غثیان

ژان پل سارتر

ترجمه: مهدی روشن زاده

چاپ اول

1391

نشر فرهنگ جاوید

تهوع یا غثیان؟ تهوع، ترجمه امیرجلال الدین اعلم، و غثیان ترجمه مهدی روشن زاده. تهوع در ابتدای سال های 60 ترجمه شده و غثیان در سال 1391. تهوع در لغت (فرهنگ سخن) احساس ناخوشایندی در معده است، حال آنکه غثیان آشوب دل و معده. یکی حالتی درونی و دیگری حالتی درونی/ برونی، اما هر دو با یک منشا و آغاز. و پایانی که هر دو را به هم متصل می کند. مترجم کتاب نیز در دلیل انتخاب غثیان بر تهوع، با ارجاع به لغتنامه دهخدا می نویسد: «غثیان عبارت است از ضعف قسمت های بالای معده و احساس قی، بی آنکه چیزی بیرون شود... غثیان یعنی بدشدن و مضطرب گشتن نفس که به قی نزدیک شود به جهت خلطی که به فم المعده می ریزد.» شاید ترجیح دادن مترجم در استفاده از غثیان بر تهوع، از سویی دیگر به رمان و نوشته های سارتر برمی گردد: رمانی که در ابتدا نام مالیخولیا را برخود داشته، و در نهایت به غثیان/ تهوع تغییر نام داده. وقتی در رمان، خواننده به تامل درباره «خود»، درباره خود بیرون از خود به تامل درباره زمان و دیگری و جهان پیرامون خود می نشیند، رمان می خواهد از آوردهای درون حرف بزند: نوعی تشریح موجود. یا به دنبال نسبت وجود با آگاهی است و ارتباط آن با اشیا. و شاید حدیث نفس آنتوان روکانتن قهرمان سارتر باشد: «می خواهم پیش از آنکه خیلی دیر شود به وضوح درونم را ببینم.» قهرمانی که خود دلیل محکمی است بر اگزیستانسیالیسم سارتر تا «وجود» را مقدم دارد بر «ماهیت». غثیان، ترجمه تازه یی از شاهکار ژان پل سارتر نویسنده، نمایشنامه نویس و فیلسوف و روشنفکر فرانسوی است: نویسنده یی که صبغه روشنفکری اش در کنار نویسندگی اش قرار می گیرد و غثیان ترجمانی است که مترجم آن به خوبی توانسته از پس این شاهکار ادبیات جهان برآید. ترجمه جدید از چند ویژگی نیز برخوردار است: یکی جسارت انتخاب نام، و دیگری استفاده از تصاویری که گویی خود ارجاع درون متنی دارند. تا جایی که مترجم نیز متن مرتبط با عکس را در زیر آن نگاشته است. موتیف هایی مثل پیپ، کافه، گرامافون و... که هر کدام در زندگی شخصی سارتر نیز نقشی داشته اند در اینجا به همان شکل در عکس ها نشان داده شده اند.