1 «ناچار تکرار می کنم که از هر اثری فقط یک ترجمه ایده آل وجود دارد و تلاش مترجمان ثانوی باید در جهت دست یافتن به این کمال مطلوب شکل بگیرد نه ترجمه هرچند یک بار به قصد به روز درآوردن زبان ترجمه ها، زیرا چه بسا که وفاداری متن اصلی ایجاب کند که زبان ترجمه حتی کهنه تر و قدیمی تر هم بشود». چند سال پیش بود که محمدعلی سپانلو، به سیاق همیشگی اش در دیگر مقالات و تکه های ناتمام و «دیدارهای پراکنده»اش با ادبیات و هنر، با شهودی که در یک شاعر می توان سراغ گرفت، مسئله «ترجمه چندباره آثار بیگانه به زبان فارسی» را مطرح کرد. مسئله ای که در آن زمان، نابهنگام و خلاف آمد بود. البته نه به این معنا که تا پیش از آن