فهرست مطالب

پژوهشنامه نهج البلاغه
پیاپی 4 (زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/10/07
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مریم جلیلیان، محمد خاقانی اصفهانی، منصوره زرکوب صفحات 1-18
    تصویرپردازی یکی از موثرترین شیوه های بیان ادبی است. امام علی(ع) از تصویر هنری به عنوان ابزاری برای بیان اندیشه های دینی استفاده کرده و در پرتو آن معانی و مفاهیم انتزاعی را در قالب عباراتی محسوس و عینی تجسم بخشیده اند. در این نوشتار، پس از بیان مفهوم تصویر و عوامل موثر بر آن، تصویرپردازی را در نامه های امام(ع) به معاویه مورد بررسی قرار می دهیم.
    از مهم ترین یافته های این پژوهش می توان به تاثیر عمده صور خیال در ترسیم تصاویر اشاره نمود، که از این میان به کار گیری تشبی هات حسی و انواع استعاره، سهم عمده ای را در خلق تصاویر داشته است. علاوه بر این امام(ع) از ابزارهای مختلف دیگری نیز برای به تصویر کشیدن افکار خود بهره برده اندکه اغراق، توصیفات دقیق و تقابل تصاویر، از مهم ترین آن ها به شمار می رود. همچنین نمی توان از تصاویر شنیداری و تاثیر موسیقی که در تکرار و هماهنگی صوت با معنا نمود یافته است غافل شد.
    کلیدواژگان: امام علی(ع)، نامه های نهج البلاغه، تصویر، معاویه و سبک شناسی
  • فریدون جعفری صفحات 19-32
    عدالت کیفری در دنیای معاصر به معنای کنترل هدفمند و هوشمندانه جرایم و مجازات ها در درون اجتماع بشری دارای سابقه دیرینه ای نمی باشد و سرمنشا پیدایش این واژه را به تفکرات بعد از دوره روشنگری در تاریخ حقوق کیفری غرب نسبت داده و هدف اصلی و اساسی آن را استخراج نظام جزایی مطلوب و کارآمد به منظور منکوب اعمال و رفتارهای مجرمانه می دانند. این هدف در راستای هدف غایی حقوق کیفری (محو کامل جرم) می باشد. در این راستا عدالت کیفری تغییرات و تحولات متعددی را پشت سر گذاشته است به گونه ای که از عدالت سزاگرایانه دوران اولیه حقوق کیفری به اصالت سودمندی و اصلاح و درمان رسیده است. در این مقاله نگارنده با توجه به ادبیات مرتبط با حقوق کیفری و جرم شناسی و سیاست جنایی، به دنبال تحلیل عدالت کیفری مورد پذیرش حضرت علی(ع) در خلال خطابه ها و نامه ها و کلمات قصار آن بزرگوار با استناد به گوهر ارزشمند نهج البلاغه می باشد.
    کلیدواژگان: عدالت کیفری، جرم، اصول مجازات، نهج البلاغه و عدالت علوی
  • سبحان کاوسی، علی باقر طاهری نیا، مرتضی قائمی صفحات 33-50
    نوع خطاب ها و حروف به کار رفته در اسلوب منادا در هر زبان بیانگر نوعی از زیبایی های آن زبان هستند و هر کدام برای منظوری خاص برای بیان احساسات گوینده آن به کار گرفته می شوند. به همین دلیل ادیبان و علمای بلاغت که در متون و کتاب های مختلف به بررسی زیبایی های موجود در اسلوب های مختلف بلاغی می پردازند، منادا را به عنوان یکی از این اسلوب ها بررسی زیباشناسی می کنند. سهم قابل توجهی از نهج البلاغه به نامه های سیاسی و خطبه های سیاسی حضرت علی(ع) اختصاص یافته است و از مهم ترین تکیه گاه های کلامی این فرازهای سیاسی، ساختار ندا و مسائل پیرامونی آن است. این که حضرت علی(ع) نامه ای سیاسی نگاشته و خطبه ای سیاسی عنوان کرده است و در آن نامه یا خطبه مخاطب یا مخاطبین و منظورین خود را به شیوه های خاص با توجه به فضا و مقام و منزلت آن ها، مورد ندا قرار داده اند، موضوعی است که قابلیت تحلیل بلاغی و زیباشناسی دارد. هدف از این بحث تحلیل زیباشناسانه نوع منادا و حروف آن در این خطبه ها و نامه ها می باشد. تحلیل درست این ساختارهای ندایی علاوه بر تبیین زیباشناسانه کلام حضرت شمولیت و دایره این مصادیق را نیز تبیین و تمدید می نماید. بررسی انجام شده پیرامون حروف منادا پس از تحلیل زیباشناسی اصوات و حروف منادا و بررسی آن ها در نمونه های نهج البلاغه نشان از کاربرد صحیح اسالیب منادا براساس کاربردهای زیباشناسانه آن ها دارد.
    کلیدواژگان: نهج البلاغه، زیباشناسی، سیاست و منادا
  • طاهره سادات طباطبایی امین، حسین افسردیر * صفحات 51-71

    در برخی منابع حدیثی، گزارش هایی پیرامون نقص ایمان در زنان، نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب برخی مردان در جوامع اسلامی با زنان، موجب شده که بهانه ای به دست مخالفان اسلام افتد و ادعا کنند که قوانین اسلام ضدزنان است. باز کاوی دقیق مفاهیم و معانی واژگان چنین روایاتی، موجب رفع شبهات پیرامون اسلام در زمینه حقوق زن خواهد شد. اکثر محققان، «نقص» را به معنای «کم بود و کاستی» معنا کرده اند. همچنین، «ایمان» را به معنای اصطلاحی آن، یعنی «اعتقاد قلبی، اقرار به زبان و عمل به جوارح»، در نظر گرفته اند. اما براساس تحقیق معناشناسی (به فرض آن که ضعف و ارسال سند این دسته روایات را نادیده بگیریم)؛ نقص در این احادیث به معنای ضعیف شدن و «ایمان» به معنای لغوی آن یعنی «امن و آرامش» است. زنان در ایام قاعدگی به خاطر تغییرات هورمونی که در بدنشان رخ می دهد، از لحاظ جسمی و روحی دچار برخی اختلالات می شوند. این اختلالات موجبات ضعف آرامش آن ها را فراهم می کند. در واقع اگر زنان به دستور الهی عمل نموده و برخی عبادات را در ایام حیض ترک می کنند؛ این موضوع ارتباطی با ایمان به معنای اصطلاحی آن ندارد و موجب کمبود آن نمی شود.

    کلیدواژگان: ارسال سند حدیث، ایمان زن، نقص ایمان، قاعدگی، آرامش و زنان
  • حسین ایمانیان، زهره نادری صفحات 73-92
    یکی از مهم ترین پدیده های مورد بررسی در رویکرد های نوین زبان شناسی، صنعت استعاره است که بر پایه ی دیدگاه های تازه، نه تنها ابزاری زیبایی شناسی بلکه به عنوان ابزاری فرا زبانی که نظام مفهومی انسان را شکل و به اندیشه، رفتار و زبان او جهت می دهد، شناخته می شود. بر این اساس، استعاره بخش گسترده ای از ارتباط های گفتاری ما را تشکیل می دهد به گونه ای که نمود آن را در زندگی روزمره و تجارب خویش می توانیم ببینیم. استعاره های جهتی با بخشیدن جهت های مکانی به مفاهیم، میان آن ها پیوند ایجاد می کنند؛ این جهت های مکانی از یک سو ریشه در تجربیات ما دارند و از دیگر سو، به نظام مفهومی ما، هارمونی و زیبایی می بخشند. با بررسی استعاره های جهتی بالا و پایین، درون و بیرون، مرکزی و حاشیه ای، روشن می شود که نقش اندیشه ی انسان در ترسیم یک نوع فضای هندسی در این گونه استعاره ها، پر رنگ است.
    زبان به کار رفته در متون دینی به علت سر و کار داشتن زیاد با مفاهیم انتزاعی، حوزه ی مناسبی را برای بررسی گونه های استعاره فراهم می کند؛ اگرچه زبان، جامعه و دوره ای که نهج البلاغه در آن آفریده شده و تا چند سده پس از آن، بیشتر مجال ظهور تشبیه بوده است تا استعاره. در جستار پیش رو پس از تعریف استعاره و بر شمردن مهم ترین تفاوت های دو نگاه سنتی و نوین به این آرایه، به بررسی بعد جهتی برخی از استعاره های شناختی نهج البلاغه پرداخته شده است. در استعاره های نهج البلاغه معمولا جهت های مرکز، درون و بالا نسبت به جهت های حاشیه ای، بیرون و پایین، اندیشه یا ارزش برتری را آینگی می کنند. این نوع نگاه به استعاره های نهج البلاغه ما را در شناخت بهتر هدف گوینده و ایده ی فکری او، نوع مخاطب، موقعیت ایراد سخن و سازگاری یا نا سازگاری موسیقایی عبارت استعاری با مدلول آن و... یاری می رساند.
    کلیدواژگان: نهج البلاغه، استعاره، رویکرد سنتی و نوین استعاره، استعاره ی جهتی
  • محمد مولایی صفحات 94-110
    منبع اصلی اندیشه های اقتصادی امام علی (ع)، نهج البلاغه و منابع دیگری مانند غررالحکم و دررالکم آمدی، اصول کافی و غیره است که در آن با استناد بر خطبه ها، نامه ها، کلمات قصار و همچنین سیره اقتصادی آن حضرت، با دیدگاه های اقتصادی وی آشنا می شویم. اندیشه های اقتصادی امام علی(ع) ملهم از قرآن، کتاب مقدس مسلمانان و سنت پیامبر اسلام(ص) است و به عنوان الگویی برای جوامع و حکومت های اسلامی می باشد. مهم ترین اصول تفکرات اقتصادی امام علی(ع) را می توان در 6 اصل زیر مطرح نمود: 1- رعایت عدالت در تمام شئون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، 2- فقر زدایی در جامعه اسلامی، 3- سیاست های مالی، 4- مقابله با مفاسد اقتصادی، 5- وظایف اقتصادی دولت اسلامی و 6- رعایت قناعت و ساده زیستی در زندگی فردی و اجتماعی. نتایج تحقیق حاکی از آن است که رعایت اصول فوق، نوید بخش یک جامعه اسلامی مطابق با دیدگاه های امام علی(ع) در نهج البلاغه می باشد؛ جامعه ای که در آن حقوق افراد مطابق با استحقاق آن ها تامین شود، فقر و تکاثر ثروت و مفاسد اقتصادی در جامعه وجود نداشته باشد و همه مردم دارای یک زندگی سادتمند در دنیا و آخرت باشند.
    کلیدواژگان: امام علی(ع)، نهج البلاغه، مفاسد اقتصادی، وظایف دولت اسلامی
  • عبدالهادی مسعودی، حسین فلاح زاده ابرقویی صفحات 111-129
    دشواری هایی چون تفاوت ساختار زبان ها، وجود ضرب المثل ها و اشعار، تفاوت زبان معیار و زبان استعاری و شعری، فصاحت و بلاغت فوق العاده ی متن، تلمیح به آیات قرآن و روایات نبوی صلی الله علیه وآله در احادیث نهج البلاغه، اختلاف نسخ و... باعث شده ترجمه ی نهج البلاغه کاری بسیار دشوار تلقی گشته، ترجمه هایی متفاوت از نهج البلاغه، عرضه گردد. این مساله ضمن بدیهی ساختن دقت هر چه بیشتر مترجم، وجود نقد و تحلیل ترجمه های نهج البلاغه را ضروری می سازد. در این نوشتار بخشی از ترجمه ی مرحوم محمد دشتی از حکمت های نهج البلاغه، در چهار عرصه ی (ویرایشی، فن ترجمه، فهم و تفسیر و درستی و نادرستی) و با زیر موضوعاتی چون افتادگی، عدم رعایت نسخ، تفسیر های ناصواب، ترجمه ی نا صواب یا نارسایی برخی کلمات، إغلاق، اشکال های صرفی و نحوی و بلاغی، لغات نامانوس، اضافات و توضیحات غیر لازم، ویرایش نامطلوب و عدم رعایت قوانین إملایی و دستور زبان فارسی مورد نقد قرار گرفته است. برطبق این تحقیق تحیلی، فراوانی نسبی انتقادها به ترجمه ی آقای دشتی از حکمت های نهج البلاغه، بیشتر مربوط به «ترجمه و تفسیرهای ناصواب»، «افتادگی ها»، «اشکال های صرفی و نحوی و بلاغی»، «اضافات و توضیحات غیر لازم و «عدم رعایت قوانین إملایی و دستور زبان فارسی» بوده است.
    کلیدواژگان: ترجمه، نقد، حکمت، نهج البلاغه و دشتی
|
  • Maryam Jalilian, Mohammad Khaghani Isfahani, Mansoreh Zarkob Pages 1-18
  • Fereydon Jafari Pages 19-32
    Criminal justice as an organized and intellectual control of crimes and punishments on the societies has no long background and its initiation has been come back to renaissance in European criminal law history. Its main goal is to reduction or suppression of all kind of crimes and creation of an effective and useful criminal system. In pursuit of this goal criminal justice has been passed many changes from retributivism to utilitarianism or treatment and correction. In this article the author analyses features of ALAVI criminal justice cited in Najol-balagha. (Imam Ali،s speeches and orders and short sayings).
    Keywords: criminal justice, crime, punishment, Islamic regulations, Alavi justice
  • Sobhan Kavosi, Ali Bagher Taheriniya, Mohsen Ghaemi Pages 33-50
    Addressing modes and characters used in addressing in every language expresses some of the beauty of the language، each for a specific purpose it may be used to express the speaker''s feelings. So the writers and scholars of rhetoric whose are active in the texts and books to explore the beauty of the different rhetorical modes review the addressing as one of their aesthetic style. a significant contribution of Nahj-ol-balagha dedicated to the political and the political sermons of Imam Ali And the most important theological bases of the political passagesis the voice and the issues surrounding it. That Imam Ali (AS) has said a political writings and political speeches And in that letter called or address Contact or contacts with the specific ways according to their position in space and place is one topic that has the ability to analyze the rhetorical and aesthetic The purpose of this discussion is analysis the aesthetic addressing type and the letters in the sermons. The accuracy of these structures in addition explaining the aesthetic explanat and extended also the Being generally and Circle the truth in of imam Ali،S speech. Check out the letters Of addressing After analyzing the aesthetics of sounds and letters addressing And examining their samples in nahj-ol-balagha، Demonstrate the correct application of Contracts Ways addressing based on their aesthetic applications.
  • Tahereh Tabatabaee Amin, Hoseein Afsardir Pages 51-71

    In some anecdotal sources، reports on defect of women`s faith is quoted. Existence of such Hadiths and inappropriate behavior of some men with women in Islamic societies is become a pretext which triggered the Islamic opponents and claim that Islamic laws are against women. The precise study of exact meanings of words and concepts of these Hadiths will eliminate misgivings about Islam and women''s rights. Most of the researchers have meant defect: deficiency and shortfalls. Also، the term faith: the faith of heart، confession of tongue and working of organs، are considered. However، the defect in these Hadith is meant to be weak and faith is meant to be calm. Women during menstruation due to hormonal changes that occur in their body، they are physically and mentally in some disturbances. These disorders cause weakness of their comfort and calmness. In fact the practice of divine commands (failure to perform some worship by women during menstruation) has nothing to do with the meaning of term of faith.

    Keywords: woman's faith, defect of faith, menstruation, calmness, women
  • Hossein Imanian, Zohreh Naderi Pages 73-92
    Metaphor is a very important area of study in modern approaches to linguistics. According to new theories، metaphor is not just a feature of poetic discourse، but a metalinguistic tool shaping and structuring the man’s conceptual system and guiding his mind، behavior and language. Conceptual metaphors are a prominent feature of out day-to- day communication. Directional metaphors link concepts through cross-domain mapping. Such directions are not arbitrary، but are rootd in our physical experiences and harmonize our conceptual system. In this study، the examination of directional metaphors of “up”، “down”، “in”، “out”، “center”، “margin” will make it clear that our cognition may conceptualize the mentioned concepts in new ways. Concerned with abstract concepts، the language of religion is a good area of study for examining the metaphors and creating more concrete concepts (source domains) for a better understanding of these religious texts. Reviewing the important differences between the traditional and modern approaches to translation، the present study examines the directional metaphors in Nahj- Al-balagha. It seems that the “center”، “up”، and “in” metaphors in Nahj-Al- Balagha are more valuable than their opposite directions. Taking a directional approach to Nahj-Al- Balagha will lead to a better understanding of Imam Ali’s metaphorical statements.
    Keywords: metaphor, traditional, modern approaches to metaphor, Orientational metaphor, Nahj Al Balagha
  • Mohammad Mowlaee Pages 94-110
    The main resources of Imam Ali''s economic thoughts are Nahj-Al Balagheh and the other sources such as Ghorrar-Al Hekam and Dorrar-Al Kelam، Osol-e Kafi، ect. They are including Sermons، letters، aphorisms and economic life of Imam Ali. Imam Ali''s economic thoughts are from Quran and the traditions of prophet of Islam. It can be used as a good pattern for Islamic societies. The most important of Imam Ali''s economic principles are as follows: 1- Justice and fairness in all social، political and economic aspects. 2- Poverty alleviation in Muslim society. 3- Fiscal policies. 4- Fighting with economic corruptions. 5- Duties of government. 6- Contentment in personal and social life. In this article، we study Imam Ali''s economic thoughts and views in Nahj-Al Balagheh and the other authoritative books on the above principles as the optimal model for each Islamic regime. Then، the duties of people and rulers as the important elements of a successful Islamic government are explained too
    Keywords: Imam Ali, Nahj, Al Balagheh, Economic Corruption, Islamic Government Duties
  • Abdol Hadi Masoudi, Hossein Fallah Zadeh Pages 111-129
    Difficulties such as differences in language structure، proverbs and poetry، difference of standard language and metaphoric and poetic language، extraordinary in rhetoric of text، Allusions to verses from the Qur''an and Prophet Muhammad PBUH traditions in Hadiths of Nahjolblaghe، Different versions and… made translations of Nahjolbalaghe to be very difficult and is presented different translations of nahjolblaghe. It by making clear more accurate translation say that it is necessary to Review and analyze of translations. in This article، we review some parts of the translation of Nahjolbalaghe belongs to late Mohammad Dashti in four fields (editorial، technic of translation، interpretation and understanding and right and wrong) and has been criticized for the sub-topics such as slipping، not consideration to the prescriptions، wrong interpretation، failure or inadequate translation of some words، inexplicable، forms of morphological and syntactic and rhetorical، Unfamiliar vocabulary، unnecessary additions and explanations، undesirable editing and adequate paying attention to spelling and grammar rules in Persian language. According to this study، most review to his translation is about the «wrong translation and interpretation»، «slipping»، «morphological and syntactic and rhetorical forms»، «unnecessary additions and explanations and» not regarding to the spell and grammar in Persian language.