فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران
سال چهارم شماره 1 (بهار 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/03/23
- تعداد عناوین: 7
-
صفحات 1-31در جوامعی که چندگونگی مذهبی وجود دارد، زندگی مسالمت آمیز، جز در سایه تساهل مذهبی و به رسمیت شناختن تمامی مذاهب، امکان پذیر نیست. نبود تساهل مذهبی، پیامدهایی چون خشونت مذهبی را در پی دارد. همچنین تساهل مذهبی، تاثیر بسزایی نیز بر نگرش سیاسی افراد برجای می گذارد. پرسش های پژوهش حاضر عبارت اند از: 1. تساهل مذهبی شیعیان نسبت به مذاهب رسمی کشور، در چه سطحی است؟ 2. چه عواملی بر تساهل مذهبی تاثیرگذارند؟ بنابراین، هدف از این پژوهش- که به روش پیمایشی انجام گرفته است- سنجش تساهل مذهبی و عوامل موثر بر آن، در میان دانشجویان دانشگاه فردوسی است. با توجه به پیشینه نظری، متغیرهای سرمایه اجتماعی، تحصیلات، جنسیت و سن، به عنوان عوامل موثر بر تساهل مذهبی انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد که تساهل مذهبی شیعیان نسبت به سایر مذاهب، وضعیت مطلوبی ندارد. همچنین آزمون فرضیه ها نیز نشان می دهد که سرمایه اجتماعی درون گروهی، بر تساهل مذهبی تاثیر منفی و سرمایه اجتماعی برون گروهی، تاثیر مثبت دارد. تحصیلات و جنسیت نیز تاثیر مثبت و سن، تاثیر منفی بر تساهل مذهبی دارند. تاثیر مثبت تساهل مذهبی بر تساهل سیاسی نیز تایید شده است.کلیدواژگان: تساهل سیاسی، تساهل مذهبی، سرمایه اجتماعی برون گروهی، سرمایه اجتماعی درون گروهی
-
صفحات 33-57کار کودکان، مشکلی جهانی است و کار در خیابان نیز بخشی از آن محسوب می شود. در ایران، پژوهش های متعددی درباره علل خانوادگی کار کودکان انجام شده است. پژوهش حاضر، علل و پیامدهای کار کودکان خیابانی تهران را بررسی می کند که به روش ارزیابی سریع و پاسخ در سال های 1391 و 1392 در تهران انجام شده است. نمونه های مطالعه، کودکان خیابانی شهر تهران و صاحب نظران این حوزه اند. داده ها از طریق مرور منابع، روش های کیفی شامل 16 مصاحبه عمیق با کارشناسان، 13 بحث گروهی با کودکان خیابانی و تکمیل پرسشنامه کمی از 286 کودک خیابانی در 28 پاتوق (محل کار) کودکان انجام شده است. داده های کیفی، تحلیل محتوا شده اند و داده های کمی، آنالیز آماری (کای اسکوئر) شده اند. یافته ها نشان می دهد که کسب درآمد برای کمک به معاش خانواده، علت اصلی کار کودکان در خیابان است (3/75 درصد)، اما دسترسی نداشتن به آموزش در کودکان افغانی و شرایط نابسامان خانواده مانند خشونت و اعتیاد و نگرش های فرهنگی نیز به درجه های مختلف، در خیابانی شدن گروه های مختلف قومی کودکان نقش دارد. کودکان، در معرض آسیب های متعدد جسمی، جنسی و روانی، به ویژه خشونت در خانواده و خیابان قرار دارند. نتیجه اینکه مشکل های اقتصادی خانواده، نقش اصلی را در خیابانی شدن کودکان دارد، اما این تنها علت نیست. بدین جهت، در برنامه ریزی برای گروه های مختلف کودکان، باید به سایر علل زمینه ای نیز توجه کرد. لازم است پژوهش های آتی، بر کار کودکان در مکان هایی به جز خیابان متمرکز شوند.کلیدواژگان: ارزیابی سریع و پاسخ، خطرهای کار، خیابانی شدن کودکان، کار کودک، کودکان خیابانی
-
صفحات 59-91توسعه اجتماعی یکی از مهم ترین چالش های کنونی جوامع درحال توسعه است؛ زیرا از سویی بیانگر سطح انسجام اجتماعی آن ها و از سوی دیگر نشان دهنده ظرفیت های انسانی و اجتماعی این جوامع است. امروزه رابطه بین سطح توسعه یافتگی هر کشور و رفاه، آسایش، رضایت اجتماعی، سلامت روحی و روانی و احساس کامیابی شهروندان آن بر کسی پوشیده نیست. در این پژوهش، رویکرد های توسعه اجتماعی از منظر اعضای هیئت علمی گروه های علوم اجتماعی دانشگاه های دولتی استان تهران بررسی شده است. روش پژوهش، کیفی است و با استفاده از نظریه مبنایی انجام شده است. در نظریه مبنایی، برای گردآوری داده ها معمولا از تکنیک مصاحبه استفاده می شود؛ بنابراین، در پژوهش حاضر نیز از طریق مصاحبه حضوری با استادان گروه علوم اجتماعی، داده های لازم گردآوری شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که همه مصاحبه شوندگان به اهمیت توسعه اجتماعی در کشور اعتقاد دارند. آن ها لازمه رسیدن به توسعه را توجه جدی به حوزه اجتماعی و ارتقای سطح آگاهی و مشارکت واقعی شهروندان در فرایندها و برنامه های توسعه می دانند. تحلیل و ارزیابی دیدگاه مصاحبه شوندگان بیانگر آن است که جامعه ایران هنوز نتوانسته است سطوح قابل قبولی از توسعه اجتماعی را پیاده کند و موانع توسعه اجتماعی در کشور، پررنگ تر و تاثیرگذارتر از عوامل توسعه اند. بدین ترتیب، مفهوم توسعه اجتماعی به عنوان مقوله محوری پژوهش انتخاب شد. این امر نشان می دهد که حوزه عمومی و اجتماعی باید خلاقیت ها و استعدادهای خود را در جهت تحقق مطالبات و اهداف جامعه به کار گیرد. موانعی مانند نبود جامعه مدنی، نداشتن مشارکت اجتماعی، نبود احزاب مستقل، پایین بودن سطح امنیت و اعتماد، حضور پررنگ دولت در همه عرصه ها، توسعه نیافتگی فرهنگی، تقابل بین سنت و نوگرایی، فاصله بین شهر و روستا، توجه نامساوی به اقوام و اقشار، نابرابری های اجتماعی و خویشاوندی نگری، از جمله موانعی هستند که از داده ها بیرون کشیده شده اند و دلالت بر این دارند که برای نیل به توسعه اجتماعی در کشور باید به نحوی اصولی با این عوامل مقابله کرد.کلیدواژگان: توسعه، توسعه اجتماعی، توسعه نیافتگی فرهنگی، جامعه مدنی، رویکرد های توسعه
-
صفحات 93-118امروزه سکونتگاه های غیررسمی به عنوان یک مسئله و واقعیت شهری فراروی مدیریت شهری و منطقه ای کشورهای مختلف دنیا، در شهرهای بزرگ و کوچک پذیرفته شده است. براساس تجربه های گذشته و تحول های بسیار امروز، جست وجوی راه حل های نوین و کارآمد به منظور کاربرد در ارتقای کیفیت این سکونتگاه ها و تبدیل آن ها به بخش قابل زیست کالبد و جامعه شهری، به یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان، مدیران شهری و نیز یکی از مباحث مهم پژوهشی مبدل شده است. هدف اصلی این مقاله، بررسی کاربرد فن ارزیابی مشارکتی روستایی در فرایند ارتقای کیفیت محیطی در سکونتگاه غیررسمی اسلام آباد در منطقه 2 شهرداری تهران است. روش پژوهش، کیفی و نوع آن کاربردی است. برای انجام پژوهش از ابزارهای پرسشنامه، مشاهده میدانی و تکنیک گلوله برفی بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که فن ارزیابی مشارکتی روستایی در مورد سکونتگاه مورد مطالعه، کاربرد مناسبی دارد و از طریق این فن، ضمن رسیدن به چشم اندازهای مشترک در مورد وضعیت موجود، میزان انحراف های میان دیدگاه ساکنان با دیدگاه های رسمی برنامه ریزان و مسئولان شهری به خوبی نشان داده می شود. با وجود این، می توان با تدوین سناریوهایی که هم احکام فرادست را درنظر بگیرد و هم به شکاف بین نیازها، انتظارهای ساکنان و دیدگاه مسئولان شهری توجه کند، به شرط اجرای صحیح سناریوها به نتایج مطلوبی دست یافت.کلیدواژگان: ارزیابی مشارکت روستایی، سکونتگاه اسلام آباد، سکونتگاه غیررسمی، کلان شهر تهران، کیفیت محیطی
-
صفحات 119-144در دهه های اخیر، مفهوم سبک زندگی به معنای عام و سبک زندگی سلامت محور در معنای خاص، نظر بسیاری از جامعه شناسان و محققان حیطه سلامت را به خود جلب کرده است. مطالعه سبک زندگی سلامت محور به بررسی الگوهای جمعی رفتارهایی می پردازد که سلامت افراد را در معرض خطر قرار می دهند. این پژوهش ها، در پی یافتن علل تضمین کننده سلامت اند. پژوهش ها در این زمینه یا به صورت توصیف این الگوهای رفتاری سلامت بوده اند یا در پی تبیین این الگوها برآمده اند. تبیین های انجام شده عمدتا تعیین کننده هایی همچون انتخاب های فردی و عوامل اجتماعی را مد نظر قرار داده اند. با اتخاذ رویکردی مشابه، پژوهش پیمایشی حاضر برای کشف عوامل جمعیتی و اجتماعی موثر بر انتخاب های فردی- که بر سبک زندگی سلامت محور سالمندان تهرانی تاثیر می گذارد- بر آمده است. یافته ها نشان می دهد که بیش از دو سوم سالمندان نمونه آماری پژوهش، سبک زندگی متوسط و تنها 8/11 درصد، سبک زندگی سالم دارند. سبک زندگی سلامت محور سالمندان برحسب سن، تحصیلات و رضایت از زندگی متفاوت است و با سبک زندگی سلامت محور ارتباطی معنادار دارد. 16 درصد تغییرهای سبک زندگی سالمندان مورد بررسی، از طریق متغیرهای جمعیتی- اجتماعی تبیین شده اند. در میان متغیرهای مورد بررسی، رضایت از زندگی، مهم ترین متغیر بلافصل اثرگذار بر سبک زندگی سالمندان با ضریب بتای 206/0 است که خود از متغیرهای پایگاه اقتصادی، اجتماعی، دینداری، سن و جنس تاثیر می پذیرد.کلیدواژگان: بیماری، رضایت از زندگی، سبک زندگی سلامت محور، عوامل اجتماعی
-
صفحات 145-166ازدواج پدیده ای اجتماعی است که از ساختارهای جامعه تاثیر می پذیرد و در بستر خانواده و متاثر از آن، دچار تغییر و تحول می شود. ازدواج بین خویشاوندان نزدیک، به طور سنتی در ایران بسیار معمول بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تفاوت های بین نسلی ازدواج های خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن است. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعه آماری، شامل تمامی افراد در آستانه ازدواج مراجعه کننده به مراکز منتخب بهداشتی- درمانی شهر کرمانشاه است. نمونه آماری نیز 400 نفر از افراد جامعه آماری را دربرمی گیرد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته و در فروردین 1392 گردآوری شده اند. نتایج نشان می دهد سطح تحصیلات پاسخگویان، سطح تحصیلات مادران و نسبت خویشاوندی والدین با یکدیگر، تاثیر معناداری بر ازدواج خویشاوندی در نسل بعدی دارد. سابقه ازدواج فامیلی والدین، مهم ترین عامل موثر بر ازدواج خویشاوندی در بین فرزندان است. نتایج همچنین نشان می دهد که 17 درصد واریانس متغیر وابسته، از طریق متغیرهای مستقل پژوهش، قابل تبیین است. از دلایل افزایش ازدواج خویشاوندی شاید بتوان به کاهش اعتماد اجتماعی و برخورداری از حمایت های خویشاوندان در وضعیت های بحرانی اشاره کرد.کلیدواژگان: ازدواج خویشاوندی، تفاوت های بین نسلی، خانواده، کرمانشاه، نوسازی
-
صفحات 167-194درحالی که اغلب ازدواج ها با عشق شروع می شود و زوجین قصد دارند به یکدیگر احترام بگذارند، در طول زمان، مسائلی پدید می آید که جدایی زوجین را در پی دارد یا زندگی مشترک، بدون احساس و عاطفه ادامه می یابد. با توجه به تاثیر فناوری های نوین ارتباطی عصر مدرن بر وقوع چنین پدیده ای، پژوهش حاضر به بررسی نقش اعتیاد به آن فناوری ها (اینترنت و ماهواره) بر از هم گسیختگی خانوادگی (طلاق قانونی و عاطفی) شهروندان شهرکرد می پردازد. مطالعه حاضر از نوع پیمایشی است و روایی مفاهیم موجود در پرسشنامه، از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی خانواده های ساکن در شهرکرد در سال 1392 است که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 236 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. به منظور تبیین رابطه اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی با از هم گسیختگی خانوادگی، علاوه بر اثرگذاری مستقیم، از متغیرهای واسط (تاثیرهای غیر مستقیم) نیز استفاده شده است. به این معنا که ابتدا تاثیر اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی بر هریک از متغیر های واسط و سپس تاثیر هریک از متغیرهای واسط بر از هم گسیختگی خانوادگی سنجیده شده است. نتایج نشان می دهد که بین اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی و تمایل به ارتباط دوستی و جنسی خارج از چارچوب خانواده، گرایش به غرب، تضعیف ارزش ها و کاهش دینداری، افزایش احساس بیگانگی اجتماعی و بی هویتی در جامعه، رابطه مستقیم وجود دارد. از سوی دیگر، تاثیر هریک از متغیرهای فوق، بر از هم گسیختگی خانوادگی نیز مستقیم و معنادار است و این بدان معناست که با افزایش هریک از متغیرهای واسط فوق، بر میزان از هم گسیختگی خانوادگی افزوده می شود. همچنین در رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام، تاثیر استفاده از فناوری های نوین ارتباطی و نیز تمایل به ارتباط دوستی و جنسی خارج از چارچوب خانواده بر از هم گسیختگی خانوادگی معنادار است و این دو متغیر، حدود 68 درصد از تغییرهای مسئله از هم گسیختگی خانوادگی را تبیین می کنند (683/0R2=).کلیدواژگان: از هم گسیختگی خانوادگی، اعتیاد به فناوری های نوین ارتباطی، اعتیاد اینترنتی و ماهواره ای، طلاق عاطفی، طلاق قانونی
-
Pages 1-31In societies where religious diversity is there, living peacefully just in the shadow of religious tolerance and the recognition of all religions, may. Lack of religious tolerance has consequences such as religious violence. Also, religious tolerance leaves a significant effect on the political attitude of individuals. The research question has two parts: Shiite religious tolerance than the countrys official religion is at what level? What factors are affecting the religious tolerance?. Therefore, the aim of this study was to assess the religious tolerance and its effective factors among students at Ferdowsi University who conducted the survey. According to the theoretical background, social capital, education, gender and age variables as factors affecting religious tolerance were selected. The results show that the Shiite religious tolerance than other religions is not desirable. Also, hypothesis tests show that intra-group and out-group social capital have negative and positive impact on religious tolerance, respectively. In addition to, education and gender have a positive impact and age has a negative impact on religious tolerance. The positive influence of religious tolerance on political tolerance has been confirmedKeywords: Religious tolerance, political tolerance, social capital intra, group, social capital out, group
-
Pages 33-57Working in Street as a part of Child Labor is a Global problem. Several studies have focused on familial factors of child labor in Iran. This study is going to present the issue of child labor and its risk factors and impacts on street children in Tehran. This study used rapid assessment and response method in 1391-92 in Tehran. Samples were recruited from street children in Tehran as well as from key informants in field of child labor. Data was gathered through literature review, qualitative interviews using Focus Group Discussion with 13 groups of street children, in-depth individual interview with 16 experts, and interview with 286 street children using structured questionnaires in 128 venues in Tehran. Qualitative data were analyzed by content analysis and quantitative data was analyzed statistically using Chi square tests. Findings showed that earning money to support family financially was the main reason for children being worked in the streets (75.3%). In accessibility to formal education for Afghan children, family conflicts such as violence, drug use and different cultural attitudes between children and parents were considered as other reasons on becoming street children in different ethnic groups. Children were at risk of multiple physical, sexual, and mental health problems specially violence in their homes and streets. As a conclusion, although economic problems have main role in becoming a street child, but it is not an unique reason. Therefore, in planning for street children, other substantial factors should be considered. Besides, future studies are recommended to be concentrated on child laboring in other places than streets.Keywords: Rapid assessment, Response, Becoming Street Child, child labor, street children, Labor Risks
-
Pages 93-118Today, informal settlements have been accepted in the cities and towns as a problem and an urban fact facing urban and regional management in different countries of the world. According to past experiences and the evolutions of today, searching for new and efficient solutions in order to improve the quality of these settlements in line with converting them into a habitable zone of urban physics and community has become one of the main concerns of urban planners and urban managers. The main objective of this article is to apply participatory rural appraisal techniques in the process of environmental quality improvement in informal settlements of Islamabad in district 2 of Tehran municipality. Research method is qualitative and type of research is applied. Field observation and snowball technique have been used to study the related issues. The research results show that participatory rural appraisal technique has been properly applied in the studied settlements; and through this technique while achieving the common perspectives on available situation, deviations rate in resident's perspective from formal perspectives of urban planners and urban authorities is well presented. However, by creating scenarios which consider forward looking statements and also the gap between resident's needs and expectations and the viewpoint of urban officials; the desired results can be achieved if scenarios are implemented properly.Keywords: Informal settlements, participatory rural appraisal, Environmental quality, Islamabad settlement, Tehran Metropolitan
-
Pages 119-144Health lifestyle is known pattern of Collective behaviors that engage in risky health problems and their causes and reasons of health to ensure. Accomplished Explanations mainly have considered on Determinatives such as structural and social factors individual choices. This survey, as a similar approach, focused on discovers the capital causes that influencing on individual choices, which affect on health lifestyle of the Tehrian elderly. Research findings show that almost two-thirds of elderly had a Top of Form
moderate health lifestyle. Considering the types of capital, 56/6 Percentage of research subjects had average economic capital and 62/2 percent had average social capital. More importantly,74/4 percent of elderly had low cultural capital. Assumptions examination results showed that social and economic capital are significantly associated with healthy lifestyle of elderly, while cultural capital is ineffective. Results of regression analysis showed that 16 percent of elderly health lifestyle is affecting by social and economic capital changes, and between the types of capital, social capital and economic capital with 0/186 and 0/136 beta coefficient, had greatest impact on the health lifestyle of the elderly.Keywords: Aging, Healthy lifestyle, Chronic Diseases, Social Capital, Economic capital, cultural capital -
Pages 145-166Marriage is a social phenomenon which is influenced by the structures of society. Marriage in the context of family and at the same time have been transformed. Traditionally, the marriage between close relatives has been very common in Iran country. The purpose of this study is to examine differences in intergenerational relationships of marriage and its supportive factors. Methods of research in this study is survey. Statistical population consists of individuals on the verge of marriage who attended in selected health centers in Kermanshah city. The statistical sample includes 400 individuals of the statistical population. Data were collected through a self-made questionnaire in April 2013. The findings showed that consanguinity marriage between the two generations is increased. Respondent's level of education, mother's education level and record of consanguinity marriage among parent variables have a significant effect on consanguinity marriage among the next generation. Record of parental consanguinity marriage was the most important predictor of consanguinity marriage among children. The results also showed that 17 percent of the variance in the dependent variable is explained by the independent variables. Loss of social trust and the support of relatives in critical condition could be the reasons for the increase of consanguinity marriage.Keywords: family, Consanguinity marriage, Intergenerational differences, modernization, Kermanshah
-
Pages 167-194Due to the positive and negative impacts and implications of new technologies (Internet and satellite), As a new phenomenon in human society This study examines the role of new communication technologies, especially in a family torn apart by divorce phenomenon (legally and emotionally) in Iranian families and especially this city has done. A survey of all families living in this city, which in 1392 using Cochran formula samples, 329 were selected as the sample size s. In multiple regression analysis to assess the independent variable (the new communication technologies) The interface variables (pornography and sexual relationships and friendships outside the family, Religiosity and religious identity, a sense of social alienation, loss of identity in society, undermining social values, orientation to the West, modernism and modernity) The family disintegration as the dependent variable The stepwise to the conclusion that the only variable use of new communication technologies and pornography Disruptive effect on the family. From the table it can be concluded that Astnbt: The pornography and the use of modern communication technology / 676. Family disruption could explain the changes. As the beta coefficient, pornography, 501 /. And use of new technologies of communication 390 /. Disruptive influence on the family.Keywords: New communication technologies, divorce law, divorce, emotional, family disorganization
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.