فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی
سال سوم شماره 1 (پیاپی 9، بهار و تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/05/29
  • تعداد عناوین: 9
|
  • رضا واعظی، اعظم عدنان راد، مرضیه شاه محمدی صفحات 1-30

    تغییر از الزاماتی است که سازمان های امروز با آن مواجه هستند. از این رو آمادگی کارکنان برای اجرای تغییرات برای سازمان ها اهمیت قابل توجهی دارد. در این پژوهش قصد بر این است تا دریابیم که آیا آموزه ها و یا اعتقادات مذهبی اسلام افراد را در برابر تغییر مقاوم می نماید یا مستعد؟ بدین جهت با مراجعه به متون اسلامی (قرآن و نهج البلاغه) و به روایت صاحبنظران، عوامل تاثیرگذار بر نگرش کارکنان نسبت به تغییر با استفاده از روش تحقیق کیفی داده بنیاد شناسایی شد و در حدود 280 کد در رابطه با نگرش نسبت به تغییر از این متون استخراج گردید که پس از تقلیل داده ها و دسته بندی آنها در نهایت تعداد هفت مفهوم به عنوان متغیرهای مدل نگرش نسبت به تغییر بر اساس آموزه های اسلامی به دست آمد و به تایید خبرگان رسید. سپس از طریق روش تحقیق کمی و مدلسازی معادلات ساختاری، به بررسی رابطه متغیرهای این مدل با آمادگی کارکنان برای تغییرات سازمانی پرداخته شد. بدین منظور پرسشنامه ای میان یک نمونه تصادفی 130 نفره از کارکنان چهار شعبه تامین اجتماعی شهر تهران توزیع گردید. تحلیل داده ها نشان داد که تمامی متغیرهای این مدل با آمادگی کارکنان برای تغییر سازمانی رابطه مثبت و معنادار دارند. از میان این متغیرها، متغیرهای امیدواری و تمایل به رشد و کمال به ترتیب بیشترین رابطه و متغیرهای برنامه ریزی و طلب علم، کمترین رابطه را با آمادگی تغییر داشتند.

    کلیدواژگان: نگرش، تغییر سازمانی، اسلام، آمادگی تغییر
  • غلامرضا عسگری، رحیم محمد گنجی، محمرضا اسدی صفحات 31-46
    این تحقیق با هدف توصیف نیمرخ شخصیتی محققان شاغل در یک سازمان صنعتی انجام شده است. بدین منظور از پرسشنامه های سنخ سنجی مایرز بریگز، پرسشنامه هوش هیجانی بارآن و پرسشنامه خلاقیت عابدی استفاده شد. گروه خونی محققان و نمره ارزیابی عملکرد آنان نیز از سیستم منابع انسانی شرکت استخراج گردید. نمونه این تحقیق 100 کارمند شاغل در بخش تحقیق و توسعه یک شرکت فعال در حوزه الکترونیک است که میانگین سابقه کاری آنان 14 سال بود. تحلیل داده ها با بسته نرم افزاریSPSS16 نشان داد که 25 درصد محققان دارای تیپ شخصیتیISTJ و 21 درصد دارای تیپ شخصیتیISTP هستند. همچنین 69 درصد شخصیت درونگرا و 31 درصد شخصیت برونگرا دارند. از سوی دیگر در میان محققان فراوانی گروه های خونیB و AB بیشتر از میزان مورد انتظار بوده و گروه خونیA از فراوانی مورد انتظار کمتر است. علاوه بر این گروه خونی، تاثیری بر عملکرد، هوش هیجانی و خلاقیت کارکنان ندارد. معادله رگرسیون نیز نشان داد که ارتباط میان عملکرد با هوش هیجانی و خلاقیت محققان معنادار نیست. اگرچه ارتباط معناداری میان خلاقیت و هوش هیجانی محققان مشاهده می شود
    کلیدواژگان: نیمرخ شخصیت، سنخ شناسی، هوش هیجانی، خلاقیت
  • کمال میانداری، حسن عابدی جعفری، رضا نجاری، راضیه مهدی پور صفحات 47-74
    جامعه امروز، جامعه سازمانی است و انسان عصر حاضر در جامعه ای زندگی می کند که تحت سیطره سازمان هاست. ضرورت داشتن جامعه سالم و بالنده، داشتن سازمان های سالم و پویا است.
    این تحقیق درصدد تبیین ابعاد و مولفه های سازمان سالم به منظور طراحی وتبیین مدل سازمان سالم و شاخص های سنجش آن است. از اینرو با بهره گیری از روش داده بنیاد متنی در ادبیات، مفاهیم ومقولات را احصاء و با کد گذاری (باز، محوری و انتخابی) به استخراج ابعاد و مولفه های سازمان سالم پردخت. به منظور تائید اعتبار ابعاد و مولفه های به دست آمده، این ابعاد و مولفه ها در مراحل سه گانه اجرای دلفی و در یک پنل 25 نفره ازخبرگان، مورد سنجش قرار گرفت وبا اطمینان بیش از 95% درصد موردتائید قرار گرفت. پس از آن پرسشنامه حاوی 170 سوال پیرامون ابعاد سازمان سالم و مولفه ها در بین جامعه آماری توزیع گردید. پس از تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهای ای- ماووس و لیزرل، در تحلیل مسیر نهایی و تحلیل عاملی تائیدی تمامی ابعاد و مولفه های مدل با اطمینان بالای 95% مورد تائید قرار گرفتند. نتایج حاصله اثرات مستقیم و غیر مستقیم ابعاد و مولفه ها را بر روی سازمان سالم نشان داد، ضمن آنکه بار عاملی تمامی ابعاد و مولفه ها: (رهبری جامع، فرهنگ مثبت، محیط کاری پویا، نیروی انسانی توانمند والهام بخش وموفقیت پایدار، پاسخگویی، کیفیت خدمات، رضایت ذی نفعان و نیز اعتماد عمومی) مثبت بوده و مقادیرT بدست آمده بزرگتر از 2 و رابطه معنی داری آنها با سازمان سالم تائید گردید.
    کلیدواژگان: سلامت سازمانی، سازمان سالم، سازمان ناخوش(بیمار)، رهبری جامع، فرهنگ مثبت
  • ناهید امراللهی بیوکی، حسن دانایی فرد، علی اصغر فانی، علی رضاییان صفحات 73-100
    پژوهش های سازمانی مثبت گرا یکی از جدیدترین نحله های مطالعاتی حوزه سازمان و مدیریت است. بی تردید خاستگاه چنین پژوهش هایی علم روان شناسی بوده، با این حال اندیشه متفکران علم مدیریت را به شدت متاثر ساخته است. بهروزی سازمانی یکی از جلوه های پژوهش های مثبت گرا می باشد. هدف پژوهش حاضر، تبیین این پدیده در پرتو نقش کلیدی سرمایه روان شناختی مثبت است. این پژوهش مدعی است که وجود سرمایه روان شناختی مثبت در سازمان های دولتی موجد فضیلت سازمانی و رفتار شهروندی است که این دو نیز باعث شکل گیری پدیده ای به نام جو روان شناختی در سازمان ها می شوند و ره آورد آن بهروزی سازمانی خواهد بود. جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان سازمان های دولتی استان یزد است. مقاله حاضر، از حیث مبانی فلسفی پژوهش در زمره پارادایم اثبات گرایی، از نوع توسعه ای و از حیث صبغه پژوهش، کمی و استراتژی آن علی است. برای تحلیل داده های پژوهش از مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر از طریق نرم افزار لیزرل استفاده شد. نتایج نشان می دهد ضرایب مسیری مدل ساختاری بین کارشناسان و مدیران تفاوت معنی داری دارند. همچنین نقش واسط متغیرهای میانجی در رده کارشناسان همگی تایید شده و در رده مدیران کلیه متغیرها به جزء جو روان شناختی از نقش میانجی برخوردارند.
    کلیدواژگان: بهروزی سازمانی، سرمایه روان شناختی مثبت، فضیلت سازمانی، رفتار شهروندی، جو روان شناختی
  • نگین سنگری، ابوالفضل گایینی، بهروز پورول صفحات 101-116
    یکی از ابعاد مهم و قابل ملاحظه اخلاق کاری، سختکوشی است، اما با این وجود مطالعات محدودی در خصوص عوامل تاثیرگذار بر رفتار سختکوشی کارکنان صورت گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات دینداری و اخلاق کار اسلامی بر رفتار سختکوشی کارکنان است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری کارکنان مسلمان شرکتهای تولیدی و خدماتی شهر تهران، تعداد نمونه 351 نفر و روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. به منظور بررسی رابطه میان متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده گردید و برای بررسی تفاوت میان دو گروه کارکنان مجرد و متاهل در زمینه رفتارسختکوشی از آزمون t گروه های مستقل بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اخلاق کار اسلامی و دینداری هر دو عواملی هستند که بر رفتار سختکوشی کارکنان تاثیر مثبت دارند. همچنین درخصوص متغیر سختکوشی، با توجه به وضعیت تاهل آزمودنی ها، نتایج متفاوتی بدست آمد، بدین معنی که کارکنان متاهل در متغیر رفتارسختکوشی، میانگین بالاتری به دست آورده اند. نتایج پژوهش، یاری کننده مدیران در خصوص ارتقاء رفتار سختکوشی کارکنان از طریق اشاعه فرهنگ دینداری و اخلاق مداری در سازمان می باشد.
    کلیدواژگان: سختکوشی، اخلاق کار اسلامی، دینداری
  • جعفر ترک زاده، سکینه جعفری صفحات 117-185
    هدف کلی این پژوهش بررسی رابطه بین نوع جهان بینی رهبری و جو سازمانی در دانشگاه شیراز از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان بوده است. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه اعضای هیات علمی و کارمندان دانشگاه و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری خوشه ایبوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته جهان بینی رهبری مشتمل بر چهار نوع جهان بینی (تنظیمی، اجتماعی، شبکه ای و کارآفرینی) و پرسش نامه جو سازمانی مشتمل بر چهار نوع جو (توسعه ای، داخلی، منطقی و گروهی) بود، که پس از محاسبه روایی و پایایی، بین افراد نمونه توزیع و جمع آوری گردید. اطلاعات با استفاده از روش های آمار استنباطی تحلیل شد. نتایج نشان داد که: 1) نوع جهان بینی رهبری غالب از دیدگاه اعضای هیات علمی، جهان بینی رهبری کارآفرینی و از دیدگاه کارمندان، جهان بینی رهبری تنظیمی بود. 2) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان، نوع جو سازمانی حاکم بر دانشگاه، جو منطقی بود. 3) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان بین میانگین جهان بینی رهبری تنظیمی تفاوت معناداری وجود دارد، اما بین میانگین جهان بینی رهبری اجتماعی، شبکه ای و کارآفرینی تفاوت معناداری مشاهده نشد. 4) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان، نوع جهان بینی رهبری در اکثر موارد پیش بینی کننده معنادار (مثبت و منفی) جو سازمانی بود.
    کلیدواژگان: رهبری، جهان بینی رهبری، جو سازمانی، دانشگاه
  • مژگان ضرغامی فرد، عادل آذر صفحات 159-185
    با توجه به این که تحلیل داده های خام، مضمونها و مقوله هایی که پایه فرآیند ساخت تئوری های کیفی در علوم سازمانی را شکل می دهد بسیار دشوار است، «شیوه نگاشت شناختی» به عنوان یکی از شیوه های درک پدیده ها، آنچنان که دیگران به آنها معنا می بخشند و برای استخراج ساختار و محتوای فرایند ذهنی افراد با حداقل مداخلات و سوگیری های احتمالی محقق، طراحی شده است. این تکنیک جزء پارادایم تفسیری است و مفاهیم اساسی آن از نظریه سازه شخصی جورج کلی اقتباس شده است. علیرغم اهمیت شیوه نگاشت شناختی در ساختار بندی داده های کیفی، ابعاد مختلف این شیوه، در کشورما چندان شناخته شده نیست و کمتر در عرصه پژوهش به خصوص پژوهشهای سازمانی به کار گرفته شده است. براین اساس، این مقاله به معرفی شیوه نگاشت شناختی، منشاء، انواع و کاربردهای آن در حوزه مطالعات سازمانی می پردازد. علاوه براین، برای درک بهتر و ملموس تر محققان از کاربرد این شیوه، نمونه تجربی کاربرد نگاشت شناختی، نقاط قوت و ضعف و اعتبار و پایایی آن هم در این مقاله ارائه شده است.
    کلیدواژگان: نگاشت شناختی، ساختار بندی داده های کیفی، نگاشت مفهومی، نظریه سازه شخصی
  • صدیقه خورشید صفحات 185-219
    این مطالعه در نظر دارد رفتارهای رهبری خدمت گزاری مدیران را بر حسب یک مدل رهبری خدمت گزار در جایگاه سازمانی بانک ملی به عنوان نمادی از سازمان های مالی و اعتباری بررسی کند. این پژوهش به شیوه توصیفی-همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش از پرسنل بانک ملی شهرستان کرمان تشکیل شده است که 455 نفر از مدیران، معاونین و کارکنان به عنوان نمونه آماری در پژوهش مشارکت داشتند. داده های پژوهش بوسیله پرسشنامه جمع آوری شد و بوسیله آزمون های آماری توصیفی، ضریب همبستگی، و مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل گردید. مهمترین یافته های این پژوهش نشان داد که خردمندی مدیران به طریقه مستقیم برروی گرایش ارزشی به ایثارگری و فداکاری، و بازنمایی اقناعی و ترغیبی، و نیز به طریقه غیرمستقیم بر روی التیام بخشی عاطفی و مباشرت و پیشکاری سازمانی مدیران تاثیر مثبت و معنی داری دارد. بعلاوه، گرایش ارزشی مدیران به ایثارگری و فداکاری بر روی به طریقه مستقیم برروی التیام بخشی عاطفی و بازنمایی اقناعی و ترغیبی آنها، و نیز به طریقه غیر مستقیم برروی مباشرت و پیشکاری سازمانی تاثیر مثبت و معنی داری دارد. بعلاوه، بازنمایی اقناعی و ترغیبی، و التیام بخشی عاطفی مدیران بر روی مباشرت و پیشکاری سازمانی تاثیر مثبت و معنی داری دارد.
    کلیدواژگان: رهبری خدمت گزار، پیشکاری سازمانی، التیام بخشی عاطفی، بازنمایی اقناعی، سازمان های مالی و اعتباری
|
  • Gholamreza Asgari, Rahim Mohammad Gandji, Mohammadreza Asadi Pages 31-46
    The aim of this study was to describe the personality profile of R&D workers in a manufacturing company. The Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), Bar-On Emotional Quantity Questionnaire, and, Abedi Creativity Questionnaire used to describe the psychological preferences. Blood type and works performances grade collected too. We tested a sample of 100 R&D workers in an Electronic manufacturing company and Instrument for data analyzing was SPSS16 software package. This article finds that about 25 percent of R&D workers were ISTJ and almost 21 percent were ISTP. About 69 percent were Introverts and 31 percent were extraverts. The B and AB blood types exhibited a large deviation from expected distribution. The analysis between blood type and performance, EQ, and, Creativity, revealed no significant relationship between these variables. The relationship between performance, creativity, and, EQ revealed no significant relationship too. However the relationship between EQ and creativity was significant.
    Keywords: Personality Profile, MBTI, EQ, creativity
  • Nahid Amrolahi, Hassan Danaee Fard, Aliasghar Fani, Ali Rezaeian Pages 73-100
    Positive organizational scholarship is among the most recent approaches in organization and management studies. Undoubtedly, such researches originate from the science of psychology. However, it has drastically affected thinkers in management science. Organizational well-being is among the aspects of positivistic researches. The current research aims to explain this phenomenon in lights of the key role of positive psychological capital. This research claims that positive psychological capital in public organizations leads to organizational virtue and citizenship behavior. On the other hand, these two prepares the ground for the formation of a phenomenon named psychological climate in organizations and this climate brings organizational well-being. The statistical population of this research includes the managers and the staff of governmental organizations in Yazd province.
    Keywords: Organizational well, being, positive psychological capital, organizational virtue, citizenship behavior
  • Negin Sangari, Abolfazl Gaeeni, Behrouz Pourval Pages 101-116
    Hardworking behavior is one of the significant dimensions of work ethic, but nonetheless few studies have been done about the factors affecting the hardworking behavior of employees. In this study, it was intended to examine the effect of religiosity and Islamic work ethic on hardworking behavior of employees. Research method is descriptive survey and instrument for data gathering was a questionnaire. Statistical territory is Muslim employees working in manufacturing and service companies located in Tehran. To examine the relationship between variables, the Pearson correlation coefficient and multivariate linear regression was used and to examine the differences between the two groups of single and married employees in hard working behavior, independent t-test was used. Findings of this research indicate that religiosity and Islamic work ethic have significant positive relationship with each other and both are factors that have positive effect on hardworking behavior of employees. In addition, it was found out that hardworking, differs according to marital status, this means that married employees have earned a higher average in hardworking variable. The results help the managers to promote the hardworking behavior of employees through expansion of religious and moral culture in organization.
    Keywords: Islamic Work Ethic, Hardworking, Religiosity
  • Jafar Torkzadeh, Sakineh Jafari Pages 117-185
    Aim of this study was to investigate the relationship between the types of leadership worldview and organizational climate at Shiraz University from the viewpoint of faculty members and personnel. Statistical population was all faculty members and personnel of the university and the method of sampling was cluster random sampling. The instrument to collect data consisted of two questionnaire of researcher made questionnaire of leadership worldview covering four types of worldview (Regulatory, Communitarian, Network and Entrepreneurial) and an organizational climate questionnaire covering four kinds of climate (Developmental, Internal, Rational and group) which after computing validity and reliability distributed between the sample and gathered. Data was analyzed using methods of inferential statistics and the results indicated: 1) the dominant type of worldview from the viewpoint of faculty members was entrepreneurial and from the viewpoint of personnel was regulatory. 2) From the viewpoint of faculty member and personnel the overcoming kind of organizational climate at Shiraz University was rational. 3) From the viewpoint of faculty and personnel there is a significant difference between the mean of regulatory and network worldview but there is no any significant difference between the communitarian and entrepreneurial worldview. 4) From the viewpoint of faculty and personnel in most cases there is a significant relationship (positive or negative) between the kind of leadership worldview and organizational climate. 5) From the viewpoint of faculty and personnel the kind of leadership worldview in most cases was significant anticipant (positive or negative) of organizational climate.
    Keywords: leadership, Leadership Worldview, Organizational Climate, University, Higher Education
  • Mojgan Zarghami Fard, Adel Azar Pages 159-185
    Due to the difficulty of analysis of raw data, themes, and categories which is necessary in the process of formulating and constructing the theories in organizational science, the "cognitive mapping method" is introduced. This approach is designed as a method of understanding phenomena through people's senses making and eliciting the structure and content of the mental process with minimal interferences and potential biases of the researcher. This technique is a part of the interpretive paradigm and its basic concepts derived from George Kelly's "personal construction theory". Despite the importance of cognitive mapping method in structuring qualitative data, various aspects of this method is little known in our country, Iran, and rarely has been used in analyzing managerial and organizational studies. Therefore, this paper intends to introduce the cognitive mapping method, its origin, types, techniques, and implementations in the field of organizational studies. Moreover, for better understanding of the method, practical examples including cases and applications, and its strengths and weaknesses as well reliability and validity are explained in this paper.
    Keywords: cognitive mapping, structuring qualitative data, concept mapping, personal construction theory
  • Seddigheh Khorshid Pages 185-219
    This study purposes to investigate the servant behaviors of managers based on a servant leadership model in the organization setting of Melli Bank as a symbol of finance - credit organizations. The present research method is descriptive and correlation one. Research population is consisted of the personnel of Melli Bank of Kerman City, that 455 managers, coaches, and employees participated in the study as a sample in this research. Data collection tool is a questionnaire. Research data and hypotheses were analyzed and tested by using descriptive statistical test, correlation coefficient, and structural equation modeling. The most important findings of this study showed that managers wisdom has a significant, and positive direct impact on their altruistic calling and persuasive mapping, as well as a significant and positive indirect impact on their emotional healing and organizational stewardship. In addition, managers altruistic calling has a significant, and positive direct impact on their emotional healing and persuasive mapping, and also a significant and positive indirect impact on their organizational stewardship. Also, managers persuasive mapping, and emotional healing has a significant, and positive impact on their organizational stewardship.
    Keywords: Servant Leadership, Organizational stewardship, Emotional healing, Persuasive mapping, Finance, credit organizations
  • Mohammad Kazem Bighami, Heshmat Khalifesoltani, Farshid Abdi, Mohsen Seyed Aliakbar Pages 221-256
    This paper examines the relations among emotional intelligence, work-family conflict and organizational citizenship behavior of nurses and the mediating effect of work-family conflict between emotional intelligence and organizational citizenship behavior among nurses. a questionnaire survey was carried out to explore the relations among emotional intelligence, work-family conflict and organizational citizenship behavior. a 51-item questionnaire which consist of emotional intelligence, work-family conflict and organizational citizenship behavior parts was carried out to investigate the relations among these variables. Some basic socio-demographic questions were included. The study resulted emotional intelligence was significantly and negatively related to work-family conflict(r=-0.26, p ≤ 0.01) and significantly and positively related to organizational citizenship behavior(r=0.62, p ≤ 0.01). The negative relation between work-family conflict and organizational citizenship behavior was also significant(r=-0.27, p ≤ 0.01). it was found that work-family conflict is a partial mediator between emotional intelligence and organizational citizenship behavior. The other finding of the study was that emotional intelligence, work-family conflict and organizational citizenship behaviors and some of their dimensions are significantly related to each other.