اگر روزی رسان - طبق حکمت و مصلحت بندگان - خداوند است، تلاش و پشتکار ما در این میان چه نقشی خواهد داشت؟ پیش از شروع، توجه به این نکته راهگشای بسیاری از مشکلات فکری و شبهات عقیدتی ما خواهد بود که نظام آفرینش بر پایه علت و معلول و یا سبب و مسبب استوار است و اصول پایدار و جاودان دین ما را به این سو فرا می خواند که دستاوردی برای انسان نخواهد بود مگر با زحمت و تلاش او و خداوند سرنوشت قومی را تغییر نمی دهد مگر خود تلاش کنند (نجم، آیه - 39 رعد، آیه. 11) درباره پرسش ذیل این بخش که رابطه رزاقیت خداوند با تلاش و تدبیر ما چیست، نکته قبلی جوابگو خواهد بود. یعنی خداوند متعال رزاق است و تمامی موجودات زنده