فهرست مطالب

مطالعات قرآنی - پیاپی 24 (زمستان 1394)

فصلنامه مطالعات قرآنی
پیاپی 24 (زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سمیرا دهقان*، مهرناز گلی، حسین خاکپور، فاطمه اثنی عشری صفحات 9-28
    معناشناسی مطالعه علمی معانی، کلمات، عبارات و جمله هاست که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و دگرگونی های آن می پردازد و روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی و شبکه ای از معانی مرتبط با هم را استخراج می کند. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی به بررسی طرح های تصوری معناشناسی شناختی در قرآن کریم و بیانات امام علی(ع) با تکیه بر مصادر اهل سنت پرداخته و در انتها نتیجه می گیرد که آیات مختلف قرآن جهت اقناع مخاطب و فهم بهتر مفاهیم برای همگان، بیان طرح های تصوری را اتخاذ نموده که با تدبر در سخنان امام علی(ع) نیز در پاره ای موارد می توان این طرح ها را استنباط نمود.
    کلیدواژگان: قرآن، طرح حجمی، طرح حرکتی، طرح قدرتی
  • خیریه عچرش، مرضیه کهندل جهرمی* صفحات 29-52
    واژه فتنه از کلمات کلیدی قرآن کریم می باشد که با واژگان دیگری چون کفر، شرک، قتل، عذاب و... ارتباط سیستماتیک دارد. از طرفی خود کلمه فتنه در آیات مختلف معانی و وجوه گوناگونی داشته و در ضمن آیات قرآن در چندین معنی استعمال شده است. برخی از صاحب نظران معانی متعددی برای این واژه بیان داشته اند. این نوشتار پس از بیان مقدمه ای کوتاه از علم معناشناسی، به تحلیل و بررسی وجوه معنایی فتنه در آیات قرآن کریم پرداخته؛ سپس ارتباط سیستماتیک فتنه با دیگر واژگان بررسی شده است؛ و به منظور اینکه مطالعه جامعی در معنای فتنه از نگاه قرآن شده باشد، فاعلیت فتنه، اسباب فتنه و اهداف فتنه تحت عناوین جداگانه همراه با رسم شبکه های معانی آن ها مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به گونه ای که می توان گفت، در این بررسی تمامی آیاتی که واژه فتنه در آن ها به کار رفته است مورد تامل قرار گرفته اند و به آراء بسیاری از مفسران- با مذاهب مختلف- مراجعه شده است.
    کلیدواژگان: فتنه، قرآن کریم، معناشناسی، نظام معنایی
  • علی ربیعی، سیدمحمود حسینی امیری*، ناهید ساروی مقدم صفحات 53-78
    این پژوهش با هدف توسعه الگوی مهارت های سه گانه(ادراکی، انسانی و فنی) با توجه به آموزه های اسلامی، اولویت بندی و بکارگیری آن در نقش های مدیریتی در صنعت لبنی کاله به شیوه کمی با جهت گیری کاربردی و رویکرد قیاسی، به صورت پیمایش تک مقطعی انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل عاملی تاییدی، معادلات ساختاری و آزمون رتبه بندی فریدمن با نرم افزارهای Lisrelو Spss انجام گرفت. یافته ها نشان داد صنعت لبنی کاله باید مهارت ها و شایستگی های مدیران را با توجه به الگوی سه گانه مدیریتی؛ مهارت انسانی، مهارت ادراکی و مهارت فنی به ترتیب و با رویکرد آموزه های اسلامی اجرا کند. تدوین برنامه های آموزشی مدون جهت افزایش سطح مهارت ادراکی، انسانی و فنی مدیران نیز بسیار کارآمد خواهد بود. البته در این آموزش ها هرچند که آموزش های نظری لازم است، اما وجه عملی آموزش ها باید غالب باشد.
    کلیدواژگان: مهارت ادراکی، مهارت انسانی، مهارت فنی، دیدگاه قرآن کریم
  • اکبر فایدئی*، صمد عبدالهی عابد صفحات 79-94
    امام محمد غزالی با اینکه سرسختانه به مخالفت با فلاسفه برخاست؛ اما نه تنها مخالف منطق نبود؛ بلکه فراگیری آن را برای اهل علم به ویژه متکلمان و اصولیون ضروری می دانست. نقش او در تبیین جایگاه رفیع علم منطق، و ارتقای میزان مقبولیت آن در میان متشرعین قرن پنجم، قابل انکار نیست. غزالی ابتکارات و آرای متعددی در علم منطق دارد که مهم ترین آن ها، استخراج قیاس های منطقی از قرآن کریم و درآمیختن قواعد منطقی با اصطلاحات ابتکاری جدید و مثال های اصولی و اسلامی، جهت خارج ساختن علم منطق از مهجوریت، و دفع بدبینی برخی از علمای تندرو نسبت به منطق فلاسفه است که ما در این نوشتار به ذکر و بررسی آن ها می پردازیم.
    کلیدواژگان: موازین پنج گانه، قیاس مضمر، میزان تعادل، میزان تلازم، میزان
  • حامد پور رستمی، ام البنین سلیمانی باغشاه* صفحات 95-120
    هستی از نگاه قران دارای اوصافی مانند هدفمندی، ذی شعوری، نظم، و قدسیت می باشد. درک هر یک از این اوصاف می تواند آثار قابل توجهی در تعامل با محیط زیست داشته باشد. افزون بر این میان انسان که مانند سایر اجزای هستی هدفمند آفریده شده است و طبیعت که در مسیری هماهنگ با سیر کمالی انسان در حرکت است، ارتباط معناداری حاکم است. بنابراین تعاملی نیک با محیط زیست، به معنای هماهنگ شدن با جریان هستی در مسیر تکوینی آن است و این مهم تاثیر بسزایی در سعادت و کمال انسان می تواند داشته باشد. از این رو هستی شناختی و نقش آن بر تعامل بشری با محیط زیست موضوعی است که این مقاله آن را پی گرفته است.
    کلیدواژگان: نظم هستی، ذی شعوری هستی، آیت بودن هستی، قدسیت هستی و هدفمند بودن هستی
  • فتحیه فتاحی زاده *، عباس مصلایی پور، فاطمه حبیبی صفحات 121-146
    یکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرارگرفته، موضوع «مجمل و مبین» در قرآن کریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب «الإتقان فی علوم القرآن» فصلی با عنوان «فی مجمله ومبینه» دارد و آیاتی را که از نظر او دارای اجمال هستند و نیز آیات مبین را برشمرده و معانی مختلف آن ها را بیان کرده است. اسباب و عوامل اجمال که توسط سیوطی بیان شده، در تمامی نمونه هایی که وی در کتاب «الإتقان» به آن ها پرداخته است، قابل جست وجو و پی گیری نیست. این پژوهش کوشیده است به اقسام مبین(مبین متصل و منفصل)، تفاوت دیدگاه جلال الدین سیوطی و علامه طباطبایی در مبین بودن آیات و نیز چگونگی برطرف کردن اجمال آن ها بپردازد.
    کلیدواژگان: قرآن کریم، مجمل و مبین، جلال الدین سیوطی، علامه طباطبایی، الإتقان فی علوم القرآن، المیزان فی تفسیر القرآن، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور
  • مریم محمودی *، علی اخلاقی، سمیرا قاسمی صفحات 147-167
    بروز تفکرات ابن عربی و شاگردان و شارحین آثارش نحله فکری جدیدی در عرفان اسلامی به وجود آورد که محصول شش قرن تفکر عرفا، فلاسفه و حکما و اهل کلام بوده است. در سیر و تکمیل این تفکر عرفانی اصطلاحات جدیدی به وجود آمد که برخی آن را زاییده تفکرات عجیب ابن عربی دانسته و بعضی آن را برگرفته از تاویل و تفسیر آیات و احادیث و یا معجونی از آن دانسته اند. حضرات و یا عوالم خمس از اصطلاحات مهم و کلیدی این نحله فکری است که ماهیت قرآنی و کلامی دارد و بزرگانی چون ابن عربی با استناد به آیات قرآن و احادیث آن را طرح و بحث کرده اند. در این مقاله حضرات خمس از زبان عرفا شرح و با استناد به آیات و اقوال مفسرین و عرفای بزرگ جنبه قرآنی آن ها بررسی شده است.
    کلیدواژگان: وحدت وجود، ذات، عالم جبروت، عالم ملکوت، انسان کامل
|
  • Samira Dehghan *, Mehrnaz Goli, Hossain Khakpour, Fatemeh Esnaashari Pages 9-28
    Semantics is the study of the meanings, words, phrases and sentences which surveys the meanings origins and the process of development as well as changes. It also recognizes the semantic relationships between different concepts and identifies a network of related meanings. The present article studies the pictorial patterns of the cognitive semantics in Quran in descriptive-analytical method by a Quranic – Narrating approach based on the Imam Ali speeches and according the resources of the Sunnis. The final result is that the different verses of Quran have chosen pictorial patterns in order to better understanding for the common.
    Keywords: Quran, volumetric project, acting project, powering project
  • Kheyriyeh Achresh, Marziyeh Kohandel Jahromi* Pages 29-52
    The term “Sedition” is one of the keywords in Holy Quran which has systematic relationship with terms such as infidelity, disloyalty, murder, torment and …. On the other hand the sedition itself has various meaning in different verses. Some of theorists consider different meanings for this term. The present article analyzes the different aspects of different meanings in Quran followed by a short introduction; then the systematic relationship of the term sedition with other words has been studied. In order to do a comprehensive study, the term sedition, its goals and causes have been surveyed. It can be claimed that all verses in which the term sedition has applied are studies.
    Keywords: sedition, Holy Quran, Semantics, semantic system
  • Ali Rabiee, Seyyed Mahmoud Hosseini Amiri *, Nahid Saravi Moqaddam Pages 53-78
    The present article has been done based on Islamic learning and their applications in management roles in Kalleh industry in quantitative method in order to develop the triple skills (conceptual, humanistic and technical) patterns. The data analysis has been done in conformity factor analysis method by SPSS and Lirel software. The findings show that Kalleh dairy industry should perform and implement the managers’ skills and competencies based on the triple patterns by Islamic learning approach. The theoretical teaching is inevitable but the practical is more essential and important.
    Keywords: conceptual skill, humanistic skill, technical skill, Quran point of view
  • Akbar Fayedeie *, Samad Abdollahi Abed Pages 79-94
    Although Imam Muhammad Ghazali opposed the philosophers seriously was not oppose to logic but he knew it essential for the scholars especially for speakers. His role in expression of the logic science is inevitable. He had innovations in this science amongst the most important one is extraction of logical comparisons of Holy Quran in order to clarify the pessimism of some scholars toward the philosophy logic. The present paper attempts to study the abovementioned issues.
    Keywords: comparison, balance, five rules
  • Hamed Pour Rostami, Omolbanin Soleimai Baghshah* Pages 95-120
    The existence is of different adjectives such as sentient, purposive, regulation and sacredness (purity). Understanding each can be followed by notable effects on the environment. Also there is a meaningful relationship between the human being and the nature which is created in line with human’s perfection. Thus a fine interaction with the environment means a harmony with the existence path which can have a remarkable effect on human’s happiness and perfection.
    Keywords: existence regulation, existence purpose, purity of the existence
  • Fathiyeh Fattahi Zadeh *, Abbas Mosallaei Pour, Fatemeh Habibi Pages 121-146
    One of the Quranic sciences which were interested by scholars of this science is "Mojmal & Mobayan" in Quran. Jalaluddin al-Suyuti in the chapter titled "Fi Mojmaleh wa Mobayaneh" of his "Al-Etgan fi Olum al-Quran" book has enumerated the verses which he seems to have been "Ejmal", as well as the various related meaning of the verses stated. The present article attempts to investigate the "AYATE MOBAYYAN" on the verses has come in "al-Etgan fi Olum al-Quran", as well as "Hadith" at his another book "Al-dor Al-manthoor".For this investigation different books of Quranic sciences as well as "commentary Almizan" have been studied.
    Keywords: Holy Quran, Mojmal, Mobayan, Suyuti, Allamah Tabatabae, al, Etgan fi Olum al Quran, Almizan fi Tafsir Al Quran, Al, dor Al manthoor
  • Maryam Mahmoodi *, Ali Akhlaghi, Samira Qasemi Pages 147-167
    Appearance of Ibn-e Arabi’s, his students and his commentators’ thoughts created a new way of thinking in Islamic mysticism that was the result of 6 centuries of mystics, philosophers and scholastic theologian’s thinking. In the process and evolution of this way of mystical thinking new expressions were coined that some scholars think they were created by the unusual mind of Ibin-e Arabi’s and some others think they root in esoteric exegeses and interpretations of Quran and hadith (prophetic saying) or a mixture of them. The Five Presences (Hazarat-e Khams) or the Five Worlds are from the important and key expressions of this way of thinking which have Quranic or theological (Kalami) identity and some great people such as Ibn-e Arabi have brought up and discussed them based on verses of Quran and prophetic sayings. In the present article the Five Presences have been explained from the viewpoint of mystics and they have also been analyzed based on the verses of Quran, words of interpreters and eminent mystics.
    Keywords: Pantheism, Quiddty, Wirld delivery, World kingdom, Perfect man