فصلنامه علوم خبری
پیاپی 14 (تابستان 1394)

وسایل ارتباط جمعی پخش خبر و اطلاع را برعهده دارند، رسالت آنان انتقال سریع بی طرفانه و آگاهی بخشی اخبار و وقایع دنیای ماست. به تعبیر دیگر در گذشته فقط محیط بومی افراد بر زندگی آن ها تاثیرگذار بود درصورتی که در شرایط کنونی علاوه بر عوامل محیط بومی، محیط ملی و فراملی نیز تاثیرات زیادی بر زندگی شهروندان دارند لذا در چنین وضعیتی وظیفه رسانه های همگانی است که تمامی اطلاعات و اخبار تاثیرگذار بر زندگی شهروندان را به اطلاع آنان برسانند.
زندان یک واقعیت اجتماعی است که اطلاع از اخبار و حوادث مربوط به آن می تواند نقش بسزایی در کاهش اقدامات منجر به حبس و همچنین ایجاد راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از وجود بزه در جامعه داشته باشد.
هدف اصلی این تحقیق، بررسی نحوه انعکاس اخبار زندان های ایران و جهان در روزنامه حمایت (ارگان رسمی زندان ها) در سال 1389 بوده است. «نظریه برجسته سازی چارچوب مفهومی این بررسی را در برمی گیرد.» «به این معنا که رسانه ها با برجسته ساختن بعضی از موضوعات و رویدادها بر آگاهی و اطلاعات مردم تاثیر می گذارند.»
«منظور از برجسته سازی رسانه های این است که رسانه ها بویژه در اخبار و گزارش های خبری و... این قدرت را دارند که توجه عموم را به مجموعه ای از مسائل و موضوعات معین و محدود معطوف سازند و از مسائل و موضوعات دیگر چشم پوشی کنند
جامعه آماری این پژوهش شامل تمام اخبار و مطالب مربوط به زندان ها که شامل صفحه قضایی (یا شهرستانها) و سلسله گزارش هایی از زندان (گفتگو با مددجویان) در روزنامه حمایت در سال 1389 و تعداد جمعیت نمونه 54 نسخه روزنامه ، می باشد.

پوشش خبری پرونده های قضایی می تواند موضوع بحث مهمی برای کارشناسان حقوقی و رسانه ای باشد؛ چرا که برخورداری از دادرسی منصفانه و عادلانه از حقوق اولیه هر فرد محسوب می شود و برگزاری علنی دادگاه ها برای پاسداشت همین حق است. اما از آنجا که همه اعضای جامعه نمی توانند هم زمان در جلسات رسیدگی حضور داشته باشند، خبرنگاران به منزله چشم و گوش مردم در محاکم عمل می کنند؛ چرا که وقتی جریان یک دادرسی از تلویزیون یا ماهواره پخش می شود مخاطب می تواند از تک تک لحظات و واکنش های طرفین محاکمه در دادرسی اطلاع کسب کند و خود مخاطب به طور مستقیم از آن دادرسی تحلیل خود را کسب کند.
حال، مقرراتی که قانون گذاران برای پوشش رسانه ای دادرسی ها وضع می کنند بسیار حائز اهمیت می باشد. اینکه مقررات پوشش رسانه ای دادرسی ها برای کدام رسانه ها باشد و اینکه به چه شکلی باید تصویب و اجرا شود نیازمند یک مطالعه گسترده در این زمینه و همین طور نیازمند مطالعه تطبیقی در کشورهای دیگر می باشد. در این مقاله برآنیم تا به مقررات پوشش رسانه ای چند ایالت از ایالات متحده امریکا پرداخته و ساختاری را برای این مقررات نویسی یافت کنیم.

هر فردی در ارتباط با دیگران است که وجود حقیقی خود را پیدا می کند و اسلام، به عنوان یک دین الهی، به مقوله ارتباط بسیار توجه دارد ودید انسان را نسبت به دنیای پیرامون خود وجهان گسترش داده ودراین مسیر راه کارهای ارتباطی مرثری را نیز به انسان ارائه کرده است. این درحالی است که وجود ارتباط مثبت وکار آمد میان اعضای جامعه اسلامی، عاملی درجهت ایجاد شبکه اجتماعی که حامل سرمایه اجتماعی است می شود.
این مقاله ضمن اشاره به عناصر ارتباطی جامعه اسلامی ومفهوم سرمایه اجتماعی ، به ارائه مولفه های ارتباطی اسلامی که به تقویت سرمایه اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران وارتباط میان اعضای جامعه اسلامی منجر می شود ، می پردازد.

امروزه سیاستگذاری فرهنگی و به تبع آن سیاست فرهنگی برای هرکشوری جز عناصر مهم توسعه پایدار ملی قلمداد می شود. بنابراین،با توجه به ماهیت جهانی شدن فرهنگ و نقش برجسته آن در ابعاد اقتصادی و سیاست بین الملل،بقاوپویایی یک نظام سیاسی واجتماعی توجه به مقوله مهم سیاستگذاری فرهنگی در تحولات اجتماعی برای دولتها از اهمیت ویژه برخوردار است. با توجه به اهمیت این مقوله مهم، مقاله حاضر ضمن مروری اجمالی بر سیاستگذاری فرهنگی در کشورهای جهان، وضع موجو دسیاستگذاری فرهنگی بعدازانقلاب اسلامی، به تحلیل سیاستگذاری فرهنگی بر اساس عقلانیت در کنار دو مفهوم «جهان زیست ونظام درکنش ارتباطی» نظریه هابرماس می پردازد.

جوامع بشری به موازات افزایش جمعیت، پیچیدگی قوانین، رشد علم و دانشهای مختلف اجتماعی و ارتباطی، دارای ارتباطات وسیعتر و پیچیده تری نیز می شوند.ارتباطات یادشده در جوامع اسلامی به دلیل پایبندی به دین از ویژگی خاصی برخوردار است. بدین معنا که فقه، احکام و قواعد فقهی نیز وارد این ارتباطات می شود که جوامع دینی را با چنین خصوصیتی از سایر جوامع و ملتها متمایز می گرداند.
قواعد فقهی را می توان در حکم حروف الفبای یک زبان دانست که گرچند محدودند ولی کاربرد بی پایان دارند. فقیه نیز با همین قواعد محدود می تواند راه حلهای فراوانی را فراروی مکلفین قرار دهد و بدین وسیله رابطه خاصی میان آنان و شریعت برقرار نماید.
قاعده های فقهی -که نمایانگر روح تعاطف و مهربانی اسلام اند - همواره بر مدار میزان توانایی مکلف می گردند و هیچگاه زور و تحمیل در اجرای تکالیف را که قبح عقلانی دارد، برنمی تابند بدین سان به راحتی می توان به فطری بودن دین که سازگار با میزان توانایی مکلفین است پی برد.از جمله این قواعد می توان به قاعده «نفی حرج» اشاره کرد که شارع مقدس هرنوع سختی و حرج را در انجام تکالیف از دوش مکلفین برداشته است.
از سوی دیگر صداقت و یکرنگی و پرهیز از هرگونه فریب که اصطلاحا «غرور» نام گرفته است؛ از سوی آموزه های دینی کاملا مردود شناخته شده و حتی در این زمینه قاعده ای به همین نام تاسیس گردیده است که به آن «قاعده غرور» اطلاق می شود.
هر کدام از این دو قاعده احکام و شرایط خاصی دارد که در این مقاله بررسی و مبانی آنها از منظر فقه و حقوق مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.