پنج حوزه فعالیت های اقتصادی – فرهنگی – سیاسی – اختلاف افکنی در بین شیعه و سنی و رسانه ای به عنوان متغیرهای مستقل موردبررسی قرارگرفته است. مقیاس: ترتیبی و سنجش از طریق طیف پنج گزینه ای لیکرت انجام گرفته است. نتایج نشان داد مهم ترین عامل در نفوذ و گسترش تفکرات وهابی در بین مردم مرزنشین شهرستان خواف به ترتیب فعالیت های اختلاف افکنی بین شیعه و سنی، فعالیت های اقتصادی، فعالیت های سیاسی، فعالیت های فرهنگی و فعالیت های رسانه ای بیشترین تاثیر را از حیث ضرایب بتا در نفوذ وهابیت و گروه های تکفیری در بین مرزنشینان داشته است.
    کلیدواژگان: وهابیت، گروهای تکفیری، مرزنشین، خراسان رضوی، خواف، امنیت
  • ابوالفضل پورمنافی، حسن مفخمی شهرستانی صفحات 161-186
    کشور جمهوری اسلامی ایران به علت قرار گرفتن در یک موقعیت مساعد جغرافیایی به شکلی مثبت و کارآمد درصحنه سیاست بین المللی وارد عمل شده، امتیازات ژئوپلیتیکی ازیک طرف و ارکان قدرت ملی از طرف دیگر می تواند در تبدیل عناصر بالقوه ژئوپلیتیک به مجموعه عناصر بالفعل قدرت ملی برای دستیابی به دفاع ملی موثر باشد. که در این صورت آرمان های کشور که برخاسته از منویات معمار کبیر انقلاب اسلامی و بزرگ پرچم دار جهان تشیع رهبر معظم انقلاب اسلامی می باشد محقق خواهد شد و ایران اسلامی به عنوان یک کشور اسلامی الگو در بین کشورهای دیگر به عنوان یک قدرت جهانی محسوب شده و می تواند زمینه ساز حکومت جهانی حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد. در این مقاله محققین با طرح این سوال که چگونه ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران بر قدرت ملی کشور تاثیر می گذارد؟ با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به این به اجرای تحقیق پرداختند: ابتدا بامطالعه کتب و مقالات با استفاده از روش فیش برداری و بررسی اسناد و مدارک علمی (رساله ها) و مقالات پژوهشی موجود در کتابخانه ها و اسناد و مدارک رسمی موجود نزد سازمان ها و نهادهای مرتبط با حوزه تحقیق اطلاعات مورد لزوم گردآوری شده، با استفاده از روش های تحقیقات میدانی و با تهیه و توزیع پرسشنامه بین صاحب نظران و خبرگان جامعه آماری در دو مرحله تکمیل و سپس از جمع آوری نظرات آن ها برای تجزیه وتحلیل بهره برداری کرده اند. که نتایج حاصله نشان می دهد مولفه ها، مفاهیم، فرصت ها و تهدیدات ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در دو بعد فضا و مکان در چهارسوی مرزهای جغرافیایی کشور چگونه بر قدرت ملی تاثیر می گذارد و همچنین مولفه دیگر ژئوپلیتیک یعنی قدرت چگونه برجهان اسلام و دیگر ادیان در سرتاسر دنیا تاثیر داشته و بر مولفه های قدرت ملی موثر است که در صورت استفاده بهینه از فرصت های موجود می توان تهدیدات را به فرصت تبدیل نموده و نهایتا به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نائل آمد.
    کلیدواژگان: تاثیرگذاری، ژئوپلیتیک، قدرت ملی، فضا، جغرافیا، سیاست