فضل الله یا کمال الدین ابن نصوح شیرازی شاعر پارسی گوی عهد جلایریان در قرن هشتم هجری است.

از تاریخ تولد او اطلاع نداریم. اصلش از شیراز بوده و به همین علت به «ابن نصوح شیرازی» یا «ابن نصوح فارسی» شهرت یافته است. وی از کودکی نزد مشایخ آن زمان پرورش یافت. ظاهرا، پدرش نیز از بزرگان شیراز بود. وی در صوفی آباد به خدمت شیخ علاءالدوله سمنانی (متوفی 736ق) رسید و مدت ها شاگرد او بود. گفته اند که شیخ رساله بیان الاحسان لاهل العرفان را به خواهش ابن نصوح نوشته است؛ اما با توجه به این که در هنگام تالیف این رساله، حدود سال های

712-713ق، ابن نصوح خردسال بوده است این مطلب صحیح به نظر نمی رسد و احتمالا ابن نصوح در سال های آخر عمر علاءالدوله سمنانی به محضر وی رسیده است.

ابن نصوح در حدود 736ق، یعنی روزگار ابوسعید بهادرخان ایلخانی، شاعری را آغاز کرد و ظاهرا، مثنوی ده نامه را به نام غیاث الدین محمد بن رشیدالدین، وزیر هنردوست و ادب پرور سلطان ابوسعید، نوشت. به گفته مورخان، ابن نصوح رابطه نزدیکی با سلمان ساوجی (متوفی 778ق) داشت و خود را شاگرد وی می دانست.

پس از فروپاشی حکومت ایلخانان و تاسیس حکومت جلایریان، به دست شیخ حسن ایلکانی (حکومت:

741-757ق)، ابن نصوح به دربار جلایریان راه یافت و تا آخر عمر در خدمت پادشاهان این سلسله و مداح آنان بود. با این همه فقط چند قصیده مدیحه و مرثیه او از این دوران به جا مانده است. ابن نصوح بیشتر عمر خود را در تبریز گذراند؛ زیرا این شهر مرکز حکومت جلایریان بود. مورخان مرگ او را به سال 793ق در تبریز گزارش کرده اند. آنچه مسلم است وی تا 788 ق زنده بوده، زیرا در تحریری از مثنوی ده نامه این تاریخ را ذکر کرده است. ابن نصوح شیعه مذهب بود و علاقه وافری به اهل بیت و مخصوصا حضرت علی داشت. وی ترکیب بندی نیز در مدح حضرت علی سروده و در آن اعتقاد خود را به جانشین پیامبر بودن آن حضرت بیان کرده است.

٭ به نقل از کتاب

«تقویم تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران»