بسیاری از ما گمان می کنیم اختلافات مسلمانان صرفا ناشی از هواپرستی، تعصب، توطئه و فریبکاری است حال آنکه چنین نیست. البته وجود چنین عواملی قابل انکار نیست اما اینها همه عوامل نیستند بلکه تفاوت در کمیت و کیفیت داده های در دسترس افراد، شرایط تاریخی و تاویل پذیری متون دینی نیز نقش مهمی در پیدایش اختلاف نظرها دارند. متون دینی]قرآن و سنت[چند تفسیر را بر میتابند بویژه که در اثر عوامل مختلف بسیاری از شواهد و قراین از بین رفته بنابراین کسانی که به این متون مراجعه می کنند برداشتهای متفاوتی خواهند داشت و اختلافات کلامی و فقهی پیش می آید.

اگر درک کنیم که عوامل اختلاف چقدر متنوع است خواهیم توانست به یکدیگر حسن ظن پیدا کنیم زیرا در این صورت می فهمیم که اختلاف دیگران با ما لزوما به خاطر کینه و تعصب و... نیست بلکه چه بسا آنان نیز برای خود توجیهی داشته باشند. در این صورت اختلاف ورزیدن آنان با ما از نظر اخلاقی محکوم نخواهد بود. یعنی در عین حالی که معتقدیم از نظر علمی در اشتباه هستند اما از نظر اخلاقی آنان را محکوم نمی کنیم. غلبه این نگاه در میان پیروان مذاهب بسیاری از مشکلات را حل خواهد کرد.

باید تلاش کنیم که نگاهمان به دیگران]پیروان سایر مذاهب و صاحبان اندیشه های دیگر[به دور از پیشفرضها و پیشداوریها باشد. هنگامی که درباره دیگری میاندیشیم باید هدفمان این باشد که او را بشناسیم و آن گاه با اندیشه هایش همراهی کنیم تا با یکدیگر به حقیقت برسیم. البته چنین رویکردی جز با به رسمیت شناختن دیگران و کنار گذاشتن پیشداوریها تحقق نمی یابد.

یکی از مشکلات روشی ما این است که گفتگوهای مذهبی ما در طول تاریخ همواره جدلی و ستیزه جویانه بوده است. گفتگوی جدلی و ستیزه جویانه بیش از آنکه در پی یافتن حقیقت باشد در پی ساکت کردن طرف مقابل و محکوم کردن اوست.

در چنین جدالهایی هر یک از طرفین نقاط ضعف خود یا نقاط قوت طرف مقابل را مخفی می کنند یا نقاط قوت یا ضعف دروغین برای خود یا طرف مقابل می تراشند. این روحیه در طول تاریخ مانع از تعاون فکری شده است. همچنین به تبلیغات سوء هر یک از طرفین درباره دیگری انجامیده به گونه ای که چهره ای غیرواقعی از هر یک در نظر دیگری شکل گرفته و اعتمادها از بین رفته است.