فهرست مطالب

پژوهش نامه معارف حسینی - سال دوم شماره 8 (زمستان 1396)

پژوهش نامه معارف حسینی
سال دوم شماره 8 (زمستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/10/15
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمد رنجبر حسینی، فاطمه غمخوار فرد صفحه 7
    یکی از آموزه های اعتقادی شیعه ، اعتقاد به رجعت می باشد. به اعتقاد امامیه در ایام ظهور ، قیام و حکومت حضرت مهدی(ع) حوادث شگفت انگیزی رخ می دهد؛ از جمله این که جمعی از مومنان و کافران محض به این جهان باز می گردند ؛ مومنان برای دیدن تجلی قدرت الهی ، حکومت صالحان بر جهان و پاداش های دنیوی و کافران برای چشیدن نقمت ها ، عذاب ها و انتقام های دنیوی. از جمله از رجعت کنندگان امامان معصوم (علیهم السلام ) می باشند که اقرار به رجعت ایشان در زیارت نامه های ایشان همانند زیارت جامعه کبیره ، زیارت اربعین و سایر زیارت نامه ها و ادعیه به چشم میخورد . یکی از امامان معصومی که دسته ی زیادی از روایات رجعت به او اختصاص یافته ، امام حسین (ع) می باشد. ما در این نوشتار برآنیم تا با روش توصیفی تحلیلی و شیوه کتابخانه ای به تبیین زمان ، چگونگی و فلسفه رجعت امام حسین (ع) از منظر روایات بپردازیم.
    کلیدواژگان: رجعت امام حسین (ع)، امام زمان(ع)، زمان رجعت، فلسفه رجعت
  • بررسی و تحلیل آموزه های تربیتی دعای عرفه / (با تاکید بر مبانی، اصول و روش های تربیتی)
    علی حاجی خانی، مرضیه رحمانی فیروزجایی، لیلا مرادی صفحه 19
    تربیت و روش های تربیتی یکی از راه های تکامل انسان و تجلی کمالات خدایی در اوست. از آنجا که باید به آموزه های تربیتی از مسیر صحیح دست یافت تا بتوان به درستی و خلوص آن اعتماد پیدا کرد، برای شناخت مبانی، اصول و روش های مثبت تربیتی ضروری است به قرآن و سنت مراجعه شود. یکی از منابع مهم سرشار از مضامین تربیتی ادعیه معصومان(ع) است و یکی از این دعاها، دعای عرفه است. امام حسین (ع) در دعای عرفه، آموز ه های تربیتی را به خوبی در قالب دعا بیان فرموده اند که می توان با تحلیل دقیق و درست به آنها دست یافت. این جستار درصدد بوده تا با روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از منابع مختلف لغوی و تفسیری، مهم ترین آموزه های تربیتی دعای عرفه را استخراج و تبیین نماید و به این نتیجه دست یافته است که امام حسین (ع) در دعای عرفه به آموزه های تربیتی خاصی شامل مبانی (خداگرایی وکمال جویی)، اصول (اصل تداوم و تریج) و روش های تربیتی (یادآوری نعمتها، احسان در برابر اسائه و الگوگیری از داستان های قرآن) اشاره فرموده است.
    کلیدواژگان: دعای عرفه، آموزه های تربیتی، مبانی تربیتی، اصول تربیتی، روش های تربیتی
  • محمد اسماعیل عبدالهی، محمد کرمی نیا صفحه 55
    رسول اکرم(ص) در حدیث ثقلین دو چیز گران بها را در میان مردم ودعیه گذاشتند. یکی قرآن و دیگری اهل بیت عصمت و طهارت(ع). امام حسین(ع) یکی از اهل بیت و پنجمین آل عبا(ع) است، به جهت ویژگی خاصی که بین دیگر بزرگان معصوم دارند و مورد توجه رسول اکرم(ص) و ائمه(ع) و مسلمانان بوده و آیاتی فراوان در قرآن درباره امام حسین(ع) وجود دارد. برخی رقم آیات را 128 و برخی دیگر تا 250 آیه ذکر کرده اند. برخی از آیات یاد شده، آشکارا درباره امام حسین(ع) نازل شده است و برخی با تفسیر و تاویل مفسران - البته به کمک روایات - بر ایشان تطبیق شده است. در پژوهش حاضر به بررسی این سوال که آرا و دیدگاه های مفسرین شیعه در مورد امام حسین (ع) در قرآن چیست؟ پرداخته و پاسخ می دهد.
    کلیدواژگان: تفاسیر، شیعه، امام حسین(ع)، روایات
  • قدرت الله قربانی صفحه 75
    عنصر عقلانیت در ابعاد گفتاری و رفتاری آن در نهضت عاشورا نقش مهمی داشت که شامل همه اقدامات عملی و سخنان امام حسین در مراحل مختلف قیام است. عنصر عقلانیت هدف از قیام را بکارگیری مناسب ترین و معقول ترین روش ها و ابزارها بیان می کند و نشان دهنده پیوند منطقی نتیجه و وظیفه در کلیت این نهضت است. این امر در مراحل مهم این نهضت چون مواجهه امام با حاکم مدینه، وصیت او به برادرش محمد بن حنفیه، نامه های او به مردم بصره و کوفه، مواجهه امام با سپاه حر و خطبه هایش در روز عاشورا آشکار است. از ویژگی های مهم عقلانیت گفتاری امام تاکید بر اهداف اصلی از قیام، بویژه تحقق عدالت و آزادی، رفع ظلم و امر به معروف و نهی از منکر است. ویژگی های عقلانیت رفتاری امام بکارگیری روش ها و ابزارهای گوناگون برای بیان روشن هدف از قیام و گشودن افق های آینده برای آن است. در این زمینه نوشتن نامه ها و ایراد خطبه های روشنگرانه و استناد به قرآن و سنت نبوی و بیان نسبت خود با رسول خدا (ص) دارای اهمیت خاصی است. همچنین عقلانیت قیام امام حسین بطور کلی در تاکید بر وظایف دینی اصیل اوست که نتایج آن ممکن است در کوتاه مدت یا دراز مدت به باربنشینند، که این امر مبین پیوند منطقی نتایج و اهداف در نهضت عاشورا است. در این مقاله، پنج متغیر، نتیجه، وظیفه، اهداف، روش ها و ابزارها از منظر عقلانیت گفتاری و رفتاری امام حسین (ع) در نهضت عاشورا مورد بازخوانی قرار خواهد گرفت.
    کلیدواژگان: نهضت عاشورا، امر به معروف، اهداف، عقلانیت، امام حسین
  • زهره اخوان مقدم، زهرا حبیب پور صفحه 99
    دعای عرفه ازجمله دعاهای معروفی است که در کتب ادعیه نقل شده و در روز عرفه به خواندن آن سفارش شده است. این دعا که منسوب به امام حسین علیه السلام می باشد از مضامین بسیار والایی برخوردار است و مانند کلاس درسی است که می توان به عنوان بهترین منبع مورد استفاده عموم و خصوص قرار گیرد.
    نمودارهای سنجش فراوانی کلمات و موضوعات استخراج شده از جدول تحلیل محتوا، نشان میدهد که مهمترین و پرکاربردترین محور مطرح شده در این دعاء، محور خداشناسی است.که شامل مولفه های صفات و افعال خدا، احکام خدا، اسماءخدا و شعائرالهی است. سایر محورهای دعا به ترتیب فراوانی عبارتند از: انسان شناسی، راهنما شناسی، هستی شناسی و معادشناسی؛ محور انسان شناسی شامل : نیازهای انسان، ویژگی های انسان، شناخت ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی انسان. محور راهنماشناسی شامل: پیامبر شناسی، امام شناسی و قرآن شناسی؛ محور هستی شناسی، شامل: ویژگی های جهان، ویژگی مخلوقات، فرشتگان، پدیده شناسی، استخراج گردید.
    نتایج نشان میدهد که بیشترین موضوعات مطرح شده در این دعا به محورهای خداشناسی، انسان شناسی و راهنماشناسی اختصاص یافته است.
    کلیدواژگان: دعای عرفه، تحلیل محتوا، خداشناسی، انسان شناسی، راهنما شناسی
  • محمو د شهبازی_فاطمه ورمرزیادی صفحه 117
    زیارت نامه ها همانند سایر متون دینی از ادبیات والا و با ارزشی برخوردارند اگر همانند دیگر متون در چاچوب علوم و دانش های ادبی نوین تحلیل شوند علاوه بر درک زیبایی های ادبی آن ها، موضوع و محتوای مورد نظر آن به صورت علمی برای مخاطبان عرضه می شود.
    یکی از دانش های ادبی نوین، دانش سبک شناسی است که متن ادبی را به لایه های آوایی، صرفی ، نحوی و بلاغی تجزیه می کند سپس با بررسی ویژگی های هر سطح و تکرار آن ها در متن ، دیدگاه و احساس خالق اثر را درباره ی موضوع بیان می کند تا مخاطب شناخت علمی و درکی بهتری نسبت به اثر به دست آورد.
    زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین یکی از علامات مومن معرفی شده است. در خصوص این مناسبت از امام صادق(ع) زیارت نامه ی اربعین نقل شده است که در آن اوصاف و خصایل امام حسین(ع)، مقام و جایگاه ایشان، وصف دشمنان حضرت و اوصاف اهل بیت(ع) را ذکر کرده اند. تحلیل موضوعات زیارت نامه ی اربعین براساس دانش سبک شناسی، در دو لایه ی آوایی و نحوی نشان می دهد که امام صادق (ع) در سطح آوایی با تکرار کلمات خاص، قرار دادن صامت های هم آوا کنار یکدیگر ،تکرار مصوت ها، کاربرد سجع در کلام خود علاوه بر اینکه معنای مورد نظر خویش را انتقال می دهند، به موسیقی داخلی و بیرونی متناسب با معنای کلام در هر موضوع توجه کرده اند تا اثر بخشی کلام در مخاطبان دوچندان شود. ایشان در لایه ی نحوی جملات اسمیه را برای بیان ثبوت اوصاف امام حسین(ع) و جملات فعلیه با افعال مضارع ذکر کرده تا پویایی و حیات معنای جملات را بیان کنند، از جملات کوتاه برای ذکر احساس و عاطفه و از جملات طولانی برای بیانی آرام بهره برده اند. این امور در برخی زیارت نامه ها تکرار می شوند؛ از این رو، علاوه بر اینکه دیدگاه و احساس گوینده ی زیارت نامه یعنی امام صادق(ع)، بیان می شود، به طور غیر مستقیم برخی از موضوعات زیارت نامه های دیگر تحلیل شده اند.
    کلیدواژگان: زیارت نامه ی اربعین، لایه ی آوایی، لایه ی نحویی
  • محمدرضا فخر روحانی صفحه 151
|
  • Dr. Muhammad Ranjbar Husayni, Fatimah Ghamkharfard Page 7
    A Shiite article of faith concerns belief in the principle of the Second Coming. Shiites hold that in the time of Imam al-Mahdi's uprising certain strange events shall take place, one of which is the second coming of certain believers as well as infidels. The believers shall be taken back to this world for witnessing the Divine dominant power, the then status of the pious, and for receiving a portion of their rewards yet in this world. On the other hand, the infidels shall be taken back to this world to taste the retribution of just a small portion of the tortures they gave to the pious and true believers. According to such prayers as Jamiah al-kabirah, the Arbaeen ziarat-text, and other similar authoritative texts, the Infallible Imams shall certainly be amongs who shall experience the Second Coming. And Imam al-Husayn shall certainly be taken back to this world in this way. The present paper deals with the reasons of his second coming to this world, all based on reliable hadith literature.
    Keywords: The Second Coming, Imam al-Husayn, Imam al-Mahdi, the time of the second coming
  • Dr. Ali Hajikhani, Marziyeh Rahmati Firuzjayi, Leyla Moradi Page 19
    Education and educational methods are amongst the ways for human perfection and manifestation of God-given virtues in people. It follows that concentration on the Quran and hadiths paves the ground for attaining such a high goal. One of such hadith-based texts is the Arafah Supplication produced by Imam al-Husayn. Hence the phrases and sentences of this supplication represent the proper way for educating people. In it, Imam al-Husayn highlighted main trends of education, e.g., concentration on Allah and perfectionism, the principles of perseverance in the cause of attaining perfection, and other ways of moral and religious education.
    Keywords: The Arafah Supplication, educational teachings, educational foundation, educational methods
  • Dr. Muhmmad-Ismail Abdollahi, Muhammad Karaminiya Page 55
    The Prophet Muhammad has left behind two priceless entities for people, i.e., the Holy Quran, and the Infallible Ahl al-Bayt. As the fifth member of the Infallible members of the Prophet's Cloak, Imam al-Husayn has since received special attention and status. Besides, several Quranic verses were revealed in his right. Excerpts of Quranic studies range them to vary between 128 to 250 verses. Some of such verses were revealed explicitly in the case of Imam al-Husayn, while others may refer to him rather implicitly. The present paper deals with such questions.
    Keywords: Tafsirs, Shish, Imam al-Husayn, hadiths
  • Dr. Qodratollah Qorbani Page 75
    Rationality played a significant role throughout the Ashura episode of Imam al-Husayn's movement, as reflected in his words and deeds. Rationality determines that the best method and/or noblest modus operandi should be utilized for reaching a certain, high goal. This is evident in Imam al-Husayn's famous letters to his step-brother Muhammad al-Hanafiyah, his letters to the inhabitants of al-Basrah and al-Kufah, and in his mode of confrontation with and against the army of al-Hurr. There are several aspects in the rational nature of his policies, e.g., his insistence on the principal aims of his movement, implementation of justice, and inviting people to do the good and keeping away from committing the detestable. To do this, his letters were imbued with references to the Holy Quran and tge speeches of the Prophet Muhammad. Also, it is evident that Imam al-Husayn's rationality focused on discharging one's religious duties. The present paper deals with the effects of rationality under five categories: result, duty, aims, methods, and means, all of which led to the behavioral aspects of rationality.
    Keywords: The Ashura episode, rationality, aims, Imam al-Husayn
  • Dr. Zohreh Akhawan-Moqaddam, Zahra Habibpour Page 99
    The Arafah Supplication, usually anthologized in Islamic prayer manuals, is ascribed to Imam al-Husayn. Content-wise, it functions as a tutorial provided for the public. Based on several graphs derived from this supplication, it is evident that the most noticeable theme covered in it pertains to knowing Allah, hence monotheism, the Divine deeds, rules, names, and rituals. Other topics covered pertain to knowing the human being, cosmology, and eschatology. As regards the human being, it focuses on his physical, educational, and spiritual needs, his characteristics, certain pieces of knowledge regarding the Divine prophets, the Infallible Imams, and the Resurrection. On the whole, most of the themes covered refer to monotheism, knowledge of the human being, and the Divine guidance.
    Keywords: Arafah Supplication, content analysis, monotheism, knowledge of the human being, Divine guidance
  • Dr. Mahmoud Shahbazi, Fatemeh Varmarziyadi Page 117
    The Shiite ziarat-texts share similar high values as other literary texts do. Hence, the reader will ascend to a higher literary joy if their stylistic delicacies are well appreciated.
    The Arbaeen ziarat-text is described as a yardstick for recognizing devout Muslims. Apart from the sublime status of Imam al-Husayn as highlighted in it, its analysis on the two phonoaesthetic and syntactic planes render its internal beauty that reinforces its semantic and pragmatic implications and implicatures. Its nominal and verbal Arabic sentences stress the unique status of Imam al-Husayn, while its shorter sentences pertain to the emotive side of the ziarat-text in question. Besides mirroring its original composer, the sixth Infallible Imam Ja`far al-Sadiq's speculation on the Ashura episode, the Arbaeen ziarat-text has many other educative implications.
    Keywords: Arbaeen ziarat-text, the phonetic plane, the syntactic plane