فهرست مطالب

مطالعات قرآنی - پیاپی 29 (بهار 1396)

فصلنامه مطالعات قرآنی
پیاپی 29 (بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/03/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • سید حیدر فرع شیرازی، حسن آبین صفحات 9-31
    یکی از راه های خداشناسی، دریاشناسی و امور متعلق به آن در صنعت حمل و نقل است. نقد و بررسی تکرار بیش از سی مورد از نام های مختلف کشتی در قرآن کریم، با کاربری های تجاری، مسافربری، و چند منظوره؛ و واکاوی قسم خوردن خداوند به کشتی های شناور، از مهم ترین مباحث این پژوهش است. ظرفیت و کاربری محدودتر «سفینه» نسبت به «فلک» باعث شده که این نوع کشتی در حد صید ماهی و یا صرفا مسافربری از آن یاد شود. نقش بادهای دریایی در حرکت، سکون، یا واژگونی کشتی ها، و نقش وصفی «مواخر» در رفت و آمد کشتی های بزرگ و غول پیکر(فلک) به وسیله باد، و نصب دکل های بادبانی عظیم الجثه، تصویری زیبا از بزرگی و کوه آسا بودن این کشتی ها را در قرآن به نمایش گذاشته است.
    کلیدواژگان: قرآن، فلک، سفینه، دریا، کشتی، حمل و نقل، قسم
  • مهدی دهرامی، یوسف اصغری بایقوت صفحات 33-48
    به همان اندازه که جنبه محتوایی قرآن متعالی است ویژگی های ادبی آن نیز جایگاهی والا و ارزشمند دارد. در نظرگرفتن هر یک از این دو حوزه بدون توجه به حوزه دیگر امکان پذیر نیست به گونه ای که اثرگذاری معانی قرآن و جنبه اعجاز آن در تلفیق این دو حوزه است. از همین منظر علمای بلاغت جنبه های اعجاز قرآن را به بعد معنایی و محتوایی محدود نمی سازند. هدف این مقاله بررسی چگونگی ساخت بستر و فضایی است که در قرآن برای پرداخت معانی ایجاد شده است. فضاسازی از ویژگی های اصلی هر اثر ادبی ولو قطعات کوتاه است که موجب می شود معانی اثر در بستری مناسب به پیش رود. ساخت فضا بیش تر از دیدگاه ادبی است اما در پیوند مستقیم با آیاتی است که محتوای اصلی سوره را حمل می کند.
    کلیدواژگان: انسجام، اعجاز، توصیف، بلاغت
  • رضا اشرف زاده، محمد بهنام فر، نازنین احسانی صفحات 49-74
    «مثنوی معنوی» حاصل تطور و سیر قصه ها در طول زمان است. این قصه ها راه شناخت ورود به دنیای مولانا و آشناشدن با خلاقیت وی در عرصه داستان پردازی است. «تفسیر کمبریج» نیز از تفاسیر مهمی است که مخصوصا از جنبه ادبی اهمیت دارد و دارای داستان هایی است که به اقتضای مطلب در جای جای کتاب پراکنده اند. این داستان ها در «مثنوی معنوی» و «تفسیر کمبریج» می توانند از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار بگیرند. در این تحقیق، مقایسه ای تطبیقی میان داستان های «مثنوی معنوی» و «تفسیر کمبریج» انجام شده است. در این امر که نوعی خوانش ارتباطی است، ارتباط دو متن را به یکدیگر آشکار می کند.
    کلیدواژگان: قصص قرآنی، داستان پردازی، مثنوی، تفسیر کمبریج
  • غلامرضا حیدری صفحات 75-92
    شاعران و نویسندگان از یک طرف با عنایت به شکل و حالت و ویژگی حروف الفبای پارسی و از طرف دیگر با تکیه بر ارزش های دینی و مذهبی و اجتماعی حروف مقطعه قرآنی که مشترکات فراوانی با هم دارند، دست به مضمون آفرینی های بکری می زنند و با خلق ترکیبات و عبارات و تعابیر و تصاویر نغز، از این علائم ظاهری حروف به نحو مطلوب بهره می برند. با توجه به اهمیت و جایگاه حروف، چه حروف مقطعه قرآنی و چه الفبای پارسی، در این مقاله سعی کرده ایم با ارائه شواهد شعری و نثری از ساختارها و کاربردهای مشترک و مختلط هنری و ادبی و دینی هردو مقوله حروف، در ادب پارسی، جایگاه این حروف را در خلق تعابیر و مضامین ادب پارسی به ویژه در اشعار عرفای شاعر بیش تر بنمایانیم.
    کلیدواژگان: حروف مقطعه، حروف الفبا، ادبیات پارسی، تفاسیر
  • علی غضنفری، ریحانه پورخلیلی صفحات 93-116
    اگر با دیدی موشکافانه به تحقیق در مطالعات و مباحث قرآنی پرداخته شود، می توان به این مهم دست یافت که غالب مطالعات، متمرکز بر مساله وحی و نزول قرآن کریم در جهت اثبات الهی و یا غیرالهی و بشری بودن منبع قرآن کریم بوده است. برخی در این رهگذر بر آن اند تا با ایجاد شک و تردید در اطمینان به صحت الهی بودن زبان قرآن بر جنبه وحیانی بودن قرآن و حفاظت آن از خطا و ناراستی پرده بپوشانند. در این مقاله که به روش تحلیلی توصیفی انجام شده است، با مد نظر قرار دادن این سوال که «شیوه انتقال معنا در قرآن کریم چگونه می باشد و خداوند متعال در قرآن کریم به چه زبانی با مردم سخن گفته است» در جهت اثبات واقعی بودن زبان قرآن کریم، به نقد و بررسی تناقض آلود بودن آیات قرآن کریم به عنوان یکی از ادله درون دینی مدعای رویایی بودن زبان قرآن کریم پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: زبان قرآن، تناقض در قرآن، زبان رمز، زبان رویایی، زبان واقعی
  • مرضیه اکاتی، غلامرضا رضوی دوست، ابراهیم نوری صفحات 117-137
    اهل بیت روایات گهرباری در زمینه های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه های مختلف از آن ها بهره برده اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره وری های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره وری ها را در قالب موارد ذیل بیان می دارد: بهره وری ترجیحی، که در آن روایت اهل بیت بر سایر احادیث، ترجیح داده شده. بهره وری استنادی، که در مورد درستی مطلبی به سخن اهل بیت استناد می کنند. بهره وری تاییدی، بهره وری انتقادی، بهره وری انکاری و... از موارد دیگری است که این نوشته به آن می پردازد، و نتیجه می گیرد که اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) به گونه های مختلف بهره وری نموده اند.
    کلیدواژگان: قرآن، آیات، دانش های قرآنی، تقدیم، تاخیر، مجمل، سبب نزول
  • علی احمد ناصح، فاطمه حسینی صفحات 139-155
    بحث پیرامون تحریف یا عدم تحریف قرآن از دیرباز توجه محدثین، اخباریون و مفسران شیعه و سنی را جلب کرده است. هر گروه با استناد به دسته ای از روایات در پی اثبات نظریه خود هستند البته قائلین به تحریف نیز سخنی از تحریف به زیاده نیاوردند و تنها از وقوع برخی نقیصه ها سخن گفته اند. در این مقاله بر آن ایم که ابتدا پیشینه ای از تحریف را ذکر کنیم و بعد به تاریخ احتمال تحریف قرآن که به سه بخش دوران خلیفه اول و دوم، دوران عثمان، و دوران بعد از خلفاء تقسیم بندی شده است می پردازیم. با بررسی هایی که در این مقاله صورت گرفت به این نتیجه می رسیم که قرآنی که اکنون در دست ماست همان قرآنی است که در زمان پیامبر(ص) بوده است، و هیچ گونه تحریفی در آن صورت نگرفته است.
    کلیدواژگان: تحریف قرآن، تاریخ احتمال تحریف، تحریف بالنقیصه
  • فتحیه فتاحی زاده، معصومه شیردل صفحات 159-179
    تعیین ترتیب و زمان نزول سوره ها ازجمله مباحث پرسابقه در تفسیر و علوم قرآن است. مساله مهم در این زمینه، جایگاه سوره «مطففین» است که یا به عنوان آخرین سوره مکی یا اولین سوره مدنی محسوب می شود. بر اساس ادله نقلی و اجتهادی مورد استناد در تاریخ گذاری سوره های قرآن، ملاحظه می شود اغلب روایات موثق در ترتیب نزول، بیانگر نزول سوره «مطففین» پس از «عنکبوت» در پایان سور مکی است. همچنین باتوجه به تاریخ هجرت و فاصله میان آن واقعه تا سرآغاز تقویم هجری، می توان زمان نزول این سوره را سال آخر بعثت و نزدیک به هجرت در نظر گرفت. به علاوه، ضوابط و خصائص این سوره نیز موید مکی بودن آن است.
    کلیدواژگان: سوره مطففین، تاریخ گذاری، مکی و مدنی، ترتیب نزول، سبب نزول
|
  • Seyyed Heidar Shirazi, Hassan Abyn Pages 9-31
    One of the Theism ways is to know the sea and its depending in transportation industry. The most important discussed issues in the present article are criticizing and studying the frequency of naming various names of the ship (more than 30 times) with their different applications such as commercial, passenger and multipurpose ships. Another goal is to survey the reason of swearing Allah to floating ships. Some ships which are smaller are applied only for sailing or transporting passengers. Giant ships which float by the wind or canvas, create a beautiful image of their hugeness in Holy Quran.
    Keywords: Quran, ship, craft, sea, transportation, swear
  • Mehdi Dehrami, Yousef Asghari Baiqout Pages 33-48
    Literary features of Holy Quran is of precious and magnificent state as well as its content aspect. Considering each one without the other is not possible. Thus eloquence scholars do not limit the miracle aspects of Quran only to its semantics and content. The aim of the present paper is to survey the methods of creating appropriate framework and the situations to study the semantics and meanings in Holy Quran. Creation of appropriate framework is the main feature of any literary work which causes a suitable progression. There is a direct junction between framework creation and the verses which contain the main content.
    Keywords: cohesion, miracle, description, eloquence
  • Reza Ashrafzadeh, Mohammad Behnamfar, Nazanin Ehsani Pages 49-74
    Mathnavi-i Manavi is the result of the stories circulation in the period of time. These stories are the key to Molana's world and to know his creativity in story writing. Cambridge Interpretation is also one of the important interpretations which is especially important from literary point of view and includes stories which are brought in different parts of the book based on the related subjects. These stories could be studied from different aspects and viewpoints in Mathnavi-i Manavi and Cambridge Interpretation. The present research clarifies the relationship between two texts comparatively.
    Keywords: Stories, story writing, narration, Mathnavi-i Manavi, Cambridge Interpretation
  • Gholam Reza Heidari Pages 75-92
    Poets and authors create awesome concepts and themes by considering the manner and features of Persian alphabet and on the other hand by emphasizing the religious, spiritual and social values of disconnected letters who have many commonalities with each other in order to make poetic phrases and interpretations. According to the importance and position of the letters – disconnected or Persian alphabet – the present paper attempts to represent poetic and prose documents from structures and common applications in order to manifest these letter's position in Persian literary concepts and interpretations.
    Keywords: disconnected letters (Moghataa letters), alphabet, Persian literature, interpretations
  • Ali Ghazanfari, Reihaneh Pour Khalili Pages 93-116
    If the researches in Quranic issues and studies are done delicately, it could be resulted out that the source of most studies which focus on Quran reveal in order to prove the divine issues were Holy Quran. The present paper which is done in analytical – descriptive method, designates the question below to prove the reality of Holy Quran and criticizes and analyzes it to verify the claim on the dreamy language of Quran. The question is: how is the transfer of the meanings in Quran and How does Allah talk to his people in Holy Quran?
    Keywords: Quran language, ambiguity in Quran, mystic language, dreamy language, real language
  • Marziyeh Okati, Gholam Reza Razavi Doust, Ibrahim Nouri Pages 117-137
    Ahl Al Beit has left precious and priceless traditions such as Quranic science issues. Sunnite scholars also have enjoyed them differently. The present paper – after studying Sunnite's Quranic science books – analyzes and divided Sunnite scholar's enjoyment of Ahl Al Beit. The enjoyments are divided in the following categories: preference enjoyment – which shows the preference of Ahl Al Beit's traditions than others. Citing enjoyment which cites the accuracy of Ahl Al Beit's words. Approval, critical and ignorance enjoyment are other types and comes to the conclusion that the Sunnites scholars have enjoyed Ahl Al Beit traditions variously.
    Keywords: Quran, Quranic knowledge, priority, retardation, revelation reason
  • Ali Ahmad Naseh, Fatemeh Hosseini Pages 139-155
    The negotiation on Quran distortion or non – distortion was important to Shia and Sunnites scholars since long time ago. Each group attempts to prove his claim by citing some traditions. The present research initially offers a background of distortion and then talks about the probable dates of Quran distortion which divide into three eras: the period of first and second caliph, Osmania era and the era after the caliphs. It is resulted out that the Quran which is available to all of us is the one which was in Mohammad's era without any change and distortion.
    Keywords: Quran distortion, Probable date of Quran distortion
  • Fathiyeh Fattahi Zadeh, Masoumeh Shirdel Pages 159-179
    Determining the order and time of the Suras revelation were of chronic issues in Quranic Sciences interpretation. The important subject in this field is the position of al-Mutaffifin surah which is not clear to consider it as the last Makki Surah or the first Madani Surah. According to narrations and oral witnesses on Quran Suras dating, it could be seen that most traditions expres al-Mutaffifin is followed by Ankabout (Spider) Surah. It also can be concluded that according to Mohammad's Hegira and its distance with the begging of the Hijri calendar, the revelation of this surah is close to His Hegira. The characteristics of this surah express that it is Makki.
    Keywords: al-Mutaffifin, dating, Makki, Madani, revelation order, revelation reason