فصلنامه علوم خبری
پیاپی 13 (بهار 1394)

شبکه های اجتماعی اینترنتی ، امروزه با استقبال فراوانی از سوی کاربران مواجه شده اند و بخش قابل توجهی از اوقات فراغت خود را در این شبکه ها سپری می کنند . در عصر جهانی شدن و با ظهور فناوری های نوین ارتباطی ، یک فضای مجازی در کنار فضای واقعی ایجاد شده که این دو تاثیر متقابلی بر یکدیگر دارند . در همین راستا برای سنجش ارتباط میان این دو فضا اعم از زمانی که افراد به اینترنت اختصاص می دهند و سایر تاثیرات فرهنگی عضویت و حضور در شبکه های اجتماعی ، از روش پیمایش اینترنتی و ارسال پرسشنامه به صورت آنلاین برای کاربران فعال فیس بوک استفاده شده است. افراد با اهداف متنوعی عضو این شبکه ها می شوند که مهمترین آن را سرگرمی دانسته اند . میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و نحوه اختصاص وقت به سایر فعالیت های اجتماعی ارتباط وجود داشته و بیشتر پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که به دلیل استفاده بیش از حد از اینترنت برای فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی مورد اعتراض سایر اعضای خانواده واقع شده اند . همچنین میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی با مقوله هایی نظیر نحوه ارتباط با جنس مخالف و شیوه محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارد. بنابراین می توان گفت میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و روابط اجتماعی ارتباط وجود دارد.

آنچه در این مقاله مدنظر است بررسی وضعیت ارتباطات در جهان امروز و به طور اخص رسانه ها و همچنین ارتباط آن با دین است. اندیشمندان مختلفی در حوزه ارتباطات و اطلاعات همچنین رابطه آنها با مقوله دین را مورد بررسی قرار دادهاند. در این تحقیق سعی شده است که مهمترین نظریات بعضی از آنها مورد تامل قرار گیرد. چگونگی ارتباط رسانه ها با عامل فرهنگ و همچنین نقش آنها در شکلدهی به شخصیت انسانها و همچنین نحوه ارتباط انسانها با یکدیگر از خلال رسانه ها از جمله عواملی بودند که این مقاله دغدغه بررسی آنها را داشت. از آن جایی که جهانی شدن یا به تعبیر بعضی از اندیشمندان، جهانی سازی، خصوصا در حوزه اقتصاد، مهمترین ویژگی و مشخصهی جهان امروز را تشکیل می-دهد، عامل رسانه ارتباط تنگاتنگی در گسترش این مقوله بازی میکند و از آنجا که دین به طور قابل توجهی چه به صورت ایجابی و چه به صورت سلبی از جهانی شدن که رسانه نقش کاتالیزور را در آن دارند مورد تاثیر و تاثر قرار میگیرد، این مقاله ارتباط بین دین و رسانه و همچنین جایگاه دین در حوزه های مختلف رسانهای را مورد بررسی و تامل قرار میدهد.

جامعه شناسی، از هنگام ظهورش در اواخر سده نوزدهم تا کنون، در معرض دگرگونی های مهمی در دیدگاه ها شده است . بسیاری از این انقلاب های مفهومی ، فرضیه های رشته علمی خود را با زیر سئوال بردن کل ایده « امر اجتماعی» به چالش کشیده اند (بودریارد 1983) در حالی که تاریخ همه رشته های آکادمیک را می توان برحسب تغییرات ناگهانی در الگو یا پارادایم ، به رشته تحریر در آورد (کوهن 1970) . به نظر می رسد جامعه شناسی بیش از اغلب موضوعات دیگر مستعد این تغییرات گیج کننده در زمینه فکری بوده است . می توان این بی ثباتی را به سبکی منفی ، دال بر عدم بلوغ جامعه شناسی به مثابه علمی اجتماعی در نظر گرفت. (کارل لویت )
چنانچه جامعه شناسی به عنوان یک ارزش باشد ، قطعا قادر خواهد بود تا مشکلات اجتماعی ما را حل و فصل کند . در این صورت باید جامعه شناسی به ما این امکان را بدهد تا جامعه بهتری برای خود و نسل آینده طراحی کنیم . کارل مارکس تصور می کرد که وی می تواند یک جامعه بی طبقه ای بسازد و سایر اتوپیائی ها نیز خصوصا جوامع خاص مورد نظرشان را پیشنهاد داده اند . آنچه که کن منزی ارائه کرده ، این است که جامعه ای را طراحی کنیم که نهایتا هرکس بتواند بر اساس ارزش های مهم و اصولی خود آن را بسازد و دائمی نیز باشد .
بر اساس دانش های تئوری یک جامعه پویا ، کن منزی ، کتابی تحت عنوان « مردم جامعه را می سازند» نوشته است . بر مبنای نتایج حاصل از « تفکر تجربی» ، این کتاب از بطن طراحی یک جامعه ای که بر مبنای ارزش های لیبرال دموکراسی بنا شده است ، خارج شده است .
نتایج حاصل ، یک جامعه ایده ال نیست ، چرا که خلق یک جامعه فعال و پویا طلب می کند تا در مسر برقراری توازن ، از کمال آن بکاهد .یکی از مهم ترین ارزش ها این است که آزادی در انتخاب وجود داشته باشد . برخی از مردم شیطان را بر می گزینند و یا مسیر اشتباهی را طی می کنند . چرا که چارچوب های سیاسی و قانونی جوامع ، برخی از رفتارها را اشاعه و برخی از آن ها را منع می کند.
در این مقاله با بررسی دیدگاه های اندیشمندان اجتماعی مانند مارکس، ماکس وبر و دورکیم، سعی می شود تا تاثیر نقطه نظرهای آنان در تکوین یک جامعه بهتر، ارزیابی شود، هرچند که به عنوان یک قاعده کلی ، می توان گفت مارکیسیم و جامعه شناسی معمولا مخالف یکدیگر بوده اند ، چرا که آن ها تا حدودی به خاطر مخاطبان روشنفکر مشابهی که داشته اند ، با هم رقابت داشتند .
این رویکردها ، نظم و آراستگی درونی جوامع را فاش می سازند، در واقع هیچ یک از این رویدادها و نقطه نظرها ی جامعه شناسان، به طور دقیق غلط و یا صحیح نیستند ، بلکه می توان گفت که جوامع به قدر ی پیچیده اند که ما درک خود را از کاربرد این دیدگاه ها کسب می کنیم ، زیرا ما در درون صندوقچه ای از ضدو نقیض ها گرفتار شده ایم. آیا جامعه شناسی می تواند در طراحی یک جامعه بهتر ما را کمک کند ؟

توسعه روزافزون صنعت تبلیغات بازرگانی باعث شده است تا این امر به یکی از پدیده های بسیار مهم جوامع امروزی تبدیل شود و در حوزه ها و رشته های علمی مختلف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. مطالعه ی قواعد و مقررات تبلیغات تلویزیونی ایران نشان می دهد که نظام تبلیغات بازرگانی در وضعیت نه چندان مناسبی قرار دارد و جای خالی قوانین و سیاست های کنترلی و بازدارنده در این زمینه کاملا مشهود است. این مقاله به بررسی محتوا و درونمایه تبلیغات بازرگانی از نظر ماهوی و شکلی می پردازد. هدف نگارنده بر آن بوده تا مردم را با اهداف و ارزش های تبلیغات تلویزیونی و چگونگه انتقال یافتن اهداف و ارزش های تبلیغات تلویزیونی آشنا کند. قوانین ، مقررات و دستورالعمل های این حوزه غالبا نظارتی و پراکنده بوده و خیلی معدود با شرایط جامعه همسانی پیدا کرده و به روز شده اند.

باتوجه به گسترش روزافزون استفاده از شبکه فیسبوک دربین مردم و مخصوصا دربین دانشجویان کرد، تحقیق حاضر بهدنبال پاسخ به این سوال بودهاست که شبکه فیسبوک چه تاثیری بر پایبندی دانشجویان کرد به هویت قومی داشتهاست. برای دستیابی به اهداف این تحقیق از روش پیمایشی استفاده شدهاست که در آن 400 نفر از دانشجویان کرد دانشگاه های همدان به روش خوشه ایبررسی شده اند. نتایج بدست آمده از سنجش پایبندی به هویت قومی در سه بعد آگاهی، تعلق قومی و تعهد به هویت قومی نشانداده است که میانگین پایبندی به هویت قومی، 73 درمقیاس صفر تا صد بوده است. همچنین بیش از 64 درصد از افراد بررسی-شده در شبکه فیسبوک عضو بودهاند. نتایج تحلیلی تحقیق نشاندادهاست که متغیرهای زمینه-ای جنسیت، مدت حضور در دانشگاه و مقطع تحصیلی تاثیری بر پایبندی به هویت قومی نداشتهاند، درحالی که دانشجویان جوانتر، دانشجویان مجرد و همچنین دانشجویان رشته های علوم انسانی و نیز دانشجویان صاحب پایگاه اجتماعی پایین بهمیزان بیشتری به هویت قومی پایبند بودهاند. نتایج مربوط به نقش فیسبوک در پایبندی به هویت قومی نشاندادهاست که عضویت و استفاده از فیسبوک تنها بصورت باواسطه و ازطریق متغیرهای محتوای سیاسی و محتوای فرهنگی-ادبی، باعث افزایش پایبندی به هویت قومی میشود. همچنین اعتماد به فیسبوک و نیز استفاده از محتوای اجتماعی آن تاثیری بر پایبندی دانشجویان به هویت قومی نداشتهاست. این درحالی است که استفاده از محتوای سیاسی و نیز محتوای فرهنگی-ادبی فیسبوک بصورت بیواسطه باعث افزایش پایبندی دانشجویان به هویت قومی کردی شده و درنهایت استفاده از محتوای سرگرمی و تفریحی فیسبوک با کنترل متغیرهای دیگر رابطه معکوسی با پایبندی به هویت قومی از سوی دانشجویان کرد دانشگاه های همدان داشته است.