جان کیکس

ترجمه: محمد رضا طاهری

انتشارات علمی فرهنگی

کتاب «علیه لیبرالیسم» چنان که از عنوانش پیدا است نقدی صریح بر جریان لیبرالیسم بشمار می رود.

این کتاب اثری عمیق و چالش برانگیز است که بی رحمانه مفروضات مشترک فلسفه سیاسی معاصر را به چالش می کشاند و رد می کند.

نویسنده برخلاف بسیاری از مخالفان لیبرالیسم تلاشی جدی برای فهم دعاوی اصلی لیبرالیسم انجام داده است. او بر عقاید بنیادین در مورد ماهیت انسان و تعامل اجتماعی که شکل دهنده پایه لیبرالیسم است، متمرکز می شود. استدلال های وی، هم حامیان و هم ناقدان اندیشه لیبرالی را درگیر می کند.

مفروض مولف در نقد جریان فکری لیبرالیسم این بوده است که این اندیشه از دستیابی به هدف های خود ناتوان است، چراکه آکنده از ناهمسازی هاست.

او بر این باور است که برخی از این ناهمسازی ها نتیجه تعهد لیبرالی به دو هدف متعارض است که یکی سلبی و دیگری ایجابی است. هدف سلبی همانا احتراز از شرور است نظیر دیکتاتوری، شکنجه، فقر، عدم تساهل، سرکوب، تبعیض، بی قانونی و نظایر آن ها.

اما منظور نظر او از هدف ایجابی، ایجاد شرایطی است که افراد بتوانند در آن زندگی سعادتمندانه ای را برای خود فراهم کنند.

یکی از محاسن مهم کتاب علیه لیبرالیسم استدلال هوشمندانه آن در خصوص نامعقول بودن اولویتی است که در فلسفه های لیبرالی معاصر به اختیار فردی داده می شود. در هر نگرش معقولی از تکثرگرایی، «اختیار» فقط یکی از شرایط لازم برای خوشبختی انسان است. شرایط دیگر نظیر صلح، انسجام اجتماعی و محیط سالم به همان اندازه اهمیت دارند.

افزون بر آن، این عناصر زندگی سعادتمندانه گاهی در تعارض با اختیار فردی قرار می گیرند. استدلال محوری نویسنده در نگارش این اثر این است که لیبرالیسم معاصر با تاکید نامعقولش بر اختیار، از مواجهه با تعارضات میان ارزش ها می گریزد.