آرشیو یکشنبه ۸‌شهریور ۱۳۹۴، شماره ۳۵۶۶
فرهنگ و هنر
۳۲
نگاه

قصه های تهران در گذشته جا مانده اند

بلقیس سلیمانی

جایزه «داستان تهران» می تواند مفهوم کلی شهر را معیار آثار خود قرار بدهد تا از این طریق کلان شهرهای دیگر نیز مورد توجه نویسندگان قرار بگیرند.

بسیاری از داستان هایی که پارسال به دست ما رسید، نشان می داد که نویسندگانشان نگاهی سردستی و توریستی به تهران دارند؛ یعنی هیچ کدام جان و روح تهران را درک نکرده اند. به همین خاطر شاید بهتر باشد که این جایزه نه فقط درمورد تهران، بلکه با موضوع کلی شهر برگزار شود.

اگرچه تجربه زیستن در کلان شهری مثل تهران از شهرهای دیگر متفاوت است، اما اغلب داستان های این جایزه موضوعاتی داشتند که می توانست در هر شهر دیگری اتفاق بیفتد.

این چندپارگی باعث شده است که این شهر و مردمانش هنوز در قرن بیست ویکم آن گونه که باید فرهنگ شهری و روح شهری را با جان و دل نپذیرفته باشند.

همه ما به عنوان شهروندان تهران زیست دوپاره ای داریم، یعنی بخشی از عمرمان را درشهرهای دیگر، شهرستان ها و روستاها گذرانده ایم و بخشی از آن را در تهران. این زیست دوپاره به خود تهران نیز منتقل شده است؛ درواقع تهران هویت واحدی ندارد و از خرده فرهنگ های مختلفی تشکیل شده است که ما در کوچه پس کوچه هایش می بینیم. این همان موضوعی است که من آن را در رمان «روز خرگوشی» دستمایه کارم قرار دادم.

شهرهایی مثل پاریس یا لندن دست کم دویست-سیصد سال در ادبیات تبلور پیدا کرده اند و سابقه شان از تهران طولانی تر است؛ به همین خاطر می توان حدس زد که چرا شهر تهران در ادبیات تنها به تهران قدیم و روزگار گذشته خلاصه می شود که آدم هایش لهجه، مراسم و آداب و رسوم خاصی دارند و نویسندگان ایرانی آن گونه که باید تصویر درستی از این شهر ارائه نداده اند.