پرسش: اختلال تیک در کودکان به چه اشکالی بروز می کند؟

پاسخ: تیک که بعضی به آن انقباض عادتی هم می گویند عبارت است از حرکات ناگهانی و سریع غیرارادی و تکراری که شبیه انقباض و تکان یک عضله است. تیک ممکن است در یک یا چند دسته از عضلات یا در یک عضو ظاهر شود. این حرکات معمولا به منظور خاصی صورت نمی گیرد ولی بی علت و بدون انگیزه هم نیست و در کودکان شاد، راضی، ایمن و متعادل از نظر روانی، عاطفی و هیجانی کمتر دیده می شود. بین شدت تیک و شدت واکنش های عاطفی و هیجانی همواره رابطه نزدیک وجود دارد و غالبا بر اثر استرس بدتر می شوند.

تیک گذرای دوران کودکی: این اختلال شایع ترین اختلال حرکتی در دوران کودکی است و در پسرها بیشتر دیده می شود. اغلب سابقه فامیلی در این گونه بیماران مثبت است. این تیک ها شامل چشمک زدن یا حرکات صورت و صداهای گاه و بی گاه ناشی از پاک کردن گلو (تک سرفه) است. این اختلال برای هفته ها تا کمتر از یک سال باقی می ماند و احتیاج به دارو و درمانی ندارد. این تیک ها معمولا در هنگام خواب از بین می روند و در طی فعالیت های روزانه کاهش می یابند. میزان هوش نیز در به وجود آمدن آن دخالتی ندارد. به کرات دیده شده است که تیک همراه سایر علائم و مشکلات روانی مخصوصا بی قراری و خستگی زودرس، عصبانیت، ترس، اختلال خواب و اشتها، ناخن جویدن و حتی اگزمای کودکان بوده است. تیک حرکتی به طور کلی همراه با حرکت های روبه به بالا و پایین در صورت، پلک ها، گردن و شانه ها است و همراه با تیک های صوتی مثل تو دماغی حرف زدن، حالت نیشگون گرفتن، بددهنی، مکررگویی، تقلید از دیگران،...است. درمان تیک بخصوص دارودرمانی زمانی باید در نظر گرفته شود که تیک های حرکتی یا صوتی به طور واضح در ارتباطات اجتماعی و تحصیلی کودک مداخله کند. در درمان تیک نباید به نوع تیک اهمیت داد بلکه باید کودک را درمان کرد.

وادار کردن کودک به اینکه جلوی آینه بایستد و خود را هنگام تیک تماشا کند یا روش های دیگری مثل ماساژ، معالجه با برق و... مؤثر نیست بلکه آرام و مساعد کردن اوضاع خانواده کودک، رفع مشکلات درسی و تطبیق با مدرسه، بخصوص اگر تیک در سنین دبستان و به علت مسایل درسی ظاهر شده باشد روش مؤثری است. سمیه شرافتی