رونق صنعت کاغذسازی در اواسط قرن دوم هجری، سیمای فرهنگ و تمدن را در سرتاسر سرزمین های اسلامی دگرگون کرد و آن تحول عمیق را شاید بتوانیم با رونق خیره کننده اینترنت در روزگار خود مقایسه کنیم؛ فرهنگی که اساس شفاهی داشت و کمتر دستاورد فکری امکان می یافت که به صورت کتابت ثبت وضبط شود، به یکباره با پدیده ای شگفت انگیز روبه رو شد: کاغذ! از اواخر قرن دوم به بعد، کاغذ نهضتی فرهنگی برپا کرد و تالیف و تصنیف رونق و رواج یافت و به اینگونه کتاب به یکی از کالاهای فرهنگی اساسی در اقصی نقاط سرزمین های اسلامی تبدیل شد. تقریبا هیچ حوزه فکری ای از تاثیر شگرف این نهضت فرهنگی و علمی برکنار نماند. حتی برخی کوشش کردند در برابر این تندباد، سرپناهی بجویند و به همان سنت دیرین فرهنگ شفاهی پایبند بمانند.